Ísland - 10.08.1898, Blaðsíða 1

II, ár, 3. árslj.
Auglýsing
«m
Holdsveikraspítalann
í Laugarnesi.
»•
Yfirstjóru holdsveikraspítalHns í Laugar-
nesi gerir hér með, samkv. 18. gr. iaga 4.
febr. 1898, um aðgreiniag holdsveikra írá
öðrum mönnum og fiutuing þeirra á opin-
beran spítaia, kunnugt öllum almenningi
og sér í iagi héraðslæknum og aukalækn-
um, og sveitar- og bæjarstjórnum, að spí-
tali sá handa holdsveikum mönnum, sem
verið er að byggja í Laugarnesi við Reykja-
vík, verður fullger og til afnota 1. októ-
ber næstkomandi.
Frá þoim degi verða holdsveikir menn,
sem yfirstjórn spítalans hefur veitt inn-
töku á spítalann, teknir til hjúkrunar þar.
Umaóknir um iantöku á spítalann, skulu
stýlaðar til spítalalæknisins, en sendar
hlutaðeigandi hér&ðs- og auk&lækni, sem
ritar á þær álit sitt og sendir þær síðan
tii spítaialæknisins. Þegar bcðið er um
inntöku fyrir holdsveikau mann samkvæmt
7. og 8. gr. fyrnefndra laga, skal hlutað-
eigandi eveitar- eða bæjarstjórn semja og
undirskrifa umsóknina, en annars semur
sjúklingarinn uœsókniaa sjálfur eða fjár-
ráðamaður hans, sé haan eigi fullveðja,
sbr. 4. gr. í Iögum 4. febr. 1898, um út-
búnað og ársútgjöld spítala handa holds-
veikum mönnum.
Umsóknir, sem ritaðar eru fyrir 1. októ-
ber þ. á., skulu sendar meðundinituðnm
héraðslækni öuðmundi Björnssyni í Reykja-
vík.
í umsókninni skal standa fullum stöf-
um skírnarnafn hins holdsveika og föður-
heiti, aldur, fæðingarstaður og heimili; sé
sjúklingurinn fulltíða, skal þess getið,
hvort hann. sé giftur og hvort hann eigi
börn. EnEfremnr skal að svo miklu leyti
sem unt er, gera grein fyrir því í um-
sókninni, hvort holdsveikin sé hnútótt eða
slétt og á kv&ða stigi iiún sé. Þess skal
einnig getið, hvort sjúklingurinn hafi eða
hafi áður haft nokkurs konar geðveiki, og
að lokum, hvort nokkrar sérstakar ástæð-
ur mæli með eða móti inntöku hans á
spítalann.
Hver holdsveiknr maður skal hafa með
sér tvennan sæmilegan alfatnað, þegar
hann kemur á spítalann, þar með talinn
nærfatnaður. Ef sjúklingurinn deyr á spí-
talanum, eignast spítaiinn föt hans. Ef
eittkvað vantar í föt hins holdsveika, þeg-
ar hann kemur, eða álíti ráðsmaður eitt-
hvað af honum miður nýtilegt, þá ber að
útvegft það, sem á vantar, á kostnað þess,
er sótti um inntöku á spítalann.
Engan má senda á spítalann, nema feng-
iá sé leyfi yfirstjbrnarinnar til inntokunnar.
Yfirstjöm holdsveikraspítalans.
Eeykjavík, 27. jíilí 1898.
J. Havsteen. J. Jónassen.
G. Björnsson.
Minnisspjald.
Landstankinn opinu dagl. kl. 11 árdegis til 2 stðdegis. —
Bankastjðri við kl. II1/,—l1/,. — Anuar gseslustjðri við
kl. 12—1.
Söfnunarsjóðurinn opinn í barnaskðlanum kl. 5—6 slð-
degis 1. mánud. 1 hverjum mánuði.
Landsbókasafnið: Lestarsaluv opinn daglega frá kl. 12—
2 slðd,; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Forngrípasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
B(ejarstjórnwr-i\inðtf 1. og 3 fmtd. 1 mán., kl. 5 slðdegis.
Fátœkranefndar-txmðtf 2. og 4. fmtd. 1 mán., kl. 5 slðd.
Náttúrugripasafnið (I Glasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 slðdegis.
Ókeypis lækning á spitalanum á þriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tanniækni V. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag t mánuði hvoijum.
Um skógana.
Eftir tilmælum yðar, herra ritstjóri, sendi
ég yður stuttau útdrátt úr skýrslu þeirri,
er ég hef skrifaði sýsluuefndinni í Rangár-
vallasýslu, um skógana þar. Rétt er að
taka það strax fram, að skógarnir þar í
sýsiunni eru fremur lágvaxnir og mestur
hluti þeirra ekki stærri en svo, að þeir
geta að eins kallast kjarr. En gott má
það heita, að þeir eru þó ekki minni eu
þeir eru, því telja má víst, að þeir eigi
framtíð fyrir höndum, ef vel er með þá
farið, þvi víða er þar mikið af nýgræðingi,
sem vex ýmist upp af fræi eða rótaröng-
um. Þó má fuliyrða, að skógarnir tímgist
þar meira af rótaröngum eu fræi og mundu
gera það langt um meira, ef þeir yrðu
skynsamlega höggnir, þannig nefuilega, að
rótin ekki dæi þó hríslan væri felld.
Mesfir eru skógarnir á Þórsmörk og
Goðaiandi, þá Næfurholtsskógar með
Hraunteigi og Selsnndsskógar í Heklu-
hrauni.
Hæsta birkihríslan, sem ég sá þ&r oystra,
er i Bleiksárgiii í Fljótshlíð; húa er 18 fet
áhæð, eaekki korast ég svo nálægthenni
að ég gæti mælt gildieika stofnsins, eu
hann muu liafa verið um 18 þumlungar
að þvermáli. í Stóra-Enda á Þórsmörk
cr hajsta hríslan 16 fet á bæð og ummái
stofnsins 16 þumí. í Hekluhrauni er ein
15 fet á hæð og önnur 14 fet. í Hraun-
teigi er sú hæsta 12 fet. Ég mældi marg-
ar hríslur og tók eftir því, að það lét
mjög nærri, að stofu þeirra við jörðu væri
eins margir þuml. að ummáli eins og hrísl-
au var mörg fét á hæð.
Eins og mönnum er ljóst, hefur landið
vorið mikið tii skógi vaxið milli fjalls og
fjöru í landnámstíð, en síðan hafa skóg-
arnir eyðilagst ýmsra orsaka vegna. Fyrst
og fremst fyrir aðgerðir manna og skepna,
og eftir því sem eyðileggingunni hélt
meir og meir áfram, eftir því fóru nátt-
úrukraftarnir að stuðla meir og meir að
henni; skógloftið fór smámsaman að hverfa,
veðursældin varð minni, stormarnir neyttu
sín nú betur tíl að hrekja og hrjá ein-
staklingana, fræmyudunin varð miuni og
nýgræðingurinn átti æ erfiðara að keppa
fyrir tilverunni. Þessu hefur þannig hald-
ið áfram jafnt og sígandi fram á vora
tíma, og þó er svo fyrir að þakka, að vér
höfum enn nokkrar menjar um það, hvern-
ig landið áður var; en vér finnum líka til
þess, að þsssar menjar ern sorglega litlar
og viljnm þess vegna fara að friða þá
skóga, sem vér höfum nú. í þessu skyni
hefur sýslunefndin í Rangárvallasýslu sam-
ið frumvarp til samþyktar um meðferð
skóganna þar í sýslunni. Er svo til ætl-
ast, að einn skógarvörður verði skipaður
í hverjum lireppi, þar sem nokkur skógur
er, og má þá enginn höggva skóg nema
eftir hans leyfi og fyrirsögn. Sumir eru
svo miklir talsmenn fyrir friðun á skógin-
um, að þeir viija ekki láta höggva eina
einustu hríslu, en þetta er heldur ekki
rétt. Skógarnir eru í því ásigkomulagi,
að mjög víða má höggva þá ef rétt erað
farið og ættu þeir að geta tekið talsverð-
um umbótum við það. Þar á móti eru
þeir sumstaðar svo á sig komnir, að þar
má svo aðsegja ekki höggva einaeinustu
hríslu, án þess að skemma þá; kemur þetta
mest til af því, hvernig þeir hafa áður
verið höggnir. Þeir hafa mjög víða verið
rjóðuifeldir. Sumir bændur, og það úr
betri röðinni, vildu láta ganga „hreint að
verkinu" og höggva alt bæði smátt og
stórt á þeim bletti, sem höggvinn var það
árið. Þeim er þetta ekki svo mjög láandi.
Þegar litið er á það frá þeirra sjónarmiðí,
þá lýsir það þó vandvirkni; þá ugði það
alls ekki, að þetta væri eyðilegging á skóg-
inum, þeir höfðu, semvonvar, engaþekk-
ing á því, hvernig bezt væri að fara með
hann. En þetta varð til þess að þarna
mynduðust rjóður, sem seint eða aldrei
verða skógi vaxin að nýju, og þegar þau
eru stðr, þá kippa þau úr vexti skógar-
ins í kring, með því að taka frá honum
skjólið. Aðrir hafa haft þá aðferð við
skógarhöggið, að taka meðaistærðina, það
sem var beinast og frískast, þótti það
vera hentugast til áreptis á úthýsi. Það
virðist liggja í augum uppi, að þetta hljóti
að vera skóginuœ til stórskemda, fyrir ut-
an það hve mikiil skaði það er að taka
lífmestu hríslurnar hálfváxuar. Aftur eru
þeir menn ekki svo fáir, sem hafa höggv-
ið skógiun svo vel sem framast er unt að
vænta af þeim, sem enga lelðbeiningu hafa
fengið um það eíni.
íslendingar ættu nú að fara að dæmi
sýslunefndarinuar í Raugárvallasýslu og
koma á samþyktum um meðferð skóga í
hverri sýslu, þar sem þeir eru nokkrir.
Kjósa eiua skógarvörð í hverjum hreppi,
þar sem skóglendi er; á þá enginn að
höggva skóg nema með hans leyfi og fyrir-
sögn. Sumir menu segja, að það hijóti að hafa
nokkurn kostnað í för með sér, eu hann
þyrfti ekki að verða míkill. Skógarvörð-
urinn verður að vísu að hafa daglaun með-
an haun er að heiman skóganna vegna og
ætti það ekki að þurfa að verða yfir 3 eða
4 daga á ári hverju, og þar sem þeir
hreppar eru ekki svo margir í hverri
sýslu, sem nokkart skóglendi eiga, þá yrði
þetta ekki teljandi útgjöld fyrir aila sýsl-
una. Ég geri nefnilega ráð fyrir, aðsýsl-
urnar launi skógarvörðunum.
32. tölublað.
Þegar búið væri að gefa nákvæmar
reglur fyrir meðferð á skógunum, þá ætti
hver hygginn bóudi að geta tekist þann
starfa á hendur að sjá um, að þeim yrði
framfylgt.
Einar Helgason.
Fréttaþráðurinn.
Málið rætt á fundt i Bjðrgvin.
„Bergens Tidende11 frá 23. f.m. skýra
frá því, að séra Björn Þorláksson á Dverga-
steini hafi boðað til fundar í Bergeu 20.
f.m. til að ræða um fréttaþráðarlagning-
una hingað til lands.
Séra Björn skýrði fyrst frá, hvernig
málinu væri nú komið. Hann sagði, að
„Stóra norræna fréttaþráðafélagið11 mundi
ákveða í h&ust, hvar þráðinn skyldi leggja
í land, og væri það ætlun sín með þess-
um fundi að sýna fram á, að það ætti að
vera á Austfjörðum, og til þess að koma
þeirri skoðun fram, vildi hann fá styrk
þeirra, sem nærstaddir væru og málinu
vildu sinna.
Eftir að séra Björn hafði lokið máli sínu
tók easkur maunvirkjafræðiugur, Hobstock,
tii máls og talaði á easku, og fóru umræður
eftir það fram á því máli.
Kapt. Sölling, danskur fiskiveiðaagent
frá Hull, sagðist fyrir mánuði síðan hafa
átt tal um þetta mál við framkvæmdar-
stjóra norræna fréttaþráðafélagsins, Sven-
son, og hefði hann skýrt sér frá, að enska
stjórnin mundi að líkindum fáanleg til að
styrkja fyrirtækið með fjárframlögum,
móti því, að hún fengi í næstu 20 ár dag-
lega ókeypis málþráðarskeyti frá veður-
athugauaatöðvöðvunum hér á landi. Enn-
fremur sagði hann, að ekki þyrfti orðum
að eyða um það, hve nauðsynlegt væri að
málþráður kæmist hingað upp, yfir Fær-
eyjar. í fyrstu hefðu menu talið sjálf-
sagt, að þráðurinn yrði lagður í land í
Reykjavík. En þangað væri vegurinu
miklu lengri með sæþráðiun eu til Austur-
landsins. Þess vegua væri nauðsynlegt,
að sem fyrst yrði fastráðið, að þráðurinu
skyldi lagður í land á Austfjörðum og
þ&ðan kringum land til Reykjavíkur, svo
að sem flestir staðir á landinu gætu kom-
ist inn í fréttaþráðarsambandið. Nú væri
félagið að láta rannsaka, hvernig útlit
væri með lagningu landþráðarins, og taldi
hann sjálfsagt, að ofan á yrði, að þráður-
inn yrði iagður í land austanlands.
Annar fiskiveiða-agent, H. Johnsen,
norskur, frá Hull, tók í sama strenginn.
Hann stakk upp á, að íslenskur maður,
sem áhuga hefði á málinu, færi til Eng-
lands og héldi þar fyrirlestra um málið,
og taldi þá víst, &ð ýmsir yrðu þar til að
styrkja það með fjárframlögum. Dr. Ful-
larton frá Skotlaudi mælti einnig fastlega
fram með, að þráðurinn yrðí lagður til
Austurlandsins. Sömul. Mr. Henry Sme-
thurst, frá Grimsby, sem í 30—40 ár hef-
ur haft fiskiútveg hér við land. Hann