Alþýðublaðið - 22.09.1935, Blaðsíða 3

SUNNUDAGINN 22, SEPT. 1935
ALÞTÐUBLAÐIÐ
ALÞÝDUBLAÐIÐ
CfTGEFANDI:
AU>tÐUFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
RITSTJÓRN:
Aðalstræti 8.
AFGREIÐSLA:
Hafnarstræti 16.
SlMAR:
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjóm (innlendar fréttir)
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjáimss. (heima)
4904: F. R.Valdemarsson(heima).
4905: Ritstjóm.
4906: Aígreiðsla.
STEINDÓRSPRBNT H.F.
Kiðlir DagsbrAoar.
SKRÁNINGAR Vinnu-
miðlunarskrifstofunnar í
Reykjavík, sýna að nokkuð á
sjötta hundrað manns hér í
borginni þurfa á atvinnubóta-
vinnu að halda.
Það verður því ekki með sann-
gimi sagt að Dagsbrún gangi
lengra í kröfum sínum en nauð-
synlegt er, þegar hún fer fram
á það að 300 menn komist í at-
vinnubótavinnu nú þegar.
Það er sem sé augljóst mál,
að þó þessi krafa yrði uppfylt
fengi hver hinna atvinnulausu
manna í borginni, í hæsta lagi
tveggja vikna vinnu í mánuði
hverjum. En vikukaup það, sem
goldið er í atvinnubótavinnunni
er sem næst 65 kr. á viku og
yrði þá mánaðarkaup þeirra,
sem þess náðarbrauðs nytu, ca.
130 kr. Sjá allir hve langt það
mundi endast til þess að fram-
færa fjölskyldu.
Það er því augljóst mál, að
ríki og bær mega ekki undir
neinum kringumstæðum skjóta
sér undan þeirri skyldu, að upp-
fylla þessa kröfu, og þó hún
verði uppfylt má búast við að
of þröngt verði í búum margra
verkamanna á komandi vetri.
Því er það að full þörf er á
því, að kröfum Dagbrúnar um
að veita atvinnulausum mönn-
um rafmagn og eldivið, án end-
urgjalds, sé einnig sint, og þá
ekki síður þeirri kröfu að sjá
þeim mönnum fyrir húsnæði, er
nú standa alls lausir á götum
borgarinnar.
Kröfum Dagsbrúnar mun
verða fylgt fast fram og er þess
að vænta að íhaldið í bæjar-
stóm hugsi sig um, áður en
það daufheyrist við þeim.
BaBpsýslnraiðstðð
Isiacds.
TÍMARNIR eru ágætix, ef
rétt er að farið.“
Þessi furðulega auglýsing birt-
ist frá firma, sem 'kallar sig
„Kaupsýslumiðstöð Islands", og
svo er haldið áfram og s’kýrt
frá því að þessir herrar, sem
slkrifstofu þessari stjórna, hafi
mörg tækifæri til þess að útvega
unglingum atvinnu í Danmöiiku.
Það þarf naumast að geta þess,
að engir möguleikar eru á því að
koma unglingum héðan í atviinínu
í Danmörku á heilbrigðum grund-
velli.
Hugsanlegt væri að þessir herr-
ar gætu komið einhverjum lærl-
Ingurn i vi'nhlu í |Raupmamnáhöfn,
í fullu trássi við samtök iðnað-
armanna þar, með þeim skilyrð-
um, að meistarar þeirra bentu
þeim út á gaddinn að néminu
loknu, og myndu þeir þá vera
útilokaðir frá allri vinnu í iðn
sjnni bæði hér og annars staðar.
Það hlýtur því að vera öllum
ljóst, að auglýsingar þessar frá
hlnni svokölluðu „Kaupsýslumið-
stöð íslands“ ber að taka með
A 6. hundrað manna skráðir
atvinnulausir í Eeykjavík.
Dagsbrúnarfnndnx* krefst ankinna at«*
vlnnnbóta og hjálpar til atvinnnleysingla
AIVINNULEYSIÐ legst
þyngra og þyngra á al-
þýðuheimilin hér í bænum eftir
því sem haustar. Á hverjum
degi eru Vinnumiðlunarskrif-
stofumar fullar af atvmnulaus-
um mönnurn og konum í at-
vhinuleit.
Sú atvinnubótavimna, sem bæj-
arráð efndi til s .1. fimtudag, 'er
langt frá því að vera fullnægj-
andi, enda var ökki nema að
mjög litlu leyti farið eftir ikröfum
atvinnuleysisnefndar Pulltrúaráðs
veiklýðsfélaganna, en hún fór
inam á að atvinnubótavinnia yrði
hafin þegar í stað fyrir 200
manns, og auk þess yTði efnt til
atvinnubótavinnu fyrir konur, sem ,
hafa fyrir ómögum að sjá. En
íbaldið neitaði. . Það samþykti
hins vegar að efna til atvinnu-
bótavinnu fyrir 100 manns og
horga fyrir 8 klst. vinnudag.
Vantaði þó ekki að fulltrúar Al-
þýðuflokksins í bæjarráði, þeir
Stefán Jóh. Stefánsson og Jón
Axel Pétursson bentu fulltrúum
íhaldsins á nauðsyn meiri at-
vinnubóta.
Og á fundi bæjarráðs á föstu-
dagsikvöldið feldi íhaldið enn til-
lögu frá fulltrúum Alþýðuflokks-
ins um að bæta 50 mönnum við
i atvinnubótavinnuna frá næsta
fimtudegi.
Og þó lá fyrir bæjarráðsfundin-
um bréf frá Vinnumiðlunarskrif-
stofunni um að nú eru skrásettir
hér í bænum um 450 atvinnu-
leysingjar, og þó ber þess að
gæt, að meðal hinna skrásettu
eru ekki nema fáar konur.
En til viðbótar þessum 450 eru
100 verkamenn, sem eru í at-
vinnubótavinmunni og eru því í
raun og veru í hópi hinna at-
vinnulausu.
Atvinnuleysið er orðið svo ægi-
legt, að úrlausn þess þolir enga
bið, og verða athafnir að koma
þegiar í stað.
Bréf það, sem lá fyrir bæjarráði
frá Vinnumiðlunarskrifstofunni, er
svohljóðandi:
„Sökum hinnar gífurlegu aukn-
ingar atvinnulausra miainna, sem
látið hafa sikrá sig hér á skrif-
stofunni síðustu viku, virðist mér
rétt að benda hinu háttvirta bæj-
arráði á, að mjög nauðsynlegt er
að bætt verði að töluverðum mun
í atvinnubótavinnuna næstu viku.
1 gær, 19. sept., voru Skráðir
hér á skrifstofunni 446 atvinnu-
lausdr karlmenn. Auk þeirra eru,
eins og bæjarráði er kunnugt, 100
þtfenn í atvinmubótavinnu. Má því
tielja að í dag séu hátt á sjötta
hundrað verkamanna atvinnulaus-
ir, og eykst sú tala daglega vegna
jaðstreymis í bæinn og þeirra at-
vinnuvonar, er skapast við byrj-
un atvinuubótavinnunnax, þvi eins
og reynsla undanfarinna ára sýn-
ir, koma menn mjög tregt til
skráningar jafnvel þó þeir hafi
verið atvinnulausir um lengri
tíma, nema um einhverja von um
atvinnu sé að ræða.
Þessir 446 'karlmenn, sem skráð-
ir eru, skiftast þannig eftir ó-
magafjölda:
Einhleypir og giftir barnl. 181
Giftir með 1 bam
— — 2 börn
— — 3 —
_ _ 5 —
_ — 6 —
— — 9 —
89
76
50
21
16
6
5
1
1
Samtals 446
Kröfor Dagsbrúnarfnndaríns.
Dagsbrúnarfundur, sem haldinm
var í fyrra kvöld í K.-R.-húsinu
til þess að ræða um atvinnuleys-
ismálin, gerði ákveðnar kröfur í
þeim málum.
Að vísu var fundurinn fremur
ilLa sóttur, eftir þvi, sem er að
venjast um Dagsbrúnarfundi, em
þó má fullyrða, að tillögur þær,
sem bornar voru fram af stjórn-
inni, samþýktar voru á fundimum
og birtar eru hér á öftir, munu
vexia í fuiiu samræmi við álit og
sikoðanir mikils meirihluta vierka-
lýðsins í bænum. ,
Kröfurnar, sem stjórn félagsins
bar fram og samþyktar voru ein-
róma, voru svohljóðandi:
„Fjölmennur fundur í Verka-
mannafélaginu Dagsbrún, haldinn
20. sept. 1935, skorar fastlega á
bæjarstjórn og bæjarráð Reýkja-
víikur:
Að f jölga nú þegar í atvinnu-
bótavinnunni upp í 300 manns
og að greiða fult dagkaup kr.
13,60 þeim mönnum, sem í vinn-
unni eru.
Sé sú vinna raunveruleg at-
vinnubótavinna, en ekki umskírð
bæjarvinna eða framkvæmd á
veitkum, sem bærinn hvort sem
hinni mestu varfærni, og ætti eng-
inn að láta sér koma til hugar
að gera neins konar . samninga
við þá stofnun án þess að ráð-
ins, atvinnuleysisnefndir úr öðr-
um verklýðsfélögum, sem kosnar
kimna að verða, og atvimnuleysis-
nefnd Fulltrúaráðs verklýðsfélag-
anna, sem þegar ier starfandi, en
fyrir forgöngu hennar er atviinnu-
bótavinnan, sem nú er, hafin.
Ríður nú á þvi, að verkalýður-
inn standi sem órjúfandi heild
um kröfur sínar og fylgi þeim
fram til úrlausnar.
Núpsvðtn aítnr
orðin lítil og
sæmileg jtir-
er ier nauðsynlegt að láta \ánna.
Að starfrækja nú þegar al-
menningsmötuneyti, þar sem
atvinnuleysingjar fái ókeypis
fæði.
Að allir atvinnuleysingjar fái
ókeypis gas, rafmagn og koks,
vetrarmánuðina.
Að bærinn geri nú þegar ráð-
stafanir til að bæta úr húsnæð-
isþörf þeirra manna, er hús-
næðislausir verða 1. okt. næst-
komandi og ábyrgist greiðslu á
húsaleigu fyrir þá, sem atvinnu-
lausir eru og þess óska.
Að framfylgt sé þeirri samþykt
bæjarráðs, að þar sem unnið er
í atvinnubótavinnu utanbæjar, að
flokksstjórar hafi á vinnustaðnum
nauðsynleg lyf og sáraumbúðir,
ef slys eða veikindi bera snögg-
lega að höndum.
Að um leið og kensla byrjar
í barnaskólunum séu hafnar
fullkomnar mjólkur og matar-
gjafir fyrir verkamannabörn.
Einnig krefst félagið að börn-
um verkamanna, sem heima eiga
í úthverfum bæjaxins, sé séð fyrir
ókeypis ferðum til og frá skól-
unum með Strætisvögnum
Reykjavíkur."
Auk þess að samþykkja þessar
kröfur og nokkrar aðrar tillögur
viðvíkjandi þessum málum kaus
fundurinn 7 manna nefnd til þess
Núpsvötn eru nú orðin lítil og
sæmileg yfirferðar og leiðin
austur yfir Skeiðarársand er
orðin fær. Póst- og símamála-
stjóri Guðmundur Hlíðdal fór í
fyrradag austur.yfir sandinn, til
þess að rannsaka skemdir þær
sem orðið hafa á símanur af
völdum flóðsins. Skýrir hann
svo frá.
,,1 fyrradag athugaði ég á-
samt Skúla Sigurðssyni, síma-
verkstjóra jökulhlaupið undan
vestanverðum Skeiðarárjökh og
skemdir á símanum af völdum
þess. Alls hafa sópast burt um
40 staurar, enda hefir hlaupið
komið fram á þremur stöðum:
sem sé í Súlu, í Blautukvísl og
á einum stað þar á milli, þar
sem ekkert vatn hefir komið
fram áður, en nú rennur þar
fram nokkurt vatn ennþá. All-
ur sandurinn milli Lómagnúps
og Blautukvíslar hefir lagst
undir vatn, og eru jökulhrann-
ir alt frá jökli og fram allan
sand svo langt sem augað eygir.
Nú eru vötnin orðin lítil og
sæmileg yfirferðar. Hélt ég svo
austur yfir Skeiðarársand að
Skaftafelli og Svínafelli, og eru
hvergi sjáanlegar breytingar á
jöklinum fyrir austan Blautu-
kvísl. Vænti að aðgerð á síman-
Kaa*l Hlldebrand
látinn.
Síðustu útlend blöð herma, að
Karl Hildenbrand sé látinn. Kari
Hildenbrand var aðalfulltrúi Þjóð-
verja hér á alþingishátíðinni og
KARL HILDENBRANDT.
flutti ræðu á Þingvöllum, sem
vakti mikla athygli.
Karl Hildenbrand var fæddur árið
1864. Hann var prentari að iðn,
en síðan gerðist hann blaðamaður
og nakkru síðar var hann kosinn
landsþingsmaður í Wúrtemberg
pg síðar rikisþingmaður. Eftir
byltinguna 1918 varð hann sendi-
herra Wurtemberg í Berlin, en
eftir að það embætti var lagt
niður starfaði hann eingöngu að
stjórnmálum og var mjög starf-
endi í Jafnaðarmaimaflokknum.
Hann var ákaflega vinsæll maður,
ekki eingöngu í sínum flokki
heldur einnig í öðrum flokkum.
Eftir að nasistar brutust til
valda var Hildenbrand sviftur öll-
um störfum sínum og atvinnu
og lifði upp frá því í fátækt,
um verði lokið innan 10 daga.
1 gær fór Þorbergur Þorleifsson
alþm. vestur yfir Skeiðarár-
sand. (F.Ú.)
enda var eignum hans um leið
stolið af nazistaskrilnum.
Fyrir hálfu öðru ári var Hilden-
brand varpað í fangaherbúðimar
í Moabit, og var hann þar í sex
mánuði.
Þegar honum var varpað í
fangaherbúðirnar voru kona hans
og dóttir fárveikar, og er talið,
að dvöl hans í fangaherbúðunum
og þær misþyrmingar, sem hann
varð þar að þola, hafi eyðiiagt
heilsu hans, enda var hann orð-
inn aldraður maður.
Fyrir nokkru bárust og fréttir
um það til Kaupmannahafnar, að
hann hefði verið dæmdur f sex
mánaða fangelsi fyrir leynilega
starfsemi sína fyrir jafnaðar-
ínannaflokldnn — og svo kom
fréttin um að hann væri látinn.
Enginn veit hvernig lát hans hefir
borið að. Öll líkindi benda til,
að nazistaskrílnum hafi tekist að
myrða hann í fangelsum sínum,
eða jafn vel að' hann hafi verið
„skotinn á flótta", en slíkt er
algengt í Þýzikalandi um þessar
mundir, eins og kunnugt er.
Karl Hildenbrand færði okkur
Islendingum veglega gjöf frá þjóð
sinni, sem þá var frjáls þjóð.
Hann færði okkur tækin, sem
mynda uppistöðuna í Rannsókn-
arstofu háskólans. Hann var mjög
glaður yfir því að geta fært okk-
ur þessa gjöf, enda var hún veg-
leg.
Ýmsir Alþýðuflokksmenn fengu
tækifæri til að kynnast Hilden-
brand er hann var hér.
StarfstAlknafélagið Sóbn
heldur fun4 í K. R.-húsinu uppi
kl. 8 y2 á þriðjudaginn 24. þ. m.
Fundaref ni:
Haustráðningamar og atvinnu-
leysið.
Stúlkur úr húsum beðnar að
f jölmenna. Nýir meðlimir tekn-
ir inn.
Stjómin.
Eg verð til viðtals í kennarastofu skólans dagana 23.—28,
sept. kl. 5-—7 síðdegis til að innrita í Miðbæjarskólann og Skild-
inganesskóla þau börn, sem ekki voru í þeim skólum síðastl. vet-
ur og ekki tóku próf inn í þá í vor. Prófeinkunnir frá öðrum skói-
um leggist fram, ef til eru.
Á sama tíma óska ég að eiga tal við aðstandendur þeirra vænt-
anlegra skólabarna, sem hugsa til að fá hér í vetur undirbúning
undir inntöku í Mentaskóla eða Verzlunarskóla.
Skólastjórinn.
færa sig við leiðtoga veikalýðs- að starfa að atvinnuleysismálun-
félaganna hér. jum í siamxáði við stjórn félags-
Auglýsingaaðferð Lofts Guðmundssonar, ljós-
myndara kgl., gefur mér tilefni til að bjóða
öllum, sem vilja gera samanburð á 15 fótó og
venjulegum myndatökum mínum, að sitja fyrir
þessa viku, frá 23. til 29. þ. m. og fá fullgerða
eina mynd, án nokkurs annars endurgjalds, en
að afhenda mér til eignar og umráða 2 lappa
af 15 fótó-spjaldi Lofts.
Virðingarfylst
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON,
ljósmyndari.
Lækjargötu 2.