Bjarki - 08.10.1898, Blaðsíða 2

x58
sem mjer er kærst f eigu minni á
jeg mest bókunum að þakka. Og
þeim tíma sje jeg mest eftir sem
jeg hef eytt í að lesa ónýtar bæk-
ur.
Væri eitthvert af hinum góðu
útlendu tfmaritum á Islandi eða
við ættum tímarit í líkíngu við þau,
t. d. Review of R.. Kringsjaa eða
einhver af hinum frægu reviews sem
prentaðar eru á ensku, frönsku eða
þýsku máli, þá væri hægðarleikur
°g gaman að benda mönnum á,
hvað þeir ættu að lesa f tóm-
stundum sínum. Því sá sem les
slíkt tímarit skarar svo fljótt að
allri mentun og þekkíngu fram úr
hinum sem ekki hafa aðgáng að
öðru en íslenskum bókum, að mað-
ur þyrfti aldrei að óttast að vinna
fyrir gýg.
En þeir sem Dönsku skilja eða
Norsku (bókmáiið er eitt), þcir
ættu að reyna að ná sjer f
»Kringsjaa« panta hana í fjelagi
hjá einhverjum bóksala í kaup-
stöðunum; hjer á Austurlandi geta
menn beðið Lárus bóksala Tómas-
son að panta hana. Hún kostar
aðeins 8 kr. nm árið og svo eitt-
hvað lítið burðargjald, en er 24
æði þykk hefti. Þeir sem ensku
skilja ættu að fá sjer Review of
Reviews, sem er svipuð hlutfalls-
lega að stærð og verði. Danir
eiga ekkert tímarit scm vert sje þess
að bera samnn við þessi tvö, hvað
a 1 m e n n a mentun snertir.
Einkum ættu lestrafjelög og bóka-
söfn að kaupa slík rit og fella heldur
eitthvað úr af því skáldsagna rusli
sem þau kaupa nú svo mörg. Það
er mun fegra hlutverk að auðga
anda úngra manna og gamalla með
því að gefa þeim aðgáng að hugs-
unum og rannsóknum stórmenna
heimsins á náttúrunni og lífinu, svo
skilníngur þeirra aukist á sjálfum
þeim cg lífinu í kríngum þá — held-
ur en að sljófga og villa sjón þeirra,
og sýkja smeklc þeirra með öðru
cins og sögum Rider Haggards og
ótal höfunda af sama tægi.
Það er li'ka sá kostur á þecsum
tímaritum að þau benda á fjöldi
góðra bóka, bæði skáldsagna, fræði-
bóka og annara rita, svo menn fá
þar bestu leiðbeiníngu til að
-panta eftir bækur til safna og
lestrafjelaga.
þessi tímarit eru og að því leiti
betri en margar bækur, að þau
ræða ýmsar vísmdakreddur, fjelags-
fra'ði trúarbrögð og þess háttar
alt, oftast rólega og með sanngirni
og tíðast svo auðveldlega að hver
greindur maður skilur. Pau hafa
það einmitt fyrir mark að vcra al-
þýðleg.
Það væri gaman að geta bcnt
þeim Iíka, sem ekki skilja nema
Islensku, á eitthvað líkt þessum
ritum. þess verður nú að vísu
ekki lángt að bíða. það veit jeg
eins vist eins og að ný kemur á
eftir niði. Aðeins nokkrar þúsund-
ir þurfa líklega að deya fyrst og
aðrar að koma í staðinn. En það
er þó ekki ennþá, og því ætla jeg
að benda stuttiega á hvað þeir
geta, að mínu viti, helst sett í
staðinn, sem vilja eða neyðast til
að velja úr til að kaupa og lesa,
af því sem til er. Jeg drep helst
á það sem nyast er og ókunnast
og geta menn þá haft það hjer f
samheingi til uppfylda því sem önn-
ur blöð hafa bent á.
Islendíngasögur.
Noregskonúngasögur, Fornaldarsög-
ur, Sæmundar eddu og fornritin yfir
höfuð vildi jeg þó fyrst benda á ef
einhverjum kynni að þykja þau of
gömul, eða halda að þau sje að-
eins fyrir fornfræðínga og vísinda-
menn. Eldra fólkinu þarf ckki að
benda á þau, en jeg hef sjeð í
blöðum að þau sje nú minna lesin
en áður var á bæum.
Jeg bendi ekki á þessar bækur
af því þær eru sjerstaklega ís-
lenskar og hverjum Islendíngi skylt
að þekkja þær, því síður af því
að þær eru gamlar, heldur af hinu að
jeg hef ekki lesið skáldsögur eftir
neinn útlendan meistara scm taki
fram Njálu, Grettlu, Heimskrínglu
víða, og ótölulegum köflum um all-
ar Fornmannasögurnar og Fornald-
arsögurnar, og tæplega neitt sem
komist til jafns við þær. Svörin
°g hugsunin eru víða svo djúp og
skörp eins og þar sem Shakspeare,
Ihsen og aðrir meistarar láta per-
sónur sínar sjá og svara allra
hvassast, og svo aflmiklar eru þær,
sem fólkið nú kallar »spennandi<
(spændende) að jeg hef marggrátið
yfir þeim og á cnn þá örðugt með
að lesa suma kafla hátt.
A sumum kviðum Sæmundar
eddu þykir mjer einna tignarleg-
astur skáldskapur á Islensku.
Sigurður Kristjánsson er
nú búinn að gefa út flestar ísl.
sögur nsma Grettlu. Útgáfa hans
er mjög ódýr og þó svo vönduð
að vel nægir, og á þær viidi jeg
benda sem fullan jafnoka bestu
sagna útlendra. Spyrji menn hvern
mentaðan Islendíng og útiendíng
sem lesið hefur hvorttveggja, hann
mun segja eins og jeg.
_ Tiskur nokkur nú síðustu dagana og
síld í net.
Mannkvæm t hefur verið hjer
þessa daga og fjöldi manna komið af
Hjeraði til fjársölu og vörukaupa. Með-
al annara þeir sjera í>órarinn á Val-
þjófsstað, Guttormur alþíngismaður,
Björgvin á Hallormsstað, sjera Magnús
í Vallanesi, Guðmundur í Húsey, Hal-
dór á Klaustri og Sölvi á Arnheiðar-
stöðum.
Fjárskipíð »Norman«, skipstjóri
Axel Hvistendal, kom híngað þ. 5. og
fór aftur þ. 6. um kvöldið. f>að hafði
utan með sjer tæpar 6000 fjár. i>ar af
frá pöntunarfjelagi Fljótsdæla rúm 3500;
frá Sig. kaupm. Jóhansen rúm 1600 og
hitt er frá þeim Lorsteini Jónssyni og
Bjarna Lorsteinssyni kaupmönnum í
Borgarfirði.
Pöntunarfjelagsfje hefur orðið með
minsta móti í þetta sinn, eins og menn
bjuggust við eftir það ólag sem á komst.
Stjórn fjelagsins kvað nú hafa boðað
fund á Eiðum í dag og verður þar við-
staddur Jón í Múla. Er vonandi að
þar verði tekið rjettlátt tillit bæði til
þess óleiks, sem þeir Jón Vídalín og
ZöIIner gerðu sjer Og fjelaginu með
vörukyrsetníngunni og eins til þess
erviða ástands sem fjelagið er í nú um
stund.
Otto Wathne fór með konu sinni
tii útlanda í gær með Vaagen. f>au
hjón ætluðu fyrst til Khafnar og dvelja
þar um stund, en fara síðan til Suð
ur-Evrópu.
I. M. Hansen konsúll tók sjer far
til Einglands með fjárskipinu, Norman
Smátt og stórt.
— »:o: < —•
Hof í Vopnafiróí laust. Umsóknar-
frestur til 20. Nóvember; brauðið metið
2960,57. Prestsekkja í brauðinu og á
því tvenn lán til húsabóta; afborgun af
öðru 100 og hinu 12 kr. 80 au. á ári,
auk vaxta. Augl. 5. Seft.
Seyoisfirði.
Veður hefur verið gott þessa viku.
þerrilítið framan af cn giaðasólskin og
sumarhiti Miðvikudag og fimtudng og
sjerstakiega heitt síðara daginn. Kyrr-
viðri og þoka í gær og dag, en hlýtt.
Msrkí íslands.
Á ísafold er að sjá sem íslenski
fálkinn hafi einn verið látinn blakta
þegar f>íngvallahúsið var vígt 20. Ág.
f>etta, að danska merkið vantaði, sýn-
ist svo að hafa verið orsök til þess,
að Daniel Bruun, herforíngi, sem hjer
hefur verið að ferðast um land til forn-
menjarannsókna, hafði farið burt af
fíngvelli á undan vígslunni, af því
hann sá þar ekki danska merkið við
hlið fálkans. I> yrir þetta hafa sum
Rvíkur blöðin hnjátað eitthvað í Bruun,
og svo koma aftur Brynjólfur gamli á
Minnanúpi og ritstj. ísafoldar til liðs
við foríngjann. Út úr þessu hefur auð-
sjáanlega orðið dálítill smábardagf, cn
af því híngað barst ekki að sunnan
nema ísafold, þá sjest ekki nema önn-
ur fylkíngin, og gamanið er því ekki
nema hálft.
Pað er auðsjeð að póíitfkin og tele-
grafinn sofa, fyrst að kempurnar syðra
geta gert vopnaglamm yfir þessu smá-
ræði. Og nærri því ieiðinlegt cr það
að gera þetta að miskiíðarefni í alvöru,
sem allir partar hefðu getað feingið
sjer haan og hressandi hlátur yfir, ef
fólkið væri svolítið brosmildara.
Bruun hefði verið töluvert meiri ridd-
ari hefði hann slegið ógniítið á her-
manshefð sína, setið kyrr og brosað,
ekki að fálkanum — guð hjálpi okkur
en að börnunum, sem voru að leika
sjer; og Bruun hefði átt að geta gcrt
sjer góðan mat úr því.
°g Þegar hermansheiður foríngjans
þohr ekki .þennan ósóma< iá þá ekki
nokkuð nærri að brosa að riddaranum
sem reið á burt særður inst í hjarta
yfir ástieysi ísiendínga við Dannebrog.
°g svo ísafold — að hún gaf okkur
ekki heldur heilsusamiegan hlátur yfir
öllu saman, en að traktera á þessum
hátíðagraut.
Bara að háðfuglarnir dönsku nái ekki
þennan Bruunsbardaga!
Trjárækt.
Einar Helgason, garðyrkjumaður
bendir mönnum mcð g(reinarstúf
í ísafold á það, að ef þeir vilja
panta trjáplöntur hjú Garðyrkju-
fjelaginu til að prýða garð sinn,
kríng um hús sitt eða bæ, þá ættu
menn að senda honum þessar
pantanir sem fyrst svo birgðir gcti
orðið nægar til í vor. Allar upp-
lysíngar skriflegar og munnlegar
kveðst hann fús til að veita, og
veita ókeypis hverjum sem beiðist.
Plönturnar segir hann svo ódýrar
að aungum manni sje um megn að
kaupa þær. Hann gefur og upp-
lýsíngar um hver trje sje líklegust
til gróðurs hjer á Iandi.
Eftir því sem Einari farast oró
sýnist áhugi maima á skógargróðri
fara vaxandi, því hann segir að
afdrei hafi verið plantað meira af
trjám en síðasta ár.
f>að er fagur og þýðíngarmikill
starfi sem »Hið íslenska garðyrkju-
fjelag< vinnur í kyrð — nærri því í
ofmikilli kyrð, því offáir rnenn vita
af fjclaginu og þeirri liðsemd sem
það veitir mönnum bæði með íræ-
kaup, trjárækt og leiðbeiníngar við
alla garðrækt.
Sömuleiðis gefur fjelagið út lftið
ársrit, einkarfróðlegt um marga
hluti, og kostar eina 20 aura á ári.
Það kver ættu allir að kaupa sem
einhvern hug hafa á jurtarækt til
gagns eða gamans, og þó þeir hafi
það jafnvel ekki, þá er skemtun að
lesa kverið.
Sjerstaklega ætti hver maður sem
garðholu hefur eða skjól við hús
sitt eða bæ að fá sjcr nokkrar
hríshir til niðursetu. Eallegur runn-
ur heima við hús og bæ er hin feg-
ursta prýði sem á verður kosið.
Það er ekkert efamál að hjer má
koma upp stórskógum ef menu
hala dáð í sjer til að byrja.
Flóð af rigníngurn halði orðið f
Vatnsdal í Húnavatnssýslu þ. 23. Ágúst,
flætt víða yfir láglendi og gert stór-
spjöll á heyi bxói þar og í Þingi, cink-
um á Þíngeyrum. Sagt að skaðinn all-
ur hafi numið æði miklu.
SRÍprek. »lhomas Amlie< gufu-
skip hvalveiðafjelagsins norska strand-
ari loks að fuilu 14. Ág. á Sauðanesi
við Önundarfjörð. Var með kolafarm,
og litiu bjárgað. Alt selt fyrir 200 kr.
Prjú þilskip Ásgcirs Ágeirssonar rak