Bjarki - 01.10.1898, Blaðsíða 2

hálf hvumsa við og segjast varla
vita um þetta og fara undan með
hægð. Við skulum nú vona að
þeir jafni þetta með sjer, nágrann-
arnir, en nú sem stendur er ó-
þverra urgur í þeím.
K r í t cr heldur ekki góða barn-
ið ennþá. Þar ætluðu Bretar að
setja nokkra kristna menn inn í
skattaráðið, samkvæmt loforði stór-
veldanna, en þá skutu Tyrkir bæði
á Breta og landslýðinn kristna, hin-
ir tóku á móti og úr öllu saman
varð mesta heift og blóðugasti
bardagi. I’etta var í borginni
Kandía. Tyrkir ólmuðust eins og
Ijón, rscndu hús og brendu, svo
herskip stórveldanna sem á höfn-
inni liggja 8 saman, skutu á bæ-
inn til að stöðva ólætin. Als dráp-
ust þar 800 kristinna manna. Tyrk-
ir eru sjaldan taldir. Í’rír eða
fjórir konsúlar stórveldanna urðu
húsnæðislausir við það tækifæri.
Það er háski að vera konsúll á
Krít.
Nú hafa erindsrekar stórveldanna
lagt það til að allur her Tyrkja
sje rekinn burt og Georg Grikkja-
prins sjc gerður þar að landstjóra.
Tyrkjasoldán tekur lítið af, en
segir þeim að hafa skömm fyrir að
slcjóta á bæinn.
I’að er cins og Tyrkinn sje
skapaður til að sýna ómensku og
eymd stórveldanna og gera þeim
hverja svívirðínguna á fætur annari
Hvað margar þúsundir skyldu stór-
veldin, annars ætla að láta myrða
af þessum kaþólsku og mahómetsku
greyum sem þau eru að »vernda«
á Krít?
Eiginlega hafa Bretar tekið að
sjer að gæta friðarins á Krít, svo
geðslagið batnaði heldur ekki við
þessa fregn.
Þriðju sendínguna feingu þeir
austan úr Kína, og ekki þá bestu.
þaðan var sagt að drottníngin væri
búin að taka að sjer alla ríkis-
stjórnina af karlrýunni og það
leggja Bretar svo út scm gamli Li
(Li-húng-sjang) sje aftur að kom-
ast upp á hornið, því það kvað
vera meinlaust milli þeirra Li og
drottníngar, þó alt skikkanlegt.
Þetta mega Bretar best vita og
þeir láta sem Lí sje kominn aftur
afturgainginn þegar hver vill.
Yfir öllu þessu eru Bretar búnir
að gleyma bæði Delagóa og Khar-
tum á fám dögum. Svo illa liggur i
þeim núna.
Argentina og Chiii kváðu
altaf vera að espast, og búist þar
við öllu illu. I5að er landaþrætu-
mál sem morðvopnin eiga að dæma
hjá þeim.
„Reynslan er sannleikur“.
Torskveiði á gufuskipum getur borg-
að sig og það jafnvel í svo fiskisnauðu
ári sem í ár hefur verið.
Lað er merkilegt hvað reynslan hef-
ui mikið sannfæríngar vald yfir hcilan-
um og hugsuninni.
Hjer liggur nokkra daga lítill gufu-
bátur kominn af Vestfjörðum til að
leita sjer að síld til beitu. Maður fær
laust ágrip af athöfnum þessa skips
slðan í Apríl í vor, og áhrifin eru ó-
trúleg.
Skipstjórinn er Norðmaður, hár og
þrekinn, vingjarnlegur og blátt áfram.
»Hvað mikið hafið þjer nú afiað í
sumar herra Asbjörnssen?»
»Lað er nú ekki mikið. Lað eru
samtals 150 þúsundir sem við höfum
feingið*.
jLað köllum við nú gott hjerna;
hefur það verið vænn fiskur?«
»Svona upp og niður. Framan af í
vetur og vor var það vænn fiskur, en
misjafn í sumar. En hefðum við haft
beitu, þá hefðum við vafalaust feingið
200 þúsundir og líklega meira«.
»Rjett er nú það. »Hvað er »Mugg-
ur« margar lestir?«
»75 lestir »brutto«
»Hvað ætli hann hafi kostað?«
»NáIægt 50 þúsundum, hygg jeg«.
»Hvað eruð þið margir á honum?«
>Hásetarnir hafa verið tólf, sem fisk-
að hafa, aliir íslendíngar, og svo þrír
Norðmenn að auki«.
»ÁIítið þjer nú þetta skip svo gott
og haganlegt til þorskveiða, sem þjer
rnynduð kjósa?
• Skipið er hið besta og ágætavel
vandað, og útgerð öll svo vel af hendi
leyst sem jeg get á kosið. En þó álít
jeg haganlegra að skipið værí nokkuð
stærra, og jeg skal segja yður hvers
vegna. Við söltum á skipinu og álít
jeg heppilegast að auk þeirra 12 sem
fiska gætu verið 6 menn sem hirtu
fiskinn, og þyrfti því rúmið framm á að
vera lítið eitt stærra. Lar geta nú ver-
ið 17, en okkur þremur er ætlað rúm
hjer aftur á, eins og ]>jer sjáið. Auk
þess er kolarúmið helst til lítið. Við
getum ekki verið úti nema viku, en
þyrftum að geta verið hálfan mánuð.
Vjelin eyðir einni tunnu á tíma þegar
skipið er á fullri ferð. Lað fer Ijett 9
mílur, en getur farið 10.
Sem sagt, það ætti að vera lítið eitt
stærra, þá myndi það borga sig betur
en það getur gert nú«.
»ÆtIið þið nú að halda leingi áfram
við veiðina hjeðan af?«
»Svo leir.gi sem beita er til og veð-
ur leyfir, og byrja aftur í Febrúar ef
kleift er«.
Letta var aðalmergurinn úr því sem
skipstjóri sagði mjer og þótti mjer það
fróðlegt, og ekki að síður merkilegt
þótti mjer skipið sjálft. Alt var þar
niðri í yfirmannarúminu svo fágað og
vel um geingið eins og á póstskipun-
um og eins var hásetarúmið frammá
hreint og þokkalegt og alt var skipið
snyrtilegt og hrcint hvar sem á var
litið, og miklu Iíkara skemtiskipi en
fiskibát.
Öllum hjer sem skipið sáu, leist á-
gætlega á það, og menn sem þekkja
til útgerða á gufuskipura hafa reiknað
út að útgerðin í ár með þessum 150
þúsunda afla muni gefa ekki svo fáar
þúsundir króna fram yfir tilkostnað.
Að vísu hefur aukakostnaður eigand-
ans í þetta sinn verið æði mikill, en
sá kostnaður í húsum og áhöldum er
líka eign, og kemur ekki á hverju ári.
Með allar ályktanir má nú bíða þáng-
að til Pjetur kaupmaður Thorsteinsson
á Bíldudal hefur feingið yfirlit yfir
kostnað sinn og ábata á Mugg, en það
er víst, að það sem þegar er sjeð er
ekki svo lítið meira sannfærandi um
arð af gufuskipaveiði hjer við land en
alt það sem móti henni var talað á þíngi
í fyrra.
Halt þú svo fram stefnunni, Pjetur
Thorsteinsson. Þorskarnir, sem piltar
þínir hafa feingið á Mugg eru Iandinu
meira virði en fult úthaf af Lórðum
og Guðjónum.
Pöntunarfjelagió.
Jón á Egilsstöðum hefur verið
hjer þessa daga, en fer upp yfir í
dag. Hann kvað svör Jóns Vídalíns
hafa verið eins og hann bjóst við
og segir að alt hefði geingið áfram
sinn jafna veg ef þeir hefðu strax
getað talað við Jón. Ilann segir
að allir fjelagsmenn fái pantanir
sínar svo lángt sem hinar sendu
vörur hrökkvi, nema þeir einir sem
stórskuldugir sjeu fyrir, eða brugð-
ið hafi loforð sín við fjelagið. Jön
var þó á sama máli um það, eins
sog bent hefur verið á hjer í
hlaðinu, að þessi snurða sem á
kom með vörurnar úr Gwent, hafi
gert bæði fjelaginu og þeim Zölln-
er og Vídalín mikinn skaða, jafn-
vel þó hann vaeri vongóður um að
sauðatalan myndi verða nokkurn
veginn viðunanleg.
Um sauðatöluna eða loforðin um
þá, vildi hann ekki segja neitt á-
kveðnara, enda kvað hann það
mundi sjást um nokkra daga, og
væri órækast að bfða þess.
Bjarki vildi geta um þetta vegna
þess umtals sem orðið hefur hjer
um þetta alt saman, og af því þetta
mál er mörgum hugleikið bæði
skyldum og vandalausum. Að öðru
leiti skal hjer ekki farið út í þetta
fyrri en aðrir viðburðir gefa orsök
til þess; en sjálfum ætti fjelags-
mönnum að vera þessi snurða nóg
bendíng til að sýna þeim hvernig
verslun á ekki að vera — ekki á
Islandi heldur.
Smátt og stórt.
— »:o:« —
Norðurljós og sólilekkir.
Eins og menn vita eru norður-
ljós því skjaldsjenari sem sunnar
dregur og nær miðjarðarbaugi, og
þó ekki sje sunnar en í Danmörku
þá eru þau rrjög fátíð þar. l’au
12 ár sem jeg var í Höfn man jeg
ekki að jeg sæi norðurljós svo
nokkur vera væri í nema svo sem
þrisvar eða fjórum sinnum og var
það þó ckki nema svipur hjá sjótt
í samanburði við það sem hjer sjest
á Islandt og það jafnvel um glugga-
holuna sem er upp úr Seyðisfirði.
Og þó var Danskurinn svo hrifinn af
fegurðinni, að minsta kosti eitt
kvöldið, að allar götur voru fullar,
og fólkið sagði o — o!, og stóð
hugfángið með nefin beint upp í
loftið.
Einhver spurði mig, hvort jeg
hefði sjeð slíka sjón fyrri, og sagði
jeg að ekki væri Iaust við það; og
lenti svo í að fara að lýsa norður-
ljósunum þegar þau kembir fram af
Heklu eða Esjunni og þeytast svo
um allan himinn eða liðast í bylgj-
um og fellíngum. Þeir voru svo
kurtcisir að segja ekki að jeg lygi
þessu og jeg held nærri því að jeg
hefði getað feingið þá til að trúa
mjer hefði ekki einn í hópnum af
tilviljun lesið Tromholt eða heyrt
á tölur hans í Höfn, því okkur bar
alveg saman, og úr því var mjer
eingin bjargar von. Jeg fjekk þá
hugmynd að Danir haldi Tromholt
ýkinn.
Þetta var nú svona til dæmis.
En núna um miðjan Seftember
hafa sjest mikil norðurljós í Dan-
mörku og víða suður um lönd.
Vísindamennirnir hafa auga á Norð-
urljósunum, eins og ýmsu öðru í
náttúrunni, og þeir hafa tekið eftir
því að þau eru mjög misjöfn að
ljóma og að þær ójöfnur birtast
með nokkurri reglu. Nú hafa menn
líka tekið eftir því að flekkirnir
svörtu á sólinni, sem eitt sinn var
sagt frá í Bjarka, birtast með nokk-
uð reglulegum millibilum, og að ein-
rnitt þessi hvortveggja bil fara svo
reglulega saman, að norðurljósin
skína fegurst þegar blettirnir eru
á sólinni. Núna um miðjan fyrra
mánuð var mikill flekkur á miðri
sólinni og þá sáust norðurljós mörg
kvöld suður eftir öllu lofti.
Ekki er þess getið hvernig á
þessu sambandi stendur og ekki
man jeg eftir að jeg hafi rekið
mig neinstaðar á skýríngu á því,
og er líklegt að það sje ókunnugt
ennþá eins og líka náttúra sólfiekkj-
anna og norðurljósanna sjálfra.
Lofttelegrafinn.
Ennþá betri loftteiegraf en Marccnis
er-nú nýfundinn á þjóðverjalandi. Pó
tilraunirnar hafi sýnt að vel megi not-
ast við telegraf Marconis, að mir.sta
kosti á stuttum svæðum, þá eru þó á
honum ýmsir mjög slæmir annmarkar.
Það er eitt fyrir sig, að rafmagnscldur
þær, sem vjclin setur af stað, gánga
jafnt út í allar á«ir, svo ef einhver
setur móttökuvjel í lag innan þeirra
takmarka sem öldurnar ná, þá getur
hann náð í það sern telegraferað er,
Og sagt svo frá því, og getur orðið
meirilegt.
í öðru lagi getur alt mishsppnast ef
þrumuveður er í nánd og raímagns-
þrúngið loft. þá truflast öldurnar og