Bjarki - 31.12.1901, Blaðsíða 3

195
Mjölnir tók við skipshöfninni af Ingu á
í’órshöfn á norðurleið.
í-’ingtiðindí. Þau eru nú öll komin híng-
að; síðasta sendíngin kom með Agli síðast frá
Akureyri. Mikill munur er á því, l.vað þau
eru læsiiegri en áður, síðan útgáfunni var breytt
og farið að prenta hvert mál út af fyrir sig.
Um starfsemi þíngmannanna má nokkuð
dæma eftir þíngtíðindunum, en ekki cru þau
þar nærri einhlýt. Til þess að svo væri yrðu
auk þíngræðanna og þíngskjalanna að flytja
skýrslur frá nefnd.afundunum, því mestur hluti
starfanna fer þar fram. Sumir þíngmenn starfa
mikið í nefndum, aðrir tala mikið í þíngsöl-
unum, sumir gera hvorttveggja og enn aðrir
hvorugt.
Samkvæmt mælendaskránni nú hefur Guð-
Jaugui s)rslumaður Guðmundsson talað oftast
allra þíngmanna, 72 sinnum alls. Næstir hon-
um eru þeir Kr. Jónsson yfirdómari, Hannes
Hafstcin, Lárus Bjarnason, Valtýr Guðmundsson
og Þórður Thoroddsen og hafa þeir allir tal-
að 60 sinnum éða oftar. En sjaldnast allra
þíngmanna hefur Jósafat Jónatansson tekið til
máls, alls 6 sinnnm.
Miklu oftar en nokkur þíngmaður hefur þó
stjórnarfulltrúinn tekið til máls, alls 98 sinnum.
Nefndaskráin sýnir þetta : Guðlaugur Guð-
mundsson hefur setið í flestum nefndnm, 13,
Björn Kristjánsson 12, Jóhannes Jóhannesson 11,
Ol Bríem 11, Hannes Hafstein 10, Hallgrímur
Sveinsson 9, Kristján JónssOn 9, sr. Magnús
Andrjesson 9, Júlíus Havstein 9, Eiríkur Bríem 9,
Hetmann Jónasson 8, sr. Ol. Olafsson 8,Stef-
án á Möðruvöllum 8, f’órður Thoroddsen 8,
Skúli Thoroddsen 7, Sig. Jensen 7. Tryggvi
Gunnarsson 7, þórður Gurmundsson 7, Lár«s
Bjarnason 7, Axe! Thuliníus 6, Björn búfr. 6,
Gutt. Vigfússon 6, Magnús Torfason 6, Valtýr
Guðmundsson 6, Sig. Sigurðsson 5, Jónassen 5,
Guðjón Guðlaugsson 5, sr. Einar Jónsson 5,
Björn sýslumaður 4, Hannes þorsteinsson 4,
Pjetur Jónsson 3, Stefán í Fagraskgi 3, Jósa-
fat Jðnatansson 3.
En auðvitað verður ekki af þessum tölum
dæmt, hverjir mest hafa talað á þínginu cða
mest starfað í ncfndum, því sumar ræðurnar
eru aðeins nokkur orð, aðrar rrargar blaðsíður,
og störf sumra nefnda standa yfir svo vikum
skiftir, en öðrum er lokið á nokkrum klukku-
tímum.
Reikningur yfir ferðakostnað og fæðispen-
inga þingmanna cr nú svo : Valtýr Guðmundsson
939 kr. Gutt. Vigfússon 882, Guð 1. Guðmunds-
son 834, sr. Einar Jónsson 748, Stefán á
Möðruvöllum 710, Kl. Jónsson 689, Scfán í
Fagraskógi 679, Ol. Briem 646, Pjetur Jóns-
son 644, Jóh. Jóhannesson 636, Jósafat Jónatans-
son 619, Hermann Jónasson 599, Gu ðjón Guð-
laugsson 586, Axel Tuliníus 582, Björn sýslu-
maður 568, sr. Magnús Andrjcsson 502, Magn-
Torfason 50 í, Þórður Guðmundsson 501,
Hannes Hafstein 490,60, Skúli Thoroddsen
478,60, sr. Sig. Jensson 450, Lárus Bjarnason
422, sr. Ol. Olafsson 420, Þórður Thoroddsen
402, Björn búfræðíngui' 366, Árni Thorsteins-
son 372 kr. Aðrir eru búsettir f Reykjavík
og hafa að eins fæðispenínga, 352 kr. hver.
Alls er kostnaðurinn við þíngið 36,743 kr.
63 au.
Seyðisfirði 31. des. rgor.
Undanfarandi daga nær alltaf öðru hvoru snjó-
veður, en frost lítið. Töluveici r snjór er kominn
og færi illt á fjöllurr. -
Mjölnir kom að norðan á Sunnudagsnótt á útleið
en hafði hjer litla viðdvöl. IMc-ð honum var Vigfús
Sigfússon veitingamaéur á Akurfeyri á leíð til út-
landa cg fleiri larpcgar nf Akuieyri, ennfremur öll
skipshöfnin af Ingu.
23 þ. m. reru margir hjeðan. og úr næstu fjörð-
um. Veður var dimmt franian af degi, þó gola
nokkur, en snerist þegar leíð á daginn. Nokkrir
bátar villtust, einn, frá Húsavík, lenti suður í Dala-
kiálka tveir, úr Seyðisfirði, lentu suður í Mjóafjörð.
Einn bátur úr Norðfirði var ekki kominn að þegar
síðast frjettist þaðan. Formaður á honum var Jón
Sigurðsson fótalausi. Haldið er hann hafi lent eitt-
hvað suður á fjörðu, því veður var svo gott, að
lítil hætta er á því að báturinn hafi farist.
Úr Vopnafirði er skrifað 21. þ. m: Nýl«ega varð
úti niaður, sem Bessi hjet, frá Nýjabæ áStröndum
Hann lagði með kindur upp á Sandvíkurheiði norðan-
verða. Kindurnar fiaktust til bygða, eitthvað af
þeim á Norðurströnd Vopnafjarðar, en maðurinn er
ófundinn enn-
Nýdáin er hjer í kaupstaðnum Gróa Guðlaugs-
dóttir vinnukona hjá Grími Laxdal verslunarstjóra.
Ekkert er hjer nú rætt um pólitík; allir «halda
niðri í sjer andanum« þar til stjórnarsvarið kemur.
Kvennfjelagið »Kvik« hjelt á Sunnudagskvöldið
kvöldskemtun, í annað sinn, til ágóða fyrir fátækt
fólk hjer í bænum. Þar voru ieiknir tveir smáleik-
ir: »En af dem skal giftes« og »Kongsbænadags-
kvöldið*, eftir E. Bögh. Leikendurnir voru fröken-
arnar Sigfríður og Borghildur Dah),Guðrún Gísla-
dóttir og Jóhanna Jónsdóttir, stud. art. Þórarinn
Pórarinsson og verslunarmennirnir Marteinn Bjarna-
son og Jón Ólafssor.. Á milli leikjanna og á eftir
voru sýnd »tablcau« Skcmtunin tökst yfir höfuð
vel.
BÆKUR OQ RIT.
— o —
Ti m a r i t Bókm.et .ntafjelagsins
IGoI. Þrjár helstu ritgerðirnar í þessu bindi
eru um málefni, sem Bjarki hefur haft til um-
ræðu áður. Fyrst og fremstum fyriihugaðar
breytíngar á kosnírgalcgunr. rr. Erumvarpið,
sem prentað er í Tímaritinu, um þetta efni,
varð ekki útrætt á þínginu, cn mörg þíng ætti
það ekki að dragast úr þessu, að kosnínga-
lögunum yrði breytt, einkum í þeim tveim at-
riðum, að kosníngar færu leynilega fram og
kjörstöðum vcrði fjölgað. Frekari brcytíngar
væri ef til vill rjett að gera, cius og áður hef
ur verið talað um bjer í biaðinu, en þetta
tvennt er bráðnauðsynlegast.
Önnur greinin er fyrirlestur Einars Hjörleifs-
sonar um alþýðurrenntun. Bjarki hefur ný-
lega skrifað urn hanr. sjerstaklcga. Þó deila
megi um einstök atriði í fyrirlestrinum, hvort
þetta sje rjett á Iitið cða ekki, þá cr hann í
heild sinni þörf og góð hugvekja. Og það
hlýtur að verða eitt af frcmstu áhugamálum
okkar framvegis að hrindu skólafyrirkomulag-
inu og alþýðumanntuninni í betra horf.
A bls. 56 gerir höf. þann greinarmun á
hlutverki stórþjóðaona og smáþjóðanna, að því
er starfið til útbreiðslu menntunarinnar
snertir, að stórþjóðunum sje »vafalaust« ætl-
að að flytja mennínguna út um veröldina, þar
sem aðalhlutverk smáþjóðanna sje aftur á móti
»vatalaust«, að flytja mennínguna inn í hverja
einstaka mannsál innan sinna vebanda. En
rnjer finnst mjög vafasamt, að þessi skifting
hafi við nokkuð að styðjast. Eða, mundi ekki
stórþjóðunum jafnskilt að mennta hvern ein-
tsaklíng sir.n og smáþj<óðunum ? Og, eru smá-
þjóðirnar yfirleitt betur menntaðar en stór-
þjóðirnar, að því er snertir allan fjöldann ?
Þess hef jeg hvergi sjeð getið, enda mun frá-
leitt að svo sjc. En höt. beldur áfram: »En-
mitt fyrir þetta verður sjerkennileikur þjóð-
anna svo djúpsettur, einmitt fyrir þetta verð-
hann þcim svo heilagur, að hann stendur í
sambandi við allt þeirra menníngarlíf.« (■—
Einmitt fyrir hvaðr) íÞessvegna, fremur öllu
öðru, eiga þær svo mikinn rjett á sjer. Þess
vegna, fremur öllu öðru, er það svo mikið
níðingsverk, að traðka rjetti þeirra, hefta för
þeirra á þessari sæmdargaungu.«
Annað hvort er þetta háfieyg speki, sem
þarfnast nánara útskýringa, eða það er hugs-
unarlaus botnleysa. Mjer virðist, hvort sem svo
er nú eða ekki, að höf. hafi með þessu viljað
rjettlæta sig, eða bera af sjer áburð sumra
blaða, um skort á þjóðernisrækt og ættjarðar-
ást, í umræðum, sem s unnust út úr greinum,
sem hann skrifaði í Sunnanfara í fyrra. En
þetta var óþarfi, þvf í þeim greinum hafði
hann »vatalaust« rjett fyrir sjer. En í þessum
hugsanavef hans finn jeg einga heila brú. Mjer
finnst hann dansa þar á díki.
Þriðja greiuin er um uppruna gamla testa-
mcntisins, eftir sr. Jón Helgason. Bjarki gerði
í fyrra nokkra grein fyrir skoðun sr. Jóns á
þessum efnum, þar sem minnst var á ritgerð
eftír hann, sem Tímaritið þá fiutti. I þessari
ritgerð er nánar skýrt írá hinu sama : árángr-
inum af hinum vísindalegu rannsóknum um
uppruna gamla testamentisins. Deilunum um
. þetta beldur stöðugt áfram í kirkjublöðunum.
En einginn klerkanna hefur, að því er jeg
| man, tekið í streinginn með sr. Jóni annar en
sr. Friðr'k Bergmann lítillega í Aidamótum.
Þess gerist reyndar heldur ckki þörf, því
óskiljanlcgt er, að rr.örgum, sem deilugrein-
arnar lesa, geti blancast hugur um, að sr. Jón
hafi þar rjett fyrir sjer, en móstöðumenn hans
rángt. Sr. Jón Bjarnason f Winnipeg ncitar
ekki, að kenníngar sr.J. H.kunni rjettar að vera,
en telur samt sem áður alveg rángt að halda
þeim frarn, af því að þær gefi vantrúnni byr
undir vængi. Það er auðheyrt, að hann er á
sömu skoðun og sr. J. H. en vill þverskallast
við að viðuikenna það, bæði fyrir sjálfum sjer
og öðrum. Annars hefur hann ritað um þetta
að möigu leyti snjalla ritgjörð »Mótsagnir« f
síðustu Aldamótum.
Aðiar greinir í tímaritið eru: Lmfsl. staða-
nöfn á fornum landabrjefum, eftir Aug. Ger-
hardt, Einfaldur samhljóðandi í fornu máli,
eltir Jón Þorkelsson, og íslenskar* kynjaverur í
sjó og vötnum, eftir Ólaf Davíðson % Hofi.
| Þau skifta undarlega með sjer verkum, tíma-
| rit Bmfjel. og Þjóðvfjel. Andvari, sem á ein-
; kum að vera stjórnmála- og landsmálarit, flyt-
ur lángar ritgerðir um vísindalegt sagnarit, en
tímarit Bmfjel., sem á að vera bókmenntarit,
byrjar á ritgerð um kosníngalagabreytíngar.