Alþýðublaðið - 29.01.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Í^LlaÝeUeLAIIIP
< kemur út á hverjum virkum degi.
3 Afgreiðsia í Alpýðuhúsinu við
J Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 árd.
j til kl. 7 síðd.
J Skrifstofa á sama stað opin kl.
3 9V3-10V2 árd. og kl. 8-9 síðd.
j Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
3 (skrifstofan).
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
3 mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
j hver'mm. eindálka.
3 Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
J (í sama húsi, sömu símar).
Mnrsk frekfa.
I „Mgbl.“ 27. janúar er sagt
frá ræðu, sem norskur maður,
dr. Idar Handagard, hefir haldið
í „Norsk Maallag11 og flestum
mun koma nokkuð ókunnuglega
fyrir. Maðurinn er að lýsa ný-
ársóskum sínum, og eru jrær:
„1. Að öll forn skjöl, bækur,
handrit, bautasteinar og aðrar
norskar þjóðminjar, sem geymdar
eru í Kaupmannahöfn, endur-
heimíist á árinu.
2. Að Færeyingar fái frelsi og
sjálfstæði og rétt til þess að nota
sitt eigið tungumái.
3. Að ísland losrii við sam-
handslögin og alt þerrn viðvikj-
andi.
4. Að grænlenzka einokunin
verði upphafin og Grænland opn-
að norrænu þjóðunum (Norð-
mönnum, Færeyinguin og 'íslend-
ingum), svo að þeir hafi þar rétt
til fiskiveiða og annarar starf-
semi,“
Alþbl. tekur enga ábyrgð á því,
að hér sé rétt frá sagí, því að
þetta er tekið eftir. „Mgbl.“, en
sé rétt hermt, má það furðu
gegna, að „Mgbl.“, sem annar.s
læzt vera mjög þjóðlegt,. skuli
prenta þe.tta norska skvaldur at-
hugasemda- og ávítunar-laust,
því að óskir þessa norska manns
(eru ein regin-frekja, að ekki sé
sagt ósvífni.
Fyrstu óskina má að visu telja
eðlilega; að minsta kosti snýst
hún um mál, sem 'Norðmenn
sjálfa varðar, og verða þc-ir
frændurnir, Norðmenn og Danir,
áð kalsa það með sér; okkur kem-
ur j>að ekki við. Önnur óskin er
ókkur einnig óviðkomandi, því að
hún er um mál, er Færeyinga og
Dani eina snertir, og kemur því
auðvitað heldur ekki Norðmönn-
um við. En þriðja og fjórða ósk
Norðmannsins nær til okkar, og
verður að segja það afdráttar-
laust, að ‘það er helber frekja,
að Norðmenn skuli dirfast að
látarí Ijós nok' rar óskir um það,
hvernig vér högum sambandi
voru eða sáttmálum við aðrar
þjóðir, þegar á þeirra rétt er í
engu gengið. Hvað kemur þeim
það við? Hvað eru þeir að sletta
sér fram í það? íslendingar vilja
sjálfir ráða málum sínum til
lykta án alls norsks eða annars
útlends sleítirekuskapar. Sam-
bandslögin eru einkamá! vort við
Dani, og þar eru Norðmenn vin-
samlega, en ákveðið beðnir að
halda sér fyrir utan. Vér höfum
sett sambandslögin og segjum
þeim upp eða ekki eftir eigin geð-
þótta. Vér viljum hafa gott bróð-
erni við allar þjóðir og ekki frek-
ar eina en eðra, en útlendan sletti-
rekuskap þolum vér engum. Vilji
Norðmenn sletta sér fram í eitt-
hvað hér á landi, virðist réttast,
að þeir sjái um það, að norskir
útgerðarmenn flytji ekki hingað
erlenda verkamenn til að þrýsta
kaupi hérlendra verkamanna nið-
ur, eða að þeir hafi eftirlit með
því, að mæliker norskra útgerð-
armanna hér á landi, hvort sem
(eru, í Krossanesi eða annars stað-
ar, séu í samræmi við lög og
venjur.
Að því, er til Grænlandsmálsins
kemur, er ókunnugt, að Norðmenn
hafi verið beðnir að fara með það
leða gera kröfur í því fyrir vora
hönd. Þó að mönnum hér beri
á jnilli í Grænlandsmáli, þá "get-
ur enginn efi leikið á því, að ís-
lendingar muni sjálfir sín á milli
ákveða, hvaða stefnu j>jöðin taki
í málinu, án þess að kveðja Norð-
menn þar til. Vííi Sturlungaaldar-
innar eru til varnaðar um það.
Og það er bezt að segja það
r heyranda hljóði, að Islendingar
vita það vel, að margir Norðmenn
flokksbræður vorir í Alþýðu-
flokkunum norsku eru auðvitað
undan teknir — hafa fullan hug
á því að ná íslandi aftur undir
Noreg. En það verður aldrei. Is-
lendingar vita það, að þjóðin á
aklalanga kúgun og kyrking upp
á ásælni Norðmanna til forna,
enda fékk þjóðin nóg af samband-
inu við þá 1262—1397. íslenzkur
verkalýður á við nóg að stríða,
þótt hann bæti ekki á sig oki
norskra auðmanna.
Vilji Norðmenn hafa nokkurt
bróðerni við okkur, er þeim rétt-
ast að sletta sér hvorki í orði
eða verki fram i okkar einka-
mál.
Enn ein „Morgunblaðs“-
óliæfan.
Svo er mælt, að sumir rnenn
séu svo leiknir í að ljúga, að
þeir trúi loksins sjálfir skröksög-
Um sínum. Svo lítur út sem slík
ósköp þjái skriffinna „Mgbl.“, —
eftir að þeir hafa látlaust nítt og
skrökvað upp á kolanemana
ensku, þá séu þeir sjálfir orðnir
trúaðir á skrök sín. 1 gær segja
þeir t. d., og bera fyrir sig ó-
nefnt enskt blað, — ólyginn sagði
Gróu —, að námamennirnir hafi
heimtað kaupið hækkað og vinnu-
tímann styttan, og ‘láta sem þau
hafi verið tildrög kolanámadeil-
unnar. Þetta vita þeir þó vel, að
er ósatt, ef þeir eru ekki búnir að
gagnsýra sig svo af lygasögum
um kolanemana, að þeir trúi orð-
ið tilbúningi sínum sjálfir; en ef
svo er, þá má með sanni segja,
*að ástand þeirra sé hörmulegt.
Sannleikurinn um tildrög kola-
námadeilunnar síðustu er svo
kucnur, að jafnvel slíkir blaða-
menn sem „Morgunblaðsins1' hafa
ekki geíað komist undan því að
vita hann, — að það voru náma-
éigendurnir, sem heimtuðu lækk-
un launa og Iengingu vinnutíma
kolanemanna, en kolanemarnir
aúluðu að láta sér nægja að
halda hvoru tveggja óbreyttu, en
fengu þá ekki að vinna fyrir
námaeigendum, sem lögðu á þá
verkbann fyrst þeir neituðu kaup-
lækkun. Námaeigendurnir 'tóku
þann kostinn að bíða stórtjón,
— það hafa þeir sennilega gert,
óg er það þá eina sannleiks-
Ikornið í þessu skrifi „Mgbl.“ —,
til þess að reyna að kúga kola-
nemana og sundra samtökum
þeirra. Tækist þeim það, þá vissu
þeir, að hægt væri að „maka
krókinn“ á eftir og vinna tapið
upp á kúguðum verklýð og
snauðum. Um að gera, að sundra
samtökum hans, ef unt væri!
Þess vegna voru kolanemarnir
sveltir, og þess vegna kröfðust
námaeigendur héraðssamninga, en
vildu ekki ganga að sameigin-
legum samningi við alla kola-
nemana.
, Mgbl.“-ritararnir éía þó fyrst
höfuðið af skömminni, þegar
þeir Iíkja kolanemunum við vél-
ar og segja, að það hafi komið
í ljós, að mjög hafi verið „undir
hælinn lagt, hvort vinnuaflið í
enskum námum væri meira virði
en sem nam kaupi því, er greitt
var.“ Þeir eru svo sem ekki að
hugsa um afkomu og iíðan verka-
manna na og fjölskyklna þeirra.
Kolanemarnir eru að eins taklir
með í kostnaðarreikningnum eins
og aðrar vélar! Eí námaeigend-
urnir þykjast græða meira á því
að svelta þá, þá álíta skriffinnar
þessir þeim heimilt að gera það,
alveg jafnt og ef um það væri
að ræða að afrækja vél, sem
þætti of dýr í rekstri.
Þér ritblindingar! Svo framt,
sem svívirðingaskrif yðar hafa
ekki drepið í yður hverja vel-
sæmistilfinningu, þá ættuð þér að
skammast yðar svo fyrir þessi
skrif yðar, að þér aldrei framar
liiuð íraman í heiðarlegan verka-
mann, fyrri en þér hafið í marga
má uði borið sannleikanum vitni,
barist fyrir málstað hinna kúg-
úðu og bætt þannig fyrrir ó-
hæfuverk yðar.
Eggert Brandsson
fimtugur.
Einn af brautryðjendum alþýðu-
samtaka ma hér í Reykjavík, Egg-
ert Brandsson fisksali, er fimt-
ugur í dag. Hann er fæddur að
Hvammi í Norðurárdal, en heíir
lengi v riö búsettrrr hér í borg-
inni. Hann var á fyrsta landkjörs-
lista Alþýðuflokksins, sumarið
1916, og í mörg ár sanrbands-
þingsfulltrúi og í fulltrúaráði
verklýðsfélaganna, lengst fyrir
Sjómannaféíag Reykjavíkur. For-
rnaður sjónrannafélagsins vax
hann árin 1919 og 1920 og einn af
stjórnendum þess, varagjaldkeri,
árið 1923. Meðan fiskverzlun fé-
lagsins var rekin, var hann for-
stöðunraður hennar. Hann hefir
.verið 10 sinnunr í kaupsanriringa-
nefnd.
Alþýðub'aðið óskar honum
hanringju og velfarnaðar á efri
hluta æfi hrns.
„leimaíííboð eöa hvað?“
er nafn á grein eftir Jón G. Einis
og birtist í 20. tbl. Alþbl. þ. á.
í raun og veru er greinin ekki
svara verð. Jón er óánægður yfir
því, að Jóhannes skuli þúa sig.
Það er vitaskuld enginn heiður
’fyrir drottin, að hann skuli vera
þúaður eins og Jón, en Jón má
vel við una. Nú, en þetta með
tröppurnar. Það eru engar tröpp-
ur fyrir framan Sjómannastofuna,
nema hann hafi talað um þær sem
táknmynd, og honum hafi fundist
það svo eðlilegt, að hann væri að
ganga niður á við, en það væri
leiðinlegt, því að dyrnar að Sjó-
mannastcdunni snúa í norður.
Annars er það spurningin í hið-
urlagi greinarinnar, sem kemur
mér til að taka pennann. Ég býst
ekki við, að Jón G. Einis sé svo
óaðgengileg persóna, að það þurfi
sérstaka röggsemi til að ávarpa
hann.
Lærisveinar Krists á öllum öld-
um hafa það boðorð að rækja að
flytja orð hans hverri sálu, sem
á vegi þeirra verður, og allir, sem
eiga trúna á Krist, taka þvi ofur-
rólega, þótt þeir séu ámintir.
Allir, sem trúa á Krist, áminna
og hvetja hver annan til lifandi
starís, — þátttöku í orði drott-
ins. Þeir, sem ekki geta tekið
slíkxi hvatning, eiga ekki trúna
á Krist.
Nú er það fjöldi rnanna, sem
ekki á trúna á Krist. Þess vegna
er heimatrúboð nauðsynlegt. Mað-
ur, sem sk lur ástæður trúboðsins
fyrir athöfnum þess, gerir ekki
að 'olaðarná i, þótt hann sé hvatt-
ur til að taka 'þátt í guðsþjónustu.
En vitan’ega verða menn aö gera
upp við sjálfa sig, hvort þeir
vilja fara, þegar aðrir eru að
koma til guðsþjónustu. En —
þeim fækkar vonandi, sem þykir
heiður að því að lýsa yfir opin-
berlega, að þeir hafi farið.
Atmars má Jón eiga þakkir
ski ið fyrir að benda mönnum á
— þótt óvart væri —, að þegar
menn ekki komast í kirkju, þá
geti þeir komið í Sjómannastof-
una og hlýtt á guðsþjónustuna í
víðvarpi og enda tskið þátt í
guðsþjónustu þar líka.
En svo býst ég við, að borgar-
búrr muni alment svara spurn-
ingu Jóns á sunnudaginn kemur,
— þótt hagur manna sé alment