Bjarki - 30.12.1899, Blaðsíða 2

202
jeg nú ekki búinn að ákveða samt
hverri jeg giftist, að minsta kosti
als ekki með neinni vissu. f’að
getur verið töluverður vandi eins
og annað að velja sjer rjett svo að
maður sjái ekki eftir því á eftir.
Það eru gallar nærri því á því öllu.
Væri nú Solveig íngimundardótt-
ir t. d. dóttir hans Svems á Galta-
stöðum og einbirni eins og Sigríð-
ur er núna, þá þyrtti einginn að
vera í vandræðum, eða t. d. hefði
íngigerður sál. í Haga lifað. Nú verð-
ur Sigríður á Galtastöðum ríkasta
stúlkan, því þau eiga varla fleiri
börn bjaðan af, en bæði er hún
útsláttarsöm og verður Hklega eing-
in búkona og svo ekki ncma 23
ára, eða jeg veit ekki hvað úng.
Það gæti orðið botnlaus ómegð.
Aftur fær Solveig ekki meira en
r
helmíng á við Sigríði þó Ingimund-
ur Gíslason sje ríkari, því þau eru
5 þar, þó óskiigetnu börnin sje
ekki talin. Þar á móti er ekki
hægt að kjósa á betri stulku cn
Solveigu, hún mun vera vel þrítug
og hefur mikið til stjórnað þcssu
litla búi núna síðustu árin, svo hún
er eingin ráðleysíngi.
Ekkjan í Efradal er og mikið góð
að því leyti hvað aldur og ráðdeild
snertir, en kaupstaðarskuldirnar eru
víst töluverðar, hvað miklar sem
þær nú eru og hún er ekki jarð-
cigandi þó búið sje stórt
Jeg hef nú reyndar haft auga-
stað á fleirum, en jeg er ekki að
masa þetta til að lýsa þeim bein-
iínis, heldur til að sýna að jeg hef
hugleitt þetta dálítið eins og jeg
sagði.
Jeg er nú að hugsa um að koma
núna um jóladagana að Galtastöð-
um og öðrum bæ til, ef veður leyf-
ir, og skal jeg senda seinna línu
um hvernig það fer ef jeg sje
þetta í blaðinu.
Með bestu óskum þángað til.
Jón Jónsson.
Sjónleikarnir
iDreingurinn minn« hefur nú þrísvar
verið sýndur og aðsóknin verið mikil,
einkum á annan í jólum. Leikurinn
er eftir franskan mann, Arthur L’arr-
onge og var oft sýndur í Reykjavík
síðastliðinn vetur.
Aðalmaðurinn í leiknum er skósmiða-
meistari, Mörup. Hann er vel efnað-
ur vill lifa sem auðmaður og er hætt-
ur vinnu sjálfur. Hann á tvö börn,
dóttur og son. Dóttir hans trúlofast
einum af sveinum hans, Frank, og ]>á
rekur hann hana frá sjer og gerir hana
arflausa. Sonur hans, Leopold, er
kandidat í lögfræði og karlinum þykir
fram úr hófi vænt um hann og lætur
alt eftir honum. En Lecpold er svall-
ari og eyðslumaður. Hann ætlar föð-
ur sinn miklu n'kari en hann er og
karlinn re\nir sjfur aj haæla honum
í þeirri trú, til þess að hann þurfi ekk- |
ert að láta á móti sjer. Loks hrekk-
ur hann þó ekki við eyðslusemí sonar
síns, og er fyr en hann varir orðínn
öreigi. Lepold flýr þá tíl Ameriku, en
faðir.hans tekur aftur til skósmíðanna,
lifir við mestu fátækt, en vinnur baki
brotnu til að afborga skuldir sonar síns,
Hverníg leikurinn tekst er að mestu
komíð undir þvi, að Mörup sje vel
ieikinn.
Rolf Johansen leikur Mörup og verð-
ur ekki annað sagt, en að það takist
vel; þó fór saungurinn illa hjá honum
í byrjun leiksíns síðast; vaeri betra að
kvæðið væri þar lesið en ekki súngið.
Besta sýníngin í Ieiknum er kvisther-
bergið í byrjun síðasta þáttar og hún
tekst yfir höfuð vel, Herbergið ætti
þó að líta fátæklegar út og eins mætti
Mörup vera ver til fara þegar hann
kcmur síðast inn á leiksviðið.
Klara, dóttir Mörups (frk. Sigr. Böð-
varsdóttir) og Frank teingdasonur hans
(úrsm. Friðrik Gíslason) eru vel leikin;
eins Emma (frk. Guðrún Gísladóftir)
og saungkennarinn (Sig. Grímsson
prentari). Saungkennarinn handleikur
helst til mikið gleraugun sín
og nokkuð óvanalega. Sýníngin
þar sem dætur Bertelsens heimsækja
þá Mörúp og son hans gæti farið bet-
ur. Emma er þar nærri of fasmikil,
en systir hennar, María (frk. Sigr. Jens-
dóttir) of aðgjörðalítil;. yfir höfuð vek-
ur hún miklu minni eftirtekt í leikn-
um en til er ætlast. Stína, þjónustu-
stúlka Mörups er leikin af karlmanni
(Jóni Jónssyni skraddara) og reyndar
ekki illa, en málrómurinn er alt annað
en kvenlegur eg hreifíngarnar eins.
Dátinn (Sig. Finnbogason prentari) er
góður, en lýsíng kærustunnar á honum
á ekki sem best við og færi betur að
hún viki henni við.
Berteisen (Jónas Helgason), Leopold
(Hallur Magnússon) og Larsen skó-
smiður (Gunnl. Jónsson verslunm.) leika
allir tlável. Kristján (Guðm. f’órarins-
son) er vei leikinn. Anna dóttir Bert-
elscns (frk. Anna Stephensen) er og
allvel leikin.
Yfir höfuð má hcita að leikurinn hafi
tekist betur en von er til og menn
hafa látið vel yfir honum.
Andr. Rasmussen kaupm. hefur sagt
til við æfíngarnar.
»Æfintýri á gaunguför* eftir Host-
rup ætlar leikfjel. að sýna næst á eftir
þessum leik
Svarti dauði.
Kýla-plágan, sem Bjarki hefur
áður minst á að nú næri komin
híngað í álfuna til Oporto í Portú-
gal, virðist vera að breiðast út.
Þessi drepsótt hefur altaf haft að-
alheimkynni sitt austur í Mið-Asíu
og hefur oft geysað i Kína. Til
Európu hefur sýkin sjaldan komið
síðan á miðöidunum; þá fluttist
hún með krossferðunum að aust-
an °g gerði fádæma manntjón í
álfunni. Hún var þá kölluð pest
eða pestilentia, eða nefndist eins
og hjer á Islandi svarti dauði, eða
plágan mikla, (kýla-plágan). Til
Marsiljuborgar á Frakklandi kom
pestin síðast 1720.
Pestargcrlarnir valda ký!ap!áo-
unni, og uir og grúir af þeim í
kýlunum, sem koma í nárana, und-
ír hendurnar og á hálsinn á sjúkl-
íngunum. Það er alkunnugt í Asíu
að rottur og mýs fá sjúkdóminn
fyrst þar sem hann geingur. Á
rottum og músum íifir fjöldinn all-
ur af flóm og er það sannað, að
flærnar bera oft g.erilinn með sjer
til manna, því sömu flærnar iifa
líka á mönnum og flytja sóttkveikj-
una inn í blóðið með því að stínga
þá. Þeim húsum ’sem mikið er í
af rottum og músum er því hætt-
ara við drepsóttinni en öðrum hús-
um. Gerilllnn getur líka borist
ofan í mann með mat, stundum
berst hann og með andrúmsloftinu
eins og berklagerillinn. Byrjar þá
sýkin með kvefi (hnerrum) og bráð-
drepandi lúngnabólgu.
Milli landa berst sóttin með
mönnum eða í fótum, pokum, mott-
um og því um líku.
Það er als ekki glæsilegt að
líta á feril sóttarinnar í síðustu 5
árin, 1894 gcysaði hún í Kína-
veldi í Hon-Kong. Þaðan komst
hún til Indlands, þaðan til Pers-
lands og Belusjistan, þaðan norður
í Turkestan, að Aralvatni til Suð-
ur-Rússiands, og suður á Arabíu,
en þaðan aftur til Égyptalands
(Alexandríu í fyrra) og nú er hún
í Oporto. Enn frcmur hefur hún
borist frá Indlandi til Madagaskar
og eyjanna Mauritius og Reúnión
og á meginland Suður-Afriku til
Lourenzó Marques við Delagóa-
flóann. Loks er sóttin nýkomin
alla leið til Suður-Ameriku til As-
somption í Paraguay, til Monte-
video og bæjanna Buenos-Ayres og
Santos í Argentína. — Ut fyrir
Oporto kvað sýkin vera komin í
smábæ þar norður af og í Lissa-
bon hafði dáið einn maður (Iæknir)
þegar síðast frjettist, en vonandi
er líka að hjer við sitji og plágan
nái ekki að breiðast út um álfuna.
Flestir dcyja sem taka þessa sótt,
eða um 80 af hverjum 100 sjúkl-
fngum. Á Indlandi (Bombay) deyja
um 6000 mans á viku. I Oporto
deyja lángt um færri (rúmlega 20
af hundraði) og er það að þakka
hinum ágætu blóðvatnslækníngum
Y e r s i n s við veikinni. Þær eru
líkt og blóðlækníngarnar við barna-
veiki að sínu leyti, en virðast gera
talsvert meira gagn.
Tiðindi prestafjelagsins i hinu
forna Hólastifti heitir nýr ritlíngur,
sem út hefur komið á Akureyri á kostn-
að Frb. Steinssonar. Þar eru skýrslur
frá pnestafundinum, sem haldinn var á
Akureyri í sumar, og stutt ágrip af
umræðunum, sem þar hafa farið fram.
Pessi mál hafa verið rædd: 1. Um messur
og ir.essnföll, 2. Kröfi.r nútímans til
prestanna, 3. afstaða presta til bind-
indishreifínga 4. Vínsölubannið, 5. Kjör
presta, 6. Helgisiðir í kirkju og utan
kírkju, 7. Hvernig eiga prestar að
prjedika? 8. Prestafjelagíð, 9. Prests-
ekknasjóðurinn og 10. Fríkirkjumálið.
Prestafjelagið sem hjer er skýrt frá
var stofnað á Sauðárkróksfundinum í
fyrra og fjelaginn þar samin lög. 22
prestar voru á þessum fundí.
Fundarmönnum kom saman um að
messuföli væru mjög tfð, en ekki fundu
þeir nein óyggjandi ráð til bæta úr
því. Sumir töldu orsökina þá, að upp-
Iýsíng safnaðanna hafi fleygt fram á
síðari tímum, sem er með öðrum orð-
um, að kirkjan svari ekki kröfum tím-
anna.
Um 2. málið hjelt sjera • Sofonías Hal-
dórsson fyrirlestur, sem prentaður er í
heilu !agi aftan við fundarskýrslurnar.
Fyrirlesturinn er góður og frjálslega
hugsaður. Fundurinn vildi að land-
sjóður tæki við öilum kirkjueignum og
þaðan væri svo prestum greidd laun,
1000—1500 kr., en borgun fyrir auka-
verk væri ákveðin með sjerstökum lög-
um. Um 7. málið flutti sjer JónasJóll-
asson fyrirlestur, sem prentaður er í
heilu Iagi aftan við skýrslnrnar. Um 10.
málið urðu lángar umræður, en ekki
urðu fundarmenn þar sammáia um
neina ályktun, virtist flestum málið ó-
undirbúið og lítt hugsað,
Formaður fjelagsins er Sofonías pró-
fastur Haldórsson, en varaformaður
Davíð prófastur Guðmundsson. Fund-
arstaður var ákveðinn næsta ár á Sauð-
árkróki, og að rit það, sem fjelagið nú
byrjaði að gefa út, skyldi verða áfram-
haldandi ársrit.
Rúsínan er i endanum, en það er
flokkur af kvæðum eftir sjera Matthías
og heitir »Hólastifti<. Tað er yfirlit
yfir sögu þess í fáum, skörpum dráttum.
Seyðisfirði.
Veður nú storma- og snjóasamt, 6-
slitin hríð' mátt heita nú í 3 daga.
Veðurlag vikuna:
Sd. -7- 4; stormur og snjókoma nv.
um nóttina, sömul. hríð seinni hluta d.
Md. -4- 4; stormur nv. Fd. 3; snjó-
slydda. Mid. 2; bjart, v. nau. Föd.
4- i/2 snjóhrakníngur. Föd. -4- 5; norð-
anhríð ailan dag. Ld. -4- 3; sama v.
Bæjarstjórnarkosníng fer hjcr fram
á Miðvikudaginn kemur. 3. Jan. og
skal þá velja 2 .menn f stað þeirra
Einars Hallgrímssonar og Eyjólfs
Jónssonar, og mun ekki efamál að
þeir verði báðir endurkosnir, því
að öllum monnum ólöstuðum sem
kostur væri á í stað þeirra, mun
óhætt að segja að ekki geti orðið
breytt til batnaðar í þetta sinn.
Ferðaáætlun
póctguf jskipanna
fyrir millilandaferðirnar er nú kom-
in og er rjett að kalla eins og hin
i fyrra nema hvað fjelagið hefur
neytt þess að Ceres er hraðskreið-
ari en Þyri gamla var og fært því
til nokkrar af ferðunum lítið eitt,
þó skakkar það mest 2 dögum,Aen
d flesta staði koma skipin nú að*