Alþýðublaðið - 25.04.1938, Qupperneq 2

MÁNUDAGINN 25. aprU 1938.
ALÞWMiELAeia
JÓN MAGNOSSON er nefndi
sig Ósinann — war í fjölda
rnörg ár ferjumaður við vesitiutós
Héraðsvaitna í Sfcagafirði. Jón
var tröll að vexti og annálað
heljarmiennit, svo að siajgt var, að
hanuim befði aldriei orðið afJfátt.
Komi það sér vel í pieirri stöðu
— pví ferjumannissitiarfið viar bæði
ka.lt verk og karJinann.Iegt. Jón
pótti jafnfriamt gáfum'aðiur og
naut lalmeninra vinsælldai. Um ós-
rnainn viar petta kvieðið og eru
vísumar ýmisit eignaðár Jóm,a,si
b'óinda Jónssyni í Hróiarisda,li, eða
Jónasi Jónsis’yni á Dýrfininustöði-
Um:
„Vísiindanma vö.11 pú plægif;
vel er á öllum taiuigum , stnengt.
Anda pínum ekfcert nægir,
utain p'að sé mikilfengt.
Barði kæl'a brjó'stið framia'n,
braut á herðum straumasull.
í pér tímiinn siett'i siamaln
silfur, sitál 'Og rauðagud.
*
Ósmiainn byggði sér hjá ferju-
st'áðnumi kofai, er hann mefndi
„Furðustrandb'." Hlóð hanin kof-
ann ú,r stórefliisbjörgumi, svo að
vakti undrun allra er sáu. Pegiar
hunn drukknaði í ósnum, var
petta ikveðið:
„Furðustranda steingirt borg,
starir út í bláinn.
Ósinn hefir ekka aíf siorg
eftir vininn dáœnn.
Frakkiar segjá oft frá ópægi-
lipgum atburðii, siem kom fyrir
Jioffre marsikálk, piegar hlamn var
á ferðalagi í Amieriíku fyriir um
18 árum.
Marskálkinium var bioðið í (miið-
degisverð hjá frægium dollara-
prinz, og af pví að marsikáJk-
urinn var fræigasti gesturimi í
b'Oðiniu, hlaiut hiann painn beiður
aði sitja til borðs með húsmóðlur-
inini. En hún var nú ekki betur
að' sár en pað, að hún liagjði svo
felda spurningu fyrir hinn fræga
mann, meðain á borðhaldinu stóð:
— Segið mér, hierra marskálk-
ur, hver var pað eigiinlegia, siem
vann 'si|gurinn við Marne ?
— Pað get 'ég ekki siagt yður,
frú min, 'sagði Joffre piurlega;
— ég veit bara pað, að ef við
hefðum tapað, pá hiefði mér ver-
ið kent uim, paö.
*
Kapteinninn piurfti að g'alngia
fyrir koriung'inn og hafði f-engið
lánuð hejðursmerki hjá yfirfor-
inigjainium til pess að puinitia sig
mieð.
— Þessi heiðiurisimierfci hefði ég
nú hélidur váiljað vinma á vígveli-
inuim, 'sagð'i kapteinninn við toon-
umgiiinin.
— Pví get ég vel trúað, s'aigði
konuinguTinn', — en pér getið ekki
búist við pví, að ég fari alð stofma
ti'l s'trrðs aðeinis vegna yðiar.
*
Einn af liðsforiingjum Napó-
l.eons var mjög prjó'zkufulliur óg
óplýðinn og óhlýðnaðist oft skip-
unuim Napólieo'ns.
Ei-nu sinmi, pegar lið'S'foringjan-
um hafði orðið p'aið á áð óhlýðn-
ast fyri.rsikipunuim Napóleons,
kaliaði N'apóLeon hánn fyrir sig
og sagði kuldalpga:
— Herra Hðsforingi! Þér eruð
éreiðanlegia höfðinu hæsrri en ég.
En ef pað kemUr fyrir einu sinná
ennpá', að pér óhlýðnilst fyrirskip-
Unum nunumi, pó skai ég sjá um,
að við yerðuim jafnháir.
*
Veturinn fer á flafck, flafck, flakk;
fæstir munu gráta!
1 Gleðiliegt sumar! Tiakk, talklk, takk
takk í sama máta !
Æskan. (
4. 'hefti yfirstandandi áigángs
er nýkomið út. Forsíðumyndin
er frá Eyjafirði norðanverðum.
pá ie'r leikrit í einum pætti fyrir
bö'rn og úngliniga', eftir Margréti
Jónsdóttur. Heitir pað: Viorið
kemur. Þá er Ijósmynd: Útisýn frá
Sfcafíafelli til Öræfajökuis. Bær-
inn á ströndinmíi, hieitir sa|ga eftir
Gunnar M. Mágnúss. Auk pess er
smælki til gamans og fróðieiks.
Naría Walewska og Napoleon.
~~--------
staða hvíia & sér með heljar- i
puniga. Og petta verð é]g að pioiia
umj pessar mundir. Hverniig á
hjarta mi'tt að öðiiast frið? Ó,
bar;a ef pér vilduið! Aðiöins pér
gietiíð yfiirbugað pær hindrjanir,
'Semi eru í vegi fyrir okkur. Og
vinur miinn, Duro'C, muu hjiálpa
ýður tiil pess. Ó, komiið til mjin!
alliar óskir yðair munu verða
uppfyltar. FöðUrijaind yða'r mup
'verða mér ennpá hjaírtfó'lgnaira,
ef pér haíiö aamúð með mér.
N.“
Maríia vár mjög óróieg,, piegar
hún las petta briéf. Þarna stóð
páð pó sviart á hivítu. Hann
bauðst til pesís sjáifur, að vieita
henni uppfylling allna óska henn-
ar, ef hiún láðeins viildi pýðast
hrinin. Maríu las lífca meira 'á
miM línanna, en í bréfinu stóð.
Húin sá í amda kórónu Póilanids
á höfði Napól'eons.
Aðeins pað, iajð hann niefndi
föðurland henínjar á nafin, vairð'
til þess, að bann vann slaúiúð
heninar. En ennþú hi'fcaði hún,
prjátt fyrir það, pó áð Potocka
greifafrú rérii lað pví öllum árurn,
að þettia/ tæfcist og Po,ná'ai:i0!wsíki
sárbændi hana u'm ‘að iáta úndan,
og bróðir hennar Lasoin'sfci herti
mrjög að henni.
Eniginn mintist á eiginmann
i hennar. Hiann var sjötuigur iað
aldri. Hamm var úr .sögunni.
Hvaða fcröfuir gat hann átt á
heindur hin:ná útvöldu.
Seinna uin daginn kom frú
Abramiowicz í heimsófcn til Mairíu.
Hún ias fyrir hana bréf, sem1
aUur pólsfci hiáaðaiMnn hiafði
skrifað undir, par sem Mn var
hvött tii pessi að liáfca að vilja
Napó'leions.
Það voru meðliimir, bráðiai-
birgðastjórnia'rdnnar, sem sfcrifuðu
Maríu Wa'lewsku eftiirfariandi
bréf:
„Háttvirta frú! Smámu'nmr geta
oft haft hinar álvarlegustu af-
lei'ði'nigar. Konu/rmar hatfa. aitaf
haft hiin mifci'lvægustu éhrif á
stjórnmáiin í heiminuim. Saiga
himna gömiu og nýju tímá siainm-
færiir ofckur um petta. Svo iengi
priárnar haifa vald á mönnunum,
mUnu pær veria einhverjir mierk-
Ustu pættir vaiidsinis,. Karimiaður-
inn getur fóraað pjóð siuni lífrnu.
Ko'nan getnr ekki varið’ Iiand sitt
með vopn í benidi, pað er 'ga|gn-
stætt eðii hennar. En í pesis stað
eru ti'l fórnir, siem: hún miegmar
að færia, pó tað hienni sé paið
máske efcfci ljúft.
Haldið þér, að Esther hiafi veitt
Ahasverus fcærteika sinn af ást?
Pað, að hún féll í öngviit, - þegar
Isieizkar togaraskipstjöri
setnr aflamet i Aaeriko.
JÓHANN AXEL JÓHANNSSON
AMERÍKÖNSKU bla'ðá stóð
eftirfarandi grein 17. jan.
síðast liðinn. Er hún uim íls-
lienzkan .sikipstjórla á amerískum
fcogara sem kom að liaindi með
hlaðafia iaf svart-kaTfa:
i„Fyrir nákvæmlega átta dög-
um síðian sijgidi Jóhanin Axel Jó-
hiannission skipstjóri á toigaralnuim
Miaris Stclia, hinu sterkliygðr
sfcipi sínu, í austnorðaustur frá
Chesapeake Light á veiiðar,, en
ætliaði sér p'ó sérstafclega lað
veiðia ísyart-karfia (biaok sea biajss)
Snemma í miorgun lagði hainn
sfcipi sí'nu í gilaða isóilisfcini upp að
skipiakví Balílards í Atlantic Ciíy
og isagði pei u, sem mættir voru
til peiss að bjóðia hann vélkom-
inn, að' hianin hefði meðfierðási 600
körfur af svari-karfia'.
Pessi afii Maris Stellu er laing-
stærsti aflii, siemi nokkurt iskip
hefir komið með til Noxfoifc.
Skipstjórinn, Axel Jóhannsision,
sfcemti'leguir, aðjllaðandi, unigur ís-
lendingur,, var mjög alúðliqgur
við blaðiamenndna í miorigun,
þegar hann var að segja peimi
hann hefði, vei'tt mikiið, en
varðfeí allra frétta uan,, hvar hann
befðii fiengið afiann.
„Ffekuriinin var hér og pia:r,“
s,aigðii haran. .„Hanm gekk í sitör-
uim torfum, og fengum við stór
köst, pegar við náðuim að kastia
í miðjar torfurnar., en oft kom
varpan upp tóm.“
„Hvar vioruð pér að fiiska,
skipstjóri?“ spurði eiun blaðar
mannainna. i
„Aðeins fáeinar mílur frá
StrÖndinni,“ var hið óákveðnia,
svar.
AÖ liokuimi, eftir noikkra vafn-
inga, sagði skipis'tjóriinm, a!ð hiann
hef ði fenigið niest af aflamum um
pað bil 65 niíiur austnorðaUis'tur
af Chiesapeafce Light á nálægl
65 faðma dýpi.
Skipstjóranum tófcst ekfci ■— eða
kærði ,sig ekki uimi — að sfcýra
fækar einistöfc atriði viðvíkjanldi
veiðinni.
I fáum lorðum sagt, þá var
hvorki honum eða sfcipshöfnimni
sérBtaklega huglieifcið að gefia
upplýsingar um hvehs vegna
svona mikill fisfcur væri á þœs-
um miðurn. Pað, sem1 þeim var
séristaklieiga hugteikið, var að af-
ferma og komast afitur á fúsiki-
miðin, á'ður en fiskurinm væri
kominin á aðra ópekta sitiaði.
Þet'ta er annað árið, sem Axei
Jóhiannsision fiskar á pessum sióð-
um. Síðustu vertíð bafði hann, og
skipshöfn hans hærri lauai en
nokkrir aðrir sjómenm í Glou-
ossterf lio'tanum.
Skipishöfnin á Maris Stella er
16 menn, par af tveir stýrimemn,
tveir vé'stjórar., matr'eiðsiuimaður
og loi'tsksytamaður.
Pessar 600 körfuir, siemi Miarife
Stella veididi, ættu að' vega á að
igizka 125 000 pund, svo p,að ætti
að nægja meðalf jölskyldu niofckria
föstudaga!“
Nýr bazar.
I Frlá í dajg er opnaður biazar í
kjallariabúðinmi á Hótiel Skjafd-
breið. Qg framvegis verða seldir
par handavimmumuniiir og leikfömig
til ágóða fyrir barniahieimilið
„Sólheima“. Buzariim verður op-
inn alla virka dagla frá kl. 2—6.
nema lau|giarda|ga íaðeims frá kl.
9—11 f. h.
húm sá hann, var einmitt Ml-
komirn sönnum fyrir pvi, að svd
vár efcki. Hún fiórnáði sér tíl piess
að' bjarga pjóð sirnnii og bliaut
virðingU al'lra að launum,.
Gætum: við bara slagt pað siaima
uut yður.
Og er'uð pér iekki eimmitt fædd
af hinni pólsfcu þjöð, sem við
öll IkjósUmi að bjarga.
Frú! Hlustiið á orð hims, fróma
guðsmanns, Fénielomis, siem sagði:
„Karlmennirnir, sieim í augumi
heimsins hafa hin æðstu völd,
gætu ©ngu komið til teiðar, ef
konurnar hjálpuðu peim efcki ti‘1
pess.“
Hlýðiið á pesisa rödd, frú, sem
er rödd pólsku pjóðarimnar, svo
,að pér getið notið peirriair gléði,
sem er pví isamfajra að hafa
stuð'lað ;áð velfierð 20 milljóna
pjóða!r“.
Lofcs þxaut mótispyrinia hinnar
Ungu grcifafrúar. Hún biað guð
að fyrirgefiai siér pá synd, siemi
húm var nú áfcveðrn í að drýgja,
og lét föðuriandsvimima um pað,
að hugga eiginmannimm. Hún
kvadd'i vimi sinia og ættingjia, eimis
og hún væri að búa sig undir
dauðiamn — og þó sýnidi vilja-
kraftur henniar og tilfinningar
páð,, að hienini stóð ekki á salma
um Napóieon, og að hún óttaðist
mifclu friemur petta æfintýri e;n
áð hún fyrirliti páð.
Hún lét færa Dunoc fáeiinarj
línuir, par sem hún liofaði keils-
aranum pví, að koma til hallar-
innar um kvöldið miiilli ki. 10
oig 11.
Undir kvöldið viku állir frá
henni, sem höfðu átt pátt í pví
að hvetja hana til þessa æfintýr-
is, og lofuðu henni áð vera einni.
Og nú fékk María hið sásjalsta
snmvizkubit. Kvenleiki hiemnar
rieis öndverður gegm peim van-
hieiðri, sem hún var neydd t'il áð
láta failla á sig.
Hún var að pví komim, að
skrifa keisaranum og sqgjá, að
hún kæmi ekki', en hún varð
hrædd og blygðaðist sín fyrir
allri pjóðinmiii, ef hún gæfist nú
upp.
Bréfið frá pólska aðlinúm hafði
ekki komlilst í jréttar hiendur; hún
var engin Esther og Napólieion
var enjginn Ahasvems.
Eða hvað?
Skyldi hann vera hinn lilngetlði,
eftirgefanliegi Xerxes, sem léti,
samkvæmt ráði Esthiers, myrða
75 000 pegna símia? Nei, pannig
mátti hann ekki vera, annars
myndi hún aldrei geta pvqgáð af
sér pan'n blett, að hafia íórnað
hionum pví dýrmætasta siem hún
átti: dygð sinnii.
3. kafli.
Bonaparte igekk um gólf í á-
kafri geðshræringu. Klukkan var
tíu. Durioc, trúnaðarviinur hans,
hafði fyrir hálfri khikkustund dk-
iið burtu í liokuðuim vagni, og
hann átti að færa Mariu í faðm
keisarans.
Klukkan valr h'álf ellefu. María
kom ekki, og Durioc dkki' heldur.
Máske hafiði eitthvað komið
fyrir. Hann átti ekki gott með aðj
sjá í gegnúm framxtíðaráætlialnir
Pólverja. Einmi|g haifði hann í
hiuga afibrýðissemi eiginmiamnsins'.
En þessí ei|gi|nmiaðuir vissi alt,
sem f ram' fiór — og- pagði Hann
tilhieyrðii hinum elzta aðli, þieirri
ættkvísl, sem pvær hvern blett
af mieð blóðl
En hann var auk piess Pólverji
— O'g pettá var árið 1807.
Varsjá lá hulin smæ. Þetta var
í janúarmánuði. Fyrir fralman
höIOina votui stórir garðiar minidir
snjó. Hér hafðii Si|gi|smuindur III.
staðiið, pegar hann sneri ságraðuir
heten frá Svípjóð', seinna, þegax
hann hafði si|grað Rússa. Hér
hafði hinn óhamingjusaimi Stanis-
Jáus Poniatowski kvatt hið sfumd-
úrlhnaða riki sitt, siemn hann átti
aldriei framlar að fá að sjá.
Napóteon hujgsaðii ekki eilniastai
úim alt pietta. Augnaráð' hams te'it-
áði að svörtum vagni, siem' átti’
að koma gegnuim gánginn eftir
garðinum. Hann gekk í óyndis-
skapi frá glugganum aftur, gekk
hröðuim skrefum' um hima skraut-
iegui sáli meði hinuim' dásaintegu
miálvierkum og líkneskjum og
dvaldi stunda'rkorn innii í Oestrair-
salnuim.
Paðan horfði bajnm út yfilr Var-
sjá. Hann sá hina volidugui,
pri|ggja alda gömlu Ömniui-ikilrkju,
hinaJr gömilu hálli'r, en meðlál
Leihfélag Hafnarfjarðar.
Hðrra. krakkl.
Leikfélag hafnarfjarð-
AR hefiir að undanföriiu sýnt
pienmam vinsæla gamánleik peiirra
Arnolds iog Baohs í Góðtemplara-
húsinu í Hafinarörði, alls sex
sinnum, altaf við miMa aðsókn
og góða'r viðtök'uir.
Efni lieiksilns er öllum pörra
Reykvíkteiga og fjötenörgum' öðr-
«m fcumnugt, og verður pað ekki
rakið hér. En um smieðferð leik-
endamna á hlutverfcum sínutm' ier
pað að segja, að pegar tefcifð' er
tillit tíil piess, að petta er aöieiins;
ainnar starfsvetux leikfélagsins og
aö surnir leikiemdainna hafa laldrei
á leiksvið komið fyrir en í piesisluto
leifc, ipá verður ekki ainmáð sagt
en peim takist furðu vel. Reymldar
má sitthvað' fimna að, en pað rná
líka hjá eldri og lærðari lieifc-
uruim. Það skortir til dæmáfs á
pað að geðbrigði. og tilfinmingar
frú Goðdal í flækjúnmii út afi
fyrra-hjón ahamd sbarni maminisilns
hennar korni nægilega frlafml í I)e5k
Sigríðar Jóhánniesdóttur, pótt hún
hinsvegar leifci mjög eðJilega á
köflum. Petta er í fyrsta siinn,
sem ungfrúin birtist á leiksViði.
„Krafckann", sem reyndar ©r
stór og stæðitegur maður, leikur
Gummar Davíðssion, áheyriendum-
um ti makillár skemtiúnair, ekfci
sízt piegar hamn er kominn í
kvenrnannsbúniimg og pykist vera
skáldkomam Stefán frá Helgafielli,
en sú rétta skáldkoma situr par
hjá og igerir grím að bomúrni.
Damíel Bergmamn, fortmaður
leifcfélagsins og leikstjóri, lieikur
Goðdal prófiessor og tekst mætia-
vel að sýna vamdræði og vamlíð-
am pess mæta mamnis út aff
„krakka'num", sem hiainn átti efcfci
og átti pó.
En mesta athygli vekur pó ieik-
ur Ársæls Pálissomar. Hamn lieifcur
Tihiorkelsen sýslumann og fier
pannig með pað hlutverfc, að
maður á ihálfbágt rniieð að trúa
pví, að UmdLr gervii! hiíns gamia
embættismamns sé unglimgspiltur,
sem leikið' hefir í áðieins eimu
lieikriti áður. Og leifcur hams ©r
altaff lifandr, — líka pegar hiann
píégir.
önniur smærri hlutverk í leikn-
Uim eru þessi :
Frú Thorkielsen — Kristím Si|g-
ulrða'rdóttilr, H-el;ga Stefáns — Elín
Guðjónsdóttir, Austmar lögfræð-
ingur — Sveimn Stefánssoni, stofu
stúlkan — Anna. Jóhaminsidóttir
og trésmiðuirinn — Jón Hj. Jóns-
son.
Öll eru þessi hlutverk sæmillega
íaf hendi leyst, og s'um meira. Og
leikurinn sjálfluir er eins og mie.no
vita sprenghlægiilegiúr og fymdion
frá hyrjun til enda. Páð er pví
ekki fiurða, pótt Hafnfíirðimgar
skemti sér ágætlega við piessair
lieiksýningar, eiida gerÖU' peir pað
í fyrrakvöld og giera sjálfsia|gt enn
svio lienjgi sem lieikurinn vieffður
sýndur.
Leikhúege*tur.