Alþýðublaðið - 14.02.1927, Blaðsíða 2

I
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fjárhagur ísafjarðar.
Eftir Finn Jónsson.
Andstæður.
Alþýðuflokkurinn náði meiri
hluta í bæjarstjórn á ísafirði í
ársbyrjun 1921. Fyrsta fjárhags-
áætlun flokksins var svo samin í
oTttóber það ár. Síðan hefir hann
óslitið haft þar tögl og hagldir,
þar eð þann flokk fylla sex bæjar-
'fulltrúar af níu. Ber hann því að
ajálfsögðu alla ábyrgð á stjórn
bæjarmálanna frá því árið 1921
til þessa dags.
; Hvergi hér á landi hefir fylgi
Alþýðuflokksins verið eins örugt
um jafnlangt skeið sem á Isafirði.
Er því oft vitnað þangað, þegar
rætt er um stjórn jafnaðarmanna.
Á Isafirði eru einungis tveir
flokkar, Alþýðuflokkur og íhalds-
flokkur. Takmörk þeirra beggja
eru skýr og andstæðurnar þess
vegna meiri en víða annars staðar,
þar sem margir flokkar eru.
íhaldsmenn höfðu lengi ráðið
lögum og lofum í bænum. Þeir
kunnu illa við að missa völdin
og vilja fyrir hvern mun ná þeim
aftur. En Alþýðuflokkurinn stend-
ur fastur fyrir. Skvetturnar, sem
hann hefir fengið hjá Ihalds-
flokknum, eru þess vegna rneiri
en ella myndi. íhaldið hefir lát-
laust hamast gegn öllum fram-
kvæmdum Alþýðuflokksins og
neytt allra bragða til að koma
honum á kné. Hefir þess þá ekki
verið gætt, þó sjálft bæjarfélagið
gæti beðið hnekki í bardaganum.
Kosningasögur.
Sögurnar um fjárstjörn jafnað-
þrmanna á Isafirði hafa borist um
landið. Heimildirnar hafa verið
kosningablöð fhaldsins, svo æst
af ofstæki, að hvítt hefir þar ver-
íð sagt svart. íhaldsmenn í trún-
aðarstöðum hafa haft eftir á
mannfundum ósannar sögur um
'fjárhag ísafjarðarkaupstaðar. Al-
þýðuflokkurinn á að hafa sólund-
að þar stórfé með alls konar ráð-
leysi, sett bæjarfélagið á höfuðið
með braski sínu og einstaka menn
líka með óbærilegum sköttum.
Rétt fyrir síðustu bæjarstjórn-
arkosningar var þessu að vanda
ívarpaö fram í blaði fhaldsins hér
a ísaíirði. Gömlu kosningasögurn-
ar um fjárhag bæjarins og stóru
skattana, sem alt væru að drepa,
voru soðnar upp enn á ný. Voru
þær prýddar með augiýsingu frá
íslandsbanka í vönduðum ramma
um, að flest skipin á fsafirði væru
til sölu.
Hér þekkja menn þetta og vita,
að það eru kosningasögur. En
vegna auglýsingarinnar gæti ver-
ið, að út á við legði einhver trún-
aö á þær, svo þær gerðu skaöa.
Það er því rétt bæjarins vegna
að hnekkja þeim.
Skipin munu að vísu vera til
sölu, en ekki mun það vera í
neinu sambandi við stjóm bæjar-
málanna, nema hvað útbússtjór-
inn, er hlut á að máli, kann að
hafa notað áhrif sin til að stöðva
útgerðina, svo einhver von væri
Um, að gamlar og nýjar illspár
hans um ófarnað • bæjarfélagsins
gætu ræzt.
En sögurnar um versnandi f jár-
hag bæjarins undir stjórn jafnað-
armanna eru ósannar eins og áð-
ur, sem hér mun sýnt verða.
íhaldið skilar af sér.
f árslok 1921 var eignaskýrsla
kaupstaðarins svohljóðandi:
an ber með sér, annaðhvorf beinar
eyðsluskuldir, eða þá, að féð hafði
verið notað til húsabygginga, sem
með venjulegri húsaleigu ekki
geta rentað sig fyrir hálfvirði og
naumast geta talist mannabústað-
Ir. Vexti og afborganir af skuld-
um þessurn varð því að taka með
útsvörum.
fsafjörður fékk kaupstaðarrétt-
índi skömmu eftir 1863. Mörg
góðæri og gróöaár hafa fallið
honum í skaut, og myndi margur
telja þetta fitla eftirtekju hjá
jafnaðarmönnum, hefðu þeir setið
hér við stjórn allan þennan tíma.
En svona var fjárhagurinn, þegar
íhaldið skilaði af sér; einkum
hafði hann farið versnandi hin
síðustu stjórnarár þess.
f hafnarsjóði átti bærinn í árs-
lok 1921 122 þús. krónur. Þar af
hafði íhaldið þó ráðstafað 20 þús.
krónum fyrir bollaleggingar og
uppdrætti af milljóna-mannvirkj-
um við höfnina. Komu þær til út-
borgunar árið 1922, svo ihaklið
skilaði að eins 102 þús. kr. skuld-
lausum í hafnarsjóði.
Stef nubr ey ting.
Jafnaðarmenn sáu, að ekki tjáði
að halda áfram í þetta horf. Þeir
tóku upp þá reglu að taka ekki
lán til annara fyrirtækja en þeirra,
er gátu gefið fullan arð, en hins.
vegar áð minka gömlu eyðslu-
skuldirnar frá stjórnarárum í-
haldsins.
Hefir þeim orðið sæmilega vef
ágengt með þetta á þessum fimm
árum, svo sem eftirfarandi skýrsla
sýnlr:
yfir
Yfirlit
eignir og skuldir fsafjarðarkaupstaðar við árslok 1928.
EIGNIR: Kr.
I. Arðberandi eignir:
1. Sjóðir 22 917 37
2. Fasteignir:
a. Seljaland 6 000 00
b. Tunga 22 000 00
C. Vallarborg 6Ó000 03
d. Hlíðarhús 20 000 00
e. Velurliðahús 4 000 00
f. Króksbær 400 00
g. Mulningsvél
• með skýli 7 500 00
h. Hæstikaupst.
með tilh. 185 000 00 304 900 00
3. Skuldabréf 92 000 00
4. Erfðaf.lönd uppf. og lóðir 24 618 00
5. Fjörulóðir 21 076 40
6. Skuldir annara sveita ca. 8 000 00
7. Útistandandi skuldir ca. 94 800 00
Samtals kr. 568 31.1 77
II. Óarðberandi eignir:
SKULDIR: Kr.
1. Veðdeildarlón nr. 86 I. fl. 5 555 21
2. Sjálfskuldarábyrgðarlán
ar. 1642 3 000 00
3. Sjálfskuldarábyrgðarlán
nr. 1703 3 500 00
4. Kirkjujarðasjóðslán 3 083 41
5. Jarðeignakaupasjóðslún 5 000 OO
6. Rikissjöðslán ' 93 250 00
7. Gróðrarstöðvarlán , 15 000 00
8. Vallarborgarlón:
a. 1 Landsbanka 22 000 00
b. í Islandsbanka 35 000 00
9. Hæstakaupstaðarlón I. 246 397 80
10. Hæstakaupstaðarlán II. 42 813 25
11. Sjúkrahúsfán 100 000 00
12. Djúpbátslán 7 750 00
13. Reikningslán , 78 794 84
14. Ýnisir lánardrottnar 6 000 00
15. Skuldlaus eign 360 467 26
Yfirlit
1. Barnaskódnn m. áhöldum 42 000 00
yfir eignir og skuldir ísafjarðarkaupstaðar við árslok 1921.
2. Sjúkrahúsið m. áhöldum 300 000 00
EIGNIR: Kr.
1. Sjóðir 21 246,49
2. Fasteignir:
a. Seljaland 6 000,00
b. Tunga 12 200,00
c. Skólinn með
áhöldum 42 000,00
d. Sjúkrahúsið 30 000,00
e. Þinghús 12 000,00
f. Króksbær 2 100,00
g. Hlíðarhús 42 000,00
h. Sprautuhús 400,00
i. Vallarborg 110 000,00
j. Mulningsvél 19 700,00 276 400,00
3. Lán til annara sveita 5 847,68
4. Utis andandi skuldir 16 828,20
5. Peningar j sjóði 15 346,53
. Kr. 335 668,90
Skýrslu skekkjur.
Á ofanritaðri skýrslu, ■ sem
prentuð er eftir bæjarreikningn-
um, eru ekki með taldar þessar
eignir, er þó voru til í þá daga:
1. Erfðaf.Iönd, uppfyll-
ingar og lóðir h. u. b. 15 000 00
2. Fjörulóðir......... 21 076 40
3. Bókasafn........... 25 000 00
4. Vatnsveita.......... . 25 000 00
Samtals kr. 86 076 40
Alls hefir bærinn þá átt um-
. SKULDIR: Kr.
1. Veðdeildarlán:
1. II. nr. 86 — frá 1900 6 843,52
2. Kírkjusjóðslán (Tunga) 3544,01
3. Rikissjóðs án (bjargráð) 93 250,00
4. Hafnarsjóðslán 15 000,00
5. Vallarborgarlán:
a. í Landsbank-
anum á ísaf. 34 000,00
b. í íslands-
banka á ísaf. 73 000,00 107000,00
6. Mulningsvélarlán 19 500,00
7. Víxilskuld 15 000,00
8. Eignir meiri en skuldir 75 531,37
Kr. 335 668,90
fram skuldir í árslokin 1921 að
nafnverði um 161 þús. 600 kr. Þó
var þeíta ekki nema á pappírn-
um. Vallarborg, Hlíðarhús, muln-
ingsvélin o. fl. eru þarna talin
tvöföldu verði og hafa síðan verið
afskrifaðar af þeim 85 700 kr.
íhaids-búskapur.
Hrein eign bæjarsjóðs hefir því
verið svipuð eins og er á eigna-
skýrslunni, rúmar 75 þúsund kr.
Skuldirnar voru, eins og skýrsl-
3. Gamaim.hæli m. áhöldum 35 000 00
4. Þingliúsið m. áhöldum 12 000 00
5. Sprauluskúrinn 1 000 00
6. Slökkviáhöld 15 000 00
7. Skrifstoíuáhöld 1 300 00
8. Bókasafnið 25 000 00
9. Vatnsveitan 25 000 00
10. Rafijósa’eiðsla 3 000 00
Samtals kr. 459 300 00
Eignir samiais kr. 1 027 611 77
Bæjarreikningarnir fyrir árið
1926 eru enn eigi uppgerðir.
Skýr la þessi kann því að breyt-
ast eitthvað lítils háttar, þó helzt
þannig, að eitthvað komi inn af
úíistandandi skuldum, en það
breytir í engu aðalupphæðinni.
Af ú istandandi skuldum eru h.
u. b. 37 þús. kr. útsvör og um
30 þús. kr. hjá ríkissjóði og sýslu-
sjóði N.-ísafjarðarsýslu. Þá eru
hvorki 1921 eða 1926 taldir til
skuldar tveggja ára vextir af rík-
issjóðsláninú, sem ógreiddir eru
í bæði skiftin, en það breytir
fengu í samanburðinum.
Batnandi hagur.
Skýrslur þessar bera með sér,
Samtals kr. 1 027 611 77
að skuldlausar eignir bæjarins
liafa á þessum 5 árum aukist úr
161 þús. 600 kr. upp í h. u. b.
360 þús. 400 kr. Séu nú dregn-
ar frá 13 800 krónur fyrir tapi á
skuldum, haía eignirnar þá aukist
um h. u. b. 185 þús. kr.; þar að
auki hefir verið afskrifað af of-
töldum eignum 1921 85 þús. 700
kr. Alls hefir pá hagur bœjarsjóds
beinlínis batnad um rúmar 270
pús. krónur á þessum 5 árum
undir stjórn jafnaðarmanna.
Af þessu eru fengnar frá rikis-
sjóði 75 þús. krónur. Var sá styrk-
ur veittur sjúkrahúsinu.
Þá er ótalinn hafnarsjóður. Svo
sem áður segir, var raunveruleg
eign hans eftir handvolk íhalds-