Alþýðublaðið - 03.01.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ [
kemur út á hverjum virkum degi. ►
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við [
Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
til ki. 7 síðd. í
Skrifstofa á sama stað opin kl. \
9Va—10'/a árd. og kl. 8—9 síðd. \
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 j
(skrifstofan). ►
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 í
hver mm. eindálka. [
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan i
(í sama húsi, sömu símar). F
Sjá roðann í aastri!
„Sko roðann í austri! Hann
brýtur sér braut.
Fram, bræður! Það dagar
nú senn.“
Takmark jafnaðarstefnunnar er
að gera mannkynið sælla, þrosk-
aðra, vitrara og betra en það er
nú. Eins og nú standa sakir er
lífsbarátta vinnustéttarinnar svo
hörð, að öll æfin, eða þegar einna
bezt lætur, meginið af henni, fer
í Iátlaust strit fyrir brýnustu lífs-
þörfunum; en fyrsta skilyrði til
andlegs þroska er, að almenn-
ingur geti sint öðru en því einu
að reyta í munn og maga. Jafn-
aðarstefnan hefir þegar afrekað
mikið fjöldanum til léttis í lífs-
baráttunni. Samitjök' alþýðunnar
eru verndarvættur hennar. Sigur
hennar nálgast mcð hverju árinu,
sem líður. Þeir dagar koma, þegar
nógu margir alþýðumenn hafa
skilið aðstöðu stéttar sinnar og
fundið mátt hennar, þegar auð-
valdsríkin rnunu verða að þoka
fyrir alþýðuríkjum, skiftingin í
auðvaldsstétt og vinnustétt hætta,
en hin starfandi alþýða sjálf ráða
yfir framleiðslutækjunum, félags-
búi frjálsra verkamanna.
Jafnaðarmenn hafa valið sér að
tákni rauða litinn, — lit morgun-
roðans. Eins og morgunroðinn er
boðberi dagsins og sólarinnar, svo
fer alþýðuhreyfingin boðberi betri
og bjartari daga fyrir þjóðirnar.
Otrýming fátæktar og ofnautnar
haldast í hendur. Takmarkið er
fyrst og fremst það, að enginn
líði skort, og af því leiðir jafn-
frarnt, að aðrir munu hætta að
eta yfir sig. Enginn á að þurfa að
líða tjón á sálu sinni af því, að
hæfileikar hans fái ekki að njóta
sín. Sanrstarf fjöldans, samstilt
með hag allra að takmarki, eyk-
ur nytsama vinnu að mun, en
jafnframt tóm tundir verkalýðsins,
því að þá komast slæpingjarnir
ekki hjá að vinna líka, vinnan
ýerður jöfn, en ekki í rykkjum
með löngum atvinnuleysisköflum
á milli, svo sem nú er títt, og þá
Iverður henni ekki eytt í einskis
verða framleiðslu, eins og nú er
gert, þegar margfalt meira er bú-
ið til af sumum vörutegundum
heldur en þörf er á, að eins til
þess að keppa um söluna á trylt-
um markaði. Þá hverfa einnig þau
samkeppnisstörf úr söguni.i, sem
að eins miða að því, að skruma
af vörum einhverrar verzlunar eða
fyrirlækis á kostnað annara sams
konar stofnana. Það er munur-
inn á samkeppni og samvinnu,
sem gerir gæfumuninn, — mun-
úrinn á óskipulagi auðvaldsins og
skipulagi jafnaðarríkisins, þar sem
stóru framleiðslutækin eru sam-
eign þjóðfélagsins og vélum og
uppgötvunum vísindamannanna er
varið í þarfir fjöldans, til að létta
honum vinnuna og spara vöðva-
afl hans, í stað þess að auka með
þeim atvinnuskort, eins og auð-
valdið er vant að gera, — því að
þess ær og kýr eru að snúa bless-
un framfaranna í bölvun fyrir al-
þýðuna, í von um hagnað fárra
eignarmanna á kostnað fjöldans.
I jafnaðarríkinu verða ekki að
eins skapaðar tómstundir, sem
hverjum manni eru nauðsynlegar,
heldur verður mönnum jafnframt
hjálpað til að nota þær sér til
manngildis. í jafnaðarríkinu verð-
ur kappkostað að gera vísindi og
listir að eign alþjóðar, — ekki
eingöngu fárra manna og svo
hinna að eins í orði kveðnu, held-
ur raunverulega eign fjöldans. Og
sú mikla siðabót mun komast á,
að vísu ekki alt í einu, heldur
á nokkru tímabili, mismunandi
löngu meðal hverrar þjóðar eftir
þroska hennar.
Baráttan fyrir framkvæmd þess-
arar hugsjónar mun gera oss
gledilegt ár.
Lelkfélafpð
er nú að leiká „Vetraræfintýri“
eftir Shakespeare, og er það ann-
ar leikurinn efíir hann, sem hér
er leikinn, en það er alkunna,
hve torleikin rit hans eru. Það
sýnir því bæði góðan vilja og
dugnað leikfélagsins með erfiðan
fjárhag og alt um hönd, að ráðast
í þetta.
Leikurinn er æfintýraleikur, og
hefir efni hans verið rakið hér
fyrr í blaðinu. Það, sem er ein-
kennilegast við leikritið, er, að
það er tvíhama, bæði sorgarleikur
og gamanleikur. Það vantar því
ekki tilbreytinguna.
Fer leikurinn ágætlega úr hendi.
Ekkert hlutverk er illa leikið og
mörg ágætlega.
Frú Guðrún leikur drottninguna
dásamlega vel, svo að jafnast við
bezta leik hennar. Indriði Waage,
hinn framtakssami formaður leik-
félagsins, leikur umrenningsþjóf-
inn Antolykos svo, að betri leik-
ur hefir varla sést hér. Þau ung-
frú Ejnilía, Ágúst Kvaran og
Brynjólfur Jóhannesson leika all-
leiðinleg hlutverk prýðilega. Ung-
frú Margrét Thors leikur Perdítu
kóngsdóttur óaðfinnanlega, en
feimni virðist baga hana, sem ekki
ier í frácögur færandi, því að þetta
er fyrsta hlutverk hennar. Gest-
ur Pálsson skilst og vel við hlut-
verk sitt, og eins er um Friðfinn
og jafnvel Val Gíslason. Tómas.
Hallgrímsson hefir mikið hlutverk
og vandasamt og hefir bersýni-
lega vandað sig, en þó er eins og
vanti herzlumuninn. Ungfrú Arn-
dís Björnsdóttir og frú Kalmann
eru einkarskemtilegar í smáhlut-
verkurn.
Danzarnir eru fallegir og stignir
létt af fögrum konum. Og um
fram alt er það þakkandi, að nú
heíir verið vandað til búninga sem
frekast má.
Þessi leikur verður lengi augna-
gaman Reykvíkinga.
Sprenglngarnar á götunum.
Hvernig stendur á því, að lög-
regla bæjarins lætur það viðgang-
ast, jafnvel á fjölfömustu göt-
unum, að unglingar hafi um hönd
alls konar sprengiefni, þar sem
alt' slíkt er bannað í lögreglusam-
þykt bæjarins?
Það mætti kann ske svara þess-
ari spurningu á þann hátt, að
það sé ómguölegt að hafa hemil
á slíku framferði, og getur það
vel verið rétt, ineð jafnfámennri
lögreglu, sem hér er. En til hvers
er þá þetta ákvæði sett í sam-
þyktina, ef lögreglan er ekki fær
um að sjá svo um, að því sé
hlýtt ? Til þess eru lögin, að þeim
sé hlýtt, og er leitt til þess aö
vita, að lögreglan skuli ekki geta
haft hemil á unglingum borgar-
innar betur en nú er. En þar sem
mikil hætta getur af þessu stafað,
bæði fyrir þá, sem hafa þetta um
hönd, engu síður en hina, er um
götuna ganga, þá er full ástæða
til þess, að eitthvað sé gert til
þess að minka þessar sprenging-
ar á götunum. Það er ef til vill
ekki hægt að banna alveg sölu á
sprengiefnum, en það er hægt að
setja það ákvæði í lögreglusam-
þyktina, að bannað sé að selja
þessa vöru frá 1. dezember til
2. janúar (eins og t. d. í Khöfn).
Myndi það draga töliivert úr
þessum sprengingum, því að þá
yrðu þeir, er ætluðu sér að
sprengja út gamla árið, að kaupa
þennan útlenda óþarfa, sem virð-
ist vera í öðrurn hverjum búð-
arglugga, fyrir þann tíma.
Ef til vill þarf eitt slysið að
verða enn, til þess að menn sjái,
að eitthvað þarf að gera.
S.
Firna fleiri en Aipýðíiblaöið.
Ummæli íhaldsmanns rnn „Mgblí4
Það er alkunna, að hvar sem
tveir eða þrír menn eru saman
komnir og talið berst að íslenzk-
um blöðum og blaðamensku, þá
eru allir, hvort sem þeir eru í-
haldsmenn eða aðrir, sammála
um, að lélegra blað sé ekki til
hér en „Mgbl.“, eftir að þar urðu
síÓast ritstjóraskifti. Sérstaklega
hefir verið við brugðið óskannn-
feilni þess við að tala fullum
rómi um hluti, sem enginn af
starfsmönnum þess bera skyn-
bragð á. Þó að íhaldsmenn hafi
séð það Iengi, að þeir hafa ekkert
gagn af blaðinu með svona rit-
stjórn, heldur eintómt ógagn og
skapraun, hafa þeir hvorki sem
heild né heldur einstakir þeirra
getað fengið sig til þess að kveða
upp úr með það.
Þó hefir einum af bezt metnu
og hyggnustu íha'ldsborgurum
bæjarins, Jóni húsgagnasmið Hall-
dörssyni, þótt kasta tólfunum, og
segir hann meiningu sína og sjálf-
sagt flestra íha'dsmanna, Um blað-
ið og frágang þess í „Vísi“ á!
gamlaársdag.
„Mgbl.“ hafði tvívegis verið að
gambra eitthvað um húsgagna-
smíð og allramildilegast verið að
gefa góð ráð og bendingar. Var
annað tilefnið fjórar prófsmíðar,
sem sýndar voru opinberlega og
Alþbl. gladdist mjög mikið yfir;
svo voru þær vel gerðar. Hitt
tilefnið var fundaskáli iðnaðar-
manna. Var „Mgbl.“ í 'bæði skiftin
að kenna þaulæfðum og smekk-
vísum mönnum „íslenzkan stíl“.
Fór það „Mgbl.“ mjög skernti-
lega, því að það hefir sjálft síð-
ustu árin verið skrifað í ósvikn-
um beitarhúsastíl.
Við hvern Jón Halldórsson er
að tala-, er ekki að efa: „Það er
6tlit fyrir, að það sé ritstjórinn.
sem skrifar.“ J. H. hefir séð glytta
í eitthvað af V. St. út undan 7
merkikertisljónshúðinni. En merki-
legast er þaö, sem
áhaldsmaðurinn segir um
„Morgunblaðið":
„mér dettur í hug að spyrja ritstj.
„Morgunblaðsins“ að því, hvort
þeir hafi ekkert eftirlit með,
hvaða smekkleysis-rusli sé kast-
•að í „Morgunblaðið“. Ekki sœmi-
legt mál, ekki sœmileg kurteisi í
rithætti og því síður nokkur mein-
ing hjá greinarhöf. Fyrst byrjar
hann á lofi, svo lasti, og að lok-
um ófœrt mál, og pó er liér berið
að rœða um ísienzkan stíl, ís-
lenzka heimiiisprýöi, íslenzka
þjóðrækni. ,Hvert viltu, maður!
fara og flýja, þú flýr þig aldrei
sjálfan þó‘.“ Þetta eru orð og
að sönnu hjá J. H., og herðir
hann þó enn betur á: „Ekki álít
ég, að Ríkarður hafi stigið nein
víxlspor, eins og greinarhöf. vill
vera láta, en hitt er ég jafnsann-
færður um, að greinarhöf. er ram-
Víxlaður, hvað dómgreind um ís-
lenzka húsgagnagerð snertir.“
Þetta eru alt unnnæli góðs og
greinds íhaldsmanns. „Mgbl.“ hef-
ir lagt 'það út sem illgirni, ^ð
Alþbl. hefir verið að setja út á
vitleysur þess og framhleypni, en
auðvitað var það misskilningur
eins og annað. En. hitt er það, að
blaði eða flokk er ekki verra gert
næst því, að haldið sé illa á mál-
urn þess eða hans, heldur en að
haldið sé illa á málum mótstöðu-
flokksins. Þetta skilur „Mgbl.“
auðvilað ekki og þá því síður
auðvitað ekki og þá því síður
hitt, aÖ Alþbl. sem íslenzku blaði
hefir þótt „Mgbl.“ gera íslenzk-
um blöðum í heild sinni lítinn
(