Fram - 24.07.1917, Blaðsíða 1

Útgefandi:
Hlutafélag á Siglufirði.
Ritstjórar:
Friðb. Níelsson og
Hannes Jónasson.
1. ár.
Siglufirði 24. júlí. 1917.
Eftir stríðið.
Allir þrá og vona, að ófriður sá
hinn mikli sem nú geisarmegi falla
niður. Sverfur nú dýrtíð svo að jajóð-
unum, að til stórra vandræða horfir,
fyrir utan allar þær þrautir, hörm •
ungar og kvalir, sem ófriðarþjóðirn-
ar hafa sjálfar við að búa, og vér
hér á íslandi höfum aðeins óljósa
hugmynd um, og sem áreiðanlega
yfirstíga þær hugsanirer geta mynd-
ast hjá oss, eða yfir höfuð hjá þeim
sem ekki eru sjónarvottar.
Sú spurning vakir vfst fyrir flest-
um sem nokkuð hugsa: Hvernig
verður ástandið eftir stríðið? Breyt-
ist alt í skyndi, og verður sem áð-
ur var, 'eða heldur dýrtíðin áfram
þrátt fyrir það þó stríðinu linni?
Þessari síðari spurningu er óhætt
að svara þannig að þeir tímar sem
yoru, áður en stríðið hófst koma
ekki aftur. Sú fjárhagslega breyting
sem stríðið hefir orsakað og sem
teygir álmur sínar til ystu endimarka
jarðarinnar hverfur ekki.
Vér megum einnig búast við að
peningarnir nái ekki sínu fyrverandi
verðmæti. Með öðrum orðum, sú
dýrtíð, sem stríðið hefir fætf af sér,
og sem verður vart við í jafn fjarlæg-
um löndum og Kína og Argentínu
mun ekki hverfa. Eftir stríðið munu
vörurnar að miklu leyti halda því
verði sem þær nú hafa, þó skortur
á þeim fari smátt og smátt mink-
andi. Retta er að minsta kosti álit
frægra enskra og franskra lýðspek-
inga.
Líkindi eru þó til, að aðal fæðu-
tegundir falli nokkuð í verði, þó
ekki verði að stórum mun. Hinfyrstu
ár eftir að friður kemst á, má búast
við, að hámarksprísar og útflutnings-
bönn haldist við í ýmsum löndum.
Væri það ekki gjört, gætu þau lönd
sem betur eru sett með framleiðslu
gjörtæmst til þeirra landa, sem nú
eru eyðilögð af ófriðnum, svo sem
bæði Frakkland og Rýskaland, þar
sem jörðin, sérstaklega í Frakklandi,
er víða alveg eyðilögð eftir skot-
grafir kúlnaumrót og sprengingar.
Hið litla verðmæti peninganna í
samanburði við vörur, má búast við
að orsaki óánægu og jafnvel óspekt-
ir þegar ófriðurinn er úti. Getur
það orðið til hindrunar á framleiðslu
vörunnar sem þá um leið orsakar
verðhækkun. Pað er ekki að undra
þó þær miljónir manna sem úr skot-
gröfunum koma láti eitthvað til sín
taka og vilji hafa hönd í bagga með,
þegar talað skal um hvernig að
bæta skuli tjón það er stríðið hefir
orsakað, og borga skuli skuldir þær,
er lagst hafa á þjóðirnar.
Það mun verða, og er ekki að
undra, að fögnuður verður um all-
an heim, þegar sú fregn berst um
löndin að friður sé komin á. En
foringjar þjóðanna fá ekki við það að
stinga höndunutn í vasana. Starfið
sem áfram heldur er ekki þýðing-
ar né vandaminna, en það sem nú
stendur yfir.
Við því má búast, og er þegar
byrjað, að verslun og viðskifti ís-
lands verði á alt annan hátt en fyr-
ir stríðið, ríður því á að vönduð-
u m, fróðum og duglegum mönnum
sé falinn sá starfi, að ráða þeim ráð-
um er með þurfa.
Þó stríðið hafi bakað oss mörg
og mikil óþægindi, mun samt hér
sem annarsstaðar spretta upp afþví
ný framför, nýjar brautir myndast, og
nýr vorhugur streyma um löndin,
sem rísa upp endurfædd. Þó þarf
tíma til þessa, og engin má vænta
að breytingarnar komist á svo fljótt.
En menn eiga og þurfa að fylgj-
ast með. Sér hvað nýtt, sem fram
kemur í heiminum, og að framför-
um lítur þarf ísland að til einka sér,
að svo miklu leiti sem staðhættir og
aðrar ástæður leyfa.
Þeir tímar munu koma, að ísland
ef svo má að orði kveða; flytst til
á hnettinum, verður einn liður í
þeirri keðju er samtengir löndin í
verslunar sökum. Stjórnarbyltingin í
Rússlandi, og framfarir þær er má
vænta að fylgi henni, geta haft af-
armikla þýðingu fyrir ísland. Par
getur opnast nýr markaður fyrir af-
urðir vorar, sem altaf aukast, og frain-
leiðsla fslands til lands og sjávar
eru eingin sýnileg takmörk sett, ef
vel er stjórnað, og þær afllindir og
auðsuppsprettur sem landið hefir
yfir að ráða, hagnýttar hyggilega.
H. J.
Sagt er að ameriskur læknir, De
Woltoff og sonur hans hafi nýlega
fundið upp nýtt sprengiefni, sem
þeir segja að sé 10 þús. sinnum
sterkara en dynamit. F*að er svo
sterkt að fimm grömm nægja af því
til þess að sprengja í loft upp stæð-
stu hús í New-York. — Efni þetta
fundu þeir aðeins aftilviljun er þeir
voru að gera tilraunir við aðrar
uppfindingar.
Ur Reykjavík.
frá fréttaritara vorum 14.júlí.
Héðan er ekki mikið markvert að
frétta. Tíðin er ágæt; hitar og blíður
og nú uppá síðkastið regn við og
við, svo jörð sprettur nú óðum.
Sláttur er byrjaður, þótt tún séu
naumast fullsprottin.
Slæmt þykir mönnum útlitið með
eldivið til vetrarins og nú, um há-
sumarið, er mjög tilfinnanlegur olíu-
skorturinn. Engin steinolía verið
seld hér í bænum síðastl. viku, er
það mjög tilfinnanlegt fyrir þá sem
engin eldstæði hafa, en verða að
nota olíuvélar. Nú kom Lagarfoss
í kvöld með 500 tn. af olíu, en
hæpið að bæjarbúar fái mikið af
þeirri olíu. Kolin eru ekki handa
fátæklingunum, þó þau væru til,og
gengur það æði skrykkjótt að fá
þau flutt. Mikið er riú unnið að
mótekju hér fyrir bæinn, um 200
manns í vinnu daglega, en mikið
vantar til að sú mótekja nægi þörf-
inni. Hrís er einnig flutt hingað og
verður gert mikið að því að draga
það að sér.
Laxveiði er nú orðin óvenju mik-
il en dýr fæða verður hann öllum
þorra manna, er seldur hér minst
kr. 1,30 kg.
Fiskafli hefir verið góður hér í
sumar, þorskur, þyrsklingur, ýsa,
lúða o. fl. —
Heilsufar í bænum og grend má
heita gott," og engar stærri sóttír á
ferðinni. —
Jónas Jónsson háskólavörður, al-
kunnur undir nafninu »Plausor,« er
látinn hér fyrir skömmu. Heiðruðu
þingmenn útför hans með nærveru
sinni, enda hafði hann verið þing-
húsvörðúr um 30 ár. —
Slysfarir þessar hafa orðið nýlega:
Drengur frá Stekkum í Sandvíkurhr.
druknaði í Ölfusá. Hafði eitthvað
ætlað að lagfæra net og kláfa sem
notuð voru við laxveiði frá heimili
hans.
Maður varð undir járnbrautarvagni
við hafnargerðina hér og misti báða
36. blað.
fætur. Hann heitir Ásvaldur Magn-
ússon, aldraður maður. Hann ætlaði
eitthvað að lagfæra við vagnana, en
rasaði og lenti undir hjólunum. Hon-
um líður nú þolanlega eftir ástæðum.
Síminn til Vestmannaeyja er kom-
inn aftur í lag, var þess full þörf,
því eyjabúum var mjög bagalegt
símaleysið. —
Loftskeytastöðinni hér, miðar á-
fram; er nú búið að reisa aðra
stöngina, er hún um 253 fet ensk,
úr stáli að mestu, verður nú byrj-
að að reisa hina innan skamms. —
Mótorskipi til Riis kaupmanns í
Hólmavík, er sagt að hafi verið sökt
nýlega. Var það hlaðið vörum til
Hólmavíkur. —
Goðafossi á nú að sundra, eru
verkamenn farnir vestur í þeim
erindum. —
Timburskip, sænskt, kom hingað
í vikunni til Árna kaupm. Jónsson-
ar. Hafði verið að flækjast á milli
síðan í apríl. Bærinn var orðinn
timburlaus og kom það því í góðar
þarfir. —
»Drott«
seglskip það sem fréttaritari vor
getur um á öðrum stað hér í blaðinu
að nýkomið sé til Rvíkur, hafði lent
í allmiklum æfintýrum.
Pað lagði upphaflega á stað frá
Syiþjóð i aprílmánuðu og komst
þá tafalítið hingað norður undir
land. Á þeirri leið hitti það tvo
þýska kafbáta og skoðuðu Pjóðvei>j-
ar aðeins skipsskjölin en létu það
svo fara leiðar sinnar í friði. En þegar
komið var hér upp undir land hitti
það enskt herskip, sem tekur það
og sendir vopnaðan botnvörpung
með það í eftirdragi inn til Eng-
lands. En þegar suður undir Bret-
land kom hitti það þriðja kafbátinn,
skaut hann á það 5 skotum en
hitti ekki. Réðist þá botnvörpung-
urinn á kafbátinn og sökti honum
eftir litla stund. Síðan var »Drott«
dregin inn til Storneway og var ekki
slept þaðan fyr en löngu síðar. Á .
leiðinni hingað aftur hitti það fjórða
kafbátinn, skaut hann í veg fyrir
það en leyfði því þó að fara leið-
ar sinnar. — Pannig hitti skipiðals