Ísland - 17.08.1898, Blaðsíða 1

II. ár, 3. árslj.
Reykjavík, 17 ágúst 1898.
33. tölufolað.
BK.T A
P-A-K-K-A-L-I-T-I-R
OG
I3VDIOO (BLÁKKUSTEINN)
FÆST HJÁ:
O. 5SI3\ÆSÍE!3Nr.
Húseignir og ióðir til sölu.
Tvíloftað hús í ÞinghoIt.88træti nr. 21, vá-
trygt fyrir 7512 kr. Á húsinu hvíla
með 1. veðrétti 2400 kr. á 4%. Bygð
lóð er 191 □ álnir, óbygð lóð 896 □
átnir, fæst fyrir 5000 kr., útborgun
1500 kr. fyrsta ár og 1100 kr. á tveim-
ur árum með 4°/0 vexti.
Tvíloftað hús í Bergstaðastræti, „Bjargar-
steinn" kallað, vátrygt fyrir 2844 kr.
Á húsinu hvíla 1400 kr. á 4V2 °/o með
1. veðrétti; bygð lóð 124 □ álnir, ó-
bygð lóð 896 □ álnir, fæst fyrir 2500
kr. Útborgun 1100 kr. á tveimur árum.
„Melur“ eða „Smiðjan11 við Bræðraborgar-
stíg, vátrygt fyrir 1311. Áhúsinuhvíla
250 kr., hvar af afborgast árlega 50
kr. ásamt vöxtum 4V8 %; bygð lóð 235
□ álnir, óbygð lóð 1897 □ áinir. Fæst
f'yrir 2000 kr., útborgun 1000 kr. og
um 700 kr. á tveimur árum og 4°/0
vexti.
Hús í Sauðagerði, vátrygt fyrir 1200 kr.
Á húsiuu hvíla 600 kr. á 4% °/o. fæst
fyrir 1200 kr., útborgun 500 kr. strax
og 100 kr. á ári. Bygð lóð 94 □ álnir,
óbygð 2606 □ álnir.
Lóð í Skuggahverfinu fyrir norðan (lissurs-
bæ, „Litkbær“, um 1077 □ álna kál-
garður, fæst fyiir 75 kr.
Lóð í Skuggahverfinu við Liudargötu um
4081 □ álnir eftir lóðargjaldsskránni
síðasll. ár, fæst fyrir 200 kr.
Lysthafendur snúi sér til verzlunar
undirskrifaðs.
Reykjavík, 8. ágúst 1898.
H. Th. A, Thomsen.
W aterproofskápur
eru beztar hjá
____________C. ZIMSEN._________________
jNotið tækifærið
og kaupið
DlsKa og K-önnur
sem fást með mjög niðursettu verði
hjá O. Zlmsen.
Minnisspjald.
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til2 siðdegis. —
Bankastjðri við kl. ll1/,—l1/,. — Annar gæslustjóri við
kl. 12-1.
Söfnunarsjóðurimi opinn 1 barnaskólanum kl. 5—6 slð-
degis 1. mánud. 1 hverjum mánuði.
Landsbókasafnið: Lostarsalur opinn daglega frá, kl. 12—
2 siðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — ÚtUn
sömu daga.
Forngripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
Bœjarstjórnar-íunóir 1. og 3 fmtd. i mán., kl. 5 siðdegis.
Fátœkranefndar-fundir 2. og 4. fmtd. 1 mán., kl. 5 siðd.
Náttúrugripasafnið (1 ölasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 slðdegis.
Ókeypis lækning á, spitalanum & þriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni V. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag 1 mánuði hverjum.
Með „Thyra“ kom í
yerzlunina
„Edinborg“
meðal annars:
í vefnaðarvörudeild:
Hálfklæði. — Sirs.
Svartan og misi. Shirting. — Tvinna
margskonar.— Bleikt og óbleikt léreft.
Tvististauin breiðu.
Handklæðin hentugu.
Hvíta og mislita vssaklúta,
Hvíta og misl. borðdúka.
Regnkápur handa konum og körlum.
Iona-húfurnar, sem allirkaupa.
Flókahúfur handa börnum.
Stólarnir þægilegu o. m. m. fl.
í nýlendu- og pakkhúsdeild:
Overhead. — B inkabygg. Htísgrjón. —
Klofnar baunir. — Haframél. —
Kaffl. — Kandís. — Melís. —
Púðnrsykur. — Sveikjur. — Rúsinur. —
Gráfíkjur. — Grænsápu. — Stangasápa.—
Soda. -— Leirvörur alls konar. —
Þakjárnið þekta o. m. m. fl.
Rvik 8. ágóst 1898.
Ásgeir Sigurðsson.
Bismarck.
Það er nú komið undir aldarlokin. Og
í ár hafa tvö af stórmennum aldarinnar
lagöt til síðustu hvíldar. Fyrir skömmu
var getið um lát Gladstons, frægasta stjóru-
málamanns á Eagiandi á þessari öld; 30.
f.m. audaðist Bismark, sem verið hefur á-
hrifamestur stjórnskörungur á meginlandi
Evrópu á þessari öld.
Bismark er fæddur 1. april 1815 á herra-
setrinu Schoenhausen í Mark Brandenborg
og vsr faðir h&cs koœinn af gömlurn aðli,
en móðir hans af borgaraættum. Þau áttu
og jarðeignií' í Pommeru og þar ólst B.
upp, á herragarðinum Kniephof. B. varð
stúdent 17 ára gamall og las eíðan lög
við háskólann í Göttingen og síðar í Ber-
lin. Eu hanu var enginu námsmaður og
miklu meira gefinn fyrir þær skemtanir,
sem stúdentalíflð hafði að bjóða, en fyrir-
lestrana á háskólaunm. Á meðan hanu
var við háskólann i Göttingen háði hann
um 30 einvígi. 1835 tók haun próf í lög-
um ogfjórum árum síðarfékk haun ásamt
eldri bróður sínum ráð yfir jarðeiguum
föður þeirra í Pommern. B. fékk Kniep-
hof og sat þar í nokkur ár og lifði við
glaum og gleði, svo að á orði var haft og
hérragarðurinn uppuefndur og kallaður
Kueiphof. Þessum lifuaði hélt hann áfram
þangað til hanu giftist, 1847, en jarðir
sínar annaðist hann altaf vel, svo að þær
tóku framförum eftir að hann tók við
stjórninni. Við dauða föður síns 1845
erfði hann Schoenhausen og flutti þá þang-
að. 1847 varð hann fyrst þingmaður og
Hr. L. Lövenskjold Fossum, —
Fossum pr. Skien lætur kaupmöunuui og kaup-
fjelögum í tje alls konar ti m T~>ix t- ;
einnig- tekur nefnt fjelag að sjer að reisa liús,
t. d. kirkjur o.s.frv. Semja má við umboðs-
mann þess:
Pjetur M. Bjarnason, ísafirði.
kom strax fr&m sem rammur hægrimaður.
Þetta aflaði honum hylli Vilhjáims kon-
ungs og urðu þeir brátt vinir.
Eftir þetta voru honum falin ýms mikil-
væg erindi fyrir Prússastjórn sem sendi-
herra og leysti hann þau vel af hendi.
Hér komu strax fram ýmsir af þeim eigin-
leikum, sem einkendu hann siðar sem
stjórumálamanu, þótt hann hefði eun ekki
jafnfrjálsar heudur til að beita þeim og
síðar varð.
Austurríki réð um þetta leyti mestu í
innanríkispólitíkinni á Þýzkalandi, en það
varð uú mark og mið B. að hefja þar
Prússland til öndvegis, eu bola Austurríki
frá. 1851—59 bjó hann í Frankfurt, en
þá var hanu gerður rússneskur sendiherra
og sendur til Pétursborgar meðfram vegua
þgss, að &t jórninni, sem þá sat að völdum
í Piússlandi, þótti hann of svæsinu mót-
stöðumaður Austnrríkis. Honum sjálfum
iíkaði ekki breytingin og kallaði, að hann
væii „lagður í ís við Neva“.
Um þetta leyti fóru flokk&drættir í Prúss-
landi milli frjálslynda flokksins og stjórn-
arflokksins vaxandi, og stjórnin sá, að hér
var þörf á duglegum manni til að taka í
taumana og höfðu þá margir augastað á
Bismark. 1862 var hann kvaddur til að
vera sendiherra í París, en var þar að
eins nokkra mánuði; þá var hana kallað-
ur keim og gerður ráðaneytisforseti og
utanríkisráðherra.
Það sem hann lagði aðaláhersluna á,
eftir að hann komst til valda, var, að fá
herinn aukinn og fjárframlög til hans. Út
&f því átti hann í stríði við þingið og var
stjórnin óvinsæi. Þð kéit hann engan veg-
iun fram sömu afturhaldskenuingum og á
yngri árum og nálgaðist í ýmsu frjáís-
lynda flokkiun. Umþettaleyti hófst viður-
oign hans við Danmörk, þegar Friðrik III.
dó 1863. Þar fylgdist Austurríki og Prúss-
land að málurn, og eius og kunnugt er,
endaði sú viðureign svo, að Danmörk lét
af hendi, í friðnum í Wien, Hertogadæmin.
En létt á eftir óvingaðist miili Prússlands
og Austurríkis út úr sigurviuningunum og
var það ósk B. að svo færi. Þó varð ekki
af ófriði fyr en 1866 og endaði hann svo,
að Prússland hélt eitt yfirráðum yfir her-
togadæmuuum og náði jafnframt yfirhönd
inni í innamíkispólitíkinni á Þýzkalandi.
Með þessum Sigurvinuingum hafði B. einn-
ig uáð vinsæld og hylii heima fyrir og
sátt, við þingið og þjóðina.
Það sem einkum þótti meistaralega gert
af Bismark á meðan á þessum tveim styrj-
öldum stóð, var það, hvernig hann hélt
stjórnendum nágraun&þjóðanna í skefjum,
svo að þeir ekki blönduðu sér í máliu
meðan hann var að leggja grundvöllinu
til þessa nýja stórveldis. Hanu hafði gefið
NapóleoD III. Fr&kkakeisara góðar vonir
um, að liann mundi styrkja hann til iand-
vinniuga s!ðar og friðaði hanu þannig 1866.
Eu eftir að friðarsamningarnir voru gerð-
ir við Austurríki, gerði hann alt til að
að hindra áform Nipóleons og varinði
því 1867, að hann næði yfirráðum yfir
Luxenbourg. Yar þá að því koraið, að
Napoieon segði Prússum stríð á hendur,
en B. þóttist enn ekki fullbúinn til þessa
ófriðar og gekk inn á samninga, sera Na-
poleon gerði sig ánægðan með. 1870 þótt-
ist hsnn við því búinn, að fást við Frakka
og neyddi þá Napóleon til ófriðar. B. var
við ófriðnum búinn, en Frakkar ekki. Hann
fór sjálfur með hernum til Frakklands og
var þar við þegar París gafst npp og
Prússakonucgur var gerður að keisara í
Versöium 18. jan. 1891. 10. maí uta vor-
ið kom ríkisdagurinn í fyrsta sinu saman
í Berlín og sama dng gaf keisarinn Bis-
mark furstatitilinn. Þegar búið var að
koma ekipulagi á hið nýja ríki, varð B.
ríkiskanslari. Sama vor g?.f keisarinn
bonum jarðeignir í Lauenbourg og þar sat
B. síðu3tu ár æfi sinnar á herragarðinum
Friedrichsruhe. Eftir ófriðina við Frakka
stofnaði Bismark þríríkjasambandið milli
Þýzkalands, Austurríkís og Rússlauds.
Á þingiuu studd)8t B. eftir 1867 við hina
gætnari framsóknarmenn. Mótsföðumenn
hans á þinginu voru bæði svæsnustu fram-
sóknarmcnnirnir og líka afturhaldsflikkur-
inn. Hann átti lengi í stríði við kaþólsku
kíerkastéttina um sambandið milli ríkis og
kirkju, og hélt Bismark því stranglega
fram, að kirkjan væri háð ríkinu. Ein
af þeim lögum, sem hann kom fram móti
klerkastéttinni, voru lög um borgaralegt
hjönaband. Keisaranum gatst ekki nærri
altaf að póiitik Bismarks, en hann gat
ekki án hans verið og lét hann ráða. Hjá
drottningunni var B. altaf í ónáð. Sú saga
er meðai annars sögð af viðureign þeirra:
Einu sinni sem oftar, þegar B. s&t að
veizlu hjá keisaranum, banuaði drottning
að brennivín mætti sjást þar á borðiim,
en hann vissi að það v&r B. vauur að
drekka með matuum. Hana varð þá &ð
koma sér vel við þjónHtsa, og iét þá færa
sér þsð í iaurni á vatasglasi.
Þeg&r Sociaiistahreifiugin vaknaði á
Þýzkalandi á efri árum Bismarks leitaði
hann fyigis afturhpldsflokksins og kierk-
anna til að bæla haua niður og gaf þá út
mjög ófrjálsleg iög, svo að margir affyrri
fylgismönnum hans skildust við hann.
Hanu hafði oft sótt um lausn frá stjórnar-
störfum, eu meðau Vilhjálmur I. lifði var
þeirri ósk haus alt af neitað, enda var
ssgt, &ð B. geiði þetta til málamynda, en
ekki af þvi, að hann vildi sleppa völdun*
um. Friðrik III. var ekki vel við B., en
hann hafði ekki kraft til að svifta hann
völdum. Ann&ð v&rð þegar Vilhjálmur II.
kom til ríkis; haun þoldi ekki eiuræði
B. 20. marz 1890 bað B. um lausn, eins
og hann haf'ði oft gert áður, og þá var
húu veitt. Þá flutti hann til Friediiehs-