Alþýðublaðið - 25.04.1927, Síða 2

2
ALÞ. YtíUtíLAUlil
ALI»ÝlíUBL&BI©[
kemur út á hverjum virkum degi. í
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við í
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. f
til kl. 7 siðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl. F
9Va —101/s árd- °S KL 8—9 síðd' [
Simar s 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
(skrifstofan). ►
Yerðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 t
hver mm. eindállia. C
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan t
(i sama húsi, sömu símar). t
Alpingl.
Neðri deild.
Strandferðaskipið.
Á laaugardag-inn var enn lengi
rætt um nýtt strandferðaskip, og
voru nú umræðurnar fjörugri en
áður. Hákon fann, að mótstaða
íhaldsflokksins gegn pví myndi
mæiast illa fyrir og pótti sem
frv. væri fram komið honum til
óþurftar, og myndu andstæðingar
flokksins benda kjósendunum á
mótspymu hans gegn þessari mik-
iisverðu samgöngubót. Sú fyrir-
sögn samvizku Hákonar mun að
sjálfsögðu rætast. Jakob taldi
æskilegt, að Eimskipafél. islands
tæki að sér rekstur strandferð-
anna, en Magn. Guðm. kvaðst
vilja gefa því „Esju til pess að
taka pær að sér að öllu leyti
og veita því ríkisstyrk að auki.
Ekki óíéleg ihaldshagsýni(!). Héð-
inn Valdimarsson kvaðst vera
öldungis hissa á að heyra slík
ummæli koma frá manni í ráð-
herrasæti, og sé einkennilegt það
hatur, sem M. G. ber til eigna rik-
isins, að hann viil kasta þeim
burtu því til tjóns eins. Með slíkri
aðferð væri engin von til, að rik-
ið hagnaðist nokkru sinni á
strandíerðunum, sem ella er von
um með auknum samgöngum,
heldur lentu þá útgjöldin ein á
ríkissjóði. Einnig benti Héðinn
á, að sjóleiðin er hentugust til
pungavöruflutninga a ls staðar
þar, sem unt er að nota hana,
sem er í langflestum héruðum
hér á landi, og því séu bætur á
strand, erðunum bráðnauð synleg-
ar. Bj. Línd. tók undir það, sem
Jakob hafði ymprað á. Vildi
hann varpa öllum áhyggjum af
þinginu um strandferðimar yfir
á Eimskipafélagið og vita málinu
frá á þeim grundvelli, og flutti
dagskrártill. .þess eínis, en hún
var feld með 14 atkv. gegn 7.
Samþ. var brt. frá Sveini um, að
ski; ið skuli annaðhvort keypt eca
smíðað, i stað þess að fastákveða
nýsnilði. Nafnakall var haft um
aðalgTeiu frv. og var hún samþ.
með 16 atkv. gegn 11 atkv. í-
haidsmanra. Hinir greiddu allir
atkvæði með skipinu og Árr.i sá
16. Öl. Th. var veikur. Loks var
frv. vísað til 3. umr. með 16
atkv. gegn 10.
Rannsákn sjávarútvegsins.
Þá kom til síðari umr. þingsál.-
tíll. urn skipun milliþinganefnd-
ar til að rannsaka hag bátaútvegs-
ins og gera tillögur til tryggingar
honum. Hafði sjávarútv.nd. orðið
sammála um tillögu þeirra Sveins
og Ásg.; en eins og áður hefir
verið skýrt frá vildi Héðinn að
lengra yrði gengið, og væri nefnd-
inni falin rannsókn sjávarútvegs-
ins alls, en það vildu hinir ekki
aðhyllast. Héðinn henti á, að til-
laga sín væri í samræmi við á-
skorun Fislrffélagsins til alþingis,
og væri verksviðið ágætlega sam-
rýmanlegt. Bernharð haíði o,rð
fyrir meiri hlutanum, sem auk
hans eru Sveinn, Sigurj. og Ól.
Th., og kvað hann stórútgeröar-
rnenn ekki hafa óskað rannsóknar
á togaraútgerðinni, og tók hann
því trúanlegt, að hennar gerðist
ekki þörf. Hefði slík trúgimi ver-
ið' eðlileg hjá bami. Kvað hann’
útgerðarmenn Iíka hafa með sér
félagsskap, sem ætti að geta at-
hugað umbótaleiðir. Kvað hann
og starf nefndarinnar verða meira
og dýrara, ef henni væri einnig
falið að rannsaka rekstur stór-
útgerðarinnar.
Siíkt væri þó smávægi móts
við haguað þann, er oröiö gæti af
staríi ákveðinnar og framtaks-
samrar nefndar, ef þess má
vænta, að kosning lxennar verði
ekki skrípaleikur einn.
Héðinn kvað það hafa heyrst í
nefndinni, að togaraeigendur í
Reykjavik myndu ekki kæra sig
um opinbera rannsókn á rekstri
togaraútgerðarinnar, en alþýðunni
sé nauösyn á, að stórútgerðin sé
rekin þannig, að hún sé ekki alt
af öðru hverju að stöðvast. —
Hinir þingmennirnir létu sig þá
nauðsyn litlu varða, og greiddi
piginn þeirra atkv. með rannsókn
íogaraútgerðarinnar. Fólu þ ir
hana forsjón útgerðarstjóranna,
hvað svo sem atvinnu alþýðunnar
í kaupstöðunum líður. J. ól. vildi
fela lögfræðilegum ráðunaut, er
rikisstjómin útveldi, rannsókn á
hag bátaútvegsins, og talaði gegn
skipun milliþinganeíndar á sama
hátt og við fyrri umræðu málsins;
en er tillaga Héðias var fallin,
greiddi Jón ekki atkvæði. Samþ.
var, að hafa 3 menn í nefndinni
í stað 5. Síðan var tillagan uxn
rannsókn bátaútvegsins samþykt
og aígreidd til e. d.
Ræktunarsjóðsláit.
Þingsál.-tiII. um br. á regluerðg
ræktunarsjóðsins, um lán úr hon-
urn til rafmagnsstöðva í sveit-
um, kom þá til frh. einnar umr.,
og var hún samþ. til fullnustu
sem ályktun n. d. með þeirri
breytingu, að þau lán megi ve ta
til 25 ára. Sveinn vildi einnig
heimilá lánveitingar til varna
gegn landsspjölium, svo sem af
vatnagangi og skrióum.með sömu
kjörum og til túnræktar, en það
var felt.
Færsla kjördagsins
var tekin út af dagskrá, en er i
'sett i 8. sæti á morgun. Er Jón
Guðn. nú kominn með tillögu um
tengilið við fylgifrumvarpið, ]
stað þess, er feldur var, og stapp-
ar nærri, að það sé sama tillagan
upp aftur.
ESx*l deild.
Frv. til 1. um Landsbanka Is-
lands var til framhalds 2. umr.
Urðu umr. afskaplega iangar og
fóru mjög á vlð og dreif, og varð
enn að fresta atkvæðagreiðslu til
í dag. Varð og að taka önnur
mál út af dagskrá.
Nýja tillögu
flytja þau Halldór Steinsson,
Jngibjörg H. Bjarnason og Jón-
as Kristjánsson um, að lands-
stjórnin noti sér heimild í lög-
um um húsagerð ríkisins til þess
að'taka lán, svo að lokið verði
við landsspítalann 1930.
Erlendur Pétursson
í „Morgunblaðinu“.
Síðast liðinn páskadag skrifar
Erlendur Pétursson grein í „Morg-
unbi.“ undir fyrirsögninn! „Svar
gegn árás á Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur í Alþýðublaðinu."
Greinia á að heita svar við grein,
sem ég reit hér í blaðinu um
verzlunarmannafélögin.
Ég hafði heyrt, að Erlendur
væri bezta skinn, hógvær, draum-
lyndur, hversdagsgæfur og af
hjarta lítillátur. En grein hans ber
vitni um orðhák og æst skap. Ó-
kvæðisorðum er hrúgað saman,
og römm þvaðurssvæla um lygi
og fávizku fyllir greln rnann ias.
Vil ég því benda þeim kaupmönn-
um, sem standa á bak við „V.
R.“ og Erl-end, á, að það er ilt
verk og ómannúði’egt að æ: a slíka
menn upp og láta þá þjösnast
og álpast inn í blöðin án þess
að vera sér þess fyllilega með-
vitandi, um hvað þeir eigi að
skrifa.
En nóg um það, Erlendur minn!
Það er bezt að ég snúi mér að
því að ræða við yður í bróðerni
urn það, sem okkur hzr á milii,
en þér verðið að vera rólegur á
meðan.
Bíðið samt ofurlítið. Ég teygi
mig e tir v'ndlakassa .um, tek úr
honinn ei m „cijar“ m ð merk nu
Eriendur Ó. Pétursson, kveiki í,
spý römmum reyknum út í lort-
ið og athuga myndi.ra af yður á
kassa’o’ inu. Svora nú! Verið þér
ekki svona upp með yður af þess-
ari vegtyllu.
Nú er ég tilbúinn.
Þér haltíið þvi fram sem skoðun
yðar, að t. d. bank ■ menn .. éu ver; 1-
unarmcnn. Það er hægt að s; gj , að
bankar séu peningaverzlun, en
aldrei fyrr hefi ég heyrt þá skoð-
un, að bankamenn séu verzlun-
armenn. Eftir yðar skoðun eru
allir meðiimir þjóðfélagsins verzl-
unarmenn, ef þeir selja eitthvað.
Verkamenn selja vinnu sínee
Bóndinn selur afurðir jarðar sinn->
ar. Rithöfimdar selja ritverk sín
o. s. frv. Eru þeir þá ekki allir’
verzlunarmenn? Jú, eftir yðar
skoðun eru þeir það,
Verzlun er það, þar sem seldar
eru afurðir framleiðenda til neyt-
enda. Það, sem alment er skoðað
verzlun, er vöruverzlun. Ég skoða
þá menn vera verzlunarmenn, sem
vinna við verzlun, hvort sem en
x búð eða á skrifstofu. Ég álít,
að þér séuð ekki verzlunarmað-
ur, þó þér vinnið á skrifstofu,
þar sem seld eru farrými.
Hins vegar ólít ég það, að verzh
unarþjönar og þeir menn, sem
vinna á ýmsum skrifstofum öðr-
um, geti haft msð sér sameigin-
legan félagsskap til að vemda
hagsmuni sína. En í þeim féiags-
skap mega ekki vera vinnukaup-
endur.
Það, sem okkur aðallega ber
á milli, er það, hvort kaupmenn
— vinnukaupendur — og verzl-
unar- eða skrifstofu-þjónar hafi:
sameiginlega hagsmuni.
Það er ofur-skiljanlegt hverj-
um heilvita manni, að svo er ekkf.
Þeir, sem selja, haía ekki sömu
hagsmuna að gæta og þeir, sem
kaupa.
Kaupmaðurinn þarf og vill fá
sem allra ódýrastan vinnukraft.
Verzlunarþjónninn þarf að fá
sem mest íyrir vinnu sína.
Þér hljótið að skilja þetta, Er-
lendur! Þetta eru tvær stéttir, sem
hljóta að dei'a, því sjaldan geng-
ur það hljóða'aust að komast að
samkomulagi við vlnnukaupend-
uma um laun þeirra, sem selja
þeim vinnu sína, — nema ef peir
era ósamtaka og á tvístringi; —
þá ráða vinnukaupendurnir lög-
um og lofum.
Þér hampið því mikið og sláið
um yður með sterkum orðum yfir-
því, að verzlunarmannafélögin:
vinni saman í bróðerni, sátt og
samlyndi. En þrímenningarnir,
sem skriíuðu nefndarálitið, eru
eklrf á sama má’i og þér. Þeir
segja, að nú þurfi að leggja á
hylluna allan krit og ósamlyndi
til að vera færari í .baráttunni,
sem V. R. hefir fyrirhugað gegn
samvinnu- og jafnaðar-mönnum.
Þér hljótið að sjá ósamræmið hjá
ykiíur. Hvaða kritur er þetta?
Hvaða ócam'yndi? Jú, við vitum
það báðir, Erlendur! Það þýðir
ekicert að vera að þagga það nið-
ur, því þetta er ofureÖlilegt. Það
er ósamkomulag, sem sprettur af
andstæðum hagsmxmum, enda er
ljóslega tekið fram í yfiriýsingu
frá stjórn „Merkúrs" hér í blað-
inu á laugardaginn fyrir páska,
að hún sé sammá a mér um það
að „Merkúx" sé stéttarfélag verzl-
unarþjóna, — að „Merkúr" sé
fyrst og fremst félag verzlunar-
manna.
Þér kallið það freftju úr mér
ar birta þetta nefndarálit ykkar.
Ég vissi, að þið vilduð belzt Játa
þetta fara leynt, en það gerði ekk-