Fram - 04.09.1917, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Friðb. Níelsson og
Hannes Jónasson.
1. ár. f Siglufirði 4. sept. 1917. 42. blað.
Verzlun landsjóðs.
Alt frá byrjun landsjóðsverslunar-
innar, hafa ýmsir orðið til þess að
setja út á stjórn og framkvæmd
hennar, og það að nokkru leyti með
réttu, þótt hinsvegar að um þær
athugasemdir hafi, eins og oft vill
verða, eins miklu ráðið pólitískar
skoðanir, eins og réttlát sannfæring
manna.
En hvað sem réttmæti allra þeirra
athugasemda, sem fram hafa komið
um landsjóðsverzlunina líður, dylst
oss það eigi að henni hefir verið
að ýmsu leyti ábótavant. Má^ þar
til nefna ófullkomna stjórn, þar sem
verið er að setja nýja og nýja menn
að verzluninni, sem hver öðrum er
óvanari verzlunarmálum, einkum í
stærri stíl. Ennfremur er skifting á
vörum milli hinna einstöku héraða
sem verið hefir í hinu mesta handa-
skoli og alveg laus við alt »Princip«
sem þó er nauðsynlegt til þess að
fyrirbyggja misrétti, og til þess að
fyrirbyggja ástæðulausar aðfinslur
og óánægju.
Pá hefir mönnum þótt kenna mis-
réttis í afskiftum stjórnarinnar, eða
landsverzlunarinnar af sigljngum og
vöruflutningum meðfram ströndum
landsins, þótt sá misréttur hafi aldrei
komið eins greinilega fram eins og
með Botníu síðast. Pað er alveg
furða að stjórnin skuli leyfa sér og
að forstöðumenn verzlunarskrifstof-
unnar skuli Iáta hafa sig til að fremja
annað eins ranglæti og það, að
hækka flutningsgjald á olíutunnu til
Siglufjarðar úr 5 kr. uppí 20 kr. en
lækka flutningsgjaldið með sömu
ferð úr 45 kr. ofaní 30 kr. á smál.
til Húsavíkur.
Atvik þetta vakti líka stórkostlega
óánægju meðal útvegsmanna, og
allra annara rétthugsandi manna.
Var því boðað til fundar meðal út-
gerðarmanna og kaupmanna síðast-
liðinn þriðjudag, þar sem þetta at-
riði ásamt fleiru var til umræðu.'
Fundur þessi var afarfjölmennur,
því hér eru margir útgerðarmenn
og kaupmenn, og allir vilja þeir að
landstjórn vor og landsverzlun sé
réttlát og óhlutdræg í afskiftum sín-
um af atvinnuvegum þjóðarinnar.
Eftir töluverðar umræður var eft-
irfylgjandi tillaga samþykt með öll-
um atkvæðum:
»Fundurinn lýsir óánægju sinni
yfir ýmsum aðgerðum stjórnarinnar
í atvinnumálum þjóðarinnar, en sér-
staklega þó afskiftum hennar af
sjáfarútgerðinni. Vill fundurinn benda
á meðal annars sem dæmi, að flutn-
ingsgjald á steinolíu með »Botníu«
síðast, er ákveðið kr. 20 fyrir tunnu,
en óhæfilegust sýnist fundinum sú
ráðstöfun, að flutningsgjald á stein-
olíu til útgerðar, hækki um 300 prc.
eða úr 5 kr. uppí 20 á tunnu, með
sömu ferð og fiutningsgjald á mat-
vöru til Húsavíkur lækkar um 33 prc.
eða úr 45 kr. ofaní 30 kr. á smál.
frá næstu ferð á undan. Krefstfund-
urinn þess að flutningsgjaldið á ol-
íunni verði lækkað svo mikið, að
hlutföllin verði bygð á fullri sann-
girni. Ennfremur lýsir fundurinn yfir
því eindregnu áliti sínu, að það sé
brýn nauðsyn að landsjóðsverzlun-
inni, er nú hefir í höndum sér mik-
inn hluta allrar verzlunar landsins,
sé stjórnað af reyndum, æfðum og
áreiðanlegum mönnum, með sér-
þekkingju á verzlunarmálum ogauk
þess sé héreftir haft betra eftirlit
með afgreiðslu landsjóðsskipanna út
um land, en átt hefir sér stað und-
anfarið, þar sem fundurinn aðgefnum
tilefnum, álítur að landstjórnin hafi
ekki með mannvali sínu séð fyrir
svo góðri afgreiðslu sem unt hefði
verið. Að síðustu mótmælir fund-
urinn allri hækkun á útflutnings-
gjaldi af sjáfarafurðum frá því sem
nú er en krefst þess að verðhækk-
unartollurinn verði afnuminn, sökum
þess hnekkis er sjáfarútvegurinn
hefir orðið fyrir á þessu ári. Fund-
urinn skorar á þingmenn Eyjafjarð-
arsýslu að taka til tlutnings tillögur
þessar í þinginu, í sameiningu við
aðra þingmenn er kunna að fá slíkar
áskoranir frá sínum kjördæmum«.
Fundarsamþykt þessi var strax
símuð til alþingismanna Eyjafjarðar-
sýslu til þess þeir gætu tekið mál-
ið til athugunar og gert tilraunir til
að fá óskir fundarins uppfyltar.
Að endingu viljum vér taka það
fram að vér getum ekki fallist á eitt
atrlði í ofannefndri fundarsamþykt
en það er afnám verðhækkunartolls-
ins. Vér álítum að hann megi undir
'engum kringumstæðum falla niður,
því hann mun vera einhver sá rétt-
látasti af núverandi tekjuliðum land-
sjóðs, sé hann bygður á réttum
grundvelli.
Tjörnesskolin.
Eftir því sem skýrt var frá í síð-
asta blaði af Fram hefir hreppsnefnd
Hvanneyrarhrepps algjörlega bognað
við að útvega hreppsbúum kol úr
námunum á Tjörnesi.
Ástæðan fyrir þessu mun vera að-
allega sú, að ekki hafa neinir menn
boðist til að fara í námurnar, til
þess að vinna kol þar fyrir hreppinn.
Hér í sumar var auglýst eftirmönn-
um til þessarar vinnu, það var þeg-
ar mest var um síldina, þá hefir
líklega enginn gefið sig fram, síðan
mun lítið eða ekkert hafa verið reynt.
Eg hefi átt tal við nokkra menn,
sem hafa látið í ljósi að vel gæti
verið að þeir væru fáanlegir, en
enginn hafi farið fram á það við þá
nú upp á síðkastið. Hreppsnefnd-
inni hlýtur að vera það Ijóst, að
ekkert fæst án fyrirhafnar, og fyrst
hún tók að sér þetta mál, ætluðust
menn til að hún réði því farsællega
til lykta, en það hefir hún ekki gjört.
Nú er ekki útlit fyrir að rneira verði
um síldveiði, þorskveiðar hafa ver-
ið hér stopular undanfarin haust, og
svo getur verið enn, lítið liggur hér
af síld til hirðingar, aðeins ein síld-
arverksmiðja starfar, hvað ætla menn
þá að vinna í haust?
Að vandræði verða með eldsneyti
í vetur sjá allir, hreppsnefndin veit
það líka, þessvegna þarf eitthvað
að gera, henni var skyldast að hafa
framkvæmdina á hendi, hún er líka,
eða svo skyldi maður ætla, skipuð
bestu og duglegustu mönnumsveit-
arinnar. En því hættir hún þá við
alt, einmitt þegar Iíkur eru að verða
til að menn fáist?
Það er náttúrlega illgirnislegt, að
ímynda sér að hver nefndarmaður
hafi hugsað sem svo: »Eg get séð
mér farborða, sjái aðrir um sig.«
En það liggur óneitanlega nærri að
láta sér detta þetta í hug. Margir
af þeim er vantar kol, eru svo settir
að þeir ómögulega geta farið frá
heimilum sínum þó þeir gjarnan
vildu, er líka óskynsamlegt að hver
vinni fyrir sig, betra að 10 — 20
menn færu, og störfuðu fyrir alla
þá er kol vilja fá.
Er ekki eitthvað til hér af dug-
legum og framtakssömum mönnum
— utan hreppsneíndar — sem gang-
ast vilja fyrir því að reynt sé að fá
menn til þess að fara austur nú í
þessum mánuði ef tíðarfar leyfir.
Pó hreppsnefndin hafi gefist upp,
eru ekki allir aðrir skyldugir til að
elta hana.
H.
Bannhreyfingin
í Danmörku.
Pað hefir lengi verið trú manna
að vínbannsstefna ætti litlu fylgi að
fagna í Danmörku, og alleríitt hefir
bindindismálið átt þar uppdráttár,
að því er sagt hefir verið. Mun því
mörgum koma á óvart sú fullyrðing
sem »Nationaltidende« hafði fyrir
skömmu síðan eftir bindindisfröm-
uðieinumdönskum, Edholm »kamm-
erassessor«, sem sé, að við tilrauna-
atkvæðagreiðslu í Hjörring og Ála-
borgar ömtum hafi það komið í ljós
að 90 prc.— níu afhverjum 10
kjósenda hafi greitt atkvæði með al-
gerðu vínbanni í landinu (Landsfor-
bud mod Spiritus). Ennfremur segir
blaðið að bindindismenn geri ráð
fyrir því að helmingur kjósenda í
Khöfn sé banninu fylgjandi og að
í allri Danmörku muni 75 prc. allra
kjósenda frá ára aldri vera bann-
menn.
»Nationaltidende« segir að þess-
um staðhæfingum verði vafalaust
mótmælt af hálfu andbanninga, en
ekkert verði um það sagthvorir
hafi réttara fyrir sér fyr en skorið
verði úr því með almennri atkvæða-
greiðslu.
Vísir.
Sorglegt slys.
Fyrir nokkrum dögum vildi það
sorglega slys til á Akureyri, að trjá-
viðarstafli hrundi ofan á 10 ára gam-
alt stúlkubarn, og limlesti það og
knúsaði svo að það dó þegar í stað.
Barnið átti Benedikt Steingrímsson
skipstj. og kona hans.
Þetta er því tilfinnanlegra, þar
sem þau hjónin mistu nokkra ára
gamlan dreng 1915 af slysum lika;
datt út af bryggju og druknaði. —
Þau eiga nú aðeins eitt barn eftir
á lífi.