Ísland - 10.05.1898, Qupperneq 3

ISLAND.
75
inni frá Seyðisíirði gnður hingað, yíir fjöll
og finmdi, er hæít við að oft yrðu skeæd-
ir á þræðinnra, gem ekki væri íinðgertvið
í fljótn br,\gði. Mundi þá svo fara, að
málþráðirskeyti utan að tepptust svo vik-
um eði raánuðnm skifti á leið hingað til
Rvíknr, sem þó hefur þöifina mesta fyrir
ósiitið frjettaþráðarsaraband við umheirainn.
Koitnaðarljettirinn, sem feíngist raeð
því að þráðarinn yrði lagður í land á
Austfjörðura, er ekki svo mikill, að horf-
andi sje á hann eingaangu, svo að raái-
þráðarsarabandið við útlönd korai hans
vegna ekki að fullura notum. En það
geiir það ekki raeðan Reykjavík á það á
hættu að vera eftir sem áður málþráðar-
laus, ef til vill tímunura saman.
Ef þráðinn skyidx leggja til lands á
Austfjórðum, tefði það og íyrir frara-
kvæmdunum, svoað ekki yrði byrjað á lagn-
ingu miiiilaudaþráðarins fyr en alþingi
hefur koraið samari næst og saraþykkt
fjárveitingu til iandþráðanna.
Upphæðin, sem áætlað er að landþræð-
irnir rauni koata, 400—500 þús. kr., er
ekki ýkjahá. Og þar sem telja má vist,
að frá öðrum þjóðum feingist ríflegar
styrkör einnig til landþráðanna, þ.4 ætti
íslendingum ekki að vera ofætlun að korna
þeim á á nokkrum árum. Þsss hefur oft
verið getið, að málþíáðariagning upp hiug-
að væ: i nauðsyuleg vegna veðurfræðinnar.
Þótt þráðurina kæmist hingað til Rvíkur
jurðn not hans að því ieiti ekki nema hálf.
Þetta ásamt fleiru væri ástæða fyrir aðrar
þjóðir til að leggja fje til landþráðanna.
Fjelög, sem verslun reka kringum landið,
mundu og taka góðan þátt í kostaaðiaum.
Brjef til „íslaiids“
(frá Orleans).
Orleans steudur, eius og kunriagt er,
á hægri bakka eða norðurbakka fljótsins
Leirn (Loire), hjer um bii í miðjn landi.
Laudsi&gið aiit umhverfis er flatt og frjóf-
samí, eins og víðast hvar annarstaðar í
þessu landi. Það verðnr nanmast sagt,
að borg þessi sje yfir höfuð fögar, hvort
sem heldur er litið til náttúrunnar eða
húsasmíðauna, en hitt er vist, að það er
gömul borg og sð mörgu mevkileg, og því
mjög gaman að þekkja hana. Hún hefur
áður verið eínkar markileg í sögu Frakk-
iands, og ber þess menjar ean. Hvergi
lifir eudurrninningir! um Jeanne d’Arc eins
ríkt og hjer, og ev það eðlilegt, þar sem
Orleans var itiksvæðið fyrir heísta afreks-
verk hðnriar. Á hplsta torgi borgatinnar
er mjög fögur myndastytta af henni á
hestbaki, en fótstallurinn er skreyttur
ýmsum myndum úr sögu heanar. Fyrst
er vitrunin; því næst þá er hún kemar tii
K'rL konungsVÍI.; þá er húa frelsar Or-
leans úr höadum Eingiendiaga; þá er hún
er í fangelsinu. og þá er hún er brennd
á báiinu. Fyrir framan ráðhúsið er önn-
ur myi'.dastytta af honni í fnilri iíkarns-
stærð; þar er hún vopnum búin og styðst
fram á sverð sitt. Loksins er þriðja
myndastyttan af henni við sporðina á brú
þeirri, sem iiggur yfir Leiru-fljótið. í dóm-
kirkjunni eru 10 gluggarúður skreyttar
ýmsum myndum, er sýaa ýras atv.ik úr
sögu „bóudastúikunnar frá Domréray".
Páfatrúarmenn teija hana píslarvott, og
það vantar litið á, að páfinn gerí hana
að dýrliugi. En þótt það sje eigi, að
hnn sje að dýrlingi ger, er samt árlega
haidin hjer í borginni hátíð til minningar
um hana, og sækja þá hátíð menn úr öll-
um áttum. Vanalega er hátíð þessi hald-
in 8. dag maímánaðar, en þetta árið er
henni frestað til hins 15. dags maímánað-
ar, sökiim kosninganna til fulltrúaþingsins
(Deputerethammer), sem fram eiga aðfara
hinn 8, d. maímán. Mjer hefur verið sagt
mikið um dýrðir þær, er færu fram þá 2
daga, sem hátiðin stendur, og mikið verið
hvött til að bíða hjer tii þess tíma; en
því miður er mjer eigi auðið að dvelja
hjer svo leingi, og verð jeg því að láta
mjer nægja eftirfarandi lýsingn, sem mjer
hefur verið sögð at vinum mínum.
Hátíðin byrjar vanaiega um miðaftan
(kl. 6) hinn 7. dag maíraán. Það var ein-
mitt um þetta íeyti dags, að mærin frá
Domrémy hjelt innreið sína hjer í borgina,
og náðí kastalanum úr höndum Eingleud-
inga. Þ ir sem kastali þessi stóð á bökk-
urn Leiru fljótsins, er tú torg með mynda-
styttu af Jeanne d’Arc. Háttíðin byrjar
með því, að hersveitir þær, eða setuiið
það, sem er hjer í bænum, um 5000 manna,
ieggja af stað þangað með iúðraþyt og
og bumbuslætti, með fallbyssur og alian
úlbúnað, eem til orustu skyldi ieggja.
Þegar á torgið er komið, byrjar skothríð,
og stendur hún 2 eða 3 stundir. Þá er
nátta tekur, er hin eiginiega hátíð hafin.
Bæjarfógetinn og bæjarsljórnin, mcð her-
sveit í einkennisbúningi og hljóðfæraslætti,
bera hermerki það, sem geyrat ^er í ráð-
húsi borgarianar, og það er sama merkið,
sem mærin frá Domrémy hjelt í hendi
sjer, þá er hún fyrir meira en 4 öldum
hjelt ianrelð sína í Orleans. Merki þatta
er borið frá ráðhúsiau til dómkirkjunuar,
og þar er það geymt um nóttina oftir.
Jeg þarf eigi að geta þess, að torgið fyr-
ir fraraan dómkirkjuna St. Croix er troð-
fuiit af áhorfendum; en á hinum broiðu
steinriðum fyrir fram m kirkjnna er ætlað
rúm öllum heldri raönnum bæjarins; þeir
eru í eiukennisbúningum sínum; dómar-
arnir í rauðum kyrtlnm raeð hvítum skion-
krögum og rauðunx borðalögðum húfum;
herforingjar allir skreyttir gulli og siifri,
o.s.frv. í sama vetfangi sem bæjarfóget-
inn og bæjarstjórarnir koma með merkið,
opnast dyrnar á kirkjunni og alinr preata-
iýðurinn, í hinum skrautiega búningi, sem
tíðkaður er í hinni katólsku kirkju, streym-
ir út; íyrstir biskuparnir, og erkibiskup-
aruir í kápum, öilum útsauœuðam með
gulli og silfti og halda sanngpiltar þeim
uppi; því næst kemur mesti sægur af
klerknm og niuukum. Þessi kierkaiýðnr
streymir að úr öllum bcrgum Frakklands.
Árið sem ioið voru þar kornuir 10 biskup-
ar; þar voru jafnvel biskupar frá Álgerí
(Aisír) í Afríku og eiaa frá Armenía í
Austurálfu, og einn erkibiskup. Meðan
þeir ern að ganga út á steinriðin, er
sungið „ Te deum“; kirkjan er öíi upp
Ijómuð og skreytt hennerkjum, og merkj-
um þeim, er riddararnir báru, er fylgdu
„La Pacelle“ á sigurför hennar. En um
ieið og biskupina tekur við merkinu úr
höndum bæjarfógetans, kvikna óteljandi
indversk rauð ljós, er skína út um hvern
glugga og hverja rií’u kirkjunnar, allt
írá turnur.um og niður að jörðu. Það
er tiisýndar eins og kirkjan standi í ljós-
um loga. Merkið er borið inn i kór kirkj-
unnar, og geymt þar t.il næsta dags. Síð-
an er kirkjunni Jokað, og hátíðin er á
enda þann daginn, en hsraiennirnir ganga
í fylkiugu um strætin með biys í höndum,
og má nærri geta, hvílík biysíör það muni
vera, þar sem blysin skipta þúsnndnm.
Næsta dag, litlu fyrir hádegi, byrjar svo
hin ciginlega hátíð. Hersveitir með hljóð-
færi sin standa í fyikingum á torginu
fyrir framan dómkirkjuna. Þangað safn-
ast þá á nýjan leik embættismenn, her-
foringjar og klerkalýðurinn, og er þeim
og þeirra fóiki ætlað sæti, og þó aðkirkj-
an rúrai að sögn 6000 manna, er það
minnsti hlntinn af hinum viðstadda lýð,
sem er svo heppinn að komast ina í heigi-
dóminn. Einhver biskupinn heldnr svo
lofræðu um Jeanne d’Arc; til þess erkos-
inn einhver mælskngarpnrinn, og þetta
árið mun það verða biskupian af Orleans.
Haun heitir Touchet, ungur maður til þess
að gera, en orðlagðnr fyrir mæisku og
gáfur, og rceð því að ræður þessar eru á-
vaiít prentaðar, væri hægt að útvega „ís-
landi“ útieggingu af þeirri, sem haldin
verður í vor. Þá er ræðan er á enda er
sungið „Te deum"; organið hjómar og
hornaþytur hersveitanna, er standa á torg-
inu fyrir utan. svarar, með m allur klerka-
lýðurinn og herforingjarni? streyma út úr
kirkjunni, og nú skipa þeir sjer niður tii
hátíðsgaungu gega nm borgina, prestarnir
fyrstir, og þeir bera liermerkið, því næst
embættisraenn, hermenn o e.frv. Það kvað
vera stórkostleg sjón og áhrifamikil. Það
má varla hngsa sjer neítt einkennilegra.
Hjer blandast saman organhijósnurinn úr
kirkjunni og bumbusláttur hermannanna,
trúarbragða-ofsi og ættjarðarást. Hátíð
þessi er eins mikið kirkjuhátíð eins og
hún er hermannahátíð, og það væri skiljan-
legra, að hátíð þessi væri á 15. öldinni,
en við lok 19. aldarinnar. Hátiðaganga
þessi tekrr rúma klukkustund, með því
að nú er farið yfir brúna á Leiru, þaugað
sem hinn gamli kastali stóð (le fort des
Fourelles), sem Jeanne d’Arc vann frá
Eingiendingum. Þá er biskuparnir era
komuir aftur út á torgið, stíga þeir upp
á steinriðið fyrir framan dómkirkjana, og
lýsa þaðan blessnn sinni yfir iýðnum, en
hann krýpur allur á knje á íorgiuu. Því
næst er aftur sungin messa; merkið er
borið inn f ráðhúsið, og nú byrja skemmt-
anirnar „fyrir fólkið", syo sem að kiifra
upp steingur, er bæjarstjórnin lætur reisa
á heistu torgum borgarinnar. Steingur
þessar eru háar og smurðar feiti til þess
að gera það enn erfiðara að klifra upp
eftir þeim; en upp á þeím eru annaðhvort
peuingar, sigurverk í silfurnmbúðnm, góð
lambasteik o.s.frv., sem sá fær, er fyrstnr
uær í það. Utn kveldið er öll borgia upp-
ljómnð og flugeldar urn allt, og á beista
torgi borgarinnar er gagnsæ akrift, er sýn-
ir Jeaane d’Arc, er húu stígur á bestbak.
(Framh.).
Þöra Friðriksson.
Fiskiveiðar i útlöndum.
Bftir Norsk Fiskeritidende.
Fiskvciðar Breta 1896.
Á Einglandí og í Wales var aflinn af
sjávarfiski 7.550,418 Cwts (Centnerwights
= 10 fjórðanga vættir) og 5,166,725 p.st.
(pnud sterling = 18 kr.) virði. Auk þess
humrar, ostrur, krabbar o. fl. (shellfisk)
342,377 p. st.virði. — Á Skolland 6,138,150
cwts, 1,569,138 p. st. virði og shellfish
77,893 p. st. — Á írlandi 843,062 cwts,
865,950 p.st. virði; shelifisk 13,116 p.st.
virði. Ails í öllu ríkinu 14, 531,630 cwls
og að shellfish meðtöldum 7,436,000 p. st.
virði. Tii samanburðar má geta þess, að
að 1894 var aflinn á Frakklandi 4,700,000,
í Kanada 4 300,000 og í Noregi 1895
1,234,000 p.st. virði. — Aiis voru flutt
inn írá öðrum Iöndúm 2,458,643 cwts af
fiski nýjam eðavorkuðum, semvar 2,978,471
p.st. virði. Af síld voru flutt út 1,375,056
cwts, fyrir 328,656 p.st, og af öðrum fiski
680,491 cwts. — Ailur sá fiskur, sera et-
iim var í ríkinu, var 8,063,000 p.st. virði.
- Mest var flutt á iand af fiski í Grims-
by, 86,000 tons, í Hnil 53,000, í London
52,000, í Lowestoft 31,000 ogiYarmouth
31,000 tons.
í árslok 1895 voru á Eingi&ndi og í
Wales 3,766 1. flokks fiskiskip, þ. e. 15
tons eða stærri. Af þeim voru 600 gnfn-
skip, samtals 81,000 toas og 1,766,000
p.st. virði, með veiðiáhöid 78,000 p.st. virði.
Segiskipin voru til samans 145,000 tons
og 1,337,000 p.st. virði, með veiðiáhöid
250,000 p. st. virði. — Auk þess vorn þar
4,149 fiskiseglskip 2. flokks (rainni eu 15
tous) og svo opuir bátar. — Á írlrndi
voru alis 6 551 fiskiskip og bátar með
25,095 möanum á. 380 skip voru 1. flokk,s,
2,738 voru 2. flokks, hia 3. flokks (bátar).
1896 feingu Grimsbying.tr sjer 150 ný
fiskigufaskip. Slík skip, með nýjasta og
besta útbúnaði eru taiin að kosta 5,300
p.st. (95,400 kr.) hvert.
Eftir Fiskeriberetninger 1896— 97.
Samkvæmt skýrslu A. Söilings, fiski-
agentsins danska í Eingiandi til landbúu-
aðarráðsneytisins, reyna Eiugleadingar nú
sitt ýtrasta til að hafa sem mestan hag
af veiðum sín.um við íslaud, smíða t.d.
stærri botuvörpuskip en áður, er geti
rúmað miklu meiri kol og ís eu áður.
Skarkolinn isienski hefur stigið í verði
(einkum hinn austfirski). 1896 var 1 kit
(= 125 pd. dön8k) &f stórum kola selt á
10—14 shillings, eu 1897 á 12—18 sh.
Meðal-stór koli soldist 1896 14—20 sh.,
en 1897 á 26—29 sh. — Eu þö lítur svo
út, sem áríð 1897 hafi ekki verið gæða ár
fyrir Einglendínga við ísland. Mörg botn-
vörpnskip hafa að vísu aflað mjög vel, en
öðrum hefur geingið mjög iiia. Ea eink-
um h&fa heilagfiskisveiðarnar gefið mjög
lítinn arð, því lúðan hefur verið mjög ssá
á móti því som veríð hefur undantarandi.
Bjarni Sæmundsson.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Úr Borg'arfjiu-öai'sýslu.
Hjeðan helst að frjetta fundarhald okkar Borg-
firðinga í Þiagnesi 1. þ. m. (apríl) tii að ræða um
verslunarsamtök. Fundurinn allfjölmennur 30—40
manns. Hjer eingu samt til fuilnustu ráðið enn;
helst að þessu sinni hallast að líku fyrirkomulagi
og í kaupfjel. Hvikur: borga vörurnar í peningum
við móttöku, einkum ef tokist getur samningur við
fjelag þetta um fjársölu til þess að hausti, því nú
mun dauft útlit með fjárflntninga tii útlanda. Nefnd
var kosin á fundinum til að semja tillögur eða
uppástungu til samkomulags milli kaupmanna hjer
og viðskiftamanna um af borganir á verslunarskuld-
um sem nú munu geysiháar og jafoframt um
takmörkun á lánsverslun svo sem hægt er fram-
vegis. Br svo. meiningin, að þessar tillögur verði
ræddar á fundi er haldiun verður innan skamms,
og skal boða þangað kaupmenn hjer í kring og
bændur.
Á öðrum fundi, er haldinn var hjer áður, skömmu
eftir, var afráðið að skora á sýslunefndina að gang-
ast fyrir hjeraðshátiðahaldi hjer að sumri. Stofn-
un ullarverksmiðju í hjeraðinu bar þar og á góma;
en eingin ályktun var tekin því viðvíkjandi; en
egginu er verpt og kemur kannskje einhvern tíma
ungi úr.