Freyja - 01.06.1899, Síða 2

FliEYJA, JUNI 18'.)0.
•>
fram að vinna. í bréíi sem Theo-
dore Tilton (Bandaríkja kona, nú í
París á Frakklandi) ritaði henni
segir hún nieðal annars á þessa leið
nm þessa síðustu bók hennar:
„Þessi fjöruga skemmtilega bdk,
er samblandaf innilegri meðaumk-
unarfullri Jduttekning og naprasta
háði. Persónulega þekki ég allar
þær persónur sem penni þinn lofar
og lastar, livort heldur það eru
löggjafar, þingmenn, ræðumenn, rit-
stjórar, ofstækismenn; hinir vísu eða
öðruvísi. Hinar styrklvndu konur
eða vol-lvndu karlmenn.“
„Einusinni var ég með F. Dougias
að skoða myndastytturnar af drottn-
ingum Fraltklands í Luxemburgh
garðinum, þá sagði liann: ,,.Mun
nokkur afþessum tignu konum hafa
verið jafningi Elizabeth Cady Btant-
on?‘“
„Nci,“ svaraði ög.
„F. DougJas var heiminum eins
sannur vinur og þú hefur verið
syst.rum þínum-konunum.“
Merkustu konur Bandaríkjanna á
þessari öld, eru þær Elizabeth Cady
Stanton, Susan B. Anthony, Lucv
Colman, Mrs. G. Gage og Iíelen 11.
Gardener með fi.
Starfstími þessarar merkilegu
konu er þegar á enda, og honum
hefur verið vel vai ið. Ekkert getur
verið indælla en að sjá hennar hæru-
krýnda liöfuð baða sig í kvöldsólar-
geislum slíkrar æfi. J'að rætast á
Jienni þessi hennar eigin orð: „Sá
maður er farsæll sem sjálfur óttast
enga útskúfun, en helgar líf sitt í
annara þiónustu, til að lina og bæta
mannanna böl.“
Megi það verða sem lengst þang-
að til ætisól þessarar starfsömu konu
sígur í æginn. Og megi hennar síð-
ustu orð verða hin sömu og starf-
systur hennar Harrigt Martineau:
„lleimurinn eins og hann er, dimm-
ir meira og meira fyrir augum mín-
uni. 1 n heimurinn eins og hann
mun verða, birtir meira og meiia
dag frá degi.“
T. B. W.
(Free Thought. Magazine.)
HELLN H. GARDENER.
Kona þessi er enn á æsku skeiði,
og þó liggur eftir hana svo mikií'
verk, að margur myndi kalla það
gott dagsverk heillar langrar æfi.
En þótt lífsreynzla hennar sé nokk-
uð frábrugðin E. C. Stantons að því
leyti sem hún er mikið yngri; þá
hafa kringumstæður hennar, upp-
eldi, menntun og umgengni með
valinkunnu fólki þegar í æsku, haft
þau áhrif á sálarlíf hennar og starf-
semi, að tenda því að miklu
leyti í sömu átt. Vér Islend'ngar
þekkjum þenna efnilega höfund að
nokku leyti af sögunni „Er þetta
sonur yðar herra?“ sem lir. Jón 0-
lafsson þýddi í Heimskringlu fyrir
nokkrtim árum síðan. Þegar Mon-
cur D. Conway las þessa sögu sagði
liann: „Einum nýjum hugsandi rit-
höfundi hefur verið lileypt inn í
heiminn.“ Og hann reyndist sann-
spár, því árlega hafa komið út nýjar
sögur, eða ritlingar og fyrirlestrar
eftir þenna ágæta liöfund, auk þess
sem liún ritar mánaðarlega í incrki-
legustu tímarit og blíið þessara
tíma.
Önnur saga eftir mrs. Gardener
„Hvers dóttir er hún herra“ er án
efa ein af merkustu sögum seinni
tima. Svo biturlega og skarplega
eru þar dregnir fram gallar eða
öllu heldur syndir og sljóskygni
þeirra stjórnmálagarpa, sem
lögleiddu vændiskvennaliúsin í
landi frclsisins og mannkærleikans.
I ríki ritfrelsisins sem setur inn
ritstjóra sína fyrir að rita um eðli
ogbyggingu mannsins í blöðumsín-
um. Þó hún liefði aldrei ritað neitt
annað myndi það eitt nægilegt til
að gjöra nafn liennar ódauðlegt.
Ymsuin þeim sem ei þora að heyra
sonnleikann, né að sjá hinar siðferð-
■islegu svivirðingar, sem hvað mest
þróast meða.l hins rika og háttstand-
andi fólks afhjúpaðar, kann að þyk-
ja þesiar sögur grófar. En hvi skyldi
kallast grófc fyrir áhorfendurna að
segja frá því sem drottnar og' óska-
liörn heimsins framkvæma?
Helen H. Gardener var alin upp
af góðum foreldrum, sem hæðivoru
vel efnuð virt og elskuð af öllum;
hehftili þeirra var því eitt mcðal
liinna liamingjusömustu, og æska
liennar friðsöin og bjöi't. Mennta-
lindirnar stóðu henni opnar,
og liún bergði af þeim meðan
æfisól hennar var enn þá í austri.
Hjónaband hennar er fyllilega far-
sæJt. Mr. Gardener er liámenntaður
og góður maður, og samvinna þeirra
báðum Ijúf og eðlileg. Hinar siðferð-
islegu syndir eiga þar ekki heima.
Af hástóii hamingjunnar, frá sinni
jarðnesku paradís horfir hún út
yfir heiminn, yfir stríð mannanna,
yfir eymdina og rangindin, soi'gina
og syndina, og sá glöggt hvernig
fyrirkomulagið ætti að vera og gæti
verið, svo allir væru farsælir.
Og í sögum í'itum og ræðum, sýnir
hún eins skarplega, m.áske skaip-
legar en nokkur annar rithöfundur
livernig megi og eigi að bæta úr
mannanna böli-
Mrs. Gardener er frjálslynd í trú-
arskoðunum eins og hún er í öllu
öðru, eins og sína fyrirlestrar henn-
ar „Menn konur og guðir“ sem
ganga í svipaða átt og Kvenn biblía
E. C. Stantons. Fyrirlestrar þessir
liafa verir prentaðir 12 sinnum, og
má af því marka útbreiðslu .þeirra.
Ennfremur liefur hún ritað eftir-
fylgjandi sögur.
„A thaughtless yes,“ „Pushed by
unseen hands“ „Sex in brain“ með fi.
sem allt eru skáldsögur. Það inerki-
legasta er, að ekkert liggur eftir
þessa konu fremur cn E. C. Stanton
sem ekki þykir afl)ragð frá bók-
menntalegu sjónarmiði. Uin liana
segir einnaf Bandaríkjanna merk-
ustu rithöfundam.
„H. II. Gardener er ein af þeim
sem ekki lætur lit eða tapar sér.
Skoðanir hennar eru glöggar, rit
hennar fri við persónulegheit og
þröngsýni. Það sem hún ritar, er
sannfæring hennar sterk, óbifanleg
og einlæg. Frásagnir hennar eru
meistaralega dregnar út úr daglega
lífinu og fara því aldrei út fyrireðli-
leg takmörk, svo jafnvel andstæð-
ingar hennar virða og viðurkenna
verk hennar. Prestarnir taka þaðan
texta sína, og bjóða henni kyrkjur
sinar til að fiytja í ræður og fyrir-
lestra.“
Mrs. Gai’denei’ er ein afþeim kon-
um sem nú og um mörg undan-