Alþýðublaðið - 31.08.1938, Page 2

MIÐVIKUDAG 31. Ág. 1938.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
^HEYRT OG SÉÐjj
UMRÆ DUEFNI
Vænt kjSt a£
veturgðmln og sauðum
mjiifflédýa* *f i smásiiln.
Kptverslonln Herðnlrei,
FrlMrfeJnveg 7® HSmi J
Norðurferðir
til og frá Akureyri
alla mánudaga, þriðjudaga og fimtudaga
Afgreiésla á Akureyri*
Bifreiéasfié 0ddeyrai*«
Beztar eru bifreiðar Steindórs.
Simi 1580. Steindór.
Hraðferðir til Uureirar
afila daffa neina mánvKdaga.
Afgreiðsla í Reykjavík:
Bifreiðastöð íslands, Simi 1540.

MAÐUR niokkur hafði hieyrt
sagnir um pað, hvað póst-
menn væru dujglegir að kioma
bréfum tíl skila, enida þótt nafn
og heimilisfang væri ekltí siem
greinilegast. Hann hugsaði sér að
neyna í þeim polrifin, ]ét bréf í
póstkassann með utaniáskriftinni:
„Til hieimskasta mannis í heimi.“
Skömtmi seinna fann hamsn ibréfið
» sínu eigin póstboxi.
*
Englenidingar hafa fundið upp
rakvélablöð úr gleri. Þau eru
jafnsterk lOg stálblöð, en ekki er
hægt að hvessa þau.
Það er ekki álitið, að pau nái
mikilli útbreiðslu í Skotiandi.
*
Nilsen famndsali hafði fiarið
fnemur seint á fætur oig átti pvi
mjög annríkt, pvi að lestin átti
að leggja af stað eftir stunidar-
fjórðuug.
Þtegar hann tan ofan í forsal
gistihússins varð hann pesis var,
að hann haiði gleymt handtösku
sinni á lagUibekfcnuim í herfergi
sínu á fjórðu hæð. Kallaiði hann
pá á ungpjón, sem var par nær-
staddur og sagði:
— Hlauptiu fyrir mig upp á nr.
412 og vittu hvort hanidtaskan
mín liggur par á lesgubekknum.
Ungpjönninin skauzt iina í lyft-
una og kom eftir andartak ofain
aftur. Hann hneigði sig kurteis-
Iega fyrir Nilsien og sagði:
— Jú; handtaskan liggur á
legubekknum.
Nilsten misti af lestinni.
*
Árið 1894 var lagðiur sámi eftir
löngum dal í Norður-Nonegi.
Vmsir par í sweitinm vildu ekki
trúa pví, að hægt væri að tak
við menn í mikilli fjarlægð. Þar
á rneðal var Reiar Tryten. Og
hann ságði pað leiinu daginin við
Hiolterud kaiupmiann í Opstad-
hma, en hann hafði eitt petta
nýmóðins áhald hangandi’ á
veggnum.
— En hvað slegðirðu um pað,
ef pú fiengir að tala við hana
Kersfti pína í símiann minin; held-
urðiu, að pú myndir pá tma?
— Já; pað xnáttii reiða pig á.
Holterud hringidi nú til Hegg-
Um, slem' var tveim míliuim norðar
í dalnum, log bað luim að náð væri
í Kersti Tryten, sem átti heima
par rétt hjá.
Reiar beið með mestu efitir-
væntingui eftir samtalinu. En
meðan hann sat og beið, tók að
diimtma í lofti og var priumu-
Iveðfur í aðsiigi.
Þiegar þiumJurnar vomu ný-
byrjaðar að drynja heyrðist
hringing. Holterud sagði Reiar,
að hann skyldi bara talkia heyrn-
artólið og tala í talrörið. Hann
skyldi bara spyrja, hvort petta
væri hún Kersti Tryten.
Reiar greip áhaldið með mestu
varkárni lOg bar það upp að eyr-
anu. En í siamia bili1 heyrðist óg-
urlegt brak í áhaldinu og sást
blosisi. Reiar mistí heyrnartólið
og féll, einsi og hann hefði verið
sfciotinn. Þegar hann reis úr hot-
inu, svimaði hann ákaflega.
— Jæja; hvernig liður pér?
sagði Holterud, pegar Reiar var
niokkurn veginu bújjkim að oSj sSf»
— Jú; pað var áréáðianl^a K$M
Kersíti; hún er ekki vön að idfaga
af sér, pegar henni býðUrsvovið
ab horfa. En aldréi hefir hún
verið jafin þunghjemt iog núnia.
Úrval af fallegum
eftirmiðdagskjólmn.
Sanmastofa
Gnðrðnar Arngrímsd.
Bankastræti 11
Síma 2725 Sfmi 2725
Kopar kayptar f Landsmlðj-
Kaupum flöskur, flestar teg-
undir, soyuglös, dropaglös með
skrúfuðu loki, whiskypela og
bóndósir. Sækjum heim. Verzl.
Hafnarstræti 23 (á'ður B. S. í.).
Sími 5333.
Nokkur orð um réttlœti og
og óréttlœti. Gamli og nýi
timinn. Breytingarnar, sem
barátta alpýðufélaganna
hefur skapað. Fréttabréf i
Vestur-íslenzku blaði frá
borgfirskum bónda. Þegar
menn gleyma dœgurpras-
inu. Er pað skynsamlegt
eða mannúðlegt að berjast
gegn socialismanum?
Atkugaiir lamesar á horninu
EIK, sem muna fyrri tíma
réttleysi alþýðufólksins, um-
komuleysi hinna ellihrumu og
barna kotunganna, geta dæmt um
framfarirnar, hina auknu mannúð,
árangurinn af baráttu alþýðufélag-
anna og Alþýðuflokksins. Breyt-
ingin er stórkostleg. Eiga lögin
um alþýðutryggingarnar ekki
minsta þáttinn í því.
Hvað segja menn t. d. um mis-
muninn á kjörum þeirra kvenna,
sem mist hafa mann sinn og föður
í sjóinn? Fyrrum voru börnin tætt
frá móður sinni og send sitt 1
hverja áttina. Nú er það næstum
alveg trygt með dánarbótunum, þó
að þáer séu ekki nógu miklar, að
þetta þurfi ekki að koma fyrir.
Auk þess sem þetta er mannúðar-
mál, er það og hagkvæmt fyrir
þjóðina. Því að á heimili móður-
innar fær barnið betra uppeldi en
á hrakhólum hinna vandalausu.
*
Það er óþarfi að vera að telja
þetta upp, því að dæmin eru svo
fjölda mörg'. Nýlega sá ég frétta-
bréf héðan í einu blaði Vestur-ís-
lendinga. Fréttabréfið er frá gáf-
uðum bónda í Borgarfirði, og segir
hann meðal annars í bréfi sínu:
*
,,— Fæstir bændur hér í Borg-
arfirði skipa sér í flokk jafnaðar-
manna á sviði stjórnmálanna og
þykjast vera í beinni andstöðu við
þann flokk, en samt verður það
svo í verki að jafnaðarstefnan birt-
ist í ýmsum myndum. — Fátæk
börn njóta jafnréttis að öllu leyti
með fæði og klæði við þau börn,
sem eiga efnaða foreldra. Sama er
um kenslu, að þar er allur munur
horfinn. Nú er ekki það barn til í
sveitum þessa héraðs, sem ber
nein vanþroskamerki vegna fá-
tæktar. Eru það augljós merki
samúðar og menningar. Svo er það
DAGSJNS
og í gestaboðum, að nú er sá vandi
úr sögunni, að raða mönnum eftir
efnum og ástæðum. Nú sitja hlið
við hlið fátækir og ríkir, háir og
lágir. Þá eru þéringar óðum að
leggjast niður, og eru það hinir
ungu mentamenn, sem að því
styðja.“
*
Og hann heldur áfam:
„f öllum alþýðuskólum þúa
nemendur kennarana. Sama er um
yngri presta, að þeir þúa alla karl-
menn í sínum sóknum. Ég bendi
á þetta því til sönnunar, að jafnað-
armennska er orðin hér ríkjandi,
þótt ýmsir telji sig í beinni and-
stöðu við hana.“
*
Eins og sjá má á þessum um-
mælum, hefir réttsýnn maður
haldið þarna á penna, og virðist
hann ekki standa fjarri Alþýðu-
flokknum. Skyldi vera hægt að
draga jafn heillavænlegar álykt-
anir út af áhrifum hinna stjórn-
málaflokkanna í bygðum lands-
ins?“
*
Vinur minn „Þjóðólfur“ skrifar
mér á þessa leið í gær:
„Þegar miklir sorgaratburðir
eiga sér stáð, eins og slysið í
Tungufljóti, sem nú um skeið hefir
verið á hvers manns vörum, kem-
ur ýmislegt merkilegt í ljós. Eitt
af því merkilegasta er það, að hér
um bil alt, sem annars skilur
mennina, svo sem t. d. trúarbragða
og stjórnmálalegs eðlis, verður að
þoka fyrir hinu ,.humana“, þ .e.
a. s. fyrir hinu mannlega, — fyrir
samúð og löngun til að hjálpa og
hugga, að svo miklu leyti, sem unt
er.“
*
„Á örlagaþrungnum stundum
mætast menn fyrst og fremst sem
menn. Þá skilja menn, — ef ekki
með heilanum, þá með hjartanu,
— að hið eina, sem raunverulegt
gildi hefir, er kærleikur og mann-
vit, — og hætta að deila um auka-
atriði. Þá skiftir ógnarlega litlu,
hvort menn eru t. d. það, sem kall-
að er „kristnir" menn eða Budd-
hatrúar — eða hvort þeir kenna
sig við nokkur trúarbrögð eða eng-
in —, eða hvað þeir kalla sig í
stjórnmálum, svo nokkur dæmi
séu tekin. Boðskapur sorgaratburð
anna er því vissulega ekki boð-
skapur einhvers ákveðins sértrún-
aðar eða stefnu — síður en svo —
heldur fyrst og fremst boðskapur
samúðar og samhjálpar, — boð-
skapur þess, sem Danir kalla „dét
almen-menneskelige.“
*
„En svo er hið mannlega eðli
breyzkt, að þegar sorgaratburðirn-
ir eru liðnir hjá, er eins og þessi
boðskapur þeirrá fjari ótrúlega
fljótt út í vitund manna — eins og
fagurt sönglag, sem deyr út í
fjarska, og aftur er farið að deila
[ um „keisarans skegg“. — Boð-
skapur sorgaratburðanna, sem er
fyrst og fremst boðskapur kær-
leika og mannjafnaðar, hefir ekki
náð meiri tökum á mönnunum en
þetta. — Hvenær vitkast mennirn-
ir og verða — ekki aðeins við og
við — heldur allt af — fyrst og
fremst menn?“
*
Menn eiga alt af að vera menn,
og er það einmitt ekki fullkomlega
mannlegt að deila um skoðanir og
stéfnur — en láta vopnin síga, þeg-
ar það á við? Stétt, er á við óþol-
andi órétt að búa, verður að berj-
ast gegn óréttlætinu, og fyrir rétt-
lætinu. Þeir, sem berjast gegn
jafnaðarstefnunni, eru ekki ein-
ungis ekki „humanir“ — heldur
líka óskynsamir. — Öll barátta á
hins vegar að vera háð á siðferði-
legum grundvelli — og varast að
sú barátta skapi hatur, en því vilja
margir gleyma.
Hannes á horninu.
Fliutningiur.
Þegar ég tók við stjórn KÍTk ju-
sands var þar óhemjiu riottiugang-
ur, ég hrisitá mitt rau&a skiegg
íraman í gtefésiíð' á rottiuiniuim iog
pær hnmdu riiður hægra raegin
viö' íbúðiina en vinisitna miegin
Rtráði ég mieð dttftí. frá Ágústi
Rotturoar ieriu að nnestu d>aiuðar
eðia flimar inn á Klepp iog ier
nú Htelrgi farin að eltast við pær
0|g blæs á pær með síinax ógu r-
legiui niefi. Giuðmiundur .skipstj. er
a'ltaf að amiðia ag í staind að
sietja íbúðina, hanm ve'rðtutr í öðr-
urn lenclamuim en ég í hiniuim. Við
íölium saman í gegmirn húsið á
•roorgnaná og við paiu. köll valkna
allir Samídbúair og enu nú afli,r
búnir að kasta sinum vtekjaua-
klúkfcuim, ég kem í staðimn. Eg
filiutti 30. ágúst. Nýi búswMrm
miiriln' á að heita, Sjómainmjahúsiið.
öddltir SiígurgeÍTiS'Sion .
Útbreiðið Alþýðublaðið!
H. R. Haggard:
Kynjalandið.
28.
þeim búningi til bá stigvél og barðastór flókahatturi
með strútsfjöður. Þar yiom líka niokkrar anab'iiska'r
skykkjuir og túrbanar, viðh.aífnarföt prælafca'upmann-
anna, og höfðu pteLr haft pau föt mieð s,ér til pess:
iað vera prúðbúnir, pegat þieir kæmu aftur. En paö
dýrmætasta af öllu, semi pau fiundu, var leðiurpyngjiaj
í vaisa' á einkiemmiisbuxuinum; i pyngjummi var upp-
hæð, sem floliksfioringinn hafði grætt, sjálfsagt með
eirihverju hieiðariegu móti; en hoinum hiafði pótt viss-
ara aö bera ■ hiamia altaf á sér, jafmvel á fieröum. Þegar
þau fóm aö skaða í pymgjuna, sáu jialu, aÖ í h,enn,i
vom mokkuð yfir 100 pund ensfc og e'itthvað 12 leÖai
15 portúgalsfcir gullpen.ing.ar.
— Nú legg ég paö til Baas„ sagöi Otur, að við
förum i þesjsi föt.
— Til hvers? spurði Leonard.
— Tíl pess aÖ pegar prælakaupmennirnir sjá okkur,
þá haldi pfíir, aö vxö sléum, félagar peirrla.
Það fó svo í augum uppi, hve mókill hagur var
að pví aÖ takai petta til biiagöa, aö þaö var hSdaust'
gert. Þegar Leonard var kominn í pienman dulairbúmimg,,
hafði btumdið .silkibeltil Um mittiö og staimjgiö í það
akambyssta, pá heföi vpl imátt ætla, að ham.n væri einn
af himium grimmtastu þrælakaiupmönnum. Otur vair lika
all kynlegur áístýnidum, klædd'ur í arabiskan búnimg
ogj með túrban á höföinm. VandræÖim voru pau, að
af því aö hann var dvergur, voru öll fötin hlouujm,
of síð. — Að lokum var tekim sú ákvöiöum,,
að sníða þau Um, og voru ©k'ki hafðair á Ípví újðiraij
sveiflur, en að þata vtírju lögö á trébú/t '0)g sviq-
höggvið meðan af þeim rnieð slverði.
Þegar þeir höfðu haft faMskifti og falið sín eigin,
föt ásamt vopnum peim, sem peir purftú ekki á að’
halda, í reýrnium, með peim nokkúð ólíklega mögu-
leika fyriir augum, að pað kynni að verðá, eiftihveirt
g,agn að, peim siöar, pá bjiuggust pau tíl að leggj'a af
stað fótgangandi yfir mýrarnair. Þegar pau vO'TU að
fara, datt Leoniaiiid í hug að tlaíka gíullpyngjUúai >og
stinga henníi í vrisa sinm, og það gerði hunm. Hapim',
tók ekki nænri sér að færa aé|r í nyt peninga preela,-
kaiupmannslms, en auðvitað ætlaði hanm pá ekki hamidia,
sjálfium sér, heldtar til pes!S að fá fyrirtæki sínu frata-
ge.ngt.
Nú lá Ieið þeirra yfir mýralrnair og eftir leynistig-
um, s«m engiinn, er ©kki hefði fia’riið þar tam áðuri hefðii1
getað fiuindið. En Otur hafði ekki gleymt veginum.
Áfram héldu pau í sjieikjandi sólarhitanu'm, pví að,
pau þióröu ekki að tefja. Engam lifándi mlalnm hittu
þau á liaið sammi, en hér og par fiumidu þau lífc þræla-
vasalinga, ug haíði líkömurium verið fieygt út í fienin
fram 'með veginium. Veguirrnn hafiði vierið fiarinn, lag
paö inýlega, af fjölda marims,, og sáust spor eftír tvo
múlasma eða asna.
Loks,ins var pað, hér um bil einni stumdu fyritr sól-
sietur, aö pau komu að aöset:ui]s)staö Gula Djöfiulsins.
Afs^taðan var sú e’r niú sikal greima. Staiöurimn vaír á
eyju, sem alls mium hafa verjð fjörar til fimmi lekmur á
Sjtærð. Bn af pesisu isvæði vaT ekki netna svo ’sietm
hálf priðja ekra byggiieig; hiinm hluti eyjarinn'air va,r
íien, þakim mjög háumi' reyr. Hann óx frá stantdi miklu
niorðan og aiustan miegim eyjarimmiair og att upp uö
lágiu giröinjguniuim umhverfisi húsin; þeim miegim pótti
Sitaðurinn fullvel varinn af fenjumum, og svo af breiðáj
sundimu. En að sunnian og vestam var alt öðrtu vilsi
um að liijatst, pví að þar var stia'ðUrinm ramlega víg-
girtur bæði af mannahönd'u'm iog niáttúrunni. Fyrst var
s,und peim megin, reyndár ekki mjög briertt né djúpt,
en þó ófært yfirfieröar miemia á bátuim' vegma samidleðju
í botninum. Fram' með pessu sumdi baffiöi vierið hlað-
imn motdargarður eftir eynni; ofan á bomum voriu ofl-
ugir vígiskrakar, jojg til frékari vamniair voru hliöar)
hams gróðursiettar alóe og þyrinóittum kaktusviði.
Frá; fleiru þarf iekki aið síkýra -alð pví er s'niejitir
ataiöimn hið ytra. Hið inintlai vair homum skifit í prjár
unigixtár aÖialdieiMir. Auisitast af peim var sjálfiur aö-
sjelurSstaöur Gula Djöful&iins, laingt, lágt vibairhús1 með
Bitrápald; fraan undan því og vestiamveirt við pað, valR
autt svæðd eða gamöur með höröu gólfi:, og voru par
tvö húis að eáns. Ammialði pei'rra vair byrgi, sem stóð á
srtau'rum og var opiö frá1 piakSkieggiinu og niður laö
ijörö; par voiu præla/rmiir seldir. Noröar, hér um bil í
bteimmi; límu frá ©nidarnium, á aðáilhúisiiiriu sjálfu, em pó
lauisrt viö pajð, var lítíÖ' hús, mjöjg Haimbygt úr múr-
grjórti log sternium, og var þakiöi é pví úr pjátri, sem
vterið hafiði ut-am luitn sfcotfæri, og ööiwani Ikössum. Þaö
var fiðröabúriö. Alt timlivetfis pessa deild stóöu ra'ðár
af Brtrákiofum imeð Suöurálfuliagi, og höfiöust par a/uÖ-
sjáainlaga við Arabair og binir lauö'viirlðilleigri kynblemd-
injgar, sem þrælasöliuna1 stiumduðu.
I annari deildinmi, s©m var vestam við pá deiiid, er
nú hefir verið frá sfcýri, voriu prælabúðirnar. Sú deild
mun hafia verið um ©kru á sitærð; eiinu húsim pair wo,rui
fjögur Iág byrgi, að ölllu leytí lí'k byrgi: pvi, er præl-
a'rmir voru seldir i, aö eins mildu lemgri. Þar lágu bamd-
Þ'ingjarmir í röðum, tjóðraöiir viÖ jámnsl'ár, er lágu efitjr
Þkofunum endilöngumi, og voru festar niiður í jörðma
á báruö emdum. Búð'ir þessar voru aöisiklldar frá að-
serturssvæðiinu meÖ djúpiu' ‘siundi, prjátíu fieta breiðu;
á ei’num stað' vajr á pví vilk og litilfjörleg vindubrú,
og lá hún að hliðij, sietn gengiö vaff inn ,umi til þesisi
aö fcomai&t aö þrælabúö,uin,Um. Þeim megin, sem þræ'au.
kaupmemninnir höfðust við, var og liágur steingarðui'
viö swndið, en þrælabúöamma megin var mioldargiaPÖta'r,
gróðursettar pyrnórttam, kaktustrjáitn, einis og. lammars
srtaöair haföi verið gert á görðum pessum. Á þielssum:
mO'ldargarði, málægt hliðinu og ílitíiu varömanmsihúsi;,
var.sex pumda fallbyssa, og snéri kja'fturimn á hemmi að'
prælabúðuniuim, iog var pað sýmileg aövöruin til peilr.ia,
er par höfðwst váö, um þaU forlög, etr biðu peirra,
semx sýmdta miofckira pvierimóðjsllta. Sammleikwrimm vair s:á,
að allar varnlalTlráÖataf,amli.r,, sem ger'ðar höfðm veriö á