Bjarki - 28.01.1902, Blaðsíða 2

sinni illa við þessi bönd og höft á frelsi manna’
f’annig hefur mjer fundist hin síðustu áfeingis-
lög, er lögðu hátt áriegt gjald á hverja vín-
verslun, alls ekki heppileg; auðvitað hefur
landssjóður grætt á þeirn, en aftur á móti
hafa þau orðið til þess að hrífa þessa tekju-
grein (d: áfeingissöluna) úr höndum hinna
smærri kaupmanna (d: íslensku kaupmannanna)
og leggja hana í hendur þeim stærri og rík-
ari, einmitt í hendur hinna grunnmúruðu gömlu
dönsku selstöðukaupmanna. Afeingisnautnina
minnkuðu þau ekki landinu.
Eitt skáldið okkar segir á einum stað:
»Aldrei sagði þengill þjóða:
þú skalt ekki bragða víu;
smána jafnt hans gáfu góða,
Goodtemplar og fyllisvín,«
o. sv. frv
Mín skoðun á málinu er ekki sögð með
þessari vísu, en hún iiefur töluverðan sann-
leika inni að halda. Vínberin og vínið eigum
við að hafa okkur til gagns og gleði án þess
að misbrúka það, Og það eru einmitt bindind-
isfjelögin og við hófsemdarmennirnir sem erum
að teyna að kenna náunganum að nota það
þannig. Að drekka eitt glas af víni er jafn
saklaust og að drekka einn kaffibolla eða að
reykja vindlíng.
Þetta mál nefur að mjer finnst v erið flutt
með »fanatisme« og öfgum, eða eru það ekki
öfgar, er einn ræðutnaður sagði áðan, að með
því að vera á móti bannlögunum vildu menn
ekki rjetta föllnum bróður hjálparhönd, — eins
og ekki sje önnnr hjálp til en sú að rjúka í
löggjafarvaldið og heimta algert innflutnings-
bann.
það hefur vcrið up, l/st, að innflutningsbann
í einu eða tvejrnur fylkjutn í Ameríku s;e fyrir
löngu lcgleitt, og hefur einn af þeim, sem
talað hafa, látið mikið yíir minnkandi vínnautn
þar, eftir skýrslur.um að dæma. Aftur á móti
befur ar.r.ar ræðumaður, sem búið befur í
Ameríku undir þessum lögum og er málinu
gagtikunnugur, látið illa af fyrirkomuiagi þessu
og sagt það allt annað í raun rjettri en
skýrslurnar sýna. Við erum að fjasa um þetta
út á hala veraldar, en þekkjum þó ekkert til
þess nákvæmlega. En jeg leyfi mjer að
spyrja: Sje nú þetta svo gott og heillavæn-
legt sem sun.ir láta, hvers vegna þjóta menn
þá ekki upp tii handa og fóta í hinum fylkj-
unum í Ameríku og koma þessu á hjá sjer?
Þau eru þó málinu gagnkunnug. Eða, vilja
ekki fleiri cn einn lifa í Paradís? Ástæðan
mun vera sú, að máli þessu mun þar eins og
hjer aðeins vera haldið fram af ofstækismönn-
um (fanatikere), sem skynsamari og gætnari
menn »heldigvis« taka ráðin af.
B A Ð.
—o—-
Alraennt breinlæti heimtar, að fólk þvoi sjer
ekki einúngis um andlit og hendur, heldur um
allan skrokkinn, að minnsta kosti endrum og
sinnum, enda má segja, að fátt sjc jafnþýðíng-
armikið tíl þess að halda góðri heilsu, eins
og einmitt það, að ræsta húð sina vel d:
baða sig oft. Böð eru holl, og læknandi
fyrir ýmsa sjúkdóma. Ef allir þekktu bvaða
veltíðan og hressfngu haðið gefur manni, þá
mundu fleiri baða sig en nú gjöra, og þá mundi
verða minni gigt og færri hörundkviliar í land-
inu.
Til þess að fólk baði sig, er ekki nóg að
kaupstaðurinn komi sjer upp baðhúsi, og hver
sveitabær útvegi sjer baðker. Það hafa Reyk-
vikingar rekið sig á þegar fyrir nokkrum ár-
um og nu sjá Seyðfirðíngar hið sama,
Sjúkrahúsið á Seyðisfirði hefur nú í heilt ár
gefið mönnum kost á að fá heita kerlaug (og
kalt steypibað, ef vill) á hverjum miðviku- og
Iaugardegi í baðherbergi spítalans. Ef baðið
væri notað alian daginn (frá bl. 9 f. m. — kl.
9, e. m.) þá gætu varla baðað sig fleiri en 12
manns á dag, og ætti þvf baðið auðvitað að
hafa nóg að gera alla vikuna, þar sem íbú-
ar bæjarins eru um 900. Þá gæti hver bæjar-
búi baðað sig 4 sinnum á ári. En reyndin er
nú sú, að hjer baðar sig að jafnaði i1/^ mað-
ur á hverjum baðdegi, eða sem næst 3 menn
á viku. Með öðrum orðum: Ef ibúar Seyð-
isfjarðarkaupstaðar, hvað böðun snertir, halda
áfiam sama kvæðalagi og árið sem leið,
þá baðar hver bæjarbúi sig að jafnaði
fimmta hvert ár!
Stöku sála kann að vera hrædd við það, að
sjúklíngar spítalans baða sig í sama kerinu og
almenníngur. Þar sem menn koma gestir og
fá mat, hugsa þó víst fæstir um það, hver hafi
borðað af þessurn diski áður o. s. frv. sjái
menn einúngis að diskurinn er hreinn. Eins
er með þessa hræðslu, að hún er með öllu
ástæðulaus, enda efasamt hvort hún er .sönn.
Því fyrst er kerið þvegið vandlega fyrir hvern
baðgest, — og hafi sjúklingur með næmri veiki
verið baðaður í því, þá hefur bæði herbergi
og baðker verið sótthreinsað áður en nokkur I
annar hefur feingið að baða sig. -— Vatn sjúkra- 1
hússins er aftur á móti hreinna og betra en
vafn er víðast hvar annarstaðar hjer í bæ.
Hver maðnr sem þekkir til baðhúsa fyrir al-
menníng erlendis,.h!ýtur að viðurkenna, að hrein-
lætið í baðherbergi sjúkrahússins hjer, er eingu
minna en erlendis, þó útbúnaðinum hjer sje
auðvitað að sumu leyti ábótavant.
Baðhús Revkvíkinga gat ekki borið sig, sökum
þess hvað það var illa sótt. Um Isfirðinga ;
hef jeg heyrt að þeir notuðu sitt bað betur,
en vafalaust er það samt miklu minna en
skyidi.
Eru þá böðin seld svo dýrt, að fólk hafi
ekki efni á að þvo sjer? -— Auðvitað verða
þau tiltöiulega dýrari en þau þurfa að vera
þegar fáir baða sig. Sjúkrabúsið hjer hefur
selt heita kerlaug á 50 aura. En það er ekki
mergurinn málsins. P'ólk baðar sig ekki, af
því að því hefur aldrei verið kennt að bað
væri gott, og því síður nauðsynlegt til að
vernda heilsuna.
Þessvegna er ekkert eðlilcgra, en að byrja
á því, að kenna börnunum nytsemi baðsins, og
það verður ekki betur gjört með öðru móti en
því, að láta þau baða sig sem oftast. Þau
munu sjálf finna að áhrifin eru góð.
Engir tímabærir baraaskóiar láta sjer nú
lengurnægja, aðkenna börnunumskólanámsgrein-
arnar eingöngu, heldur gera þeir sjer að skyldu
..3 annast, að svo miklu leyti sem hægt er allt
uppeldi barnanna, sem miðar að því að gera
þau að góðum borgurum fimannfjelaginu. Þeim
börn.um, sem það þurfa, er sjeð fyrir fatnaði,
mat, húsnæði og ailri ræstíngu, á skólanum
sjálfum, sem þá verður heimili barnsins, og
flestir nýustu skólar í útlöndum hafa nú bað-
hús handa börnunum, scm eru látin baða sig
t. d. tvisvar á mánuði (Khöfn.)
Þetta ættu allar skólastjórnir að íhuga; og
Seyðisfjurðarkaupstaður, sem hvorki lætur kenna
börnunum söng, dans nje leikfimi, ætti hjer að
bæta ögn fvrir syndir sínar, gánga á undan
meó góðu eftirdæmi, og láta skólabörnin fá
ókeypis bað, þó ekki væri nema einu sinni í
mánuði. Þeir fullorðnu koma þá á eftir, þé
seinna verði.
K. Kristjánsson.
Peking).
Frh.
Hvergi fæst eins góð útsjón yfir Pekíng og
af borgannúrunum. Þaðan sjest yfir báða borg-
arhlutana. Húsin eru úr tígulsteini og skitin
utan ; svalir eru á þeim öllum. Þökin hvila á
súlum og ern randirnar sveigðar uppávið, húsa
garðarnir eru rúmgóðir og trjágarðarnír stór-
ir. Á múrunum eru menn 15 metra yfir göt-
unum og því er svo viðsýnt þaðan. Innanvið
Tartaranmrinn og meðfram honum öllum ligg-
ur dimmur og skuggalegur vegur; þángað fá
Kínverjar ekki að koma. En kasti menn nokk-
rum peuíngum í verðina, sem við hliðin standa,
þá hleypa þeir mönnum gegnum hliðardyr upp
á breiðan veg, sem liggur bakvið víggirðíng-
urnar hrínginn í kríngum Tartarabæinn og er
2 mílur á leingd. Þar geta menn geingið í
friði. Yfir hverju borgarbliði eru háir turnar
úr grænum tígulsteini og með skotholum, eti
þeir standa tómir. Dátarnir búa í smáum stein-
húsum meðfram múrunum.
Leingst hvílir augað við hinar gulu tígul-
steinshallir inni í purpurabænum. Þær virðast
mjög fagrar í fjarlægð, þar sem jiær rísa upp
milli trjátoppanna. En komi menn fast að þeitn
hveríur fegurðin. Byggíngarstíllinn er þúng-
lamalegur í forboðna bænum, húsin nær
skrautlaus að utan og hvergi sjest fáni á
staung; mönnum virðist þar mannlaust og líf-
laust.
Innan við aðalhlið Tartarabæjarins liggur hið
stóra heræfingasvæði. Þar er miðpúnktur bæj-
arins og þar er umferðin og lífið mest. Óslit-
inn straumur af gángandi og akandi mönnum
líður allan daginn út og inn um þessa múr-
hvelfíngu. Á veturnar halda Mongólar hesta-
maikaði á þessu svæði. Þeir eru þá í síðum
frökkutn með háa skinnbatta á höfði. Götufíf-
ið í Pekíng er mjög fjölbreytilegt og búníngar
manna margskonar. Einkum er búuíngur Man-
sjúakvenfólksins fallegur. Margur vesturlanda-
búi, scm komið hefur til Pekíng, hefur undrast.
hve Mansjúakvenfólkið er fallegt og sm^kklega
búið.
Einkennilegt er að mæta líkfylgd á götun-
um í Pekíng. Hún er ekki þöguí og alvarleg
eins og hjer í vesturlöndum, heldur fer hún
um göturnar með hrópum og hávaða og virð-
ist ókunnugum það í fyrstu mjög skringilegt.
Laungu áður en menn mæta Itkfylgdinni heyr-
ist til hennar. Menn eru Ieigðir til að gráta
og hljóða. Oft hættir bæði saungurinn og grát-
urinn allt í einu. Ekki þarf annað til en að
útlendíngur gángi framhjá í einkennisbúníngi
eða öðrum óvenjulegum búningi, jafnvel ekki
annað, en að hann haldi á einkennilegum gaungu-
staf í hendinni. Þá snýr öll líkfyldin sjer að
honum. Það hefur komið fyrir að útlendíng"