Nýja öldin - 19.09.1898, Qupperneq 4

272
er óhætt að fullyrða, að mönnum
hefir líkað jafnan vel við framkomu
hans.
Og þó er óhætt að fullyrða það,
að hann kann að kaupa; hann læt-
ur ekki blekkja sig í kaupunum og
gerir ekki heldur öðrum rangt til.
Flestir munu kannast við nafn
Coghills gamla. Það var líka mað-
ur sem var vandur i vali sínu við
kaup, en viss og áreiðanlegur.
Og slíkir menn eru sannarlega
þarfir verzlun vorri og efla hag þjóð-
arinnar, þó þeirra sé að fáu getið og
þeir fái ekki krossa eða nafnbætur.
Sama er að segja um aðra, er
kaupa íslenzkar vörur, að þeir verða
að vera vandlátir og svo sannarlega
em þeir vilja hag sinn og þjóðar-
innar, vilja efla verzlun okkar og
bæta, mega þeir ekki láta beita sig
brögðum.
íslendingar verða að hafa það hug-
fast, að líta á hag allrar þjóðarinn-
ar, því undir heill hennar er velmeg-
un einstaklingsins komin; smámuna-
semi og brögð í viðskiptum mega
alls ekki eiga sér stað. Við viljum
ekki að kaupendur svíki okkur á
vöru sinni og við megum heldur ekki
svíkja þá. „f>að sem þér viljið að
mennirnir geri yður, það skuluð þér
og þeim gera“. Þessi setning er
það, sem hvervetna á að vera meg-
inregla í öllum verzlunarviðskiptum-
N ý b ó k.
Oss hefur verið send ný bók, eft-
ir David Óstlund, adventista-trúboð-
ann norska. Bókin heitir: „Hvíldar-
dagur drottins og helgihald hans fyr
og nú“.
Vjer skulum engan dóm leggja á
bók þessa, hvað efni hennar snertir.
— En svo mikið er víst, að kenn-
ingum þeim, er þar er haldið fram,
hljóta ’ lútersku guðfræðingarnir að
gefa gaum og sannanir hr. Östlunds
fyrir réttmæti laugardagshelgihalds-
ins, geta þeir ekki látið standa ó-
hraktar, vilji þeir ekki viðurkenna
þær réttar. Því svo f’ramarlega sem
þeir vilja bera skjöld fyrir kenningu
sína og verja hana sem sanna og
rétta, mega þeir als ekki láta opin-
ber andmæli gegn henni eins og vind
um eyrun þjóta einkum þegar and-
mælin eru rökstudd með kenningum
heila.grar ritningar og sýnt er fram
á það með stiliingu og hógværð,
að þeir fylgi ekki kenningum ritn-
ingarinnar. — En geti guðfræðing-
arnir ekki hrakið mótmælin og telji
þau sönn og rétt, hvað er þá sjálf-
sagðara en að hverfa f'rá villu síns
vegar, sleppa öllum einstrengings-
hætti í trúarefnum, sem ávalt er
skaðlegur, og snúa sér til sannleik-
ans.
Annars teljum vérmjög heppilegt,
að einhverjir verði til þess, að and-
mæla kenningum kirkjunnar, því það
hlýtur að vekja guðfræðingana og
glæða hugsunarfjör allrar þjóðarinn-
ar; en vonandi er að það verði ekki
til þess, að ala ofstæki guðfræðing-
anna, sem sumir hverjir hefðu gott
af að læra af hr. Östlund hógværð í
rithætti þegar um trúarmál er að
ræða, og að kasta ekki framar göml-
um hrærigraut af órökstuddum „the-
ologiskum “ glamuryrðum. Hvorir
hafi réttara fyrir sér viðvíkjandi
hvíldardeginum, skulum vér engan
dóm á leggja, en
„vopnaþrá nær vaxa fer
við skulum sjá hver skjöldinn ber“.
Skæðadrífa.
Hún er sóttnæm, þessi „Danabrók-
ar“-sótt! Nú hefur hún hlaupið í
veslings ísafold, úr Bruun hinum
danska. I 55. tbl. sínu elur Isafold
með mestu harmkvælum mjög svo
vanskapað afkæmi. Darkemur fram
þessi gamla vitsmunafyrirmunun ísa-
foldar, að bregða þeim, sem aðra
skoðun hafa um misskilning og blá-
bera heimsku. En slík vopn eru
léttvæg og löngu úrelt. Vér’höfum
áður tekið fram— og „ísland“ sömu-
leiðis fyrir sitt leyti, ástæðuna fyrir
því, að oss þótti danskafánans eng-
in þörf á þessari samkomu, og ekki
þykjumst vér neitt hneyksli hafa
gert, þó vér skopuðumst að Bruun
fyrir framkomu hans að þessu' sinni.
Og allur þorri þeirra manna, er vér
höfum átt tal við, er á sömu skoð-
un. Auðvitað hefði það verið .mein-
laust þó fáninn hefði blaktað þar og
mundi ekkert hafa verið að því fund-
ið. Annars er hún hættuleg þessi
glýja, sem svo margir beztu menn
okkar hafa fengið í augun af því að
einblína á rauða fánann, og ekki er
ólíklegt að þeir hefðu litið öðrum
augum á þjóðmál vor, hefðu augu
þeirra ekki verið haldin af henni.
Löggjafarnir á gullöld okkar, forfeður
vorir, fengu ekki stýrur í augun af
því að stara á rauða fánann þegar
þeir stóðu at Lögbergi. En mundi
hægt að segja hið sama um löggjafa
okkar nú? En hvaðþessum „ágæta
íslands vin“ hans Brynjólfs mins á
Minna-Núpi við víkur, þá virðist oss
sú vinátta eða ást til lands vors og
þjóðar ekki eigi djúpar rætur, sem
veldur því, að „vinurinn11 getur ekki
tollað nema blánóttina á merkastaog
helgasta stað íslands, — stað, sem
öll þjóðin ann 'ogber lotningu fyrir,
af gremju yfir því, að sjá þar merki
þess að vér séum íslenzkir en ekki
danskir. Skárri er það nú íslands-
vinurinn! Þetta orð, íslands-vinur
er allmikið notað í seinni tíð. Dað
er að vísu virðingarvert og allra
þakka vert, að erlendir menn veiti
eftirtekt landi okkar og þjóð, bók-
mentum og tungu, — en hitt skyld-
um við varst að skríða marflatir af
lotningu fyrir hverjum þeim, er þyk-
ist vera viuur okkar. Og ekki skul-
um við heldur láta alla þá, er hing-
að koma til „vísindalegra ransókna11,
blekkja okkur og halda að þeir séu
stórfrægir menn, þó fáir þekki nöfn
þeirra erlendis.
Ur höfuðstaðnum
og grendinni.
Látin er hér í bænum 10. þ. mán.
frú Kristín Waage, kona Eggerts
Waage, kaupmanns í Rvík.
Enn fremur er látinn af heilablóð-
falli 14. þ. mán. Carl D. E. Proppó,
bakarameistari í Hafnarfirði, góður
maður og vel látinn.
Séra Jónas A.- Sigurðsson frá Ame-
ríku sté í stólinn 1 gær kl. 5 síðd.
Ekki minnumst vér þess að hafa
heyrt aðra ræðu fegurri eða betri úr
munni lútersks prests. Efni ræðu
hans var aðallega fagnaðarboðskap-
ur kærleikans, hvöt til kærleika, sem
kæmi fram í verki, með fögrum og
velorðuðum dæmum úr sögunni (t.
d. David Livingstone). Voru það
allmikil viðbrigði að sitja undir þess-
ari ræðu frá því að sitja undirþurr-
um og köldum biflíuskýringum og
ofstækis-glamri Jóns Helgasonar.
„Dagskrá11 er núseld félaginokkuru
í Rvík. Bitstjóri og ábyrgðarmaður
er Sig. Júl. Jóhannesson cand. phil.
Tombóla.
Tombóla sú, sem „Hið íslenzka
prentarafélag11 auglýsti í sumar að
haldin yrði á komandi hausti fyr-
ir Sjúkrasamlag félagsins, verður
haldin um næstu mánaðamót,
Laugardag 30, þ, m, og
Sunnudag 1, okt, næstkomandi,
Þeir sem hafa lofað eða ætla sér
að styðja þetta fyrirtæki með því
að gefa muni til tombólunnar, eru
vinsamlega beðnir að koma þeim
til einhvers af oss undirrituðum í
næstu viku.
Hánar auglýst síðar.
Reykjavík 19. september 1898.
Aðalbjörn Stefánsson.
Benedikt Pálsson. Davíð Heilmann.
Einar Kr. Auðunnsson.
Friðf. Gufijbnsson. Guðjón Einarsson.
Gunnlaugur 0. Bjarnason.
Guðm. Þorsteinsson. Hafliði Bjarnason.
Jón Arnason. Jón E. Jónsson.
Þorvarður Þorvarðarson.
Þórður Sigurðsson