Bjarki - 11.02.1902, Blaðsíða 2
2
en þær, að þjóðin sje eklci svo þroskuð, að
hún geti stjórnað sjer sjálf. Sem dæmi má
nefna, að þcgar fjárkláðinn gekk hjer um ár-
ið, var rokið til og s.korið niður fjeð í heilum j
.sveitum, og það gat verið rjett eins og þá
stóð á, en auðvitað var það ekki rjettasta að-
ferðin. — Nei, jeg er lækningamaður. það
á að uppala þjóðina þannig, að það komist
inn í hennar meðvitund, að það sje stór ósómi
og skaði fyrir hennar geingi og velferð að
drekka eða neyta mikils áfeingis. Að þessu
eiga bindindisfjelögin að starfa og halda því
áfram, þángað til að þessu takmarki er náð,
og þó það ekki heppnist okkur,sem nú lifum,
þá hef jeg þá föstu tru á eðlilegri framþróun
og siðmenning vorra tíira, að okkar afkom-
endur nái þessu takmarki. Það er fallegt að
vera góður bindindismaður, en þó er fegurra
að vera rjettur hófsemdarmnður, því það er
sjálf hugsjónin (idealet).
ÖIl ófrjáls lög skaða, og það er sorglegt
að þurfa að viðurkenna, að sum af þeim lög-
um, sem þingmenn vorir nú búa til, eru ærið
rússnesk í anda, og venjulega eru frumvörp
stjórnar vorrar mildu mannuðlegri og betur
grunduð.
Það er eðh mannsins áð vilja forvitnast inn
í það hulda, sem hann ekki þekkir, og því er
það rjett, að þjóðin sjálf daglega æfi sig í að
þekkja gott frá illu, eins og vorir fyrstu for
eldrar í Paradís, ef þau annars hafa verið til.
Rjett þekking á mismun gó'ðs og ills gerir
manninn færan um að hafa taum á girndum
sínum*og gánga cinn og óstuddur veg dyggð-
anna.
Við eigum að læra að sjá og forðast hinar
skaðlegu afleiðingar af ofnautn áfeingisins.
Allt bendir á það, að vtð sjeutn skapaðir til
eiiifrar blómgunar, en ekki til hastariegs al-
gjörleika, og þvf verðum við bindindismenn
að vera þolinmóðir, þó þetta cins og margt
annað gott taki sinn eðlilega tima. Sem sagt,
jeg vil eingin stórstökk í þessu máli. Jeg vii,
að hin eðlilega framþróun ráði.
Sígandi lukka er best.
Pekinjf.
Nið-url.
þcgar ís leggur á Pei-ho-fljótið, eru Peking
og Tientsin útilokaðar frá öllum satrgaungum
við vmheiminn í fjóra mánuði. En einginn
vandi væri að ráða böt á þessu. Ekki þyrfti
annað cn ísbrjót eða gufubát, sem geingi
reglulega fram og aftur eftir fljótinu til sjö-
ar. En eioginn tekur sig fram til þessa og
svo mun enn standa að niinnsta kosti um
nokkur ár.
Að skrautbyggíngum, söfnum og listaverkum
borgarinnar hafa útlendíngar ekki aðgáng. Og
þótt manni heppnist einstöku sinnum að múta
presti eða umsjónarmanni til að lcyfa sjer inn,
þá fyfltist þar strax af götuskríl, svo ánægjan
verður eingin.
í Tartatabænum er skcmtigarður einn harla
fagur. Inni í honum er bfctaður borgarstjór-
ans. Þar er einnig hinn merkilegi klukkuturn
með 50,000 kg. þungri lclukku. Plenni er hringt
um miðnætti hverja nótt og heyrist það um
alla borgina. Meðal merkisbygginga má einn-
ig nefna Himnamusterið í Kínverjabænum. Þar
ber keisatinn fram fórn einusin.ú á ári, uiemma
morguns 22. des., og þar biðst hann fyrir þeg-
ar hætta vofir yfir af ofrniklum þurkum eða hall-
æri. Þar er einnig Akuryrkjumusterið. Ajörð
þess plægir keisarinn á hverju vori eitt plóg-
far og með þeirri athöfn byrjarvor'vinnan. Þar
fyrir vestan er Konfutsesmustcrið og Lama-
musterið, en það var reist fyrir hálfri annari
öld eftir kröfúm prestastjettarinnar í Tibct.
Þar í nándinni er hin mikla prófskóiabygging.
Það er fjöldi smáhúsa og er hvert áfast við
annað og ná þau yfir stórt svæði. Þau eru
aðeins notuð meðan háskólastúdentarnir eru
að taka próf. Ar hvert eru um 3,000 úugra
manna lokaðar þar inni t hálft þriðja dægur,
hver í sínum klefa, meðan þeir eru að skrifa
prófritgerðir sínar urn heimspeki Konfutses
eða önnur vfsindaíeg cfni.
Við inngánginn tii Tartarabæjarins er um-
ferðin mest, eins og áður er sagt. Þar er
höfuðgata bæjarins. 1 henni er meðjil annars
hið nafntræga tehús. Öll framhlið þess er
skreytt upphleyftum myndum, ýmist hvftum eða
guluin, og skrautið er svo mikið, að ókunnugir
verða hissa, þegar þeir heyra, að þetta sje
veitiugahús. Við hlið þess er stór kryddbúð
og fatabúð í mörgum deildum með silki, flaueli,
dýrindis skinnavörum o. s. frv. og er hún full-
kominn jafnoki alirastærstu verslunarhúsa í
Vesturlöndum.
Lamamusterið var leingi eina skrautbygging-
in, sem útinndingar höfðu aðgáng að. Nú er
því Iokað og menn fá þar aðeins aðgáng með
því móti að múta prestunum. Jung-Ching
keisari bjó þarna meðan hann var prins, en
þegar hann kom til valda gaf hann presta-
stjcttinni musterið og kallaði jafnframt 3,000
Lamapresta til landsins. En síðan Buddatrúín
fór að tapa fótfestu í Kína hefur þeim aftur
fækkað og nú eru aðeins nokkur hundruð þeirra
við musterið. Margir af þessum prestum hafa
áður lifað æfintýraíífi, en skotist síðan undir
prestaskikkjuna til þess að breiða skýlu yfir
gamlar syndir.
Konfutshsmtisterið er allíaf lokað og það er
erfitt að múta umsjónarmönunum til að sleppa
sjer inn. En undir eins og hliðið opnast,
þyrpist múgurinn af götunni inn. Þessi staður
er mjög heilagur. Musterið er mörgþúsund
ára gamait, mjög skrautlegt ®g merkilegt.
Einu sinni ætíaði Einglendingur einn að kom-
ast inn í þetta musteri, en til þess að kom-
ast hjá því að Kínverjar yrðu of nærgaungulir
tók hann upp á því, að klæða sig eins og Kín-
verji. Þetta var gamall fcrðalángur. En nýi
búníngurinn, víður siikikjóll og kragastígvjel
og hárpískur, fjcll rnjög ílla við ensku ferða-
mannahútuna og andlit Jóns bola. Maðurinn
leit mjög hlægilega út. Þegar að hliðinu kom,
hjelt dyravörðurinn að maðurinn væri ekki
með öllu viti og ailt fólkið í kring skcllihló.
Loks komu nokkrir prestar til, þrifu Jón bola
í kragann, tóku peninga hans af honum og
fleygðu houum síðan á dyr.
Markaðirnir á götunum í Peking eru mjög
fjörugir og hvergi kemur þjóðlífið eins vel
fram og þar. Þar heyra menn gamla einkenni-
lega þjóðsau-ngva, sem geymst hafa á vqrum
fólksins frá laungu liðnum öldnum og þar er
leikið á dúfuhljóðpípuna, en hún er almennt
hljóðfæri í Ivína. Hún er búin dl úr bambus-
reyr og stjelfjaðrir af dúfu fcstar við annan
endann. Á þessa hljóðpípu má ná mjög fögr-
um tónum.
Leo Tolstoi og Nobelsverðlaunin.
Ut úr Nobelsverðlaunaveitíngu sænsku Aka-
demísins til skáldskaparins, hafa 42 Svíar, rit-
höfundar, Iistameun og fagurfræðíngar, sent
Leo Tolstoi svolátandi ávari) :
»1 tilefni af því, að Nobelsverðlaununum til
skáldskaparins hefur nú í fyrsta sinn verið út-
býtt, óskum við undirskrifaðir sænskir rithöf-
undar, listamenn og fagurfræðingar að tjá yður
aðdáua vora. Vjer lítum ekki aðeins til yðar
sem hins heiðursverða öidungs nútímans bók-
mennta, heldur einnig sem eins afhinum miklu
og djúpskyggnu skáldum, sem að vorri ætíun
fyrst og fremst hefðu átt að koma til greina,
jafnvel þótt þjer sjálfur hafið aldrei sóttst eft-
ir nokkrum slíkum launum.
Við höfum því fremur fundið hvöt hjá okk-
ur til þess að ávarpa yður þessum orðum,
sem það er ætlun vor, að stofnun sú, sem
hefur það hlutverk undir höndum, að útbýta
nefndum verðlaunum, sje nú sem stendur hvorki
þannig skipuð, að hún geti talist fulltrúi fyrir
hinum rfkjandi listasmekk hjer í landinu, nje
hinu almenna áliti í þeirn efnum. Sú skoðun,
má ekki festa rætur erlendis, að hin frjálsfiugs-
andi og frjálsskapandi list sje ekki einnig hæst
metin og lífseigust dæmd hjá vorri afskekktu
þjóð.«
Finnland. Um x/2 millj. Finna sendi
Rússakeisara í fyrra ávarp og kvartaði þar yfir
því, að hin nýa fyrirskipun um landvarnarskyldu
í Finnlandi væri ólögleg. jafnframt kváðust
þeir fúsir á að taka á sig byrðar til hernað-
arútgjaida, ef þær væru Iöglega lagðar á. Svar
keisarans er stutt og skýrt orðað. Flann seg-
ir: »Ávarpi þessu veiti jeg eiugg. eftirtekt.c
En landstjóri Finna, Bobrikoff, liefur ásamt
keisarasvarinu birt tiilögur hins finnska ráð-
gjafafulltrúa í St. Pjetursborg, Plehwe, sen» er
rússncskur maður, og þykir sú aðferð nýlunda.
Plchwe hefur lagt til að sumir af þeirs* em-
bsettismönnum, sem undir ávarpið Iiöfðu skrif-
að, verði sviftir embætti, en aðrir megi a!d-
rei flytjast í æðri embaetti. Hann segir enn-
fremur, að nauðsynlegt sje að Finnar fái að
vita, að ef stjórnin meigi ekki reiða sig á, að
embaettismenn hennar á Finnlandi fylgi henni
aö málam, þá verði embœttin tekin af þeim og
veitt rússneskum mönnum.
Þræturnar um þetta mál hafa haft þau áhrif
að útkoma þriggja finnskra blaða hefur alger-
ioga verið bönnuð. Þar að auki hefur eitt
blað verið bannað í fimm mánuði, annað í
fjóra, þriðja í þrjá og fjóröa í einn mánuð.
Enn hafa tvö blöð feingið árninníngu og að-
vörun. Tveir finnskir embættismenn hafa ver-
ið settir frá- embættum, yfirmenn tollgæslunn-
ar og fángahúsanna.
•
Norðurljós. Norska ríkisráðið leggur til
að stórþíngið veiti 38,000 kr. til norðurljósa-
rannsókna. Formaður rannsóknanna á að verða
prófessor Birkeland. Rannsóknirnar eiga að
fara fram á fjallinu Haldde í Alten og á eynni
Jan Mayen.
Kirta. Snemma í f. m. kom Kínakeisari
og keisaraekkjan með hirð sína heim aftur til
Peking, eftir flóttann þaðan í sumar sem leið.
Viðhöfnin var mjög mikil. Keisarafólkið var
borið í gulum burðarstólum. Sendiherrar vest-
urlanda feingu til umráða tvö hús við eina af
þeim götum sem keisaraíylgdin fór um, til þess
\ þeir gætu sjeð hana, og það er í frásögur fært
i og þykir merkilegt, að gamla keisaraekkjan