Fram - 27.09.1919, Page 1

Xatafcsfcafcsfc&a********
/^ /? >4 /W
kemurút 52sinnum á ári. Verð 4 kr.
Ojalddagi l.júlí. Uppsögn sé skrif-
leg, og komi fyrir áramót, því aðeins
gild að hlutaðeigandi sé skuldlaus
við blaðið.

100L afsláttur t
}f
á ) l
Bollapörum og Stúfasirsi ^
versl. ,Fjallkonan* fr
^qqqie^qqic^aiqqinl
III. ár.
Siglufirði 27. sept. 1919.
40. blað.
Siglufjörður fær sjálfstjórn.
' Lögreglustjórinn fékk í gærkvöld svohljóðandi símskeyti
frá 1. þingm. Eyfirðinga Stef. Stefánssyni frá Fagraskógi:
Bæjarstjórnarfrumv. afgreitt sem lög frá Alþingi í dag.
Parna er þá góðu máli ráðið vel
og giptusamiega til lykta — þrátt
fyrir andróður og firrur, nísku og
eigingirnd.
f*ann 26. sept., á afmælisdegi
konungsins, voru samþykt lög á
Alþingi, sem gáfu oss Sigifirðing-
um þann fulla rétt, sem vér höfð-
um leitað eftir um lengri tíma.
Alþingi sé heiður fyrir þetta. Og
öllum þeim er studdu máiið sé einnig
heiður. En sérstaklega sé Stefáni
Stefánssyni, l.þm. Eyfirðinga, heið-
ur og þökk af okkar hendi, því að
hann hefur vissulega klifið þrítug-
an hamarinn til þess að vinna fyr-
ir þessari sjálfsögðu réttarbót okkar.
Nú verðum vér sjálfstæðir, í
þess orðs fullu meiningu. Vér gleðj-
umst af því að þurfa nú ekki að
fara langar leiðir til þess að ná eða
reka réttar vors. Vér gleðjumst hver
og einn af því, að nú eignumst vér
dómsvaldið hingað, lögregluvaldið
óskorað hingað, fullkomna tollgæslu
hingað, fógetavald o. s.frv. í stuttu
máli: vér erum komnir þangað, sem
siðferðiskröfur okkar bestu manna
beindust að.
En — kæru meðborgarar. — Skyld-
ur fylgja hverjum vegi!
Vér megum vita, að svo framar-
Rafmagnið.
—oo— 1
Nú er nauðsynlegum undirbún-
ings-mælingum lokið við Selá hjer
frammi í firðinum. Jón Þorláksson
verkfræðingur byrjaði á þeim og
lagði ráðin á um framhaldið, en
Valtýr Stefánsson lauk við þær.
Mælingarnar gefa góðar vonir um
það, að Selá nægi okkur til Ijósa í
framtíðinni, jafnvel þótt íbúatala
bæjarins þrefaldist við það sem hún
er nú. Próarstæðið er nákvæmlega
mælt og áætlað uppi í áelskálum,
og pípuleiðslan ákveðin þráðbeint
þaðan, að sunnanveiðu við Selá
niður á eyrarnar við Fjarðará. Lands-
lag er gott, bæði til þróarbygging-
ar og pípuleiðslu. Lengd pípuleiðsl-
unnar er 804 metrar, en lóðrjett
Iega hefur oss nú verið veitt full
framkvæmd og dómsumsjá á vor-
um málum, að vér verðum að vanda
vorn hag að öllu.
Fyrst og fremst verðum vér að
reyna að sýna sjálfstæðisrétt vorn
með því að vera góðgjarnir og hrein-
lyndir. Vér megum ekki bera reiði-
hug til þeirra, sem ekki voru svo
eftirlátir í okkar garð, sem vér hefð-
um á kosið. — Hreinlundin, sem
skal sýna sig í réttum dómiákost-
um og löstum vorum, á að vera
svo, að vér viljum ávalt haida þvú
fram, sem hverjum þykir satt og
rétt,
Sé þessa gætt getum vér lilið
frjálsir og frakkir framan í hvern
mann,
En í öðru lagi verðum vér að
vanda svo til, að einungis bestu
menn, sem vér eigum völ á, fjalli
um okkar mál. Svo best vegnar oss
vel. Svo best getum vér gengið
fram fyrir þjóðina og tekið þátt í
störfum hennar sem sjálfstæður
þáttur. Svo best göngum vér fram
með heiðri og heimtum okkar rétt
sem þjóðnýtir borgarar.
Vér viljum vinna íslandi!
fallhæð 225 metrar. Vatnsmagn ár-
innar hefur verið mælt nokkrum
sinnum í mestu frostum undanfarna
vetur, og verður þeim mælíngum
haldið áfram á komandi vetri, ekki
aðeins þegar vatnið er sem minnst
heldur og endra nær. Allt virðist
benda til þess, að orka árinnar verði
töluvert meiri en til Ijósa fyrir bæ-
inn fyrst framan af, en nóg mun
verða þörfin fyrir það, sem af kann
að ganga. Þörf fyrir rafmagn til
suðu og ýmislegrar annarar notk-
unar og eptirspurnin eptir því mun
aukast svo hröðum fetum, að ekki
mun líða á löngu, þangað til taka
verður einnig Fjarðará í þjónustu
bæjarins. Vatnsmagn þeirrar ár er
nokkru meira en Selár, fallhæðin
miklu minni, pípuleiðsla miklu lengri
og landslagið, þar sem pípurnar
mundu verða að liggja, óhentugt,
giljótt, dældótt og í miklum hlið-
arhalla.
Báðar þessar ár, Selá og Fjarð-
ará, taldi verkfræðingurinn miklu
aðgengilegri til starfrækslu í bæjar-
ins þarfir en Leyningsá og Skútuá;
og óráðlegt taldi hann það fyrir
okkur að ganga fram hjá öllum
þessum ám hjer og sækja rafaflið
inn í Fljótaá í Stífluhólum, bæði af
því að aflið þar mundi tæplega verða
nægilegl til að fullnægja öllum þörf-
um hjer í framtíðinni og einnig
vegna þess, hve ákaflega dýr leiðsl-
an myndi verða þaðan og hingað
yfir fjallið og landslag mjög vont.
Og svo er betra hjá sjálfum sér að
taka en sinn bróður að biðja.
Næsta atriðið í þessu máli er þá
það, að Jón Þorlóksson verkfræð-
ingur býr til alla uppdrætti að hinu
fyrirhugaða verki og sundurliðaðar
kostnaðaráætlanir, allt byggt á hin-
um gjörðu mælingum. Betta bjóst
hann við að geta sent hingað í
vetur, öðruhvorujmegin við nýjárið.
Pá kemur til kasta bæjarstjórnarinn-
ar hjer, að reyna að útvega nauð-
synlegt peningalán til fyrirtækisins.
Og þá er þriðja og síðasta atriðið
eptir, og það er að koma verkinu
í framkvæmd, eða fá einhvern mann,
einn eða fleiri, til að standa fyrir
framkvæmd verksins. Er vonandi
tað þetta gangi allt nokkurn veginn
greiðlega, og að þess sje ekki langt
að bíða, að þetta mjög þarfa fyrir-
tæki, sem heimsófriðurinn hefir taf-
ið, komist til franikvæmda, svo að
hjer verði Ijós alstaðar og ávallt,
þegar þörf er á.
Leiðslan framan að til bæjarins
verður »háspennt« sem kallað er,
t. d. 3000 volt; en hjer í bænum
verður spennunni breytt í lægri
spennu, t. d. 220 vott eins og við
höfum nú, Slíkar straumbreytistöðv-
ar (transformatorar) eru ýmist inni
í þar til gerðum húsum eða úti,
efst í tveini, þrem staurum, sem
standa hver nálægt öðrum, Mest-
allt leiðslunet bæjarins, sem nú er,
mun verða notað eins og það er,
svo og innanhúsaleiðslur og Ijósa-
áhöld, nema einhver notandi æski
breytingar.
Á rafmagn til suðu verður lítil-
lega minnst í næsta blaði.
B. P.
Frá Alþingi.
(Ur Morgunbl.)
—oo—
Skipun barnakennara og
iaun. — Um það frv. stjórnarinn-
ar er komið álit samvinnunefndar
launamála og leggur nefndin eink-
um til: 1. að efla þurfi kennara-
skólann, svo að mentun kennara
verði meiri en hún er nú alment.
— 2. að kennurum verði fækkað
án þess þó, að kensla verði minni
en nú er. — 3. að fræðslufyrirkomu-
laginu verði komið í fast frambúð-
arhorf. — Nefndin telur ógerlegt
að frv. stjórnarinnar, hvað skipun
kennara snertir, komi til framkv.
1. okt. í haust eins og frv. ætlað-
ist til. Leggur hún til, að það verði
ekki fyr en 1. júní að vori. Hins-
vegar telur nefndin sjálfsagt að laun
kennara verði hækkuð og að það
ákvæði komi til framkvæmda þegar
á næsta skóla-ári.
Fulltrúar bæjarfógeta.—Nýtt
frv. frá samvinnunefnd allsherjarn.,
ersvo hljóðar: »l.gr. Dómsmálaráðh.
er, auk þess sem áður hefur tíðk-
ast, heimilt að löggilda menn, sem
fullnægja lagaskilyrðum fyrir að hafa
á hendi dómara-embætti hér á landi,
til þess að skipa dómarasæti í lög-
reglumálum og halda sakamálarann-
sóknir í kaupstöðum landsins í for-
föllum hins reglulega dómara og á
hans ábyrgð. — 2. gr. Heimilt er
iögreglustjóranum í Reykjavík og
löggiltum fulltrúa hans að taka boði
sökunauts um að greiða hæfilega
sekt samkvæmt giidandi lögum til
þess að sleppa hjá dómi, og skal
afplána þær sektir eftir reglum um
afplánun fésekta í öðrurn málum
en sakamálum.« — í upphafi grein-
argerðarinnar fyrir frv. þessu segir
svo: »í Rvík eru hin eiginlegu dóm-
arastörf þegar orðin svo umíangs-
mikil, að einirni manni er það á
stundum ofvaxið að hafa þau á
hendi, svo vel sé, og að sama
má búast við að reki í hin-
um öðrum kaupstöðum lands-
ins, þar sem dómararnir hafa
sko mörgum og margvís/eg-
um öðrum embættisstörfum
að gegna en dómarastörfum*
Laun yfirsetukvenna. — Sain-
vinnunefnd launamála flytur frv. um
breyt. á yfirsetukv.lögunum í þá átt
að laun yfirs.kv. skuli goldin að
hálfu úr bæjarsjóði eða sýslusjóði
*) Leturbreyting gerð hér.