Alþýðublaðið - 12.09.1935, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 12. SEPT. 1935
ALÞTÐUBL&ÐIÐ
A.LÞÍÐUBLAÐIÐ
OTGEFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
RITSTJÖRN:
ASalstræti 8.
AFGREIÐSLA:
Hafnarstræti 16.
SlMAR:
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjóm (innlendar fréttir)
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima)
4904: F. R.Valdemarsson(heima),
4905: Ritstjóm.
4906: Afgreiðsla.
STEINDÖRSPRENT H.F.
Niínælin drjrkbjo-
skapnom.
PÉTUR Sigurðsson, hinn kunni
bindindisfrömuður, skýrir frá
,því í blaðin'u í gær, að yfir ])ús-
und brezkir læknar hafi mótmælt
viðleitni ölbruggara í þá átt að
auika öldrykkju og áfengisnotkun.
Síðan segir Pétur:
„Hverjum sem um erað'kenna,
])á er það ómótmælanlegt, að
Bakkus hefur nú á ný allsvæsna
árás á æskulýð Islands. Vilja sér-
fræðingar, mentamenn og leið-
togar ekki feta í fótspor hinna
mörgu lækna og mætu manna á
Englandi og mótmæla kröftug-
lega?“
Alþýðublaðið vill taka undir
þessi ummæli Péturs: Vilja leið-
togar þjóðarinnar ekki mótmæla
hinni sívaxandi áfengisnautn
])jóðarinnar kröftuglega?
Engum getur dulist þörfin, og
engum getur heldur dulist að
mjög margir af leiðtogum þjóðar-.
innar yoru þess fýsandi, að bann-
ið væri afnumið, og þeim ber (
sérstök skylda til þess, að vinna
gegn þeim skaðlegu áhrifum, sem |
afnám þess hefir haft fyrir þjóð- |
ina. |
Vilja þeir nú ekki koma fram
a'lir sem einn og segja: Við mót- (
mælum drykkjuskap og drykkju-
siðum, bæði með orði og verki.
Við viljum að þjóðin verði bind-
indissöm. j
! Eb í mörgum embættum þjóð-
arinnar sitja drykkfeldir menn.
Skiðaskálinn í Hveradölnm
verður vígðor á langardiigskvðldfð
ST A R F S E M I Skíðafélags
Reykjavíkur hefir aukist
geysilega mi'kið síðustu árin. Ár-
ið 1920 voru að eins 7 félagar i
félaginu. Nú eru þeir á þriðja
hundrað. Skíðafélagið hefir vakið
unga fólkið hér í bænum til
þekkingar á nytsemi skíðaíþrótt-
arinnar og þeirri gleði og gagn-
semi fyrir líkama og sál, sem
hún veitir. Unga fólkið hér í bæn-
um hefir tekið kalli þiess tveim
höndum. Um hverja helgi hafa
hundruð pilta og stúikna farið
úr bænum, þurkað borgina og
þunglyndi hennar úr hugum sin-
um', og haldið til snævi þakinna
fjallanna og eytt þiar dögunum
á fönnunum á fleygiferð, ýmist í
köldum vetrarhríðum eða steikj-
L. H. MtJLLER,
formaður félagsins.
andi hita háfjallasólarinnar. Svo
hefir þetta unga fólk sett sinn
svip á bæinn. Pað hefir komið að
kvöldi til bæjarins, sólbrúnt og
hraustlegt, brosandi og glatt eftir
æfintýrin á fjöllunum.
Síðustu þrjár vikurnar hefir fé-
lagatala Skíðafélagsins vaxið um
50% og gefur það til kynna, að
í vetur verði starfsemi félagsins
miklu öflugri og víðfeðmari en
nokkru sinni áður.
Er það og gleðilegur vottur uni
það, áð áhugi æskulýðsins í
Reykjavík sé vaxandi fyrir þess-
ari glæsilegu og hollu útiíþrótt.
Sá maður, sem fyrst og fremst
hefir haldið uppi áhuganum fyrir
skíðaíþróttinni, er L. H. Miiller
kaupmaður. Hann hefir frá fyrstu
tíð verið driffjöðurin i félags-
skapnum og haldið honum uppi,
jafnt þegar áhuginn var lítill á
fyrstu árunum, eins og nú, eftir
að áhuginn hefir farið vaxiandi.
Það hefir lengi verið draumur
suma þeirra þarf skilyrðislaust að
reka, aðrir eru á því stigi að
hugsanlegt er að þeim verði við
bjargað með ströngu aðhaldi,
með almennum mótmælum þeirra
manna, sem sjá þann voða, sem
þjóðinni stafar af hinum sívax-
andi drykkjuskap, og með ó-
brigðulu eftirliti yfirmanna sinna.
slkíðafélaganna að eignast skíða-
sfcála. Slíkir skálar eru alls staðar
þar, sem skíðaíþróttin er mikið
útbreidd. Þeir prýða fjöllin og
fyrnindin og eru samkomustað-
ur æskulýðsins á vetrum, þegar
fjöllin eru snævi þakin og lausa-
mjöllin rýkur. Þar er haldið uppi
slkemtilegu félagslífi mitt í viltlu
náttúruríkinu við arinelda á vetr-
arkvöldum.
Lengi. var slikur skáli að eins
draumsjón áhugasömustu og
bjartsýnustu félaga Skíðafélags-
ins, en eftir því sem það óx uxiu:
vonirnar um að draumurinn
myndi rætast, og eftir hina miklu
krónuveltu, sem Reykvíkingum er
kunnug, var sýnt, að Skíðaskál-
inn myndi verða að verul'eika.
Skíðafélag Reykjavíkur hefir
nú reist þennan skíðaskála, og
|iann er í Hveradöium, sikamt þar
frá, sem Höyer hinn danski bygði,
bæ sinn, gróðurhús og kofa, fyrir
nolkkrum árum.
1 gær var blaðamönnum boðið
að slkoða Skiðaskálann, og dvöldu
þeir þar lengi dags í bezta yfir-
læti'.
Skíðafélagið hefir -ieigt lóðina,
sem er einn ha. að stærð, af
Hjallatorfunni, en hana eiga um
7 menn, og gildir leigusamningur-
inn til 75 ára. Er leigan 150 ikr. á
ári.
Skálinn stendur í fallegri kvos
mitt milli hárra hnjúka með vitt
útsýni fram. í Þrengsli, en alt um
kring eru brattir hnjúkar, sem
hljóta að seiða hugina til sín í
góðu færi og góðu veðri á vetr-
um.
Skíðaskálinn er hið. fallegasta
hús. Það er bygt eftir fyrirmynd
svissneskra og norskria skíðaskála;
eins og nokkurs konar bjálkakofi,
en þó öllu vistlegri tilsýndar.
Stærð hans er 23l/2 sinnum 10
metrar. í kjallara eru snyrtiher-
bergi, baðherbergi, svefnherbergi
o. s. frv. Á stofuhæð er stór for-
stofa, mikill salur, 10 sinnum 7
metrar að stærð, kvennaskáli, 6
sinnum 5V2 m. að stærð, sólarsal-
ur, 2 sinnum 10 m., búr, eldhús,
veitingaklefar o. fl. En uppi á
rishæð eru snotur herbergi, ætluð
til þess að vera svefnstofur.
Útbúnaður á öllum þessum
stofum og herbergjum er ákaf-
lega fullkominn og jafnframt sér-
kennilegur. Hefir slíkur útbúnað-
ur áreiðanlega aldrei sést hér fyr,
enda er alt miðað við erlendan
skíðaskálaútbúnað, og þetta er
fyrsti skíðaskálinn okkar Islend-
inga. Borðin eru bjálkaborð, ljósa-
krónurnar sver furutré, stólar
heilir, tils'kornir trjábolir, að
minsta kosti sumir, og arininn
dásamlega rómantískur. Kvenna-
skálinn er bæsaður rauðum lit,
þægilegur og lokkandi til dvalar
á vetrarkvöldum. Framhliðin á
stofuhæð er svo að segja öll einn
gluggi, og mun verða þar gott
að hví’a sig eftir langa og stranga
skíðagöngu.
Skíðafélagið hefir veitingaleyfi,

JÓN EYÞÓRSSON,
ritari félagsins.
sem þó er aðeins bundið við fé-
lagsmenn. Hefir félagið leigt skál-
ann dönskum matreiðslumanni,
Anker Jörgensen að nafni, sem
haft hefir atvinnu hér nokkur síð-
ustu ár, og hefir hann á hendi
umsjón með honum.
Ekki er enn búið að fullgera
skálann að öllu leyti að inrian,
'og verður ekki gert fyrst um sinn,
tekur hann þó nú um 30 nætuh-
gesti, en mun taka, þegar hann
er fullgerður, um 70 gesti. —
Tryggvi Magnússon má'ari hefir
prýtt skálann með fögrum mál-
verkum úr skíðaíþróttinni, og er
að þeim hin mesta prýði.
Skálinn er hitaður upp með
hveragufu úr hverunum, sem
þarna eru á næstu grösum, og er
vatnið leitt með sverum stálpíp-
um til skálans.
Með byggingu Skíðaskálans
myndast tímamót í sögu S’kíða-
félags Reykjavíkur og um leið
skapast straumhvörf í útifþrótla-
starfsemi reykvískrar æsku. Það
er erfitt. að trúa öðru, en að
rnargir ung/r piltar og stúlkur
faii til skálans, sem ste.odur þar: a
1100 fet yfir sjávarmál, á 'kom-
andi vetrum.
Stjórn Skíðafélags Reykjavíkur
skipa nú: L. H. Múller formaður,
Jón Eyþórsson, Herluf Clausen,
Kristján Skagfjörð og Eiríkur
Bech.
Slkíðaskálinn í Hveradölum
verður vígður á laugardags-
kvöldið.
verður settur 1. október kl. 10 f. h. í Stýrimanna-
skólahúsinu. Skólinn starfar í þremur deildum, vél-
gæzludeild, vélstjóradeild og rafmagnsdeitd.
Nánari upplýsingar fást hjá skólastjóra dag-
lega kl. 13—15.
M. E. Jessen.
Gerist áskrifendur
Alþýðublaðsins
strax í dag.
I Reykjavík og Hafnarfirði
kostar blaðið kr. 2,00 á mánuði.
Ef greitt er fyrirfram fyrir árs-
f jórðung í skrifstofu blaðsins kost-
ar ársfjórðungurinn aðeins kr. 5,00.
Alþýðublaðið hefir nú fyrir löngu
náð viðurkenningu sem
BEZTA FRÉTTABLAÐ LANDSINS.
Nýir kaupendur fá blaðið ókeypis
til næstu mánaðamóta.
landi, en það gildir jafnt irieð
þessar jurtir eins og korn og
baunategundir, að þær verður að
rækta á víxl í jörðinni, eftir á-
kveðnum reglum og tímalengd,
sem er þó ekki fastbundið að
séu nákvæmlega hinar sömp á
hverjum stað, því tilhögun sáð-
skiftis fer eftir því, hvað margar
jurtategundir yrkjandinn vi.ll hafa
í sáðskiftinu, og eins eftir jarð-
vegi og markaðsmöguleikum.
Jafnhliða tilraunum þeim, sem
gerðar hafa verið með tegundir
og afbrigði fóður- og manneldis-
jurta, hafa verið framkvæmdlár,
margvíslegar tilraunir og rann-
sóknir um aðferðirnar við rækt-
unina.
t kornyrkju sýna sáðtimatil-
raunirnar fyrir bygg, að bezt og
tryggast sé að sá sem fyrst að
vorlagi, síðast í april eða fyrst í
maí, en bygg nær þö sæmilegum
þroska, þó sáning sé dregin alt
fram til 5.-8. júní.
Hið sama gildir fyrir hafra,
baunir og hveiti, bezt að sá
snemma, og vorkuldar saka lítið
eða ekkert, þó snemma sé sáð
og sáð sé í lítið þýða jörð.
Sáðmagnið hefir verið rannsak-
að fyrir b(/gg og árangurinn sá.
að 170—200 kg. útsæði er hæfi-
legt á ha., miðað við 92—98%'
spírun útsæðisins. Gildir þetta
líka fyrir hafra, sama útsæðis-
magn fyrir hveiti, en heldur meira
fyrir baunir, en minst fyrir vetr-
arrúg eða 110—120 kg. á ha.,
miðað við sama grómagn.
Sáðdýpi reynist það bezta um
3—5 cm. fyrir bygg og heldur
dýpra fyrir hafra, en mun grynnra
fyrir rúg.
Raðsáning hefir reynst bezt, en
dreifsáning heldur lakar,- er þó
hérTítill munur á sáðaðferðum, ef
hvor aðferðin er vel framkvæmd.
Þekking er nú fengin á áburð-
arþörf bygghafraakra, og er heilcl-
arniðurstaðan sú, að kalí og su-
perfosfat er nauðsynlegt áburðar-
efni á framræsta mýri og sömu-
leiðis saltpétur fyrstu tvö rækt-
unarárin, mest þó fyrsta árið.
Á mýri hefir reynst vel að nota
200 kg. af kalí, 400 kg. af super-
fosfat og 150—200 kg. af salt-
pétri á fyrsta ári, en saltpéturs-
skamtinn má minka niður í 100
kg. árið eftir.
Svipað gildir um móajörð og
sandjörð. Steinefnin má fyrst og
fremst ekki vanta, en köfnunar-
efnisskamturinn fer eftir því,
hvað jörðin er myldin og frjó.
Búfjáráburð má vel nota við
bygg-, hafra- og*~ rúg-rækt, en
hann eykur blaðvöxt kornsins og
seinkar heldur þroskun. Gamall
hesthúss- eða fjós-haugur er vel
nothæfur við hafra- og rúg-rækt
en síður við byggrækt. Þó að
byggið borgi vel fyrir áburð, þá
þarf fyrst og fremst auðleysta
næringu fyrir byggið, og er þess
vegna tilbúinn áburður hentugur
við ræktun þess.
Þá hafa tilraunir og athugan-
ir sýnt, að þarf minni áburð
við korn-, kartöflu- og töðu-
framleiðsluna í áður sáðræktuð-
um jarðvegi en án forræktunar.
Kemur nú bert fram, að áður
þeirra nytjurta, er ég hefi hér
nefnt. Það er því tvent, sem
skapast hefir: Þekking á ræktun-
arhæfi þriggja til sex nytjurta
og landvanið útsæði þessara teg-
unda og afbrigða þeirra, og þetta
þarf að hafa skilyrði til að breið-
ast út þá tímar líða, og skipa
KLEMENZ KRISTJÁNSSON Á HAFRAAKRI. Fljótshlíðin íbaksýn.
forræktuð jörð hefir á Sáms-
stöðum, gefið af sér 25—30%
meira en land, sem var yrkt með
hinni alþektu skyndiræktun, á-
burður og önnur aðbúð jöfn, að-
eins forræktunin, sem hefir
valdið vaxtaraukanum.
Að síðustu hefir við tilraunir
og stærri ræktun fengist kunnátta
í uppskerumeðferð og hirðingu
v-eglegan sess í gróður- og rækt-
unar-ríki landsins.
Til þess að koma kornyrkju á,
þarf að stuðla að því, að sem
flestir reyni þessar jurtir og byrji
á skipulegri ræktun með korn,
kartöflur og túnrækt.
Ef skilyrði fyrir útbreiðslu
kornræktarinnar eru athuguð, má
segja, að þau séu sæmileg hvað
jarðveg og veðráttu sn-ertir, aftur
á móti er ísl. jarðrækt að mestu
lokuð fyrir landnámi nýrra nytja-
jurta, á ég hér sérstaklega við það,
að jarðvinsla og jarðræktar-
störf er ekki fastur, ákveðinn
og tímabundinn liður í íslenzk-
um búskap, og er þetta af því,
að búrekstur hefir ávalt verið
bundinn einhæfni hinnar var-
andi túnræktar og engjanotkun-
ar.
Það má vera augljóst, að ef
landbúnaðurinn íslenzki á að vaxa
að framleiðslu-magni, tjáir ekki
að binda efling hans og framför
við einhæfa framleiðslu einvörð-
ungu eins og túnræktin er. Það
verður að byggja búskapinn á
fjölþættari framleiðslu en verið
hefir. Á hverju býli þarf korn-
yrkjan að verða fustur liður í
jarðyrkjunni, ásamt kartöflum,
grasfrætegundum og öðrum nytja-
jurtum, er rétt þykir að rækta á
hverjum stað og skilyrði eru
fyrir.
En til þess að slíkt megi verða
þarf skilningur manna að vakna
og vaxa fyrir þeim ávinning,
sem fjölþætt nytjajurtarækt í
haganlegu sáðskifti veitir, sam-
anborið við það ástand, sem
ríkt hefir og ríkir að mestu enn.
Síðan kornyrkjutilraunirnar hóf-
ust,. hefir smámsaman verið að
vakna áhugi fyrir framgangi korn-
yrkjunnar, einkum hefir þetta
færst í aukana nú þrjú síðustu
árin. 1933 var kornyrkja reynd á
26 stöðum á landinu, mest hér
sunnanlands. 1934 er hún reynd
á 109 stöðum, og nú x vor var
kornyrkjan reynd á rúmlega 200
stöðum og víðs vegar um landið.
Mun láta nærri, að kornyrkja sé
nú reynd á 25—27 ha. og má það
.teljast ör vöxtur á tveimur ár-
um.
Ég vil beina því til þeirra,
sem eru að gera þessar byrjun-
artilraunir og byrjunarræktun,
að koma bygg, hafra og rúg-
rækt í samband við kartöflu-
rækt og túnrækt, með þeim
hætti styður hver ræktun aðra,
rækta aldrei lengur korn, en 2—
3 ár á sama stað, en skifta um
og koma upp reglulegubundnu
sáðskifti.
Sáðskiftinu má haga á ýmsa
vegu. Rækta t .d. aldrei bygg
eftir hafra eða rúg. En bygg á
vel unnu, nýbrotnu landi, og
sömuleiðis eftir kartöflur.
Sem dæmi með 5 skiftri rækt-
un: 1. bygg, 2. hafrar, 3. rúgur,
4. kartöflur, 5. tún, ísáð byggi
til túnræktar.
Tiibúinn áburð ætti að nota til
bygg- og hafra-ræktar, en bú-
fjáráburð handa rúgi og kartöfl-
um.
Vitanlega má haga sáðskiftin u
á annan veg, og fer hér mest
eftir því, hvað margar nytja-
jurtir bóndinn ræktar.
(Frh. á 4. síðu.)