Bjarki - 11.10.1901, Blaðsíða 3

Trúin var alveg horfin á landið og framtíð
þess; fyrir mörgum ekkert um annað að tala
en komast vestur, og þetta var viðkvæðið:
Útgjöld, óstjórn, kúgun, peníngaleysi, atvinna
fyrir verkafólk ekki nema fáar vikur úr árinu
og lágt kaup að auk.
Jeg ætla ekki að leggja neinn dóm á, hvort
þjóðin græðir á þessum vesturfiutníngum, en
miklar líkur eru til þess. Margir, sem hjer
vaxa upp, hverfa að vísu sem dropi í sjóinn,
en góða von hef jeg um það, að ýmsir góðir
dreingir, sem mannast hjer og verða efnaðir,
hugsi til gömlu Fjallkonunnar. Og eigi er
víst, nema samgöngur milli Islands og Norður-
Ameríku verði bráðlega margfalt tíðari og
greiðari en nú eru þær. Ef járnbraut eða
skipaleið verður gerð greið frá Winnipeg og
norður að Hudsonsflóa, þá ætti ekki að vera
mikið seinfarnara milli Islands og Hudsons
flóa-Iandanna en nú er milli Einglands og Is-
lands. Og ef vináttusamband helst milli Austur-
og Vestur-Islendínga má þar góðs af vænta.
Islenska þjóðin er farin að heimta svo margt,
sem hún getur eigi öðlast nema hún fái gl'eið-
ari samgöngur og betri verslan við umheiminn
en híngað til. A þetta ættu Islendingar heima
að lfta en eigi seilast eftir ýktum frásögnum
um bágt árferði hjer og i!la líðan landa.
Landið hjer er frjósamara, hefur margfalt flciri
stöður og atvinnu að bjóða og þar með fleiri
lífsþægindi. Móti því verður aldrei borið. En
hitt er líka rángt, sem Winnipegblöðin gera
sig sek í, að rjúka upp með skammir, ef
einhverjum verður að láta þcss getið, að hjer
geti brugðist uppskera. Grasbrestur, hagl-
stormar, þurkar og atvinnuleysi er eins skað-
legt fyrir efnahag manna hjer sem fjárfellir og
vorhörkir, hafís og þurkleysur heima á Fróni.
Jeg get sagt það með sanni, að jeg hef aldrei
sjeð akra og haga jafn-ljóta og cyðilega sem
í fyrra sumar í júlí, er jeg kom til Winnipeg.
tað var varla stíngandi strá svo Iángt er
maður sá eftir sljettunum kríng um Winnipeg,
og milli Selkirk og Winnipeg voru sumir akrar
svartir, varla stíngandi strá, þar sem vanalegt
var áður að sjá by.lgjandi hveitigras alinar
hátt. Hagarnir voru flestir enn hvítir af bruna
eða of miklum hita. Að eins einstaka blettur
virtist ætla að ná sjer með fulla sprettu.
Likt var að sjá yfir hið mikla hveitisvæði, er
járnbrautin liggur um, sem jeg fór með frá
Winnipeg til Duluth í ágúst. Það var víðast
búið að s!á hveitið, þar sem það var hægt.
Suma akrana þurfti að plæja niður, en það
hveiti, sem fekkst, var sagt gott, og meðaltals
skýrslur eru furðu glæsilegar eftir alla þurk-
ana, því rigníngarnar, er komu seinast í júlí,
bættu nokkuð úr. Af þcssu sjest, að margt
getur brugðist hjer eins og heima. En þrátt
fyrir allt virðist mjer allir vera miklu vonbetri
með framtíðina og þótt þeir tapi eitt árið
græða þeir hitt. Þar af kemur að menn sjá
mjög sjaldan brjef að vestan, sem segir frá
öðru en bærilegum kríngumsæðum. Aftur á
móti sjer maður varla brjef að heiman, hvorki
privat nje f blöðunum, að ekki sje verið að
barma sjer yfir einhverju. Það er eitthvað að,
þagar maður getur eigi annað en kvartað og
kveinað yfir kjörum sínum.
Ekki gct jeg nú reyndar borið á móti því,
að Vestur-Íslendíngum hætti eigi frekar við að
láta betur af kjörum sínum og efnahag heldur
en vert er. Jeg hefi orðið talsvert var við
það, að þeir hafa þagað yfir skuldum og ýms- j
um erfiðleikum, sem þeir eiga við að strfða, !
er þeir skrifa ættíngjum sínum heima. En þetta
kemur nokkuð af þessum góðu vonum, sem
þeír gera sjer og hve þeir líta bjart á lífið.
Og það kemur af því að þeim hefur reynst
Ijettara að komast fram úr erfiðleikum hjer
vestan hafs, en þeim reyndist heima. Um-
bætur allar á löggjöf og lifnaðarháttum eru
svo hægfara, og margir, sem hafa löngun til
starfa eitthvað sjá engin ráð til þcss að koma
því fram. Þetta hefur rekið margan vestur
og svo Iíka hitt, er jeg gat um áður, að sú
trölla trú hefur komist inn hjá mörgum sem
illa geingur (og þeir eru æði margir) að eina
ráðið sje að fara vestur, þar sje öllum raun-
um lokið, þar geti menn óðara veitt sjer öll
lifsþægindi og uppfylt óskir sínar strax.
Vesturheimsblöðin hafa reynt að blása að þess-
um kolum eftir föngum. En þá hygg jeg að
þau hafi mjög lítið að gert og alls ekkert ef
óánægja með löggjöf, stjórn og verslun og
trúleysi á umbætur hefði eigi verið búin að
grafa um sig. Með einu hafa agentarnir magn-
að vesturflutníngana mest af öllu og það er
með því að fara heim með fargjald handa
peníngalausu fólki. Jeg kenni þeim um það,
því hefðu þeir ekki heim farið er jeg sann-
færður um að margfalt minni peníngar hefðu
verið sendir heim; enda hef jeg sannar sögur
af þvi, að þeir hafa lánað mörgum fargjald
sem búandi eru hjer, er vilja fá ættíngja sfna
vestur. En því vilja þeir fá þá vestur? spurs-
málslaust af því þeir hafa trú á að þeim líði
hjer betur.
Jeg hef svo eigi fleiri orð um þetta, en vil
að endíngu gefa fáeinar leiðbeiníngar þeim er
vestur vilja fara á næsta sumri.
Ef þeir hafa úng fcörn ættu þeir eigi að
'eggja út í þá heimsku að fara með strand-
ferðaskipunum til Einglands, fara heldur ekk-
ert,ef þeir eigi geta feingið sjerstakt skip eða
farið beint; þeir eiga allir á hættu að missa
eitt eða fleiri af þeim börnum sem eru innan
5 eða 6 ára. Það er minni hætta ef þeir eru
skemur á leiðinni.
Hafið þið með ykkur öll íslensk föt sem þið
eigið og vaðmál og ull megi þið flytja ef þið
viljið. lslenskir sokkar og nærföt eru marg-
falt betri en am;rískir sokkar og nærföt.
Best er að hafa rúmföt sem ljettust og þúng-
ar undirsængur þýðir lýtið að hafa með sjer.
Eigi er ráðlegt að fara svo á stað, að maður
hafi eingan skildíng, þegar vestur kemur, því
peníngarnir koma ekki strax. Menn hafa oft
orðið að liggja margar vikur uppá ættíngjum
í Winnipcg áður en vinna hefur feingist.
Danskir penfngar gánga ekki f Einglandi nema
með afföllum og danskt silfur ekk í Canada,
en enskt gull geingur affallalaust.
Jóhannes Sigurðsson.
Lánveitingar úr landssjóði.
Auk lánvcitínga þeirra, sem getið er um
áður hjer f blaðinu, til ullarverksmiðju og
sútunarverkstofu hjer á Seyðisfirði, eru þessar
lánveitíngar heimilaðar úr landssjóði:
Allt að 15,000 kr. hvort árið handa þurra-
búðarmönnum utan kaupstaða til jarðræktar og
hósabóta. Lánið vetist gegn ábyrgð sýslufje-
laga og ekki yfir 400 kr. hverjum manni fyrir
sig. Það afvaxtast með 3J/2 %, er afborgun-
arlaust 4 fyrstu árin og endnrborgast síðan
með jöfnum afborgunum á næstu 20 árum.
Allt að 15,000 kr. til þess að koma upp
trjesmíðaverkstofu í Rvík. Það lán ávaxtast
með 4°/0, er afborgunarlaust fyrstu 5 áriu og
endurborgast með jöfnum afborgunum á 15
árum.
Allt að 50,000 kr. til þess að byggja skipa-
kví eða gera tvær dráttarbrautir til þess að
draga þilskip á land, aðra í Hafnarfirði, hina
í grend við Reykjavík. Það ávaxtast me ð 4°/0,
er afborgunarlaust fyrstu 5 árin, en afborgast
svo með jöfnum afborgunum á 20 árum.
Allt að 30.000 hvort ári5 til þilskipakaupa
trá útlöndum. Lán þessi veitast til 8 ára og
afvaxtast með 3°/0. Afborgun þarf eigi að
greiða fyrstu 3 árin, en lánið borgist að fullu
á næstu 5 árum með jöfnum afborgunum.
Lánin veitast tðeins gegn fulltryggu veði;
telst til þess veð í skipinu sjálfu, allt að
helmingi vátryggðs verðs, enda sje það í
áreiðanlegri vátryggíngu. Eigi má lána meir
en 6,000 til hvers skips og skulu sjávarbænd-
ur og hlutafjelög, ef þau eru eign sjávar-
bænda að meira en helmíngi hlutafjársins, hafa
forgángsrjett fyrir öðrum að fá þessi lán.
Trú.
Eftir Carl Ewald.
— :o: —
Níels litla lángaði ósköpin öll til að eignast
reiðhjól. Hann bað foreldra sína að gefa sjer
þau, en foreldrar hans sögðu: nei. Þau vissu,
að ótal slys gátu hent litla dreingi á reíð-
hjólum. Einn hafði fótbrotnað, annar skað-
skemt sig á höfðinu o. s. frv. Svo sögðu þeir
við Níels, að best væri að bíða þángað til
hann yrði stærri; þá mætti tala um reið-
hjólin.
En Níels nennti ekki að bíða þángað til
hann yrði stærri. Alltaf fannst honum full-
orðna fólkið segja þetta, og það var langt að
bíða. En hann var góður dreingur og vel
upp alinn og vissi, hvert ,hann átti að snúa
sjer.
Hann svaf í herbergi við hliðina á svefnher-
bergi foreldra sinna. Þegar hann var hátt-
aður, las hann á hverju kvöldi stutta en fall-
oga kvöldbæn!
Nú legg jeg saman augun mín
f guðs nafni og trausti,
signi mig heilög höndin þín,
hirðirinn góði og trausti;
signdu fólkið og signdu hús o. s. frv.
Svo var honum boðin góða nótt. En undir
eins og hann var orðinn eínn rjetti hann upp
hendurna og bað : >Góði, besti guð, gefðu mjer
reiðhjól.*
Svona gekk það kvöld eftir kvöld. For-
eldrar hans vissu um það og töluðu um það.