Bjarki - 25.02.1902, Blaðsíða 3

3
landið, sem hann er að reyna að lýsa, ýmist
Ameríku eða Norður-Ameríku.
Staddur á Seyðisfirði 30 jan. 1902.
A. Thorðarson.
»UndíríyUuráðg:jafinn.‘
—o-—
Að fá ráðgjafa búsetfan í Raykjavík en stand-
andi undir eftirliti annars ráðgjafa í Khöfn, hef-
ur verið stjórnarbót srí sem fotgaungumenn
afturhaldsliðsins hafa haidið að íslcndingum
síðan þingið kom saman í sumar sem leið.
Þessi hugsun kom fyrst fram í tíumannafrum-
varpinu. F.ins og þingtiðindin bera með sjer
sýndi dr. Valtýr Guðmundsson og fleiri strax
frani á, að slíkt fyrirkomulag v;t:ri óhafandi.
Tíumannafrumvarpið var svo fellt og kistulagt
á þinginu eins og kunnugt er.
Síðan kom þessi hugsun aftur fram t' dönsku
blaði og þá frá merkum dönskum hægrimanni,
J. Scavenusi kammerherra; hann vildi flytja
búsetu ráðgjafa okkar til Rvfkur, en setja hann
jafnframt undir eftirlit danska ráðaneytisfor-
mannsins, eða einhvers af dönsku ráðgjöt'un-
um. Þessori tillögu tóku blöð afturhaldsflokks-
ins tveim höndum og töldu víst, að stjórnar-
boðskapurinn mundi gefa fyrirheit um þetta
fyrirkomulag og annað ekki. Foringjar þess
flokks og blöð þeirra marglýsa yfir að þeir og
þau sjeu harðánægð með þetta.
En því er harðlega mótmælt af öilum blöð-
um framfaraflokksins hjer heima og af dr. Val-
tý í Khöfn bæði í ræðum og greinum i dönsk-
um blöðum.
Svo kemur stjórnarboðskapurinn, en færir
ekki þetta, sem forvígismenn mínnihlutans eru
búnir að margtjá sig harðánægða með. Hann
býður ekki »undirty!luráðgjaía«; hann býður
betur.
Hvorum mundi það nú vera að þakka, að
betur er boðið, þeim ssm hafa margtjáð sig
harðánægða með »undirty!lnráðgjafann«, eða
þeim sem harðlega hafa mótmælt honum?
Mönnum með heilbrigðri skynsemi þarf naum-
ast að benda á svarið.
En að fara að ræða um það aftur á bak og
áfram við annan eins mann og Skafta gamla j
Jósefsson, yrði sjáifsagt leiðinda verk. Síð- j
asti »Austri« ber ljóst vitni um, að karluglan !
hvorki les nje skilur það sem ýmsír hafa ver- j
ið að leggja af sjer í blaðið nú undanfarandi. |
Hún sctur upp stór augu þegar hún sjer það j
í Bjarka að dönsku ræðumennirnir á fundinum i
í stúdentafjelaginu danska 30. nóv. f. á. hafi
ætlast til að ráðgafi okkar, ef hann yrði bú-
settur í Rvík, skyldi standa undir eftirliti .*
einhvers af dönsku ráðgjöfunum. Hún
hefur einga hugmynd um, að þetta standi í
hennar eigin blaði, í ágripunura af umræðun-
um á fundinum !
Dönsku ræðumennirnir eru þingmennirnir
Oct. Hansen og N. I. Larsen og svo kammer-
herra J. Scavenius, sjálfur upphafsmaðurinn að
hinni ýngri íiilögu um íslenza »undirtylluráð-
gjafann*.
O. Hansen segir um eftirlitið í útdrættinum
sem Austri flytur : Þetta eftirlit gæti ráða-
neytisforsetinn haft einn, eins og kammarherra
Scavenius hefur stúngið upp á í grein sinni í
blaðinu «Samfundet«. N. I. Larsen segir:
». . . er ekkert því til fyrirstöðu, að Islend-
ingum sje veitt það fyllsta sjálfsforræði í sjer-
málum sínum, aðeins mcð þeim takmörkunum,
sem O. Hansen tók fram.« Ur þvi ritstjóri
Austra skilur betur það sem jeg skrifa
en samverkamcnn hans við blaðið, þá er nú
rjettast að segja honum með ljósum orðum, að
það se.m mennirnir eru hjer um að tala, er '
tillaga J. Scaveniusar um »undirtylluráðgjafann». !
Hvað Scavenius sjálfan snertir, þá stendur í j
Austra : < Hann vísaði að öðru leyti til grein-
ar sinnar í Samfundet í haust um stjórnar-
skrármálið íslenzka.
Þó ritstjóri Austra vildi nú neita, að hann
hefði vitað, að eimnitt í þessari grein Scave-
niusar f Samfundet kom fyrst fram hin marg-
umrædda ýngri tillaga um »undirtylluráðgjaf-
ann,« þá er það til einskis, því Austri hefur
áður skýrt frá því, mcðan hann var harðánægð-
ur með »undirty!luráðgjafann.«
Þessi tillaga var ískyggileg, þegar hún kom
fram, því margir hugðu, að stjórnin rnundi
ekki bjóða annað en þetta, og and-Valtýingar
stóðu með útbreiddan faðmian til að taka ámóti
því. Maður sem stendur utanvið flokkana, Jón
Olafsson, sagði í ræðu sinni f Rvík 26. nóv.
síðastl. um þessa tillögu, að hann teldi hana
»það versta og óheppilegasta, sem enn hefði
fram komið í má!inu.« Dr. Vaitýr á mikið !of
skilið fyrir það eins og fleira, að hafa gefið
þessari óheppilegu tillögu rothögg hjá stjórn-
inni, þrátt fyrir fylgi það sem hún hafði í Khöfn
bæði af merkum Dönum og Islendingum.
Aður sagði Austri utn grein Scaveniusar, að
þar vildi danskur hægrimaður veita okkur »full-
komna heimastjórn«, óg, ef konúngsboðskap-
skapurinn hefði ekki farið lcingra en þetta, þá
hefði blaðið sjáifsagt haldið áfram að kalla
þetta »fullkomna heimastjórn«. En nú, eftir að
konúngsboðskapurinn er kominn, þá er ekkert.
orðið varið í «búsetta undirtylluráðgjafann.«
Árásir Austra á dr. Vaitý
Quðmundsson.
—o—
Síðan Hannes Hafstein var hjer á ferð í
haust hefur ritstj. Austra stöðugt verið að níða
dr. Valtý Guðmundsson. Auðvitað hcfur dr.
Valtýr annað þarfara að vinna, en að vera að
verja sig fyrir öllum þesskonar árásum, sem
á hann eru gerðar. Þar á ofan hefur hann
sjerstaka ástæðu til að virða ekki orð ritstj.
Austra framyfir það sem vert er.
Skafti Jósefsson hefur sem sje hvað eftir
annað skrifað honum fleðubref, farandi í kring
um það, að hann væri ekki ófús á að gánga
undir rr.erki hans. í’að er þvf ekki eingaungu
Skafta sök, að hann hefur enn ekki tekið skírn
sem Valtýingur. En Bjarki lætur honum eft.ir
að skýra sjálfum frá ástæðunum til þessa, ef
honum virðist sómi sinn þá meiri eftir en áður.
McKÍnley. Þing Bandaríkjanna hefur
samþykkt að veita ekkju McKinieys 5000
dollara í árleg eftirlaun.
34
Jcg mætti I anný hinni fögru aftur á öðrum stað og
hún veitti mjer talsverða eftirtekt, án þess hún
myndi þó eftir að hún hefði nokkru sinni áður sjeð
mig. Því nú var jeg orðinn fyndinn og skynsamur.
Menn hlustuðu eftir því sem jeg sagði og jeg vissi
ekki sjálfur, hvernig jeg hafði komist upp á að
tala og stjórna viðræðunum með slíkri lipurð. En
áhrifin, sem jeg sá að jeg hafði á Fanný, gerðu mig
að narra, eins og hún ætlaðist til, og jeg elti hana
cftir það hvað sem það kostaði, í skugga og rökkri,
hvar sem hún fór. Þessu gat jeg ekki breytt með
mínum besta vilja.
En til hvers ætti jeg að vera að þylja þjer
með mörgum orðum aðra eins hversdagssögu. Þú
hefur svo oft sagt mjer áþekkar sögur um aðra
góða menn. En inn í þenna alkunna leik, þar sem
jeg hafði tekist á hendur þetta algeinga og útslitna
hlutverk, blandaðist nýr atburður, sem kom bæði
mjer og öðrum á óvart.
Einu sinni sem oftar hjelt jeg gestaboð í garði
einum að kvöldi dags og hafði boðið mörgum til
*nín. Veður var fagurt. Jeg leiddi Fanný við
hlið mjer og við geingum spölkorn burt frá hinum
35
gestunum. Mún gekk niðurlút og jeg þrísti hönd
hennar að mjer. f’á kom túnglið alit í einu undan
skýi á bak við okkur — og hún sá aðeins sinn eig-
in skugga á götunni framundan okkur. Hún hrökk
við, leit hrædd á mig og svo niður á jörðina aftur
og leitaði með augunum að skugganum mínum.
Jeg sá svo Ijóst á andliti hennar, hvað hún hugsaði
að jeg hefði getað rekið upp skellihlátur, ef þetta
hefði ekki haft enn verri áhrif á mig en hana.
Hún hnje aflvnna niður við hlið mjer, en jeg
skeytti því eingu; jeg hljóp eins og örskot fram
hjá gestunum. Þeir störðu undrandi á mig og
skildu ekki hvað um var að vera. Jeg hljóp út um
hliðið, stökk upp í fyrsta vagninn, sem fyrir mjer
varð og ók aftur inn til bæjarins. Bendel hatði
til allrar óhamingju í þetta sinn verið eftir heima.
Hann varð hissa þegar jeg kom, en jeg gerði hon-
um strax skiljanlegt, hvernig í öllu lá. Hann út-
vegaði strax pósthesta. Auk Bendels tók jeg að
eins einn af þjónum mínuin með mjer; hann hjet
Rascal og var hinn mesti ódreingur, en hafði með
fláttskap komið sjer í mjökinn hjá mjer, svo jég
áleit mjer nauðsynlegt að hafa hann með mjer
36
Hann gat líka ekkert vitað um það, sem fyrir hafði
komið. Þessa nótt fór jeg futlar 30 milur. Bendcl
varð eftsr til þess að annást um eigur mínar, borga
það sem jcg átti óborgað, og gefa gjafir fyrir mína
hönd. En hann náði mjer strax næsta dag og þá
faðmaði jeg hann að mjer, Iofaði að vera gætnari
framvegís og gera aldrei framar aðra eins heimsku
°g jeg hefði nú gert. Við hjeldum tafarlaust ferð-
inni áfram yfir fjöll og dali og námum loks staðar
við afskekktan baðstað eftir lángt og erfitt ferðalag.
VI.
Jeg ætla í sögu minni að fara fljótt yfir næsta
tímabil æfi minnar, þótt jeg gjarnan vildi lýsa því
nákvæmlega, ef jeg gxti kallað atburðina fram í
endurminningunni svo ljóst sem skyldi. En jeg get
það ekki. Þegar jeg reyni að vekja upp í huga
mínum þær hugsanir sem þá voru ráðandi hjá mjer,
sorgimar, gleðina, hinar saklausu, tælandí vonir —
þá er eins og jeg slái á klöpp í leit eftir uppsprettu-