Alþýðublaðið - 22.04.1936, Síða 1

Aðeins
50 aura
pakkinn.
Örugt,
fljótvirkt.

XVII, ÁRGANGUR

MIÐVIKUDAG 22, APRÍL 1936.
91, TÖLUBLAÐ
BITSTJÖBI: F. B. VALDEMABSSON tJTGEFANDI: ALÞÍÐUFLOKKUBINN
Norski kommúnistaf lokkn r Inn fylk~
ir sér skiiyrðislaust nndir merki
verkalýðsfélaganna I Oslé 1. maí.
Ætla kommúnistar hér að rjufa
eininguna samt sem áður?
AFUNDI „DAGSBRUNAR“
síðastliðimi sunnudag
reyndi einn af undirróðurs-
mönnum kommúnista að afla
tiUögu Árna Ágústssonar, þess
efnis, að semja við kommún-
istaflokkinn um kröfugöngu
verklýðsfélaganna 1. maí, fyig-
is með þeim ósannindum, að
búið væri að semja um sam-
fylkingarkröfugöngu í Osló.
Án þess að hafa fengið nán-
ari fréttir af þessu, sáu þeir,
sem til þekkja í Noregi, að hér
gat ekki verið um annað en ó-
svífna blekkingu að ræða.
Alþýðublaðið sneri sér því til
fréttaritara síns í Osló í gær
og spurði hann, hvað kommún-
istaflokkurinn norski hefði
ákveðið að gera 1. maí.
I morgun barst svo blaðinu
eftirfarandi símskeyti frá Osló:
„Ég hefi átt viðtal við ritara
norska kommúnistaflokksins,
Lövlien, um prógramm fiokks-
ins 1. maí í Qsló, og hann lýsti
því þannig:
„Kommúmstaflokkur-
inn mun taka þátt í hinni
sameiginlegu kröfugöngu
undir merkjum lands-
sambands verkalýðsfélag-
anna, án þess að setja
nokkur skilyrði fyrir því
eða hafa nokkra sérstaka
ræðumenn.
Hið róttæka stúdentafélag
mun einnig taka þátt í kröfu-
göngunni,"
Lövlien sagði ennfremm* í
sambandi við þessa ákvörðun
flokks síns:
„Kommúnistar verða að
strika yfir orð eins og
„stéttarsvikarar“. Þau eru
bæði gagnslaus og röng.
Tal út í loftið um samf ylk-
ingu hefir enga þýðingu.
Það þarf að skapa raun-
verulega einingu.
Kjörorð kommúnista í
Noregi eru nú:
„Alþýðuflokksmeirihluti
í stórþinginuí“
Fréttaritarinn.
Það getur ekki hjá því far-
ið, að þessi frétt veki stórkost-
lega eftirtekt hjá verkamönn-
um hér í bænum, eftir þær um-
ræður, sem farið hafa fram
undanfarna daga um kröfu-
göngu verkalýðsins hér 1. maí.
Fréttin sýnir, að afstaða Al-
þýðuflokksins hér til kröfu-
göngunnar er nákvæmlega sú
sama sem Alþýðuflokksins í
Noregi.
Enda þótt verkalýðsfélögin
séu, bæði hér og í Noregi, deild-
ir í Alþýðuflokkunum hafa þau,
bæði í Reykjavík og Osló, for-
göngu og stjórn kröfugöngunn-
ar 1. maí undir merkjum sinna
allsherjarsambanda: Alþýðu-
sambandsins hér og Landssam-
bandsins í Noregi.
Þau bjóða öllum verkamönn-
um og verkakonum, öllu al-
j þýðufólki yfirleitt, að taka þátt
í þessari sameiginlegu kröfu-
göngu án alls tillits til pólitísks
skoðanamunar. En hvorugt
þeirra semur við nein klíkusam-
tök um sérréttindi þeim til
handa í kröfugöngunni.
Fuiltrúar verkalýðsins í
Reykjavík og Alþýðusambands
fslands hafa í ávarpi, sem birt
var hér í blaðinu á sunnudaginn
var og aftur í dag, boðið alla,
og alveg sérstaklega þá, sem
hurfu ..út ..úr ..Alþýðusambandi
fslands árið 1930, VEGNA póli-
tísks skoðanamunar, velkomna
í kröfugönguna 1. maí, undir
merkjum Alþýðusambandsins.
Þeir skora einmitt á þessa
menn, að sýna samfylkingar-
vilja sinii og að hugur fylgi
máii, um að þeir vilji einingu
verkalýðsins í einni skipulagðri
samtakaheild, með því að taka
þátt í kröfugöngu verkalýðsfé-
laganna þenna dag undir merkj-
um sambands þeirra, Alþýðu-
sambands fslands.
Hingað til hefir kommúnista-
ENN hefir ekki komist á
samkomulag um það, hve
margir aðkomumenn skuli fá
atvinnu við karfavinsluna á
Sólbakka.
Verkalýðsfélagið „Skjöldur“
á Flateyri hefir gert kröfu til
þess, að svo að segja eingöngu
menn úr Flateyrarhreppi fengju
atvinnu við verksmiðjuna.
Hins vegar hafa verkamenn
annars staðar á Viestfjörðum og
víðar gert kröfu til þess að fá að
einhverju leyti að verða þessarar
vinnu aðnjótandi, enda liggur það
í hlutarins eðli, að með kaupum
og starfrækslu verksmiðjunnar á
Sólbakka af hálfu rikisstjórnar-
innar hiefir ekki það eitt vakað
fyxir að bæta úr atvinnuþörí
Flateyiinga einina, heldur allra
landsmanna og þá sérstaklega
þeirra, sem búa í næstu þorpum
við Flateyii.
Það virðist því vera næsta ó-
sanngjörn krafa af hálfu verka-
lýðsfélagsins „Skjöldur", að fé-
lagar þess svo að segja einir fái
alla atvinnu, sem af þessu hlýzt,
og þá sérstaklega þegar þess er
gætt, að á Flateyri munu ibúamir
nú vera tæplega 500, með kon-
um, bömum og gamalmennum,
og þvi sýnt, að ef verksmiðjan
er starfrækt af fullum krafti við
karfavinslu, þá geta þeir hvergi
nærri aninað því.
Um nokkurt skeið hafa staðið
yfir samningar milli fulltrúa af
'Bíldudal, Súgandafirði, Dýrafirði
flokkurinn hér heima neitað því
að ganga undir merkjum verka-
lýðsfélaganna 1. maí og hlíta
þeirra stjórn á kröfugöngunni.
Hann hefir gert það að skilyrði
fyrir þáttöku sinni í henni, að
gerður væri við hann skriflegur
samningur, sem trygði honum
sem flokki ,,jafnrétti“, eins og
hann kallar það, um stjórn
kröfugöngunnar, sérstaka
ræðumenn, sérstaka fána og
yfirleitt öll ytri tákn klofnings-
ins, sem hann þó þykist vilja
yfirvinna. Að öðrum kosti hót-
ar kommúnistaflokkurinn að
boða til sérstakrar klofnings-
kröfugöngu og kallar haná
, ,samfylkingarkröfugöngu“. .
Norski kommúnistaflokkur-
inn hefir hins vegar, þrátt fyrir
ófagra fortíð í verkalýðshreyf-
ingunni í Noregi, á þessu ári
sýnt þá ábyrgðartilfinningu, að
ákveða að fylkja sér undir
merki verkalýðsfélaganna 1.
maí, án allra skilyrða og án
þess að gera nokkra kröfu til
þess að fá sérstaka ræðumenn
fyrir sig í kröfugöngunni.
Einingin 1. mai er þannig
trygð í Osló. Ef kommúnista-
flokkurinn hér vildi sýna sama
félagslyndi og bræðraflokkur
hans í Noregi, þá væri einingin
einnig trygð hér.
og Isafirði og grend anmarS veg-
ar og verkamannafélagsins
„Skjöldur" hins vegar mn þetta
mál, og þrátt fyriir ítrekaðar til-
raunir hefir ekki náðst samkomu-
lag.
Það veröur þó að vona, að
meðlimir verkalýðsfélagsins
„Skjöldur" átti sig á þvi, að þessi
stefna þeirra er stórhættuleg og
getur aðeins leitt til ófamaðar
fyrir þá, því að slík útilokunar-
(Frh. á 4. síðu.)
Haðnr slasast í
nótt á togaran-
nm ðlafi.
Kl. um 12 í nótt vildi það slys
til um borð í togaranum „Ólafi",
sem var þá að veiðinn á Eldeyj-
arbanka, að einin hásetanna, Guð-
mundur Sigurðsson, varð milli
hlera og gálga með hægri fótinn
og meiddist.
Togarinn tók vörpuna þegar
inn og lagði af stað til hafnar
og kom hingað í morgun kl. 7.
Var Guðmundur þegar fluttur í
Landakotsspitala, og var þar tek-
in mynd af fætinum. Er talið að
hann hafi ristarbrotnað.
Amiars leið manninum vel og
meiðsli hans er ekki talið hættu-
legt.
Iltllt fyrir aö larfaveiðar
hefjist ekli fyrst am sinn.
Stórornsta stendur yfir á lelð-
inni frá Dessie til Addis Abeba.
Tekst Abesslnfumðnnum að verja hðtuOborglna
par tll rlgnlngarnar koma þelm tll hJálparT
VIKTOR EMANUEL' ÍTALÍUKONUNGUR OG MUSSOLINI VlD.
SIGURHATÍÐ I RÓM.
ElNKASKEYTl TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPM.HÖFN, í morgun.
" TALIR hafa á síð-
ustu stimdu mætt
óvæntri mótspyrnu á veg-
inum til Addis Abeba.
Abessiníumönnum hefir
tekist að safna þar liði
og lagt tíl stórorustu hjá
Salladingai, svo sem 125
km. fyrir norðan höfuð-
borgina.
Nánari fréttir af þess-
ari orustu eru ókomnar
enn. En það er talið, að
hún muni ráða úrslitum
um það, hvort Italir kom-
ast til Addis Abeba fyrir
rigningatímann, sem hefst
í næsta mánuði. Tefjist
þeir verulega á þessum
slóðum, getur það ger-
breytt allri aðstöðu þeirra
í Abessiníu.
Svo má segja, að Addis
Abeba sé orðin auð að fólki.
Flóttínn hefir haldið áfram all-
an síðasta sólarhring. Þeir út-
lendingar, sem ekki eru famir
með jámbrautinni til strandar,
hafa leitað vemdar hjá varðliði
brezka sendiherrabústaðarins.
Og þeir fáu innfæddu menn,
sem eftír eru í borginni, bíða
komu ítalska hersins með
kaldri ró.
Badoglio marskálkur hefir
gefið út opinbera tilkynningu
um það, að herstjórn Itala í
Norður-Abessiníu sé nú flutt til
Dessie.
Herstjóm og verkfræðingar
hersins vinna af kappi að því
að tryggja samgöngur hersins
við nýlendu Xtala í Erithreu og
matvælaflutning þaðan.
Sigurhátlð i
Rómaborg.
Frá Rómaborg er símað, að
múgur og margmenni hafi í
gær, á afmælisdegi Rómaborg-
ar — samkvæmt sögninni á
(Frh. á 4. siðu.);
Speanandi forsetakosnlng
á Spáni pann Ið. nai.
Verður formaOur álþýinflokks*
ins9 Besteiro, fyrir valiuu?
Þfzkar falibyssar,
sem draga 15 km.
leigra ea aokkar
frðnsk.
Parísarblaðið „Excelsior“
flytur þá frétt, að franska
herstjórnin hafi nýlega kom-
ist á snoðir um það, að
þýzki herinn hafi fallbyss-
ur, sem dragi 15 km. lengra
en nokkur fronsk fallbyssa.
Ennfremur hefir það vitn-
ast, segir blaðið, að Þjóð-
verjar hafa fundið upp loft-
kældar vélbyssur, sem skjóta
100 skotum á mínútu, og
kúlumar fara í gegn um 1
þumlungsþykka panzara-
plötu á 1000 metra færi.
Þýzka fótgönguliðið hefir
auk þess verið útbúið með
mjög léttum fallbyssum, sem
eiga að geta gert brynvarða
vagna og skriðdreka óskað-
lega, og skjóta 15 sprengi-
kúlum á mínútu.
Þessar upplýsingar hafa
vakið mikinn óhug á Frakk-
landi, einkum fréttin um
hinar langdrægu fallbyssur,
því að hingað tíl hefir verið
tahð, að franski herinn ætti
langdrægustu fallbyssur í
heimi.
EINKASKEYTI TtL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
FÁNSKA STJÓRNIN
heíir tilkynt, að nýr
lýðveldisforseti verði kos-
inn þ. 10. maí næstkom-
andi í staðinn fyrir Al-
cala Zamora, sem þjóð-
þingið setti af sökum
stjórnarskrárbrots fyrir
svo sem hálfum mánuði
síðan. Þangað til kosning-
in hefir farið fram, fer
forseti þjóðþingsins,
Martinez Barrios, eins og
stjórnarskráin ákveður
einnig með embætti lýð-
veldisforsetans.
Lýðveldisforsetinn á Spáni er
kosinn af þingmönnunum, 473
að tölu, og öðrrnn 473 sérstak-
lega þar til kjörnum fulltrúum,
í sameiningu. Kosning hinna
síðarnefndu á að fara fram með
almennum kosningum um allan
Spán næstkomandi sunnudag, þ.
26. apríl. Forsetakoiningin sjáK
fer þannig fram réttum hálfu-
um mánuði seinna.
Þessara kosninga er beðið með
gífurlegum spenningi út um all-
an heim. Þvi að undir þeim hlýt*
#ir það fyrst og fremst að verða
komið, hver kjörinn verður til-
forseta.
lhaldsmenn bæði á Spáaú og
úti um heim óttast, að fylgi
vinstri flokkanna, einkum og sér-
staklega Alþýðuflokksins, hafi
farið stórkostlega vaxandi síðan i
febrúar í vetur, þegar kosning-
amar til þjóðþingsins fóru fram,
og gera jafnvel ráð fyrir þvi, að
Alþýðuflokksmaður, aennilega
hinn gamli formaður flokksina
Besteiro verði fyrir forsetavalinu.
En öllum er ljóst að nýr og
ennþá glæsilegri kosningasigur
Alþýðuflokksins nú heldur ein í
vetur myndi hafa ennþá róttæk-
ari stjómarstefnu í för með sér
en þá, sem nú ræður á Spáni und-
ir stjóm Azana, og jafnvel inn-
I 1 (Frh.. á 4. síðu.)