Fram - 06.05.1922, Blaðsíða 2

56
FJRAM
Nr. 16
er nú búkurinn einn eftir, og eru
nú þingmenn orðnir í hinum mestu
vaudræðum með hann og greinir
mjög á um það, hvort búkurinn
verði lífgaður við að nýju eða ekki.
Pá kom hagnyta sálarfræðin til
umr. Hélt Bjarni þar allhvassyrða
ræðu og vék ýmsu að frsin. frumv.
Kom hann með skýrslu yfir störf
Guómundar bæði við háskólann og
annarstaðar og kvað hana sýna best,
að ósönn hefðu verið þau ummæli,
að stofan væri tóm hjá Guðmundi.
Frv. var þó samþ. með 13:11
atkv. að viðhöfðu nafnakalii. En
eftir er að vita hvernig frv. þessum
reiðir af við 3. umr.
Sterling strandar.
Mánudagsmorgun síðastliðinn var
Sterling á leið frá Mjóafirði til Seyð-
isfjarðar. þegar komið var fyrir Dala-
tanga fór skipstjórinn, þórólfur
Bekk, undir þiljur en biður 1. stýri-
mann að láta sig vita strax ef veð-
ur skyldi breytast, eða annað koma
fyrir. Eftir 20 mínútur kemur stýri-
maður niður til skipstjóra og segir
honum að niða þoka sé skollin á,
og fer skipstjóri þá samstundis upp
á »brú«. Sér þá hvergi til lands en
stýrimaður hefur nokkru áður séð
vitann á Brimnesinu norðan við
Seyðisfjörðinn og tekið fjarlægð frá
honum. Eftir að hafa athugað hraða-
mælirinn og fullvissað sig um að
öðru leiti að alt væri í bestu reglu
eins og þegar hann fór af brúnni
við Dalatanga skömmu áður, breyt-
ir skipstjóri samt stefnu stýrimanns
og lætur stýra x/4 striki sunnar inn
á Seyðisfjörð, þar eð straumur var
mikill. Gekk svo litla stund, er þá
alt í einu frain á skipinu kallað
land! og er þá svo skamt í landið
að kasta má steini í land af skipinu,
svo var þokan svört. Er skipinu á
saina augnabliki snúið frá en renn-
ur þá upp á svonefnda Sléttanes-
boða sem eru norðanvið Brimnesið.
Petta mun hafa verið um kl. 6 um
morguninn. Varðskipið »FylIa« sem
lá á Seyðisfirði, brá þegar við er
fréttist um strandið og fór á vett-
vang, reyndi allan mánudaginn að
ná skipinu út, en allar þær tilraun-
ir urðu árangurslausar. Var nú kom-
inn sjór í framlest skipsins og véla-
rúm og var farþegum og vörum
skipað á land. Með skipinu voru
30 farþegar og nær 30 smálestir af
vörum, og voru þær vátrygðar.
Sjálít skipið er vátrygt fyrir 1 milj-
ón og 50 þúsund krónur, svo tjón
mun lítið verða fyrir landið þótt
algjört strand yrði. Fyrir þessa upp-
hæð má nú sennilega kaupa 3 skip
á borð við Sterling. Björgunarskip-
ið »Geii« kom á strandstaðinn á
miðvikudag? og tók þegar til starfa
og er líklegt talið að »Geir- lánist
að ná Steiling á flot aftur næstu
daga, ef veður ekki breytist mjög
til hins verra, því boðarnir sem
skipið liggur á, liggja fyrir opuu
hafinu.
Enginn kvað geta álasað skip-
stjóra fyrir strand þetta, og útreikn-
ingur hans allur í besta lagi, en
straumurinn sem altaf er töluverður
þarna, svo óvenjulega magnaður í
þetta sinn að hann hafði á örstuttri
stund borió skipið hálfa danska
mílu af réttri leið.
Franskur togari
var þennan sama morgun og á
sömu augnablikum rétt kominn
sömu leiðina, hefur verið rétt áeft-
ir Steríing, en veiður það til björg-
unar, að Sterling blæs mikinn í
skipslúðurinn um leið og skipið
tekur niðri, snýr togarinn þá við
en er kominn svo nærri landi að
hann brýtu'- skrúfublöð sín.
Frásögn þessi er tekin upp eft-
ir slæmu símasambandi við Seyðis-
fjörð, svo vel getur verið að sagan
sé ekki ré't sögð, en nærri lagi.
Símfregnir.
Rvík í dag.
Vegna þýzk-rússneska samnings-
ins klofnuðu Bandamenn í Genúa
og vildu Englendingar og ítalir
freista samninga við Rússa, en Frakk-
ar og Belgir neituðu og hótuðu að
ganga af ráðstefnunni. Lloyd George
hefir nú tekist að miðla málum og
ber fram sameiginlegt Bandaman'na^
frumvarp um Rússlandsmálin. Einn-
ig hefir Lloyd George boríð fram
merkilegt frumv. í skaðabótamálinu
þýzka, gangandi út frá því, að ef
Frakkar slái svo niiklu af sínum
kröfum, að Rjóðverjar geti fengið
erlend lán til lúkningar skuldunum,
þá vilji Breíar gefa Rjóðverjum upp
allan sinn hluta af skaðabótunum.
Verkamannaþingið í Róm hefirá-
kveðið að skuldbinda framvegis
verkalýðsfélög til að hefja allsherjar-
verkfall hvenær sem stríð sé hafið
og fyrirbyggja styrjaldir á þann hátt.
Dechanel látinn.
Páfinn hefir viðurkent Leninstjóru-
ina löglega.
Alþjóðasambandsráðið kemur sam-
an 11. maí.
Tyrkir hafið sókn í Litlu-Asíu og
berja á Grikkjum.
A Alþingi voru samþykt 31 lög.
ar af 8 stjórnarfrumv. en 9 feld.
ingsálykt. tillögur samþyktar 11
en feldar 5 Fundir í neðri deild 55,
í efri deild 53 og 14 í samein. þingi.
Vikan.
Tíðin. Sunnud. indælis veður, rigning
fyrri partinu. Mánud. hlýtt og gott veður,
þriðjud. mvd. og fimtud. indælt veður alla
dagana, föstud. kalsaveður og rigning,
laugard. gott veður.
3 Hrefnur hafa í þessari viku verið
skotnar á Eyjafirði. Eru það menn á Hjalt-
ryri sein fengið hafa sér hvalabyssu frá
Noregi, með skuflum og öllu tilheyrandi
og nota mótorbát við veiðina, Er þetta
mikil bjðrg því allur er hvalurinn besti
niatur, enda hvað hann fljúga út, svo frain-
taksmennirnir hagnast vel um leið. Ut-
búnaður hvað kosta rúmar 2 þúsund kr.,
en hver hrefna minsta kosti 15 hundruð
króna virði að sögn.
100 kr. gjöf. Þess hefir láðst að geta,
að um leið og Halldór kaupm. Jónasson
fór til útlanda nú fyrir skemstu, afhenti
hann héraðslækninum lOOkróuurtil blind-
aðra manna í Austurríki, sem mist hafa
sjónina af völdum ófriðarins. Er þess nú
getið með þakklæti fyrir gjöfina.
Hákarlaveiðin. 3 bátar sem fóru í
legu um síðustu helgi eru aftur komnir
inn með góðan afla. Samson með 27 lifr-
artunnur, Baldur 25 og Héðinn 16.
4 Blöðruseli kom mótorbátur úr
Olafsfirði mcð hingað í vikunni og seldi
í hákarlabeitu, ,
Skipaferðir. »Goðafoss« á að vera
hér á miðvikudag í næstu viku, og »Sírí-
us« á laugardag. Bæði skipiu koma vestan
um land og eru á leið til útlanda.
S.s. iTorbenskjold* aukaskip Bergenska
félagsins, leggur á stað frá Bergen 10. þ
mán. hingað til lands, kemur austan um
land og verður liér nm þaun 20.
»Villemoes« fór á stað úr Reykjavík í
gærkvöldi austur um land, á að fara þessa
ferð í áætlun Sterlings, annars er óráðið
hvaða skip muni annast strandferðirnar á-
fram.
»Si gl uf j arð ar Bíó.« Frú Guðrún
Jóhannesdóttir kona Jens Eyólfssonar hef-
ur keypt kvikmyndasýningaréttinn og tæki
öll af fyrri eigendum. Byrjuðu sýningar
um síðustu helgi með ágætri mynd: kon-
ungskomunni til Reykjavíkur í fyrrasumar
og ferð konungs og fylgdarliðs hans aust-
ur um sveitir. Er ekki hægt annað en mæla
með því að fólk sæki vel slíkar myndir,
sem um leið og þær eru til skemtunar, eru
til mikils fróðleiks fyrir a!la þá, sem ekki
hafa komið á sýndar stöðvar. Ný mynd er
sýnd í kvöld og annaðkvöld.
Leiðrétting. í greininni um leikina í
14. tbl. hefir misritast ungfrú Hólmfríður
Hannesdóttir fyrir ungfrú Hallfríður Hann-
esdóttir.
Utsending blaðsins hér um bæinn
og nágrennið annast kaupmaður Stefán B.
Kristjánsson, og innheimtír andvirði þess.
Kaupendur eru beðnir aðsnúasértil hans
með skil á blaðinu.
Kirkjan Messað á niorgun kl. 1 síðd.
Geitnasjúkdómurinn
á Islandi.
I ' Morgunblaðinu 19. f. m. birt-
ir Gunnl. læknir Claessen grein með
þessari yfirskrift og mælist til að
önnur blöð landsins geti hennar.
Greinin er svohljóðandi:
Læknastjettin hefir bundist sam-
tökum um að hefja baráttu gegn
geitnasjúkdómnum hjer á landi. Á
síðastliðnu sumri áttu læknar hvaða-
næfa af landinu fund með sjer, til
þess að ræða stjettarmál og heil-
brigðismál. Peir urðu meðal annars
ásáttir um að hefja samrannsókn á
ýmsum efnum, er auka mætti vís
indalega þekking á heilbrigði og
sjúkdómum eða greitt gætu fyrir
praktiskum framkvæmdum við lækn-
ingar.
Nefnd sú, sem Læknafjelag ís-
lands kaus til þess að hafa forgöngu
í þessum efnum (G. Hannesson, G.
Thoroddsen og G. Claessen) hefir
ákveðið, að m. a. verkefna skyldu
læknar landsins reyna að safna í
vetur og vor skýrslum um alla geitna-
sjúka á landinu, til þess að fá glögga
hugmynd um úibreiðslu veikinnar
og gera síðan ráðstafanir til þess
að lækna alla sjúklinga, væntanlega
með fjárstyrk af almannafje, þar sem
þess þarf.
Geitur (favus)eru smitandi svepp-
sjúkdómur í höfðinu; þær kvikna
aldrei af sjálfu sjer, þrátt fyrir ó-
þrifnað og vanhirðu og enginn fær
geitur án þess að smitast af öór-
um geitnasjúkum. Sveppurinn veld-
ur sárum og gulleitu hrúðri, eyðir
með tínianum hárvextinum og ger-
ir sjúklingana á endanum að mestu
leyti sköllótta, ef þeir ekki fá lækn-
ingu. Sársauki eða líkamleg óþæg-
indi eru ekki mikil samfara þessari
veiki, en þó má telja geitnasjúka
mjög ógæfusama sjúklinga; útslátt-
urinn í höfðinu veldur því að þeir
geta ekki haft óþvingaðan umgang
við annað fólk og jafnaðarlega mæta
þeir lítilsvirðing nágranna sinna.
Flestir fullorðnir menn með geitur
eru því mjög beygðir af sjúkdómi
sínum og verða alt aórir menn þeg-
ar lokið er við að lækna þá. í raun
rjettri er mjög ósanngjarnt og
heimskulegt að iíta niður á nokk-
urn mann fyiir þaó, að sú ógæfa
steðjaði að honum oftast nær á
barnsaldri að hann smitaðist af geit-
um; slíkt getur fyrir alla komið. En
á hinn bóginn er óafsakandi af geitna-
sjúkum að leita sjer ekki lækninga,
svo framarlega, sem þess er kostur,
enda þróast geitur helst hjá þjóð-
flokkum á lágu menningarstigi.
Er sjúkdómurinn læknandi?
Pví má óhikað svara á þá leið,
að alla geitnasjúka má lækna und-
antekningarlaust. Á síðari árum hef-
ir geisialækning verið notuð öðru
fremur og þótt gefast vel. Lækn-
ingatíminn 2—3 mánuðir, stundum
skemri tími. Geislalækningin er al-
gerlega sársaukalaus. Góðan hár-
vöxt fá sjúklingar jafnaðarlega eftir
á, þar sem ekki eru sköllóttir blettir
fyrir.
Er mikið um geitnasjúka á ís-
landi?
Gera má ráð fyrir að ekki svo
fáir sjúklingar inuni vera á öllu
landinu, ef vel er leitað, því á síð-
ari árum hafa að jafnaði 5—ósjúk-
lingar með geitur leitað sjer lækn-
inga í Reykjavík og hafa þeir verið
úr öllum landfsjórðungum. Eins og
um var getið hafa læknar nú með
höndum skýrslugerð um alla þá
sjúklinga, sem þeir vita af. En það
er ekki einhlítt, því óefað má gera
ráð fyrir, að læknum sje ekki kunn-
ugt um alla sjúklinga, sjerstaklega
ef læknir hefir dvalið stuttan tíma í
hjeraðinu. Pess vegna er hjer með,
fyrir hönd þeirra lækna, sem for-
göngu hafa í þessu máli, skorað á
alla geitnasjúka að gera lækni sín-
um aðvart sem allra fyrst og ekki
síðar en í júnímánuði þessa árs.
Athygli skal vakin á því, að flestir
smitast á barnsaldri ogættu foreldr-
ar því að láta nú þegar athuga
börn sín, ef þau hafa grunsamlegt
þrálátt hrúður eða sár í höfðinu.
Takmarkið er að hafa upp á öllum
geitnasjúkum, veita þeim lækningu,
og útrýma þar með veikinni á ís-
landi.