Ísland


Ísland - 22.01.1898, Side 1

Ísland - 22.01.1898, Side 1
II. ár, 1. ársfj. Reykjavík, 22. janúar 1898. 3. tölulblað. Póstafgreiðsluinenn og brjef- hirðingainenn eru skyldir að taka á rnóti pöntun að „ís- landi“ og útyega blaðið frá póststofunni í Iteykjayík sto fljótt, sem póstgauugur leyfa. Þeir sem yerða fyrir yanskil- um á blaðinu frá póstmönnum eru beðnir að tilkynna það út- gefanda sem fyrst. Minnisspjald. Landsba’ikinn opinu dagl. kl. 11 árdegis til 2 slðdegia. — Bankastjóri við kl. II1/.—I1/.- — Annar gæslustjóri við kl. 12—1. Söfnunarsjöðurinn opinn í barnaskólanum kl. 5—6 sfðdegis 1. mánud. i hverjum mánuði. Landsbókasafnið: Lestarsalur opinn daglega frá kl. 12—2 síðd.j á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán sömu daga. Forngripasafnið opið mvkd. og Id. kl. 11—12 árdegis. Biejarsjórnar-imnlu 1. og 3 fmtd. i mán., kl. 5 síðdegis. Fátaskranefndar-fundir 2. og 4. fmtd. 1 mán., kl. 5 síðd. Náttúrugripasafnið (i Glasgow) opið hvern sunnudag kl. 2-3 síðdegis. Merki og skifting landa. Fátt er tíðara misklíðarefui granna en ágangur af skepnum þeirra hvers á annars land, eða ýms ásælni sú, er orsakast sjálf- rátt eða ósjálfrátt af nábýli og ó- glöggum merkjum. Mörgum bænd- um bregður eins og komið sje við hjartað í þeim, ef þeim finnst eitt- hvað skertur drottinrjettur sinn yfir landi því, er þeir telja til sinna umráða. En þó hirða þeir almennt mjög lítið um að hafa glögg merki um jarðir sínar, — því síður gripheld að lögum. Landamerkjalögin (17. mars 1882) áttu að ráða bót á þessu. En fjærri fer því, að sú hafi raun á orðið. Næstu árin (7) eftir að lögin komu í gildi rifust menn að vísu, meira og almenaar en nokkru sinni áður nje síðan, um merki milli jarða um laud ailt, og þó menu kæmu sjer víða saman um »punkta og línur“, er skifta ekyldu löndum, skrásettu það og skrifuðu undir, þá risu þó í flest- um hjeruðum meiri og miuni málaferli út af landamerkjum milli jarða. En nú skyldi maður ætla, að allt þess konar væri farsællega til lykta leitt. Það er þó eigi svo; því fyrst og fremst munu mál þau, er höfðuð hafa verið út af l&adamerkja-ágreiniugi naumast vera útkljáð alstaðar, og svo hef- ur mönnum, alst&ðar þar sem jeg þekki til, gleymst að hlýða því ákvæði landamerkjalaganna (2.gr.), uð nsetja marksteina eða hiaða vörður á merkjum með hæfilegu miliibili, evo merki sjeu auðsjeð, eða að hLða merkjagarð eða grafa merkjaskurð11, þar sem glögg landamerki eigieru af náttúruim- ar völdum, „svo sem fjöll, gil, ár eða iækir, en sjónhending ræður“. Þannig eru ákvæði landamerkja- laganna um glögga merkjasetning miili landa brotin árlega og ár eftir ár, án þess að löggæslumönn- um vorum detti í hug að skifta sjer af slíku, og þótt það valdi misklíð og ósamþykki nágranna út afágangi, áslætti og öðru þess konar dögum oftar. Þó BÍst sje ástæða til að fegra ólöghiýðni alþýðu í þessu efni nje öðrum, verður og hjer og í mörg- um öðrum greinum að felia skuld- ina fremur á löggæfendur; því þeir ættu þó að vita og þekkja hvað eru lög og skylda, þar sem allnr þorri alþýðu nú á dögum eirga hugmynd hefur um siíkt. í ritgerð um ág&ng búfjár í „Lögfræðingi“, eftir Pál Briem, eru leidd rök að því, að telja beri ákvæði Jónsbókar um löggarða á landamerkjum og garðlagsskyldu jarðaeigenda í fullu gildi. En auk þess sem þess er getið um lögbók þassa (Árb. Esp.), að hún hafi í mörgu frá upphafi eigi þótt vel við háttu og hæfi i&nds vors, og því eigi náð hylli eða verið framkvæmd í öllum greinum, er hún nú orðin svo gömul (yfir 600 ára), að þess er eigi að vænta, aðtþeim ákvæðum hennar, sem iítt eða eigi hafa ver- ið framkvæmd áður, sje nú hlýtt, og liggur því næst að álíta þau úrelt, eða fyrir aldurs og aðgerða- leysis sakir úr gildí faliin; en þetta verður eigi sagt tii afsök- unar óhlíðni við lög, sem eigi eru eldri en landamerkjalögin (15 ára), og er því hirðuleysið um að fram- kvæma fyrirmæli þeirra með öllu ófyrirgefanlegt. Yíða eru landamerkjalínur (eft- ir sjónhending) svo langar, að hundruðum, þúsundum faðma eða jafnvel mílum skiftir (svo sem á afrjettarlöndum), og liggja þær um margs kouar landslag, hæðir og lágar, og áa þess að sjeð verði frá einu endamarki til annars. Slíkar „línur“ er því mjög nauð- synlegt að ákveða með nægilega glöggum merkjum (vörðum), „með hæfilegu millibili", eins og landa- merkjalögin ákveða. Annars er eigi unnt fyrir menn hvar sem þeir eru staddir á svæði línunnar, að vita hvoru megin hennar þeir eru, og getur því árekstur (búfje rokið yfir morki) og ásláttur (sleg- ið á eingi yfir merki) auðveldlega átt sjer stað að óvilja manna. Þar sem svo stendur á, eru hlut- aðeigandi landeigendur sjálfir alls eigi vissir um, hvað þeir með rjettu mega eigna sjer, en hættir þá oft við, hvorum fyrir sig, &ð eigna sjer meira en þeim ber, og verður allt slíkt að ágreiningi. En hefði eða væri landamerkja- lögunum hiýtt, eins og þau eru stíluð til, væri nú fyrir nokkrum árum öllum slíkum deilum lokið, og samlyndi nágranna komið í mikið betra horf en nú á sjer stað víða. „Q-arðar eru granna sættir“ er garala orðtækið; en vegna þess, hve lönd jarða eru hjer stór, bú- in smá og fólkið fátt hjer í landi, verður ekki gert ráð fyrir að landamerkja-löggörðum verði upp komið að svo stöddu. En ef land- ið yrðí betur ræktað svo jarðir hækkuðu í verði, má gera ráð fyrir, að farið yrði að girða lönd- in Iöggörðum. En þess er hin mesta nauðsyn, að fara nú þet/ar að vinna að því að gera glögg merki með vörðum skurðum o. s. frv. eins og landa- merkjalögin ákveða, þar sem það eigi hefur verið gert. Það mun vera ætlunarverk amtmanna, sýslumanna og hrepp- stjóra að sjá um að lögunum sje hlýtt. _______________ AUvíða er það, að tvær eða fleiri jarðir eiga land saman ó- skíft til beitar og ýmsra nota annara, þó túuum og öðrum siægj- urn sje skift. Á mörgum jörðum er einnig tví- eða fleirbýli og sinn eigandi eða eigendur að hverjum ábúðarhluta, en landi óskift að öllu nema slægjum. í sumu til liti getur þetta komið sjer vel, og eru þá hlutaðeigeodur ánægðir með fyrirkomulagið; en aftur á móti eru mörg dæmi til að þetta er mesta óánægjuefni. En þó eiu- hver hlutaðeigandi óski að fá sín- um hluta í slíkum jörðum skift úr, mun erfltt að fá það nema með samþykki allra hlutaðeigenda; því eingiu lög ‘munu vera til um það efni. Færu menn nú að leggja meiri rækt við jarðir sínar, og tækju að rækta tún eða eingi í stærri stíl, og leggja undir það allt það land, sem vel væri til þess fallið, væri óumflýjanlegt að skifta lönd- um víða, þar sem nú er sameign. Þess vegna þarf að semja lög um þetta efni: bæta það gat, sem hjer er á löggjöf landsins. Það er verkefni fyrir þingmenn- ina að spreyta sig á. O. s. Um samsaungmn 15. og 16. jan. „Musikfjelag Reykjavikur“ hjelt Concert eða samsaung í Iðnaðar- raannahúsinu kvöldin 15. og 16. þ. mán.; „programmið11 var hið sama í bæði skifti, og gaf fjelag- ið þar almenningi kost á að heyra hljóðfæri — violin, lúðra, harmo- nium og flautu — og kórsaungva, sungna af körlum og konum. Þykir ætíð vel við eiga, að minn- ast að einhverju leyti á þessa samsaungva í blöðunum, og vil jeg því biðja „íslandu um, að Ijá mjer rúm fyrir nokkrar athuga- semdir, sem jeg vildi koma fram með, þessum samsaung viðvíkj- andi. Um samsaungva hjer í bæ er sjaldan sagt annað en lof eitt, stundum verður það að oflofí; þar er sagt frá, að samsaungurinn hafi verið svo og svo vel sóttur, það hafi þótt hin besta skemmtun, einn eða fleiri hafi hlotið lófaklapp fyrir íþrótt sína, en svo sem aldrei neitt getið um, hvernig hin ein- stöku „númer“ eða liðir „pro- gramsins" hafi farið. Jeg ímynda mjer, að þeir, sem „kritiseruðu“ hafi verið hálfhræddir við, að styggja einhvern af saungmönn- unum, og því kynokað sjer við að leysa frá skjóðunni og segja sína hjartans méiningu. Þ&r sem eingin „kritik" er við hötð, þar getur heldur ekki verið um neiua framför að ræða. Menn hjakka jafnt og þjeít í sama f&rið, og láta allt gott keita. Fyrsta skil- yrðið fyrir nokkurri framför í allri „musik“, hvar sem er, verður því: að þeir, sem efna til samsaungs, hvort holdur þar er sungið eða spilað, venji sig á, og þar með Iæri, að „kritisera" saung sinn eða „spil“; — ef þeir gera það samviskusamlega, þurfa þeir ekki að óttast harða „b!aðakritik“. Opinber „kritik“ gefur oft góðar bendingar svo ráða má bót á því, sem miður hefur faríð, og má því eingiun, sem finnur hjá sjer köíl- uu og vilja til að lagfæra eitthvað í þessu efui, liggja á liði sínu, þó haun með dómi sínum kynni að baka sjer óvild eins eða fleiri. „Program“ „Músikfjel. Reykja- víkur“ hafði að innihaldi 6 kór- saungva; öll þau hljóðfæri, sem kostur var á, voru höfð til að „spila undir“ með lögunum; þar voru lúðrar, violiu og harmonium, ef ekki meira. Skal jeg strax taka það fram, að eftir því sem jeg gat best heyrt, áttu að minnsta kosti lúðrarnir og violinin þar ekkert erindi; það var lítið anuað á þau spilað með saungnum en sjálft lagið, og þ&u gerðu því lít- ið annað en að draga úr saung- num og meir að segja að spiila fyrir; þau voru með köflum allt anuað en „ófölsk“ og máttu því vel missa sig. Að þessi áminnstu hljóðfæri, og þó einkum lúðrarnir, voru „fölsk“, hygg jeg koma af því, að þau voru ekki nógu vel „stemd“ ; þar getur ekki verið um neina afsökun að ræða, lúðrameun- irnir og hinir, sem streingjahljóð- færin höfðu, gáfu sjer góðar stund- ir, þar að auki voru hvíldir tvis- ar, 15 mín. í senn. Það er eins og það sje að verða „rnóðins" hjá „Músikfjelagi Rvíkur", að trana fram lúðrum, violinum og öðrum hljóðfærum, sem „accompagni- menti“ við kórsaungva, þegar því verður við komið, og er þess lítið gætt hvort við á eða ekki. Hvort það kemur til af því, að fjelag- inu að öðrum kosti finnst áheyr- endurnir fá of lítið fyrir inngangs- eyrinn, eða því finnst það vera hátíðlegra og „fínna“, er ekki gott að vita, en vel væri, og bet- ur færi, ef fjelagið vildi temja sjer, að beita hljóðfærum sínum að eins þar, sem þau eiga við og alls ekki annarsstaðar. Á þessum samsaung v tr hrúgað saman hljóð- fæi'unum alveg ástæðulaust; það hefði, fyrir ekki stærri saungflokk, verið nóg að hafa að eins Har- moníið, en best hefði verið að fá að heyra kórin ein út af fyrir sig. Vera má, að kóriu hefðu ekki getað „klárað sig„ án hjóðfæris; ef svo hefði verið, þá hefði líka verið eins gott að slá striki yfir það allt; kór, sem ekki geta sung- ið án stuðniugs, eru ónýt. Yfir höfuð er það um kórin að segja, að þau eru hvorgi i heimi látin syngja með hljóðfærum nema í þeim lögum, þar sem. beiulínis er svo til ætiast. Það væri fróðlegt að vita hver hefur útsett „accom- pagnementið“ við kórlög þessi, cins og þau voru spiluð. Hafi fjelagsmenn gert þ&ð sjálfir, — þá fæ jeg ekki sjeð með hvaða rjetti. Um sjálfann saungflokkinn skal jeg vera fáorður. Hann var miður vel æfður, samsetningin og raddskipunin ekki sem best.. Kór- inu og „dirigentinum“ er það þó til afsökunar, að hin fyrnefnda er s&fnað úr öllum áttum; músik- fjelagið ætti að reyna til að koma sjer upp „föstu kóri“, svo allt af væri sama saungfólkið — msð því værí mikið unnið hvað það snertir. Karlmannaraddirn- ar í „blandaða kórinn“ voru settar bak við kvennraddirnar, og

x

Ísland

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísland
https://timarit.is/publication/30

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.