Bjarki - 31.12.1901, Blaðsíða 1

Eitt blað á viku. Verð árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. júlí, (erleudis 4 kr
borgist fyrirfram).
Uppsögn skrifleg, ógild nema komin
sje til útg. fyrir 1. okt. og kaupandi
sje þá skuldlaus við blaðið.
VI. ár 49 Seyðisfirði, þriðjudaginn 31. desember 1901
Fyrirlestur i Bindindishúsinu nýársdag kl. 5
síðd. Efni: Opinb. 7, 9-17. D. Ostiund.
OOOOOOOQOOOOOOOOOOOOOOOOOOOQQQC'O
KVERIÐ BARNANNA.
Þó að margt hafi verið ritað og misjafnt
rætt um barnafræðslu og menntun, hefur fátt
verið sagt um kverið, sem börn vor eru látin
læra undir fermíngu. Þetta atriði er þó þýð-
íngarmeira en sum önnur, eða jafnvel flest.
Fyrir fáum árum dó dreingur hjer í grend-
inni io — II ára gamall. Sama árið sem
hann ljest, sagði hann þetta við mann af næsta
bæ:
»Eg vildi guð gæfi, að eg dæi áður en jeg
þarf að byrja á kverinu«.
Þetta er ekki einstakt dæmi. Allur þorri
barna kvíðir fyrir kverinu eins og dauðanum
og gröfinni, ef þau eru hrædd á þeim ófreskj-
um, og eru þau börn eigi ein um þessa hræðslu,
sem frábitin eru bóknámi.
Jeg man hvað jeg tók út yfir kverinu. Jeg
byrjaði á því þegar jeg var á 9. ári og lauk
við það fermíngarveturinn — á útmánuðum!
Allan þennan tíma lá það’ á hugsun minni
eins og dauðadómur mundi liggja á tilfinningu
sakamanns. Þó byrjaði jeg á kverinu af sjálfs-
dáðum og aldrei átti neinn maður þátt í af-
skiftum mfnum af því. Jeg vissi að jeg þurfti
að kyngja þessum ramma bita, og þar sem
það lá fyrir mjer, áleit jeg best að byrja scm
fyrst á því að smakka hann og halda því árfam
jí.fnt og þjett.
Það er satt að vísu að mjer hefir aldrei
verið sýnt um nám. En dæmi eru þó til þess
að námsmönnum hefir geingið illa við kverið.
Þannig hefi jeg það fyrir satt, að Einari heitn-
um Ásmundssyni í Nesi hafi geingið illa við
kverið — en um hann kvað Matthías, að hann
hefði haf't:
»námríkast höfuð
í Norðurlandi*.
Þvi fór fjarri, að jeg hefði nokkra óbeit á
kverinu. F.g þuldi og þuldi — í hugsunar-
leysi. Og svo lángt var frá því, að jeg melti
efnið, þegar presturinn spurði mig, að jeg varð
leita í greininni, í huga mjer, og taka svarið á að
þann hátt.
Árangurinn af þessu fimm ára guðfræðisnámi
varð þá í stuttu m'li þessi:
Eingin minsta ögn af kenníngum kversins
varð eign sálar minnar. — Hinsvegar hafði
jeg það upp úr krafstrinum, að jeg fiekk mestu
andstygð á ö1111 námi og hjelst óbeit þessi
við fram um tvuugsaldur.
Kvað ramt að þessu, að jeg mundi hafa
tekið flest annað fyrir hendur, en bóknám eft-
ir fermínguna þótt jeg hefði átt þess kost,
enda kendi jeg mest í brjósti um þá únglínga
semvoru að !æra undir skóla á þeim árum og
jeg hafði kynni af.
Síðan hefi jeg altaf vorkent þeim börnurn
sem eru enn þá tornæmari en jeg var, vor-
kent þeim kvcrnámið. Og sannast að segja
skil jeg ekki, hvernig þau komast frarn úr þeim
ógaungum.
Af þessum ástæðum hefi jeg hugsað mjer
að setja eigi fróðleiksþrá og skynsemi harna
minna á þann eld, sem jeg brenndi mig svo
illilega á 1' bernsku.
Það er þó athugavert og ábyrgðarhluti held-
ur þúngur, að fara þannig með börn sin, að
þau fái andstygð á þeim hlutum, sem dýrmæt-
astir eru í eigu manns, en það eru góðar
bækur.
Sumir menn eru svo var.afastir, að þeir vilja
alls ekki breyta gömlum venjum, hveisu fúnar
og fyrníar, sem þær eru. Jeg býst því við,
að stjórn vor vilji eigi Iosa börn vor við þetta
kvernám að svo stöddu og telji ástæður mín-
ar ijettar á metunum. En jeg vil beina þeirri
spurníngu að framfaramönnum landsins, sem
opin ^ugun hafa fyrir sólskini sannleikans:
Mundi eigi rjettast að afnema jiennan þula-
lærdóm og setja ír-æðslu í kristnum fræðum
í staðinn ?
Jeg hef ekki á móti kverinu, ef það væri
látið nægja, að börn læsu það og kynntu sjer.
En það er víst, að það skemmir börnin á all-
ar lundir að lesa langt mál utan bókar og þori
jeg að fullyrða, að þessi þulnlærdómur er ger-
samlega gagnslaus cg — verri en gagnslaus.
G. F.
]
; Loftferð. Nýlega fóru tveir menn upp
: frá Berlín í loftfari. Þeir ætluðu ekki í láng-
j ferð, en lentu austurundir Svartahaf.
| Þeir lögðu upp kl, 71/2 að morgni dags.
\ Þá var hvasst og þeir bárust skjótt út fyrir
Berlín og svo yfir fleiri nálægar borgir. Svo
stje loftfarið svo hátt, að þeir misstu sjónar
á jörðunni. Áður höfðu þeir þó komist að
því, að vifidurinn bar þá í suður og austur
með 11 — 12 mílna hraða á klukkustund.
I Þeir sigldu uppi 1' skýjunum. Nokkru síðar
i eygðu þeir jörðina scm snöggvast og voru þá
uppyfir stórri borg. Þeir hugðu það vera
Liegnitz eða Berslau. Loftfarið fór hæst
16000 fet frá jörð og þar var 20 st. kuldi. Það
lækkaði aftur og ferðamennirnir sáu, að neð-
anundir var þjettbyggt land, en ekki vissu
þeir, hvar þeir fóru. Þeir hugsuðu sjer þá að
síga niður og lenda. En þegar þeir áttu eft-
ir 5 ~ 6 þús. fet til jarðar heyrðu þeir sterk-
; an þyt fyrir neðan sig og rjeðu af þvi að
j stormur mundi vera. Þá var orðið dimmt.
Kríngum þá svifu áfram þykk ský, neðanundir
var æðandi stormur, yfir kyrð og stirndur
himinn.
Þeir nálguðust aftur jörðina. Neðan undir
þeim ók maður eftir breiðum vegi. Þeir
kölluðu til hans á þýsku, pólsku og rússnesku,
en hann svaraði ekki, vissi ekki, hvaðan
hljóðið kom. Nokkru síðar nam loftfarið
staðar á húsþaki og komst ekki leingra. Gas-
ið var búið. Ferðamennirnir geingu út og
fóru að skygnast um. Þeir voru ómeiddir.
Þeir komust að þvf, að þeir höfðu lent á
hlöðumæni og að húsið var lágt og ljett að
komast ofan. Brátt hittu þeir menn, sem
sögðu þeim, að þeir væru i Austur-Galisíu.
Hefðu þeir haldið áfram hálftíma leingur, hefðu
þeir komið inn fyrir landamæri Rússlands, og
ef þeir heíðu hafdið áfram 3 tímum leingur, þá
hefðu þá borið út yfir Svartahafiið.
TrúJoðarnir í Kina. Sögurnar’ sem
fara af afskiftum trúboða Norðurálfumanna af
Kínastríðinu, eru margar Ijótar og stöðugt
bætast við nýar og nýar, verri hinum fyrri.
Þessar sögnr hafa nýlega verið til umræðu á
þfngi Frakka og þar hafa komið fram ýmsar
merkilegar upplýsíngar.
I sumar sem leið kom frönsk sjóliðsdeild heim
frá Kína og hafði hver maður f henni stórar
peníngaávísanir á bánka í Toulon og Marseille
Dátarnir sögðust hafa tekið ávísanirnar sem
borgun fyrir kínverskt herfáng. Hvernig í þessu
gæti legið skiidu menn þá ekki, og franska
stjórnin bannaði baunkunum að borga út ávís-
anirnar, en þeir sinntu ekki banninu og kváð-
ust ekki geta neitað að borga. Nú hafa Par-
ísarblöðin prentað brjef frá yfirforíngja franska
hersins í Kína til stjórnarinnar frönsku og það
sýnir hvernig í þessu figgur. Trúboðarnir í
Kína gerðust opinberlega ræníngjar þegar ó-
friðurinn hófst og nörruðu dátana til fylgis við
sig. Sem laun fyrir hjálpina fjekk hver dáti
sem með þeirn vann að ránunum ávísun á
2000 fránka.
I amerísku tímariti er aðferð trúboðanna
lýst af ejnum þeirra í grein með fyrirsögn-
inni »Siðferði ránsins.* Guðsmaðurinn segir
þar með mestu velþóknun og drýgindum frá,
hvernig ránunum hafi verið hagað og rómar
þar framkoma trúboðanna ekki síður en her-
mannanna. Meðal annars farast honum svo
orð: »U.n það var ekki spurt, hver Kinverj-
inn væri vestur, heldur reyr.t að finna. hús
hinna ríkustu. Annars var naumast nokkur
búð eða hús í'Teking látið óhreyft. Kínverj-
ar þoldu ránin furðanlega. Þeir voru ánægð-
ir með að fá að halda lífinu.«
Ný stjarna. Prófessor G. Forbes í
Lundúnum heldur því fram, að ný, áður óþekkt
stjarna hljóti að vera til í sólkerfi okkar utan
við Neptúnus. Hann hefur reiknað þetta út
af gángi 7 hafastjarna kríng um sólina. Hann
finnur, að einhver kraftur, áður óþekktur í sól-