Bjarki - 08.10.1898, Blaðsíða 1

BJARKI
Seyðisfirði, Laugardaginn 8. Október
Eitt blað á viku minst. Árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. Júlí, (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfrám).
III. ár. 40
Útlendar frjettir.
—:»:«: —
»Norman«, semk fór frá Skot-
landi þ. 30. f. m. flutti þær fregn-
ir að Lovisa drottni ig hefði
andast 27. f. m. Þess var getið
hjer i blaðinu um daginn að drottn-
íngin hefði verið mjög lasburða ná
sfðustu mánuðina og fyrirsjáanlegt
að hán mundi þá eiga skamt ólif-
að. Hún varð rúmlega 81 árs að
aldri en í hjónabandi höfðu þau
Kristján konúngur lifað saman 56
ár, og hjeldu gullbrúðkaup sitt
1892, en drottníng var hún nærri
35 ár,
Yfir Lovisu drottníngu verða
vafalanst haldnar miklar lofræður
bæði af þeim sem þekkja og ekki
þekkja, hvort sem hún á þær skil-
ið eða ekki. Þær ræður hafa því
litla þýðíngu, og um slíkar per-
sónur fær maður fyrst að vita sann-
indin Jiegar timar líða, bæði um
kosti þeirra og bresti, hafi per-
sónurnar verið merkar að einhverju
og eftir öllu að dæma hefur Lo-
visa drottníng verið að mörgu leiti
atgjörvis og atkvæða kona.
Almenníngsorð sagði hana list-
gefna og mjög smekkvísa og ágæta-
vel vitiborna. Lítið varð vart við
að hún gæfi sig að stjórnmálum
innan ríkis, og pólitík okkar Islend-
ínga er ekki kunnugt að hún hafi
nokkru sinni hlutast til um, en oft
heyrðist talað um það í erlendum
blöðum að mörg ráð um viðskifti
konúnga og keisara um Evrópu
væru ráðin á Bersdorff og Fred-
ensborg og að drottnfngin ætti
sinn hlut f mörgum afþcim. Hvort
sem þetta var satt eða ekki, þá hefði
slíkt aldrei verið sagt ef menn
hefðu ekki þekt hana að vitsmun-
um og áhrifum.
Agætt þótti að leita styrks
hennar Og ráða, en ekki vorn allir
samróma um þýðleik hcnnar; hitt
sögðu allir að hún væri frábær að
stjórnsemi og röggscrnj 0g hirð-
siða allra geymt hja henni gaum-
gæfilega.
H er er, cins og sagt var, farið
eftir því sem almannarómur sagði
um Lovisu drottníngu, og hvað
sem pólitík innan ríkis eða utan
hefur nsist naeð henni, þá er hitt
víst að á hcimili hennar er nú
mikið skarð autt, og sjerstaklega
mikill og tilfinnanlegur má miesir1- I
inn vera Kristjáni konúngi, háöldr-
uðum manni, eftir svo lánga sam-
búð og atburðaríka.
I Dreyfusarmáli geingur alt í
sama stappinu og sjest ekki að
neitt hafi gerst þar frásagnavert
þá dagana sem liðið höfðu frá því
Thyra fór frá Skotlandi. Aðeins
voru dylgjur um að fleiri hershöfð-
íngja ætti bráðum að setja f varð-
hald, og eias að Piquart myndi
losna, en slíkt hefur oft verið sagt
áður og þýðir lítið.
Misklíðina milli Breta og Frakka
um Fashoda sýnist nú vera að
lægja, að minsta kosti tala ensk
blöð nú afar rólega um málið, og
ætla víst að sjá hvað gcrist þar
suðurfrá fyrst.
Aftur á móti er töluvert orð á
að ýms ríki í norðurálfu ætli nu
að gera samtök milli sín móti
lögleysíngjum og hefúr drottn-
fngarmorðið í Genf hrundið því af
stað. Rússar hafa orðið fyrstir til
og blöð þeirra að hreyfa þessu og
þó margir taki dauft undir, þar á
meðal Þjóðverjar, þá er þó ekki
trútt um að menn gruni að eitt-
hvað kunni úr þessu að verða.
Þeir menn sem Iúra yfir því að
fjötra á allar lundir persónufrelsi
manna hafa hjer svo góðan högg-
stað. »Hjer er saklaus kona myrt;
morðínginn er lögleysíngi, allir
lögleysíngjar eru átumein á fje-
lagslíkamanum. Við skerum þá
burt, þeir eru rjettlausir af þvf þeir
hafa sett sig sjálfir út fyrir fje-
lagslögin.* Nú er sá galli á að
mcginið af öllum lögleysíngjum
eru friðsömustu borgarar, eins og
hver okkar, sem ekki gera flugu
mein og lifa lífi sínu í þeim fagra
draumi, að mannkynið gcti orðið
svo vel ment að það hætti af sjúlfu
sjer að stela, svíkja, ljúga og rægja,
án þess að óttinn fyrir refsíngu
píni mennina til að vera menn.
Þessa menn er þvf ómögulegt að
ná í nema fyrir það eitt að þcir
vilja breyta mannfjelaginu, steypa
þvf sem nú er og fá annað í stað-
tnn. Verk þeirra nje orð ná eing-
in lög í.
Fynr okkur sýnist nú þetta
slærnur agnúi á framkvæmd stjórn-
anna á kugunarlögum gagnvart
lögleysíngjum. En þetta er ein-
mitt aðal kosturinn f þeirra aug-
um, þvt þá einmitt geta þær haft
lögin svo rúm og víðtæk að þau
grfpi yfir alla, sem óánægðir eru
með þá fjelagsskipun sem nú er.
Þegar Bismark bjó út sócialista-
lögin sælu á Þýskalandi, þá gat
hann af sömu ástæðum einmitt haft
þau svo rúm, að hann drap með
þeim nálega alt fjelagsfrelsi um
endilángt ríkið.
Þess vegna er það svo ágætur
plógur að ná í lögleysíngjana.
Og hjer er tækifaerið svo íðil-
gott að koma klömbrunum á illþýðið.
Að vísu þykjast nú ýmsir mer.n
sjá, að það vaeri samboðnara rjett-
læti og menníngu að reyna til að
milda þann ójöfnuð og eymd mann-
fjelagsins, sem er rótin undir öll-
um lögleysíngjum og morðum
þeirra, heldur en að fara að kúga
meinlausa menn og neyða þá til
hatursverka og illvirkja af því þeir
kalla það synd af mannfjelaginu að
drepa þúsundir manna á ári úr
sulti og klæðleysi.
Þessum fyrsta flokki eiga allar
gömlu kempurnar hægt með að
svara, þær segja blátt áfram:
»Þið mælið lögleysíngjum bót,
þið viljið líka kollvarpa mannfje-
laginu. Þakkið þið fyrir meðan
siðaðir og kristnir menn lofa ykk-
ur að vera í friði og festa ekki
tennur í ykkur, þeir sem eiga þær
tiL.
En svo koma aðrar raddir, allir
hinir svokölluðu frjálslyndu menn
og sjerstaklega Socialistar. Þeir
segja : »okkur getið þið ómögulega
fjötrað, því það er okkar fyrsta
boðorð að breyta ekki einum stat
í lögum þjóðfjelagsins nema á al-
löglegan hátt, troða ekki á eitt boð-
orð f lögunum.«
Þessum mönnum eru nú stjórn-
irnar farnar að svara mjög gæti-
Iega og þau svör sem þær gefa
ennþá eru gefin í krafti tveggja
flokka í mannfjelaginu.
Annar flokkurinn eru auðmenn-
ir. Þeir vilja hafa albogarúm til
að undiroka verkalýðinn og sálga
smærri spámönnunum í kríng um
sig. Frá þessum flokki taka stjórn-
irnar, sem sjálfar heyra til auð-
mönnunum, þessi svör:
»Við erum kjarni mannfjelagsins,
við höldum uppi menníngu og
reglu, siðsemi og kristindómi, ef
Auglýsíngar 8 aura línan; mikill af
slátttur ef oft er auglýst. Uppsögn
skrifleg fyrir 1. Október.
1898
við skerðum rjett ykkar í bardaga
við morðíngjana þá er það neyð-
arvörn mannfjelagsins til að vernda
mennínguna.i
Allir vita að þetta er lygi, og
því sagði Biimarck sálugi blátt á-
fram að frelsismenn (die Liber-
alen) og socialistar væru verri en
lögleysíngjarnir. En flestir svara
nú hinu um nauðvörnina, en því
þyrðu þeir ekki að svara ef þeir
ættu ekki svo góða liðsmenn þar
sem hinn flokkurinn, sem er lægsti
flokkur mannfjelagsins, sem af þekk-
íngarleysi kallar alla lögleysíngja
(anarkista) morðíngja og jafnvel
blandar saman lögleysíngjum og
socialistum. Þetta er öllúm b&t-
ursmönnum frelsis- og jafnaðar-
manna svo góður styrkur, því
þessi kenníng elur vanþekkínguna
á meinum þjóðanna og misskiln-
ínginn á þeim mönnum, sem lángar
til að meinin bætist, og það eru
einmitt mennirnir, sem eru auð-
mannakúguninni og hermannavald-
inu hættulegastir, og það eru ein-
mitt þessir menn, frjálslyndir menn
og socíalistar, -sem æðstu flokkarnir
vilja ná í, og nota aðeins morð-
íngja lögleysíngjanna að yfirskyni.
Allir vita að auðmannavaldí og
konúngaríkjum er lítil hætta búin
af fáeinum forsjálausum morðíngj-
um, en af verkalýð dg iðnaðar-
mönnum, sem nú eru að reyna að
ná sjer í mentun og mannrjettindi
og eru orðnir vfða æði geigvæn-
legir undirokurum sínum af því or-
ustan er háð löglega að öllu leiti
— af þeim er hætta búin.
Því þarf nú að fá samtök sem
geti kúgað dálítið fjelagsfrelsi og
málfrelsi og auk þess á kannske f
þetta sinn að neyða Sviss til að
selja fram alla pólitíska afbrota-
menn sem þángað flýja og þar hafa
haft friðland híngað til.
Það er nú' ekkí að víta nema
þetfa lánist um stund, en það get-
ur líka farið svo, að þeir sem hæst
hrópa nú sjái innan skams, að það
eru til aðrir menn, sem eru menn-
íngunni ennþá hættulegri en soci-
alistar og lögleysíngjar.
Hvað á jeg að lesa?
Jeg vildi gjarnan benda mönnum
á hvað þeir ættu að lesa. Það