Alþýðublaðið - 20.08.1938, Blaðsíða 2

ALÞÝBUBLAÐIÐ
LAUGABDAGINN 21. ájgösl 1938.
HEYRT OG SEÐ
14
UMRÆÐ UEFNI
DAGSINS
Gnllfoss o§9 Geysir,
Hin dásamlega og velþekta skemtiferð um Grafning til
Gullfoss og Geysis verður farin næstkomandi sunnudag kl.
9 árd. Fargjöld ótrúlega lág.
1!
. .. Áik

1»
Iraðferðir 1 Afeirevrar
alla daga nema mámudaga.
Afgreiðsla i Reykjavik:
Bifreiðastöð ísiands, Simi 1540.

¥ NEUSTADT í TéhfcMAvBfcfn
heÆir só einkennilegi atbur'ð-
tir orðið, ajð maðar kvæntisit ktomu
sem hann hafði áðiuir verið kvænt-
ur, án. pess að vita aið svo hefði
veríð.
Forsaga málsins er þessi:
Áríð 1911 kvæntist lumglur þjónn
17 átaj ganmili stúiku. Eftir 2ja
árai óhamingjrusamt hjðnaband á-
kváðu ungu hjónin að skilja
Hann fór í stríðið, en húln varð
hjúkrunarkona.
Ma'ðáiinn varð ðrkusmlaiður
1 stríðinu ,og eftir að hann kom
heárn varð hann áð hafa hjiúkr-
unarkonu. Þeglar árin liðu varó
hann oft að skifta um hjúkrunar-
konu, en 'fyiir nokkru siðáln fékk
hann hjúknuinarikonu, sem honum
féll séiistaklega vel í geð.
Henni geðjaðist líka vel að
sjúkling isinuim og þar kiomi, að
þatu ákváðu að giftast.
En urndiun þeirra varð ©kki Htil
þegar það kom í Ijós á gifting-
anskrifetofunni, að þau höfðu ver-
ið gift — hvort öðnuu
•
Margskonar starfiagTeinjar eru
itil í hfiiminuím. Louis Bajkty, sem
er í ungversku Donáriögnegl-
unni hefír t. d. það eanbætti að
bjaxga möniniuim frá drukknuar í
'Doná. Enrafneimuír héfir honum ver
ið falið ó hendur að hiindra sjólfs
miorðskand'idata í því að fnam-
kvæma sitt hinzta verk.
Hingað til hefir Bakty hepnast
að hindna 366 mienn í því að
fyrirfara sér. Fyrir þetta hefí'r
hiajmi fengið viðurkenningu frá
rikámi ,en fná hinu greinir ekki
Ságan, hvort þeir kmrnna honium
nokknar þakldr, þe&sir ssm hann
hefir gripið fram fyrir hendurn-
ar á.
1 t ;
• : í
Hinn þekti enski aðmiráll, sir
John FLsher hélt eilnu sinni ræðu
fyrir sjóliðiuim stoum á fánaisMp-
inU'. Snérist ræða han,s áðaHega
tin það hvemig góðir sjóliðar
ættu að haga sér í landgöngu-
leyfi.
— Segjuim nlú til dæmis, sagði
aðntírállinn — að þið hafíð farið
inm á knæpu og fengið ykkur
glas af öli.
Ef það kæmi nú fyrir, að einn
feða annar borgari, og þeim er
flestum í nöp við sjóUða, færi
að glettiast við ykkur, þá myndi
veJ upp Blinn sjóliði drekka út úr
glasinu sinU og feoma sér þ ví
næst út .
Aðmtírállinm ætlaði nú að full-
visisa sig um það, að sjó.liðamlr
hefðu iskilið sig rétt og iságðii:
— Jæja, heyrið þér mig, WiJly
Black, hváð mymduð þér þá gera,
ef einhver boigarlinn færi áð yhb-
a;st við yður.
— Eg mymdi fyrst drekka: út
úr glatínu hans, og þvi næst
komai bonuim út, sagðí WiJly
Bia'ck.
*
1 borg einini í Mið-Evrópiu vaxð
einfeennilegur atháfður hér um
daginm.
Umgur maður stóð uppi við hús
vegg á götuhomí. Gamail maður
gteikk þar framhjá og raikst á
lumiga .mamtímm.
Þelr fótu að rifast og entíáði:
það á þvi, að gamtíi maðurimn
rak þeim ymgri löðmung. Þvi
næst iéttí hainn honum niafhspjald
ið sitt .
Urngi maðurimn lcát á miafn-
spjaMið og hrópáði:
— Hvað sé ég! Þér eruð' þá
faðir minn .
Þetta var siainmlieikuir. Faðir
háná haf ði sfeilið við komuma fyrir
20 árunx og fékk húm að hafa
spm þeima', þá kormumgan. Feðg-
amir höfðu ekki sést um 20 ár,
fyr em þama á götutomfciu.
Kaupum flöskur, flestar teg-
undir, soyuglös, tíropaglös með
skrúfuðu loki, whiskypela og
bóndósir. Sækjum heim. Verzl.
Hafnarstræti 23 (áður B. S. í.).
Sími 5333.
Geri við saumavélar, alls
konar heimilisvélar og skrér.
H. Sandholt, Klapparstíg 11,
sími 2635.
Útbreiðið Alþýðnbleðið!
Nýi akvegurinn til Krísu-
vikur. Fjölfarin leiö og
vœntanlegt aumarbústaða-
hverfi, Uamall skemtistað-
ur Reykvíkinga. Nýi&ndu-
stofnun nasizta hér á landi
Auglýsingar Þjóðverja, —
Danssamkomur og Knútur,
sem jarl pýzkra n&sizta hér
MIhpíIf laiaeiar á korninn*
VEGUKINN til Krísuvíkur er
nú kominn að Vaínsskarði,
en það er þar, sem gamli vegurinn
suður með Undirhlíðum liggur
austur yfir hálsana og til Kleifar-
vatns.
Til mála gat komið að vegurinn
lægi vestan við Sveifluhálsa, og
síðan Ketilsstíg suður yfir þá. En
sú leið er nokkuð lengri cg myndi
því hafa orðið dýrari. Þá er einn-
ig með þeirri leið sneitt hjá Kleif-
arvatni, en þar er mjög fagurt, þó
fremur sé þar öræfalegt.
*
Vatn þetta, sem mjög er af al-
mannaleið, er h. u. b. eins stórt
og Apavatn, og fjórum sinnum
stærra en Laugarvatn. Það hefir
verið eins og gleymt um alllangan
tíma. En fyrir þrjátíu til fjörutíu
árum fóru Reykvíkingar þangað
oft á sunnudögum. og var það einn
aðalstaðurinn, sem farið vaf til,
þegar farið var í útreiðartúra.
*
Ætlunin er að leggja Krísuvíkur
veginn vestan megin við vatnið, en
ekki mun fyllilega ráðið, hvort
hann eigi að liggja niður við vatn-
ið, eða yfir stapana. Til mála gat
komið að leggja veginn austan við
vatnið, en sú leið er lengri. Aðal-
lega mun það þó hafa verið óttinn
við snjóþyngsli, sem gerði það að
verkum, að sú leið var ekki valin.
enda nær endinn á Lönguhlíð al-
veg ofan að vatninu. Eru þar snar-
brattar brekkur yfir tvö hundruð
metra háar á löngum kafla. Alls
mun hafa verið varið í sumar 38
þús. krónum til vegarins, og er
vinnan nú hætt í sumar.
•
ÞaS er áreiðanlegt, að þessi leið
verður farin af þúsundum Reyk-
víkinga á næstu árum, þegar ak-
vegurinn er kominn alla leið til
Krísuvíkur, og þá mun Krísuvík
verða fjölsóttasti skemtistaðurinn
hér í nágrenninu um margra ára
skeið. Þessi leið er mjög ókunn
Reykvíkingum og einnig Krísuvík
sem er þó einhver sérkennilegasti
staður hér nærlendis og fagur
mjög. Er mjög líklegt að þar eigi
eftir að rísa upp mikið sumarbú-
staðahverfi í framtíðinni.
*
Enn er mér skrifað um heim-
sókn Þjóðverjanna, og þó að ó-
þarfi sé að svara þeim mörgu fyr-
irspurnum, sem eru í eftirfarandi
bréfi frá „Vögg“, þá finst mér rétt
að birta það. Bréfið er svohljóð-
andi:
«
„Fyrir nokkrum dögum var
auglýst að þýzka nýlendan (die
Deutsche Kolonie) hér í Reykja-
vík héldi skemtun í Oddfellow-
húsinu í sambandi við kornu þýzka
beitiskipsins Emden. Nú vildi ég
mega leggja fyrir þig þessar spurn
ingar:“
»
„Hvað er langt síðan Þjóðverjar
stofnuðu nýlendu hér í Reykjavík?
Hafa þeir stofnað nýlendur víðar
hér á landi? Eru þeir að bæta sér
upp nýlendutöp sín í Afríku og
víðar, eftir heimsstyr jöldina miklu,
með þessari nýlendustofnun hér
úti á íslandi? Var Emden hér í
kurteisisheimsókn eða var skipið
að líta eftir þessari þýzku ný-
lendu? Ef skipið er sent hingað í
kurteisisheimsókn, er það þá kurt-
eisi við sjálfstætt menningarríki að
þykjast hafa stofnað í því nýlendu,
eins og hinar svokölluðu siðuðu
þjóðir eru vanar að gera, er þær
taka að byggja lönd, sem áður
voru bygð óupplýstum villimönn-
um eingöngu?“
*
„Knútur Arngrímsson er hinn
eini íslendingur, sem mönnum er
bent á að snúa sér til í sambandi
við þessa skemtun nýlendunnar.
Lýsir hin brennandi ættjarðarást
hans sér helzt í því, að snúa of-
stæki sínu og heift gegn hinu ís-
lenzka ríki með því að ráðast sér-
staklega á stjórn þess og stjórnar-
hætti (lýðræðisfyrirkomulagið) og
vera útlendingum á sama tíma
hjálplegur með að stofna hér ný-
iendu?“
•
„Auglýsingar nýlendunnar birt-
ust ekki nema í blöðum Sjálfstæð-
isflokksins. Er það af því, að ný-
lendustjórnin sé í nánara sambandi
við hann en aðra stjórnmála-
flokka? Er það samband einn þátt-
ur í hinni dyggilegu sjálfstæðis-
baráttu flokksins? Eru fleiri þjóð-
ir búnar að stofna hér nýlendur?
Eiga aðrar þjóðir svona nýlendur
í Þýzkalandi? Höfum vér stofnað
þar nýlendu? Hefir utanríkismála-
ráðherrann (eða ríkisstjórnin) beð-
ið um nokkra skýringu á þessari
nýlendustofnun? Getur hún látið
það afskiftalaust, að hver þjóðin
eftir aðra komi og stofni hér ný-
lendur að vild sinni?"
*
„Reykvíkingar hafa nú undan-
farna daga orðið að horfa aðgerða-
lausir á það, að þessir Þjóðverjar
vaði í stórhópum hér um göturnar
syngjandi þýzka hermanna- og
nazistasöngva. Þeir láta hér sann-
arlega eins og þeir séu heima hjá
sér, eða í sinni eigin nýlendu, þar
sem þeir þurfa ekki að táka neitt
tillit til „hinna innfæddu“.
*
„Hvað segja íslenzkir þjóðernis-
sinnar og sálfstæðismenn hér um?
Segja þeir „ísland fyrir íslend-
inga“ eða „íslandi allt“, þar með
talin yfirdrottnun útlendinga?“
*
Það er alveg rétt, að framkoma
þýzku hermannanna hér var mjög
óviðeigandi og alls ekki sæmileg ó
ýmsan hátt, en hvað viðvíkur „ný-
lendu“ Þjóðverja hér, þá er mjög
algengt að landar í framandi landi
kalli félag sitt nýlendu, t. d. er sá
hópur fslendinga, sem er í Kaup-
mannahöfn, þeirfa á meðal oft
kallaður íslenzka nýlendan. En þar
með er auðvitað ekki sagt, og jafn-
vel ekki líklegt, að Þjóðverjar tali
hér um þýzka nýlendu í sama
skilningi.
Hannes á horninu.
Ensl ðtierðarféilg
éðnægð með Spánar
pélitik Chaiberialis
LONDON í gær F.O.
ULLTROAR 54 útgeröiarfé-
laga í Enigla'nidi haifa sient
Chambierlaim forsætii&ráÖiheTra
bréf, þar seim þeir sagjast ekki
sjá, hvað það eigi aÖ þýöa aö
setjia ;upp nefnd til þiess aið rann-
safeia árásir á bnezk islkip x ispömiskn
uiin höfiuim, þegar vitáð sé að á-
rásirnar séu gierðar aö yfirlögÖu
ráöi.
En'nifreimiur segir í bréfiniu, aö
Chamberlain hafi sfeýrt þiimgin,u
frá því, að Frianoo hafi faliizt
á áö boiga skaðabætiur. Hinaiveg-
ar hafi hann engiar trygginjgair
sett fyrir því, aö banm gierlði það,
og þar viö sitji. Þessvegna áiíta
sfeipaeigendiur það ekfeert ammaö
en tímatöf að sifeipa slíka mefnd
°>g liggji hitt mær að- kTiefjast
skaöabótamma.
Skipiö LÍIIy
ffá Beirgen leitaði hiafnar í
Hásavík fyrir hokkrum dögum.
Var þiaö mauöúgil-qga statt, hiafði
siteiytt á skeri viö Færeýjar, og
kom að því Jeki í hiatfi. Kafiari
var fehgirm fiiá Akureyri, og var
gejrt við skipiö í Húsavík. ÞaÖ
'iét úr höfm þair í igærtmorgum. F.Ú.
Mæðxasíyrksnefndin
biðlur konur þær, seim sótt h-afa
iu/m dvöl á Laúgiarvatni á hemm-ar
vegium, aö' komxia til viðitals í
Þingholtsistræti 18 mámúidiagimn
.22. þ. mi. kl. 4—6, -eðia: 8V2—10 e.
h. Safeir þesis, hve miaiigar um-
só'femir, ha'fa horist sér mefmdim
sér efekí fært áð taka þær, .sem
áðiur hia|fa, veriö.
H, R. Haggard:
Kynjalandið.
21.
— Hvíti maÖú'r; sú þjóö er rmiki'l þjóÖ. Hún á
heíma í -þokú'siealúi lamdi, í skú|gjgiu)n|uim frá jökultimd-
úlm. Menm eru þar stórvaxnari en annars staðar, og
grimmir mjög; em komúT þeirra e'ru fríðar. Ég veit
Bkfeer't um úppruma þejrrar þjóðar; sögurnar um hanm
ha|fa 'týnst á tíöniuttn öldumi. En þejr títbiðja ganrlá
s'tejnjlikTieskju í dvie(rgls!lík.i og fórna mönmum'. Undir
fóitum lífcnöskjiuninar er vatnlspolhxr, og umdir þejm
polfi er helör. í þeim helli, hvití maðúir, eir sá, sdm
þéir dýrka í lífeingu við' hiÖ' efna\ Jal, ,semx er voöa-
•iegt masfn'. .
— Á'ttw viö þa,Ö, aö dvergu-r hafist viö í helJ-iin'ujm ?
spuröi Leoniard.
— Nei, hviti mamöur; enginin dvengnrr, hieldur afar-
s'tór feróikódíll, sem þeiir fcalla oximiiinn. stærsti krók-
tíffl í öllum heámjmúm, og sá elzti, því aö hamm hefiir
verið þar frá byrjum heimsiniS'; og þaö er þesisii orin-
uir, >sem é'tur líkami þeirr.a, er fórnaö hefir weríið himum
siva.rta guði.
— Eiius og ég tók fram áðúsr, sagðii Leomartí., —
þá er þetta att irómántí'skt mjög og s,kemtílegt, en
é|g fæ efeki séÖ, aö þáð .sé úinf áð gera slðr irjifeSljí
panimgá úr því.
— Hvxtí mjaður; mnaminialf er ekfci þaö einia-, sem,
pjrestaratír hjá Börmpm þofcunmar fórna guöi si.nium
Þeár fórnja ho,n]Uim Hka. ööru eim-a leikfengi og þessu,
hvfi máðúir; og húm opmaöi' skymdilriga á sér höndiiin-a
og sýndi Leonard roðasteim, eð'a steim„ sem sýndrit
vera roðosteStnm, svo stóram iog með sivo ymdis'liegumi
Ilt, að hamm starði á hanm steinihiisisa og fófck ofbirtu:
i augum af að horfa á ha-nm. Gims'teinnirm var 3/00-
viftaö óstlpaður af mammiai höndum, en hanm var e-inis.
s-tór og sólskrikjuegg; haun var á fitin-n eins o^
hneánasta dúfnabílóð, engin rifa i homimi, iog hann
var næstum því hnöttóttur, h-aföfi auösjáanilega slíp-
as-t þanriig af vatni, sem um hantti haföi leikið.
Nú viill-di svo- tiil, að- Lepmard hafðá nofekuTt vit á jg&n-
site.iinúm; en því mxður þekti bamm mi-nnia, tíl eim-
fceminamma á roÖiasiíieimUm en öðiraim- gimsteinum. Svo
emda þóitt þáð gætí verið, aÖ þetta dýrölpga sýnis-
lipnn væri sammú'r roöásiteinin, ©ins og hann sýndiist
veria., þá gait líka hiugstaSt, aö þetrtia væri iekki mierna
B|pinel: eðá grán-at, qg þvi mi'ður h'afði hanm engin rá-Ö
meíði aÖ íleysá úr þvi vafám-áli.
— Fijnlnur þjóð þin mikiið af þesisumn smásteimum,
Sóá? spuröi hiánin; — og sé svo., hvar er þeirra þá
áð -leíta?
— Já, hvíti möðUr; húm finmur miárjga af þeím, þött
fáiir :séu- isvoinia stórir. Þ-eir eiu gráfin-ir út úr þuriuim
iækjarfarvegi á emhverjuim leynistað, sem- emgimm,
þefefcir memk piúesitármir, og hjá þeiími eáu áðrir yndis-
lega fálilegir steimar, bliáljeitir. , \
— Það eru að-, I'íkimdum safírar, ,sajgi'ð(i' Leonálrd við
sjáffikn -&ig; — þeir ©ru verfjúílpga, s'ámíam.
— Þeir grfafa þái Upp á h'verjju á'ri', hélt húm áifram,
— og 'stærstí steimniinm, siem fimst, er bUmdÍmm við. emni
fcomiu þieirrar, er, fórma á sem eigintoomiu guösims Jals,
SeSnina etr gjimsteámmliinm tiekinm af leinmi hen’mia'r, áðUr
en hún deyr, og fiálimw á einhv-erjum leynisitað, -og
þar eru áltír þeir 'Sit-eámiar fáMiiír, isem fórtmirkonurnar
iíafa bor'ið úm óteljamdí rni-örg ár. Meira áð segja,
húgum í Jái eru búíim ti'l úr silíkum sitieimuim. Ságtam/
segic, áð Jai, gúð hiims il|a, háfi d'repiö inóður sxlpa,
öctui, á llöngu lliðmum öldum. H/ainm drap hama þar
s-em steám-arnfir em, og raiuöu igiim-steiinarnir em blóö-
hieninfar, pn bliáu siteinarmir etu tár þau, siam hún feldii,
þeglar húm ,var að bfiÖjá sér vægðár. Þess viegná er 010-0-
öcu boriö fram sem fóm ha-mda J-a.J, og þvi mum,
veiöá fram halidiÖ, þajngað tíl Aaa kemur aftur tij
þes-s' að ieka úr lian-di dýrkúm þá, er homumi er veítt.
— Það er s;amnlarlega( heilmiMÍ -goðafræði, þettai,
siagði Leonard. — En hliustaöú nú á mig, móöir góið.
þm svo líkir, aði emgfimm, sem- ekki er læröúir í þieirri
Ef þe-ssi sitieimm er það siemT ham-n sýmis,t vema, þá er
híamn rmargna giul'lúm's&ai virði, en áðrir steinaT eru ho.x-
grein, jgetur þefct þá sUntíur, og ef hamn er éimm -af
þ-eim 'steimumi, er ha-mm efcki mikilis vfirði. ;En þáð'
gieitur vel veriö, a'ð þessi .stebin og himir stSnamiri,
sem þú talar um-, séu sanmir roðiásteimiaT-, iog aö minsía-
kostí er ég fús á aö leggja á tvær hættur mé'ð þiaöi.
En: 'segðu -mér mú, hvað fyrir þér vakir. Þetta e'r aMirai
bezta saga, og það- getur vel veriö, að roðiasteimarin:ir
séiu þar sem þú ;segir; em hva'rmíg á- ég áp má þieájm?/
— Ég befi' húgsað ráö mitt, hvítí mxaður, svaraði
húta. — E£ þú vilt hjálpa mér, býöst ég tffi iað- gefa{
þér þemmam stefin„ sam þú hieMur á; ég hefi falið
hamm á mér Umi mörg ár o(g engum ságt aögu hamssi
nefi', efcki eiinU sin-mi. Mavo-om. Ég býðst til að gefla
þér hanm nú þegar, ef þú vilt lofa mér því, að þú
s,ikulfir reyna að frel-sa húsmöður imfiina, því aö ég sé
það á iau|gumu'm í þér, aö efi þ'ú lofer ei-mhverju, þá
mjumS'r þú stam-dá vdð það; og hún þaignuÖi og l©it fasrt
framiárn í hanm..
— Gott og vel, sa:gði Leonárd; — en þegar áhættam
sr taM-rn tíl greilma, þá fin-st mér ekfci, boð þli-tt vieirá
nógu gott. Ðimsi og -ég sagði þér, getuir verið, lað- þessii
sit-eflnjn isé einsfeis viiriM; þú verfður að bjóðai betur,
móöfir góð. i
— ÞaÖ <ejr vísrt um þafð, hvít'i rnaöu'r, að ég h-efi
ger.t mér rétta hUgmymd um þig, 5^3^301 Sóa mietð
fyrSriitmímgars,viip; — þú ert líka hyggimm; lítiið veerfe
er únniö fyrir lítið kaup. Hlú'SitaÖu nú á:; þettu er
b-orgunfiim, siem ég býð þér:
Ef þér hieppmasit fyrirtækiö', og H'járðkiamiam kiemst
liflandi úr greipUlm Gula Djöfufi-siims, þá 1-ofia ég þvi
fyrir hemmair hönd og rniinia, að- ég skail fyigja þér til
iámds ÞokuiýðsSms-, -og sýnia þér þar veg til þies-s áð ná
í alla þá óteljandi siteina,, sem þar em fó'lgmir, halndiaj
Sjjálflum þér.
— G-ott -óg vel, sagði Leonárd, — en hvets vegna