Ísland - 10.05.1898, Blaðsíða 4

76
ISL A.!ND.
í norðanvenrinu 17. f.m. Btrönduðuðu tvær ey-
firskar fiskiskútur í Smiðjuvík k ströndum. í>ær
höfðu lent í hafís og brotauðu í spón, en skipverj-
ar björguðust til lands á isjökum.
í sama bylnum rakst eitt af fiskiskipum Ásgeirs-
verslunarinnar á ísafirði á isjaka og sökk eftir
lítinn tíma. Önnur fiskiskúta bjargaði skipverjum.
Með „Hólum“ voru alls 50 manns. Með „Skál-
holti“, sem kom í morgun einnig fjöldi farþega;
smiðir margir, sem ætla að fá hjer atvinnu í sumar.
Perðir strandbátanna hafa geingið mjög vel kring
um landið og komu „Hólar“ híngað tveim dögum
á undan áætlun, en „Skálholt" einum degi. Prjett-
ir eru eingar markverðar. Yið ís urðu bátarnir
hvergi varir, sást að eins til hans í sjónaukum
leingst undan Horni.
Afialaust er nú með öllu á Austfjörðum, eins á
Eyjafirði, en á ísafirði hafði verið mokafli frá því
um sumarmál. Hvalveiðar á Yestfjörðum hafa aft-
ur á mðti geingið með versta móti.
Á Austfjörðum hefur tíð verið hin besta leingi
undanfarandi. En fyrir norðan geingu frost mikil
um páskaleitið, svo að hestheldan ís lagði á Akur-
eyrarhöfn. Á Vestfjörðum gerði ákaflega sjókomu
17. f.m., en upp frá því hafði verið ailra besta tíð.
Síldarafli var nokkur á Akureyri í páskavíkunni
og síldin veidd upp um is á pollinum.
Eins og sjá má á áskorun, sem prentuð er hjer
fremst í blaðinu, boða nú nokkrir alþingismenn til
Þingvallafundar í sumar. Hvernig sem áskorun-
inni verður tekið, hvort nokkuð verður úr fundar-
haldinu eða ekki, þá er varla við að búast stórum
árangri af Þingvallafundarhaldi eins og nú stendur.
Til þess er undirbúningurinn of lítill og áBkorunin
kemur of seint fram. £>ví til þess að almennir
þjóðfundir, eina og Þingvallafundirnir eiga aðvera,
hafi verulega þýðingu, þá þyrftu þeir að vera vel und-
irbúnir með fundahöldum um allt land, hver flokk-
ur um sig vera einráðinn i að mæta þar og sýna
það fylgi, sem hann hefur. Þingvallafundirnir ættu
að vera nokkurs konar yfirþing, sem ekki ætti
að vera hvatt til nema þegar sj8rstök vandamál
eða ágreiningsmál eru fyrir hendi, og aldrei ætti
að vera boðað til þeirra nema vissa væri fyrir því,
að fundirnir yrðu sóttir með kappi alstaðar að af
landinu og gerðir þeirra „respekteraðar". En hætt
er við, að þessi fundur sje ekki og verði ekki svo undir-
búinn. Hitt er til þess eins, að Þingvallafundirn-
ir tapi þýðingu Binni og áliti. Yæru pðlitisku
flokkarnir samhuga um að sýna á fjölmennum og
vel undirbúnum þjóðfundi hvert íylgi þeir hafa
hver um sig, þá gæti Þingvallafundur nú í sumar
eða einhvern tíma fyrir næsta þing haft góð áhrif
og þýðingu.
Gestir og ferðamenn.
Með „Thyra“ komu frá útiöndum: Skúli Thor-
oddsen ritstjóri, frá Eingl., Magnús Benjamínsson
úrsmiður og bæjarfulitrúi; hefur farið til Noregs
og Svíþjóðar í verslunarerindum (að kaupa timbur
o.fl.) Torfi Bjarnason skólastjóri í Ólafsdal. Kaup-
meun af Yestfjörðum: Árni Riis, Árni Sveinsson,
Chr. Riis, N. Chr. Gram, Markús Snæbjarnarson,
Pjetur Ólafsson versluu8rstj. í Píatey, Copeland
kaupm. frá Leith, Guðm. Jónasson frá Skarði. Ás-
mundur Torfason prentari frá New-York, alkominn
með konu og börn. Hefur verið vestra allmörg ár.
Með „Hólum“ komu að norðan og austan: Pyr-
verandi sýslum. Ben. Sveinsson, Kristján Hallgríms-
son gestgjafi á Seyðisfirði, fer aftur með „Hólum".
Síra Þorsteinn Halldórsson úr Mjóafirði og sonur
hans, Stefán Guðmundsson verslunarstjóri á Djúpa-
vogi og sonur hans, Ólafur Thoriacius læknir, Vil-
helm Jenssen og kona hans af Eskifirði.
Ofan úr Borgarfjarðarsýslu eru hjer: Páli Blön-
dal læknir, sjera Ólafur í Lundi, sjera Guðmund-
ur í Reykholti, Hallgrímur Jónsson í Guðrúnarkoti;
fara með Rvíkinni á morgun.
Að sunnan eru hjer Þórður Thoroddsen læknir
og sjera Bjarni Þórarinsson á Útskálum.
Með „Skálholt“ komu að norðan og vestan: Lár-
us sýslumaður Bjarnason í Stykkishólmi og kona
hans, sjera Páll Sivertsen á Stað i Aðalvík, sjera
Árni Þórarinsson i Miklaholti, Símon Bjarnason
verslunarmaður á Bíldudal, Carl Möller á Blöndu-
ósi og Björn Þórðaraon verslunarm. á ísafirði.
Kjeld Stuh.
í seinasta tölublaði „íslands", þar sem sagt er
frá komu kand. Stub, stendur, að hann sje erind-
reki „Kristilegs fjelags ungra manna“ og eigi að
koma hjer þvílíkuin fjelagsskap á. Þetta er ekki
rjett, því för hans hingað á ekkert skylt við þann
fjelagsskap, heldur kemur hann eingaungu sem
sendimaður skandinavisku stúdentahreyfingarinnar
til þess að bjóða íslenskum stúdentum að taka þátt
í næsta norræna stúdentamóti með kristilegu
fundarefni. Hr. Stub hefur verið í þjónustu hins
kristilega unglinga fjelagsskapar, þangað til hann
tókst þessa ferð á hendur fyrir stúdentafjelagið.
Fr. Friðriksson.
Reglusamur maður, sem hefur dálítið ver-
ið við versiun, óskar eftir atvinnu — nú þegar —
yfir sumarið. Helst við verslun. Hann hefur góð
meðmæli. — Ritstjóri vísar á.
Einhleypur maður óskar að fá HERBERGI til
leigu nú þegar. — Ritstj. vísar á.
Landafræði
lianda húsmæðrum.
Það hafa menn fyrir satt, að jörðin sje bnött-
ótt; segja sumir eins og pera, en aðrir eins og
ferskena, aprieots eða ananas. Þrír fjórðu hlut-
ar hennar eru umflotnir sjó. Er hann saltur.
Þaðan fæst borðsalt. Hann er ýmíslega litur á
ýmsum stöðum, t. d. líkt og Ginger Ale, Ginger
Beer eða Kola-Sodavatn. Þurlendi jarðarinnar
er skift, í 5 heimsálfur. Heitir ein þairra Asía.
Þar er stöðuvatn það er Dauðahafið nefnist. Það
er þykkt sem sýrðp eða tomat-sósa. Þar var
Lot og þar var Sódóma. Þar í grennd er Arabía.
Þar var Múhameð. Þar vex kaffl. Handan fyrir
Arabíu er Iudlandi. Þar eru fílar og höggormar.
Þar eru Indlandseyjar. Þaðan kemur kanel,
eingifer, pipar og negull. Þar vex og sagó-
pálminn. Úr merg hans eru gjörð sagogrjón,
bæði stór og smá. Þar á og síkurreirinn heima.
Synir hans eru þeir Kandfs, Melís, Púðursykur
og Strausykur, sem allir þokkja Þar ganga
menn ýmist með regnhlífar eða sólhlífar bæði
nótt og dag. Þar er hiti mikill. En föt öll höfð
úr flonel eða llonelette. Þar fæst íhenholt. Úr
því eru gaungustafir gerðir. Á Pilippseyjunum vex
Manilla. Þær eiga Spánverjar, því þeir stálu
þeim fyrir 3—400 árnm. Þar er nú styrjöld og
uppreistir. — Þá snúum vjer til Afríku. Þar er
Egiftaland. Þar var Paraó, og þar voru fóður-
frekar kýr. Þar vaxa döðlur. Þar er og bóm-
ullartrjeð. Af því fæst v att. Konur ganga þar
á Musselins-kjólum og hafa blæjur úr slörtaui
fyrir andlitinu, en þar er svo heitt, að þær þurfa
ekki lianska, hvorki úr ull, silki nje skinni.
Þá skreppum við til Ameríku. Þar eru rauð-
skinnar, Cacao og Chocolade. Þar er Klondyke,
þar sem gullið finnst. Af því bera Klondyke-
slipsin nafn sitt. Þar er lamadýrið. Úr hári
þess eru gerð vetrar- og sumarsjöl. Þar er
meyjalandið Virginia. Þaðan kemur munntóhak,
reyktóbak. Þar er eyjan Cuba. Þar berjast nú
Spánverjar og Bandaríkjamenn um Havanna-vindla.
Þar er Lárus meþðdisti og Manitoba-hveiti.
í Evrópu er Italía. Þar er páfinn og Vesú-
vins, Þaðan fæst silki, silkibönd, flauelshönd.
Það eru nafntogaðir letingjar, sem bera stráhatta
og borða macaronni. Þar eru skrautmest hlóm
í þessum hluta heims. — Austan við Adriahaf eru
Iona-eyjar og Iona-húfur. Þar var Penelope, sem
flesta átti biðlana. Norður við Einglandshaf er
Holland. Þar er allt fullt af fenjum og foræðum.
Því er þar notuð afarmikil sápa, svo sem græn-
sápa, stangasápa, handsápa, sápuextrakt og
sú nafntogaða sólskinssápa. Þar fæst osturinn
góði á 0,55. Þar eru strokkar þeir, sem búa til
margarine. — Austan við það erÞýskaland. Þar
kemur aldrei fjárkláðinn, enda eru allar kindur
þar baðaðar úr JEYES PLUID og eingu öðru.
Þar er Bismarck, Ludvig David og Export-kaffi.
Þá er eftir að minnast á Letingjaland. Þar
eru pyttir barmafullir af allskonar Syltetöj, svo
sem Strawherry Jam, Raspberry Jam, Plum
Jam, Greengages Jam, Black-Currant Jam,
Red-Currant Jam, Marmelade og Apple Jelly.
Þar eru gráfíkju-byljir, möndlu-hagl, rúsínu-
dembur og kúrennu-dögg. Þar eru malarkambar
af Hummer og niðursoðnum lax, fiskisósu-lækir
og pickles-uppsprettur.
Þar eru eyðimerkur alþaktar þurkuðum epl-
um. Þar eru keldur með soyja og kjöt-extrakt.
Þar snjóar eggjapúlveri, Blange-mange Powder.
Úr fossunum kemur condensed milk, og börnin
tína hi’jóstsykurinn góða á berjamó. Pjöll og
hálsar ern þar eingauugu af kexi, t. d. Lunch
kex, Navy kex, National mixed og mörgum
öðrum tegundum. Eldfjöll eru þar, enuppúrþeim
koma að eins hrísgrjón, bankabygg, hafrar og
haframjöl, klofnar haunir, maísmjöl og Ijóm-
andi gott overheadsmjöl. — Þar er torfrista hin
besta og einkennilegasta í heimi, því þar eru rist
gardínutau, fataefni, hreið tvisttau, ullarteppi,
galateasi, Zephirtau, yflrfrakkatau, fóðurtau,
teppatau, gólfteppi, dowlas og ailskonar horð-
dúkar. Þar eru barnafata- og drejngjafata-
runnar, kvennbelta- og axlabanda-stör. Þar
vaxa trje þau, sem hafa börk úr óbl. Ijerefti,
bastið úr twill, shirting, sirsi eða yndisfalleg-
um kjólatauum, blöðin úr kvennpilsum, harna-
smekkjum, pilsataui. vasaklútum og serviett-
um, en krónurnar eru alla vega litir karlmauna-
hattar.
Þegar himinn verður skýjaður er sagt að
síldarnet dragi yfir loftið; en er kvölda tekur er
sagt: „Nú kemur þakjárnið góða upp á himininn".
Allt það sem fæst í Letingjalandinu og víðs-
vegar annarstaðar að, er nú til sýnis og á boð-
stólum í
verzluniimi „EDINBORGí“,
að ógleymdum hinum nafntoguðu Harrisons
prjónavjelum.
Hið alþekkta kaðlyf
Jeyes Fluid
fæst útrnælt í pottatali í verslan
Hr. L. Lövenskjold Fossum, —
Fossum pr. Skien lætur kaupmönnum og kaup-
fjelögum í tje alls konar timl->rn».
einnig tekur nefnt fjelag að sjer að reisa hús,
t. d. kirkjur o.s.frv. Semja má við umboðs-
mann þess:
Pjetur M, Bjarnason, ísafirði.
Lífsáliyriðarstofnun
ríliisins.
Aðalskrifstofa:
Kaupmannahöfn, K., Havnegade 23.
íorpn á ,bonus‘
(uppbót),
að upphæð hjer um bil
2! miljón króna.
Samkvæmt lögam 26. mars 1898, sem
ákveður reglur um „bonus“-útborgun frá
lífsábyrgðarstofnun ríkisins til loka ársins
1910, verður í ár útborgaður „bonus" fyr-
ir 5 ára tím-ibilið 1891—95, að upphæð
hjer um bil 21/* miljón króna. Pessarar
úthlutunar á „bonus“ verða allar þær hin-
ar sömu tryggingar aðnjótandi, sem komu
tii greini eftir hinum fyrri „bonus“-lögum,
og enn fremur allar aðrar tryggingarteg-
undir, svo framarlega sem hlutaðeigandi
tryggingar eru keyptar eftir 8. apríl 1893.
Af þessu leiðir, að lífeyristryggingar líka
fá „bouus“, ef þœr eru keyptar eftir nefnd-
an dag, en ekki, ef þær eru eldri.
Lögin frá 26. mars 1898 setja eins og
síðustu „bonus“-lög það almenna skilyrði
fyrir rjetti til „bonusar“, að trygging sú,
eem um er að ræða, hafi verið í giidi við
lok þess fimm ára tíma, sem „bonus" er
veittur fyrir. Frá þessu eru að eins undan-
þegnar tryggingar fyrir lífeyri eftir
anuan dáinn, sem eru komnar úr ábyrgð
stofnunarinnar á greindum fimm ára tíma
fyrir dauða njótauda iífeyrisins. Þessar
tryggingar fá nefuiiega „bonus“ svo framar-
lega sem að eins kaupandi lífeyrisins hefur
lifað við lok „bonusu-tímabilsins. Kaup-
endnr lífeyris eftir annan látiun (t.d. ekkju-
menn), som eptir þessu eiga heimting á
„bonus“ fyrir slíka lífeyristryggingu, sem
geingin er út úr ábyrgð stofnunarinnar,
af því að njótandi lífeyrisins er dáinn fyr-
ir 1. jan. 1896, on eftir 31. jau. 1891, eiga
að gefa sig fram við stofnunina fyrir 9.
júlí þ- á. (sbr. 4. gr. laganoa) og utn ieið
láta í tje dánavvottOíð njótanda, cf slíkt
vottorð er okki Aður seut sioftinninni.
Yfiriýsingin um þetta á heist aðveiaskrif-
leg. Eyðubiöð undir hana fást bæði á
aðaiskrifstofu stofnun&rinnar í Khöfn og
hjá umboðsmönnnm henaar utan Khafnar.
Athugavert er, að eftir báðum hinam
undanfarandi. „bonus“-lögum var „bonus“-
útborgun tii ekkjumanna íyrir iífeyris-
tryggingar, sem eiginkonur þeirra áttu að
njóta, eu fjeliu burt, af þvi að konan dó,
bundin því skiiyrði, að tryggÍBgin væri
ekki keyft fyrir iögákveðna ítölu (procen-
íer) í launum sýslunarmanna. í hinum
núverandi „bouus“ iögum er þetta skilyrði
faliið burt. Sýsiunarmenn, sem hafa misst
eiginkonur sínar á „bonus“ tímabiiinu,
hafa því nú s&rna rjett tii „bonusar" fyrir
lífseyristryggingar, sem gengtiar etu úr
gildi, af því í ð kouan dó, cins og em-
bættismenn og aðrir, sem kaupa slíkar
tryggingar af ajálfsdáðom, og eiga eins og
aðrir að geia sig fram við síofnunina fyr-
ir 9. júlí þ.á.
Að öðru íeyti vísar stjórn stofnunarinn-
ar til laganna, sem skiptavinir stofnuuar-
innar fá ókeypis bæði á að&lskrifstofa
stofnunarinnar og hjá umboðsmönnum
hennar, en lryfir sjer um leið að taka
fram það, se:n nú skai greina.
Útreikningurinn á bonus for í þeasum
lögum eftir öðrum reglum eu í hinum
fyrri (sjá 5.—7. greiu lagauna), og leiðir
af því, að ómögulegt er að sernja töflur
handa skiftavinum, svo að þeir geti eftir
þeim rei'knað sjálfir út þanu „bonus“, sem
þeir eiga að fá. Sú upphæð, sera hverri
einstakri tryggingu ber, vorður nefnilega
ekki ákveðin fyr en búið er að ljúka við
nákvæman útreikniog, er bindur í sjer all-
ar aðr&r tryggingar, er eiga heimting á
„bonus“. Þeas vegna getur stofnunin eigi
heldur fyrst urn sinn gefið upplýsingar um
stærð „bonus“ upphæða. Af því að ómögu-
legt var að byrja á því veiki, sem þurfli
að vinna til framkvæmdar lögunum, fyr
en lögin voru staðfest, og af því að oss
var mjög á móti skapi að fresta eindag-
anuro fyrir byrjun „bouus“ útborgunarinn
ar, neyðist stofnunin til að lýsa því yfir,
að fyrirspurnum um „bonus“-uppljæðir o.s.
frv. verður ekki svarað fyrst um sinn, og
eru menn því beðnír um að seuda eingar
slíkar fyrirspurnir til stofuunariunar að svo
komnu.
Þegar svo langt er komið, að ákveða
megi eindagann, þegar „bonus“-útborgun-
in byrjar, mun hann verða auglýatur í
hiuum sömu blöðum, sem þeesi auglýsing
hefur staðið í. Aglýsingin mun koma
fyrir almenningssjónir að minnsta kosti 3
mánuðum á undan útborguninni (sjá 17.
gr. laganna).
Stjórn fyrnefndrar stofnunar, h. 9. apríl 1898.
C. A. Rothe.
J. C. Hansen.