Bjarki - 19.12.1902, Blaðsíða 3

B JARKI.
kútsk í Síbiríu keisaralega vísindafjelaginu í
St. Pjetursborg, að Kósakki einn hefði komið
með þær fregnir eftir innfæddum Síbiríubúum,
að risavaxið dýr með gríðarstórar höggtennur
lægi frosið inni í ísnum við Beresovka, en það
er á, sem fellur í Kolymafljót í Síbiríu, hjer
um bil 50 mílur frá Svedin-Kolymsk.
Vísindafjelagið gat til að þetta mundi vera
mammútdýr og sendi vísindamann, Otto Herz,
með fylgdarliði til að rannsaka þetta og lagði
svo fyrir, að hann skyldi flytja dýrið til St.
Pjetursborgar svo lítið skemmt sem unt vœri.
Herz hefur tekist þetta vonum betur og
mammútinn er nú kominn á gripasafn í St.
Pjetursborg. Það eru mörg þúsund ár síð-
an dýrakin þetta ferðaðist lifandi um jörðina
og Herz ætlar að þetta dýr muni vera
8000 ára gamalt. Þetta eru hinir lánggleggstu
leyfar sem allt til þessa hafa fundist af mam-
mútdýri.
En það hefur ekki verið erfiðislaust að ná
dýrinu. Herz lagði á stað í fyrrasumar frá
St. Pjetursborg til Jakútsk. En þaðan eru
hjer um bil 300 danskar mílur þángað sem
dýrið lá. Þann veg varð hann að ferðast ríð-
andi yfir allskonar torfærur. Oftar en einu
sinni kom það fyrir að bæði hestur og maður
úr fylgdarliði hans sukku í jörðina fyrir aug-
um samferðamannanna, svo að ekkert sást til
þeirra framar. „
Um haustið komst Herz þó þángað sem
dýrið lá. Það lá á hliðinni og lítur út fyrir
að það hafi dottið ofaní ísgryfju, sem gróið
var þá yfir. Framfæturnir voru bognir, eins
og dýrið hefði brotist um, og reynt að rífa
sig upp. Afturfæturnar láu undir kviðnum'
Dýrið hefur svo látið lífið þarna í ísskorunni
og strax frosið, en síðan legið óhreift undir
jarðlaginu, sem myndaðist ofan á ísnum, þar
ti! sólarhitinn nú loksins þíddi það. Herz
skifti dýrinu í marga parta og bjó um hvern
þeirra fyrir sig í ís. Að þessu var hann í
tvo mánuði og var þar þá að jafnaði 50 st.
kuldi C. Aðferðin var sú, að hann Ijet byggja
hús yflr dýrið og setti þar upp ofin til þess
að þíða það úr ísnum, en jafnóðum og hvert
stykki losnaði, var það tekið og búið um
það.
Fæturnir á þessu dýri eru eins og á fíln-
um nema að því, að fíllinn hefur að eins 3
tær, en mammútinn 5- Hárið er dökkgult og
svo láng og þjett að dýrið getur naumast
hafa fundið til kulda. Húðin er 20 til 23
millimetrar á þykkt og undir henni 9 millim.
þykkt lag af spiki.
Blóð fanst í dýrinu og í munninum voru
leyfar af fæðunni, sem það var að jeta. í
maganum var mikið og sumt ómelt og óskemt.
Partarnir hafa nú verið settir saman aftur
á gripasafninu f St. Pjetursborg og hafa þeir
ekkert skemmst við flutnínginn.
Q—VTS-----
Brúafok.
14. f. m. fauk brúin af Hjeraðsvötnunum; hve
mikið hún hefur skemst vissu menn ekki þegar síð-
ast frjettist. Sama dag fauk brú af Sæmundará á
Vatnsskarði.
Mialtakennsla
Yfir 30 manns hafa síðan í sumar iært mjaltir hjá
Flóvent Jóhannssyni skólastjóra á Hólum.
Á FáskrúSsfirði
eru Frakkar að reisa nýan spítala í viðbót við þann
sem þar er nýlega reistur áður. Spítalinn á að taka
16—20 sjúklínga og vera jafnt fyrir Íslendínga og
útlendínga.
Stórbruni á Húsavík-
Aðfaranótt miðvikudagsins 26. f. m. brunnu versl-
Örum Sr Wullfs á Húsavík, 6 hús als.
Frá brunanum er skýrt á þessa leið: kl. 2 um
nóttina varð eldsins vart af manni _ sem af tilviljun
vaknaði. Stóð þá blossinn út um skrifstofuglugg-
ana. Maðurinn vakti strax Stefán verslunarstjóra
Quðjóhnsen. Veður var stilt. Þegar hann kom út
stóð loginn upp um þakið. Skrifstofuhúsinu var
skift í tvent. í suðurenda þess ,var skrifstofan.
í norðurendanum geymsla og dyr á báðum endum,
__________________________________________________3___
Skrifstofan stóð í björtu báli þegar verslunarstjórinn
kom að. Hann fór þá inn um nyrðri dyrnar, en eld-
! urinn var þá kominn inn í geymsluhúsið. Hann
j fór þá upp á loft og ætlaði að forða púðri, sem þar
| var geymt. En um loftið varð ekki komist fyrir
| hita og reyk og hjelt hann svo út aftur. Fólk fór
j þá að koma að úr húsunum í kríng til að bjarga.
13-14 faðma frá eldinum var skúr, sem 10 stein-
j olíuámur voru geymdar í. Fóru menn fyrst til og
veltu þeim ofan í á, sem rennur skamt frá verslunar-
húsunum. Síðan var farið að bjarga kornvöru úr
húsi sem stóð austast í húsaþyrpíngunni. En aðrir
fóru að bera vatn að íbúðarhúsi verslunarstjóra og
tókst að bjarga því.
Húsin sem brunnu voru : 1. Skrifstofuhús og búð
sem var áföst því. 2. Mörbræðsluhús og beikissmíða-
hús. 3. Salthús. 4. Kornhús. 5. Sláturhús. 6. Kola-
hús og timburhús. Yngsta húsið (búðarhúsið) var
reist 1894, timburhúsið 1888; hin húsin öll voru æfa-
gömul.
Af útlendum vörum brann : 420 tn. af kornmat,
en 630 tn. var bjargað. Af kolum voru til um 30
þús. pund; þau sviðnuðu mikið og var það sem eftir
var virt á 125 kr. Um 10 þús. pund af sykri brunnu
og 1800 pund af kaffi. Öll verslunaráhöld brunnu.
Af álnavöru, járnvöru, glervöru o. fl. vörum, sem í
búðinni voru, mun hafa brunnið um 20-30 þús. kr.
virði. Af timbri brann nokkuð. Af ísl. vörum
brunnu að mestu 370 skp. af saltfiski og lítið eitt af
ull og sundmögum.
Verslunarbækurnar skemdust mikið, en flest af
þeim mun þó læsilegt. járnskáp, sem þær voru
geimdar í var bjargað svo fljótt sem unt var, 2 tím-
um eftir að kviknaði í. Af peníngum voru í skápn-
um 60 — 70 kr. Þar af fundust 4 tíukr. peníngar hálf-
j bráðnir og svartir, en 1 krónupeníngur lítið skemd-
! ur. Seðlarnir voru orðnir að dufti.
í Póstafgreiðsla var í verlunarhúsunum og brunnu allar
j póstsendíngar, sem þar voru fyrir. 3 peníngasend-
íngar voru þar á meðal og voru geymdar í skáp í skrif-
; púlti í skrifstofunni. í einni voru 300 kr. í tíukr.
gullpeníngum. Af þeim fundust 290 í rústunum og
þeir peníngar að mestu óskemdir. í hinum send-
* íngunum voru seðlar og voru þeir auðvitað brunnir
108
hugasemdir við nokkuð sem frá honum kom, að
hann varð hissa. „Hvað segirðu?" spurði hann.
„Jeg spurði, hvort þetta gæti ekki gert sóknarfólk-
ið ósjálfstætt og þrællynt?" svaraði hún.
Prestur rak upp stóraugu. „En er það ekki mark-
mið lífs okkar allra að verða hlýðnir þrælar Krists,
vina mín, eins og Páll postuli kemst að orði?"
„Jú, það er víst," svaraði prestskonan hugsunarlaust;
hún var að vökva blómstur í glugganum. „Veistu,
að hesturinn þinn er kominn heim aftur?"
„Er hann kominn? Hefur hann komið með hann
sjálfur, skógarmaðurinn?"
„Já, það gerði hann, og drakk hjá mjer súkkulaði."
„Það var rjett, en hvað töluðuð þið um?"
„Við töluðum um veiðar og Indíána."
„Minntist hann þá ekki á trúarbrögð?"
„Þú getur nærri, hvort hann hafi ekki vikið að
þeim stundum. En jeg ljet hanu skilja, að þú vild-
ir ekki að jeg talaði við þann um trúmál."
„Það var rjett. En er það ekki sorglegt, Qína, að
jafngáfaður maður og hann óneitanlega er, og svo
hans líkar þúsundum saman, skuli af fúsum vilja
kjósa að lenda í eilífri glötun."
109
„Ertu þá viss um að hann lendi þar?"
„Qeturðu efast um það? Maður sem opinberlega
afneitar guði?"
„Nei, það er víst rjett," tautaði prestskonan; en í
fyrsta sinni á æfinni fann hún, hve þessi hugsun er
hryllileg.
„Og svo ætla jeg að segja þjer nokkuð, vina mín,"
sagði prestur. „Því miður verð jeg að vera mikið
að heiman nú eftirleiðis. Jeg þarf að vera við próf
og barnayfirheyrslur í fjarlægustu skólasóknunum.
En jeg skal láta þig vita fyrirfram, að svo miklu
leyti sem hægt er, hve leingi jeg verð í burtu í hvert
sinn. En þú verður að lofa mjer að verða ekki
hrædd, þó einhverntíma kunni að líða einn eða tveir
dagar framyfir það sem ákveðið er."
„Jeg er orðin svo vön við að þú sjertað heiman,,,
svaraði prestskonan.
Áður hafði hún alltaf kvíðið fyrir þeim tímum
þegar presturinn þurfti í ferðalög og ætlaði að vera
leingi burtu. Þetta var í fyrsta sinn sem hún hlust-
aði fullkomlega róleg á hann þegar hann sagði
henni frá því. Það var jafnvel ekki laust við að
hún fyndi til ánægju með sjálfri sjer. Allt til þessa
110
hafði hann verið einasti maðurinn, sem hún gat tal-
að við þarna vestra, en nú voru þeir orðnir tveir.
Og viðkynníngin við hinn síðari hafði vakið hjá
henni óró og efa, ýmsar hugsanir, sem hún var hálf-
hrædd við, en gat þó ekki slitið sig frá. Hún fjekk
dreing til að hlaupa með brjef út í skóginn til manns-
ins. í því stóð: „Ef þjer eigið hægt með, þá vildi
jeg mega biðja yður að finna niig. Mig lángar til
að tala við yður - um trúarbrögð, og fá að vita,
hverju móðir mín trúði. Á morgun er maðurinn
minn ekki heima. Neitið þjer mjer ekki um þessa
bón."
Maðurinn kom og dvaldi allan daginn í prests-
húsinu. Hann talaði við prestskonuna aftur á bak
og áfram um allar trúmálastefnur, sem þá voru uppi.
Og nú talaði hann ekki með biturleik og hæðni eins
og áður; hann var, þvert á móti, hlýlegur og alvar-
legur. Hann sýndi henni fram á, að þeir menn sem
af samtíð sinni hefðu verið mest níddir fyrir trúleysi,
þeir hefðu oft og einatt verið trúuðustu og bestu
mennirnir, og mannkynið ætti mörgum þeirra mikið
að þakka. Hann sýndi henni, hve kirkjutrú sú sem
maður hennar kenndi væri fjarlæg hinum upprunalega