Alþýðublaðið - 11.02.1927, Blaðsíða 2

B
ALEÝÐUBLAÐIÐ
|alþýðumlabið[
; kemur út á hverjum virkum degi. •
; Afgreiðsla i Alpýðuhusinu við :
• Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9'árd. ;
i til kl. 7 siðd. :
; Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
! 9Vs—10Vs árd. og kl. 8—9 síðd. :
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ■
: (skrifstofan). :
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á •
: mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 :
hver mm. eindálka.
: Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan :
; (í sama húsi, sömu símar). ;
Alplngio
Neðrl deild.
Fastar nefndir
toxu kosnar í gær.
Fjárhagsnefnd:
Klemenz Jónsson,
Halldór Stefánsson,
Jakob Möller,
Björn Líndal,
Jón Auðunn Jónsson.
(Deildin synjaöi um afbrSgði til
pess að greidd yrðu atkv. um,
Jbvort 7 menn skyldu véra í nefnd-
inni eins og var í fyrra.)
Fjárveitinganefnd: ■
Tryggvi Pórhallsson,
Ingólfur Bjarnarson,
Magnús Torfason,
Þorleifur Jónsson,
Þórarinn Jónsson,
Jón á Reynistað,
Pétur Ottesen.
Samgöngumálanefnd:
Klemenz Jónsson,
Sveinn Ölafsson,
Pétur Þórðarson,
Hákon Kristófersson,
Jón Ólafsson.
Landbánaðarnefnd:
Halldór Stefánsson,
• Pétur Þórðarson,
Jörundur Brynjólfssoa,
Hákon Kristófersson, •
Árni Jónsson.
Sjávarútvegsnefnd:
Sveinn Ólafsson,
Bernharð Stefánsson,
Héðinn Valdimarsson,
Ólafur Thórs,
Sigurjón Jónsson.
Mentamálanefnd:
Ásgeir Ásgeirsson,
Bernharð Steíánsson,
Jón Guðnason,
Magnús dósent,
Jón Kjartansson.
Allsherjarnefnd:'
Jörundur Brynjólfsson,
Jón Guðnason,
Héðinn Valdimarsson,
Jón Kjartansson,
Árni Jónsson.
Jafnan komu frain tveir listar,
og féll einn íhaldsmaður við
hverja kosningu. Við kosningar í
fyrstu tvær nefndirnar var at-
kvæðamagnið 15 :13, en síðan
14 :13 og einn seðill auður.
Efri deild.
Sðguleg byrjun.
Fundurinn í gær hófst kl. 1.
Lagði forsætisráðherra fram frv.
um breytingu á stjórnarskránni,
frv. um landsbankann og frv. um
laun skipherra og skipverja á
strandvarnareimskipum rikisbis,
en atvinnumáláráðherra lagði
fram frv. um uppkvaðning dóma
og úrskurða, frv. um varðskip rík-
isins og frv. um skipun presta-
kalla af hendi mentamálaráðu-
rieytisins, og af hendi atvinnu-
málaráðuneytisins frv. um iðnað,
frv. um, iðnaðarnám, frv. um
sveitarstjórn, frv. um rétt erlendra
’ manna til atvinnureksturs hér á
landi og frv. um breytingu á
námulögunum. Var síðan kosið í
'fastanefndir. í fjárhagsnefnd lentu
B. Kr., Jóh. Jós., Jónas Kr., Jónas
frá Hriflu, Jón Bald.; í fjárueit-
nefnd fóru Jóh. Jóh., Ingibjörg,
Einar Jónsson, Einar Árn., Guðm.
jöl.; í samgöngumálanefnd: B. Kr„
Jónas Kr„ Einar J., M. Kr., E.
Árn.; í landbúnaðarnefnd: Jónas
Kr„ Einar J„ Ingvar.
Þingsköpin hrotin.
Þegar hérvar komið sögu.Lenti
J. Bald. forseta á, að kosningin
í landbúnaðarnefnd riði í bága
við 16. gr. þingskapanna, sem
bannaði deildarmanni að sitja í
fleiri en tveim fastanefndum, en
Jónas Kr. væri þegar kosinn í
tvær nefndir, en þetta væri sú
þriðja. Jónas frá Hriflu tók í sama
streng, en forseti vildi ekkert
heyra, heldur kvað það gamlan
vana í deildinni að virða þing-
sköpin að vettugi í þessu efni,
og væri engin ástæða til að
bregða þeim vana nú. J. Bald. vís-
aði til þess, að Guðm. Björnsson,
sem var forseti e. d„ hefði 1917
kveðið upp úrskurð, þegar eins
stóð á, og farið eftir þingsköp-
unum, og hljóðar sá úrskurður
orðrétt svo:
„Forseti (G. B.): Þar sem Hali-
dór Steinsson þm. Snæfellinga er
áður kosinn í tvær fastanefndir
og enginn þingmaður má eiga
sæti í fleirum en tveim fasta-
nefndum, þá getur hann ekki
komist í þessa nefnd, og fer því
ekki fram hlutkesti milli hans og
háttv. þm. Vestm., heldur úrskurð-
ast: Karl Einarsson er kosinn
þriðji maður í nefndina." Þó að
forseta e. d. ætti að reka minni til
úrskurðarins 1917, þar sem nann
Var þá sjálfur málsaðili, sat hann
samt við sinn keip, en bannaði
hins vegar nú frekari umræður
um málið. Engu að síður gaf hann
forsrh. orðið, sem benti á, að ekki
væru nægilega margir nefndar-
hæfir þingmenn í deildinni. Jón
Bald. heimtaði úrsk. forseta bor-
inn undir atkvæði deildarinnar, en
forseti synjaði. Sagði Jónas frá
Hriflu þá forseta síður treysta
deildarmönnum til ranglætis en
sjálíum sér. 1 sjáoarútvegsnefnd
föru B. Kr„ Jóh. Jós., Jón Bald.;
í mentaniálanefnd: Ingibj., Jóh.
Jóh„ Jónas frá Hriflu, og í alls-
herjarnefnd: Jóh. Jóh., Jóh. Jós„
Guðm. Ól. Skipað var í allar
nefndir kosningarlaust nema sjáv-
arútvegsnefnd og allsherjamefnd.
Næsti fundur í dag (föstud.) kl.
2; _ á dagskrá frumvörp um iðn-
að, iðnaðarnám, sveitarstjóm, at-
vinnurétt útlendinga og br. á
námulögum, alt fyrsta umr.
Stjórnarfrumvarp um stjörnar-
skrárbreytingu.
Auk stjómarfrumvarpanna, er
talin voru í gær, er komið fram
eitt enn, um stjómarskrárbreyt-
ingu. Aðalbreytingarnar, sem þar
er faTið fram á, eru, að fjárveit-
ingaþing verði að eins annað
hvort ár og að kjörtímabilið verði
6 ár, bæði landkjörinna og kjör-
dæmakjörinna þingmanna, og nái
þingrof einnig til landkjörinna
þingmanna.
Frumvarp þetta er hið argasta
afturhaldsfrumvarp um aðalatrið-
in, þar sem það stefnir bæði að
því að lengja kjörtíma mikils
meiri hluta þingmanna og tvö-
falda aftur lengd hvers fjárhags-
tímabils. Við það minka áhrif
kjósendanna á skipun þingsins á
hverjum tíma, og í annan stað
myndi það síður en svo örva
framkvæmdir af hálfu ríkisins, að
lengja þann tima svo mjög, sem
hver fjárlög væru sarnin fyrir,
og miklu örðugra að sjá, hvað
við á um tvö ár en eitt. Væri
nær að breyta fjárhagstímabilniu
þannig, að það byrjaði með vor-
inu, svo að hvert alþingi semdi
fjárlög þess árs, sem yfir stend-
ur. Ef skipun þingsins batnar svo
á komandi árum, að það taki að
leggja samtaka stund á almenn-
ingsheill, þá er rétt og sjálfsagt,
að þing sé haldiÖ á hverju ári
til gagnlegrar löggjafar. Það má
íhaldinu ekki líðast að leggja
hömlur á í dauðateygjunum. —
Enn er að geta þeirrar íhaldshugs-
uðu tillögu í fr,v„ að meiri hluta
þingmanna hvorrar deildar um
sig þurfi til þess að fá því ráðið,
að kallað verði saman aukaþing.
Sjö menn í efri deild gætu sam-
kvæmt því komið í veg fyrir, að
svo væri gert, þó að fjölmennari
deildin væri samróma um kröf-
una.
Kos’pálfssfaðamálið
Alþýðublaðið getur ekki stilt slg
ujn að gera nokkrar athugasemd-
ir við grein Thors Jensens í blað-
inu í gær, þar eð því er ljóst,
þar sem þaÖ er mjög kunnugt
málinu, að það hefir ekki að öllu
skýrst betur við athugasemdir
hans. Annars var blaðinu ánægja
að því að birta greinina, ekki
vegna höfundskaparins, þótt Thor
Jensen sé raunar fágætur rithöf-
undur í AlþýðublaÖinu, heldur
vegna þess, að Alþýðublaðinu er
ant um, nð sannleikurinn komi
sem skýrast í Ijós í þessu máli
sem öðrum, er það Iætur sig
skifta, og þó sérstaklega vegna
þess, að grein Th. Jensens staö-
festir og viðurkennir,. aö alt, sem
blaðið sagði, var alveg rétt. Að
eins eitt atriði, sem var bent á
sem álitamál eða tilgátu, tilefnið
tll burtrekstrar vinnumannanna
fjögurra, kveður hann rangt vera
og styður það með tvennu, sem
Alþýðublaðið beið að eins eftir,
að hann kæmi fram með, til þess
að það yrði tekið til nánari at-
hugunar.
Hlð fyira er það, að ástæðan til
burtvísunarinnar hafi verið sú, að
„piltarnir“ „höfðu þráfaldlega og
þrátt fyrir margítrekaðar áminn-
ingar og fyrirskipanir þvemeit-
að að vinna verk“ og getað „þ6
engan veginn borið því við, að
þeir væru of hlaðnir störfum",
Alþýðublaðinu er kunnugt um,
ihvernig í þessu liggur. Um mán-
aðmótin október—nóvember var
þess getið við fjósamennina, að
þeim væri ætlað að gegna hestum
og sjá um vatn í bæinjri, e(n í istriö
þess yrði sjöunda manninum bætt
í fjósið. Um miðjan nóvember var
mælst til þess við einn fjósamann-
inn, að hann tæki þá við hestun-
um og vatninu, en hann kvaðst
ekki ráðinn til þess. Var það þá
nefnt við annan, en hann vísaðí
til þess, að lofað hafði verið að
bæta áður manni i fjósiö. Tóku
hinir fjósamennirnir í sama streng.
Var þeim þá sagt, að sá maður
myndi koma um hátíöirnar, en
það varð úr, að við þetta var
látið sitja, og sýnist eðlilegt, að
piltunum þætti þar með viðurkent,
að sanngjamt væri, að manni væri
bætt í fjósið, ef einn tæki við
hestunum og vatninu, þar sem
vinnutími þeirra lengdist ella að
mun. Þetta kemur svo ekki við
sögu aftur fyrr en eftir að bÚS-
teigandinn hefir í bréfi, sem lesið
var upp yfir vinnuhjúunum á
Korpúlfsstöðum, gefið í skyn, að
pilíar þessir færu með atvinnuróg,
og endurnýjað falið fjósaráðs-
manninum, sem piltarnir höfðu;
staðið að sviksamlegu athæfi, alla
yfirstjórn í fjósinu og verkstjórn
yfir þeim. Þá sjá þeir, að kæra
þeirra er að engu höfð, og senda.
hana því til yfirvaldsins. Verður
með engu móti annað en virt við
þá, að þeir vildu fá sannleikann
Jeiddan í ljös, þó að torvelt væri,
þar sem bannað var í upplesna
bréfinu að sleppa þeim út af
heimilinu nema með sérstöku
leyfi, sem var illfáanlegt. Eftir að
kæran var komin af stað, var far-
ið að halda því að þeim að taka
við hestunum og vatninu án þess,
að manni væri bætt í fjósið, og
sýnist ekki óeðlilegt, a"ð þeir neit-
uðu því, þar sem þeir þóttust.
áður hafa loforð sjálfs búseigand-
ans fyrir viðbót í fjósið. Þarf
enga illgirni, heldur að eins skyn-
samlega hugsun til þess að gruna,
að þessi vinnukrafa hafi nú verið
gerð í þessu formí í trausti þess,.
að henni yrði neitað, til þess að