Alþýðublaðið - 26.01.1939, Blaðsíða 2

FIMTUDAG 26. JAN, 192»
ALÞfÐUBLAÐIÐ
UMRÆÐUEFNI
„Vér héldum heim‘, ógn-
ir ófriöaráranna. Bœkurn-
mr, §§m brtndar voru, höf*
nndurinn landflótta. Þaö,
»»m viö eigum i vœndum.
Skaflarnirá gatnamótunum
Athnganlr Hannesar á homlnn.
ÉG sá kvikmyndlna „Vér höld-
um hcim“ £ gærkveidi í
Gamlft Bió. Ég hefði heldur viljað
Mð hún héti „Vífc héldum heim.“
Hún er gerð eftir skáldsögu Rem-
arque, þýzka rithöfundarlns, og er
íramhald af bók hans „Tíðinda-
laust á vesturvígstöðvunum.“ —
þetta er amerísk kvikmynd, leikin
af ameriskum lelkurum og ákaf-
lega stórfengleg og lærdómsrík,
ekki aðeins fyrir þær þjóðir, sem
hrærðust í helviti ófriðaráranna —
heldur og fyrir okkur, sem höfum
litið annað en sögusagnirnar af
hinum ægilega hildarleik.
•
Kvikmyndin byrjar é vígvellin-
um, i skotgröfunum, þar sem svefn-
lausa, hungraða og lúsuga her-
mennina umkringja tættir skógar,
gryfjur eftir sprengikúlur, brotnir
vagnar, sundurtætt jörð og lík
iátinna félaga. Friðarþráin lifir i
hverju brjósti og flokkur fugla á
leið til Egiptalands vekur þrá um
frelsi og heimför. En þetta er langt
frá aðalefni kvikmyndarinnar, —
heldur heimkoman, synirnir, sem
finna slg gesti í litla herberginu
sínu, við borð föður slns og í faðmi
móður sinnar. drengirnir, sem
kunna ekki að skapa sér nýtt líf á
götunni sinni, sem ekki geta gleymt
vigvellinum, — kúlnaþytinum, —
sprengjuhvellunum og ’ tikktakki
vélbyssanna, mennirnir með við-
horf vígvallanna, sem ekki skilja
hin borgaralegu lög, þegar heim
kemur og þeytast áfram í mann-
hafl hins daglega lífs stefnulaust
óg stjórnlaust, en þrá og vona frið.
*
Kvikmyndin er hrópandi bann-
færing yfir strið og stríðsherra,
fordæming yfir hernaðarauðvald
og borgaralegan yfirborðshátt. Að-
alhetja sögunnar segir í lokin: —
„Friður------ég efa ......Og
slðan sér maður ártölin 1920,
1925, 1928, 1930, 1935 stöðugt
aukinn herútbúnaður, fullkomn-
ustu stríðsvélar, fallbyssuvagnar,
skriðdrekar, sprengjuflugvélar,
drápsvélar af fullkomnustu gerð.
*
Myndin er ekki þýzk, bökin er
banníærö í Þýzkalandi. "Tiðinda-
DAGSINS.
laust é vesturvígstððvunum" var
brend. hvar sem hún fanst. Höf-
undurinn er landflótta. Hann flúði
hið nazistiska Þýzkaland og sér nú
hugsjónir sínar um frið og bræðra-
lag troðnar undir stígvélahælum
nazistískra stormsveita.
Þegar ég fór út úr Gamla Bíó
gekk fram hjá mér renglulegur
piltur með hakakross í jakkahorn-
inu. Hugur hans var áreið-
anlega fullur af samúð með her-
mönnunum og fyrirlitningu á
stríðinu — en £ dag er hann jafn
áreiðanlega æstur nazisti. Mann-
kindin er skrítin skepna!
*
í gærmorgun var verið að skafa
aðalgöturnar i Miðbænum, en svo
óhönduglega hafði til tekist, að
illa var mokað burtu snjónum á
gatnamótum. Er þó mjög nauð-
synlegt að hreinsa þau vel. Bif-
reiðarnar ýta snjónum í skafla á
gatnamótunum og við það mynd-
ast háir hryggir. Vilja ekki þeir,
sem yíir þessu ráða, láta laga þetta
hið allra fyrsta?
Hannes á horninu.
Arásir á síjórn
Málarasveina-
félagsíns.
Svar til ásbjarnar él-
afssonar Jtnssonar frð
Sæmnnði Signrðssyni.
í
Nýir
áskrifendur
fá
Alpýðnblaðið
ókeypis
til næstu
mánaðamóta. —
Gerist áskrif-
endur strax i
dag.
Pétur Jakobsson. Kárastíg
12, annast framtal iil Skattstof-
unnar.
Útbreiðtð Alþýðublaðið!
ALÞÝÐUBLAÐINU 20.
þ. m. birtist grein með
fyrirsögninni „Skuggahliðar á
félagsstarfi Málarasveinafélags
Reykjavíkur“ undirrituð af
„Nokkrir félagar.“
Grein þessi kom ekki okkur
málarasveinum né öðrum bygg-
ingariðnaðarmönnum á óvart,
sem fylgst hafa með störfum
og þróun félagsmálanna á und-
anförnum árum.
Grein þessi er þama fram
komin í áróðursskyni vegna að-
alfundar félagsins, en þar ætl-
aði greinarhöfundur, Ásbjöm
Ólafsson Jónsson, sér að gera
stjórnarbyltingu, þar sem
hann sjálfur ætlaði að verða
hið „hæfa höfuð limanna“, —
enda hafði hann undanfarið
haft mikinn viðbúnað í þessu
skyni og safnað utan um sig
hópi manna, sem að hans dómi
væru hinir hæfustu og beztu
til að fara með mál félagsins af
viti og festu um ókomin ár. —
Vegna málarasveinanna sjálfra
væri óþarfi að svara Ásbirni
nokkru, því þeir eru honum
bezt kunnir af afskiftum hans í
félagsmálum- Eftir fyrirsögn
greinarinnar hefði lesandinn
búist við sterkri gagnrýni á
einstök atriði í starfi félagsins
undanfarin ár, en í stað rök-
semda, verða fyrxr manni á-
byrgðarlausar árásir og óhróð-
ur um stjóm félagsins og ein-
staka menn.
En vonandi hefir lesandinn
ekki tekið grein Ásbjamar mjög
alvarlega, en sé svo að einhver
kynni að draga ranga ályktun
af grein hans, þá tel ég rétt að
gefa í sem fæstum dráttum rétta
spegibnynd af starfi þess
manns, sem mest hefir gert
félaginu skaða, bæði út á við
og inn á við s.l. 3 ár.
Starf Ásbjamar hefst með
því að hann er kjörinn ritari
1931 og gegndi því starfi í sam-
fleytt 4 ár. Er skemst af því að
segja, að það starf er og verður
honum og félaginu til mestu
Útför Valdemars Danaprins, föðurbróður Kristjáns konungs tíunda: Líkfylgdin á ieið gegu um
Kaupmannahöfn. Næstir á eftir líkvagninum sjást Kristján konungur tíundi, Georg Grikkjá-
prins og Hákon Noregskonungur.
vansæmdar á komandi tím-
um. Þó skal játað að á þessum
sama tíma vann Ásbjörn margt
gott í þágu félagsins.
Á aðalfundi félagsins 1935
rættist margra ára draumur
Ásbjöms, þar sem hann var kos-
inn formaður. En Adam var
ekki lengi í paradís, og hin
sorglega saga draumóramanns-
ins, sem trúði á sig sjálfan en
ekki á samtök heildarinnar,
varð sú, að honum var vikið úr
formannssætinu á sama ári.
í stað þess að taka brottvikn-
ingunni með skynsamlegri
stillingu og gera tilraun til að
vinna sig upp aftur og vinna
að heill félagsins sem góður
drengur, þá snýst hann andvíg-
ur gegn félaginu með einhliða
skemdar og niðurrifsstarfi í
smáu sem stóm, má í því sam-
bandi nefna er hann blekkti
nokkra félaga sína tU að undir-
rita árásarplagg í þeim tilgangi
að rægja félagið út á við og birt
var á opinberum vettvangi. En
við nánari athugun á blekkinga-
vaðli hans, tóku félagar þessir
nöfn sín aftur á sama vettvangi,
auk þess lýstu nokkrir þeirra
því yfir á félagsfundi, að plagg
það, sem birt var, hefði ekki
verið samhljóða því, sem þeir
undirrituðu. Þar að auki skrif-
aði Ásbjörn fleiri árásargreinar
á félagið. Gerði félagið tilraun
til að fá Ásbjörn til að hætta
starfsemi þessari, en árangurs-
laust.
Var mál hans tekið fyrir á
fundi og samþykt einróma til-
laga þess efnis að víkja honum
úr félaginu tafarlaust, ef hann
ekki beygði sig imdir lög og
samþykktir félagsins og hætti
opinberum árásum á það. Eitt
af mörgu, sem sýnir glögglega
félagsþroska Ásbjarnar, var, er
hann neitaði að greiða tUskilin
gjöld til félagsins sumarið 1936,
og ennfremur nú í sumar, og
leitaði hetjan þá aðstoðar lög-
mannsins í Reykjavík, en ár-
angurslaust.
Þó mun Ásbjöm hafa sýnt
innræti sitt einna gleggst, er
hann neitaði 4 vikna vinnu hjá
málarameistara, nema því að
eins að einn félagsbróðir hans
yrði látinn hætta vinnu á þeim
vinnustað. í gréin sinni viU Ás-
bj. telja sig og sína menn hæf-
ari til starfa í þágu félagsins-
Þrátt fyrir þessa starfshæfi-
leika hefir hann neitað að
gegna þeim trúnaðarstörfum,
sem hann hefir verið valinn til
í einstaka tilfellum, á þessum
óstjómarárum!
Einnig mætti nefna fram-
komu hans á fundum félagsins,
sem vægast sagt er ósæmUeg,
svo ekki sé tekið dýpra í árinni.
Til þess að sýna fram á að
framanskráð er ekki uppspuni
einn, má benda á þann dóm,
H. R, Haggard:
Kynjalandið.
124
bneidd — var hið hræðiliegasta hengifliutg, og einmitt
þar sem hún var snarbröttust og mjést, var eiws og
ekkiert væri lundir bereni wema ioftið. Og þar vair
hiún tneira aö segjai svo tnijó, að í glitrandi sólarl|ós-
tnu got Otur ekk'i gengið úr skugga um, hvort ekki var
bil & jnilli, sean niam nokknum fððmmn.
Með því að dvergtirinn hafði gaman af öllum namin-
sóknlum, afréð haim alð f !áað vita vissu siniai I þessu
efnl. Hvarvetna U/mhvorfis hauin lágu hellur, sumar
alveg sléttar og álíka þuamar Oig legstteimar, höfðu
siipast þmnig um aldirnur af jámsikoltum jöklanina.
Otiur valdi eirna af þesisum hellurn, sem homuim þótti
tnátulega stór, gekk að brúarsporðmum og ýtti stein-
imum á umdan sór eftir fmðínum.' smjómurn. Isinm var
þar ágætluir, ntema hvað dájítið hrím lá á homum, þvi
að golam vamaði þvi, að nokkixr fönm s-afnaðiist þan
samam, og hvenær sern sóiarhitínn var nógU' sterkuT
til oð bræða yfirboxðið, fraus það á nóttum, svo að
engim nenmiibraut við bæjarbrumma gat verið hálli og
tausari vxð ójöfnur.
Otur ýtti1 steiini sínum á undan sér, og hamm hélt
áfram ferðinni', stundum hairt og stunduim með litl-
um hnaða, eftíir því, hvaíð bratt var þar sem hamm fóf
yST, og stoildi eftir Ijósgræma ráto í isjnum, því að
hamn nudidaðii af h'rfmið. Einu siimni eða tvisvar hélt
Otur a‘ð stedmnimm ætlaðí að nema staðar1, en saimt
varð ekkíi af þvi. Loksámis kom ha’nn að bnattaistta og
mjósta partiiinum á hrúuni, og semtist hainm þair niður
meö voðaieguim hraða.
' — Nú' stoa! ég sjá, hvKxrt brúim er heil eða ekki,
hugsaði Otur með sóf, og rétit í saima bili bar steinimm,
imti eins og ör, að þgim parti jöfculbrúarhmíú, þar
sem ekikert var unidiir hmni á svæðí, isetm öhðjugt.
var að gizka, hvie bneitt væri, og þar sem hún vatr
lekkí nema fáein fet á breidtí. Áfram skaluzt hamm, svo
sýndist hanm stötokva- upp í loftíð, og aftur skauzt
hanm áfram' þamgað til hanm náiði hinmi smjóbrakk-
Stnmi; þár mam hamm staðar og sýndist þá Otii, jiafnvel
ag hanm þó sá', haran ékki vera stærri en mýfluga
á horðdúk. t
— Hiefði mú maður setíð á steiniuan þeim aitna,
þá hefðd hamin toomizt yfir brúba heilu og höldinu,
sagði Otur við sjálfam sig; en Jbáð er flerðalag, sem
fáir mundu þora að leggja út í, nema vis dauðijnn
væri áð batoi. i «
Þá réð hatnm af að gen aðma tilramh, vaidi sér
ajman' heldur léttarí, steim og siemdi hamn af stáð.
fíamm fór alveg &öm|u, leíðima einis og fyrirnennarii
hiainis, en þegar hanm kom þangað sem Srú'iln vari
mjóst, hvarf hamm.
— Ég toernmi í brjósti um steininn þann ama, hiugs-
aði Otur með sór, því að ham, sem hefir verið heill
um rnörg ár, er mú frále'itt annað en smámolatr.
I þriiðja sinm gerði hanm sömu tilraumima, og valdi
sór nú þyngs t® steimnin, sem hann gat með farfó.
Sá sendiboði tók lika undir sig stökk þar sem brúin
var mjóst, og svo toornst hanm heilu og höldnu i Bmjió-
brekkUna hinum meginm.
— Þetta er kynliegur stöðiur, sagði Otur við sjálf-
am s%; ég vildi óska', áð það ætti aldiei fyrir mér
að liggja, áð ríða neiinum af þesisum stdmhestum.
Svo sméri hanm ofam eftír fjaliinu aftur, því að nú
var farið að Ifóa á daginm. Þegar hann toom að opinu
á rækjarf arveginum, var ikomið sólsetur. Um stumd &at
hanm kyrr og horfði á ljósið, sem var að dvina, og
át notokriar fleiri rætur,. sem hamm haifði safnað saiman.
Svo skreið hanm inm í göngim og hó'f sína daluflegu
ferð tii haimilis Vatnabúains dauiða, þótt hatnin vissi
ekki hvað hamm ættí þar að hafaist að. Homum vildi
ektoert ,slys til, og eftír hæÖtega langam timá toom
ipinm þangað hoiiu og höldnu; gnkto honum í&rðin
míkfó betur fyrír stáfinm, sem hánm hélt á, þvx alð
með honum gat hanm neynt fyflr sér lOct og blindur
maðuf. Hanm skrerð fra’m að brúinimnl á tjörnimmx,
og hlustáði á niðiinn, þvi. að svo mjög var farið að
di-mma, að hann gat ekki’ séð yfirborð vatnsins, að
undamteknum noktomm dxaUgategum froðustrókuín.
— Ef ég nú fer þarma1 niður, hvemig á ég þá að
geta toomiist upp aftur? sagði hanm við fejálfan feig
með döpium hug. Þegár alt toemur til ails, hafði
það ef til vill verið betra fyrir mig, að smía aftnr'
mföðán bjart vár1, þvi að smeð stafnum mi'num og
tauginni hefði ég ef til vill séð ráð til að klifra:
Upp klettinn, þó && hann slúti fraim,, en það var ó&s
marams æði að reyna1, það nú. Ég ætla að snúa alftur:
og isetja mig niður í hellinum hjá vofum og guðisins
og þeirm er hamm hefir d’repið, þamgað til laftuf
morgnaf, þó áð mig lamgi ekití eftir slítoum félags-
stoap.
Svo hamm færði sig aftur um fáein stomf og sett-
ist niður þegjandi nálægt halanum á dauða krótoó-
tííinum. Eftir notokra stumd fór honum að leiðaist;
hamn reyndi að sofna og gat það etokí, þvi aið hionum
sýndist1, hann sjá augu, sem störðu á haran, 'iinnan úr
hielliinum', og hanum famst hanm heyra dauðia menn
hvísia hv©r að öðrum sögurn um sín voðategu afdrif,
Ótti hans fór vaixamdi með hverjm augnablikir, og
Oíur vair mjðg hjátnúarfullur. Nú famst honum hann
geta séð haus skriðdýrsins með eldlitum, og Biýradist
honum það hvita á bjargbrúninni, eins og hamm hafði
feéð það um morgunimn.
— Þessi ófreskja er vafalaust djöfull', hugsaði hianm
uueð sér og hefir lifnað aftur tíl þess að hiefna
sín á mér. Ég fcumni betur við hanm mfeðian hatom
var í holdinu heldur an nú, þegar hanxf hefir brieytt
eér í leld. Svo fór hann að taia upphát’á íil [þðsis iað
hughneysta isjálfan sig, og sagði:
-— Hvens vegná dóstu eldri taflalrlauist, ólámsgarm-
uriinin þimn, Otur, í s’tað þass að lifla tíl þess aö látft
pln* þig «f ávmgarnl Bt tíi vfil Mf Bmihnn, iðixri
sem félagið kvaö upp yfir gerð-
um hans á aðalfundi félagsins
22. þ. m., þar sem Ásbj. ætlaði
sér að hreinsa til í stjórninni,
en útkoman varð sú, að Ásbimí
var stilt upp í hvert sætið a£
Öðru, og komst hvergi nálægt
því að ná kosningu. Þessi dóm-
ur sýnir það Ijóslega, að félags-
menn fordæma slíkar bardaga-
aðferðir. í Ijósi þessara stað-
reynda, munu margir fepyrja
hvernig standi á því, að þessi
maður hafi verið valinn í stjóm
sveinasambandsins og kosinn
forseti þess. Þessu er fljótsvar-
að. Þetta var hreinasta tilvilj-
xm, eins og nú skal sýnt frana á.
Á illa sóttum félagsfundi, sem
haldinn var 30. desember sl.»
var heppnin honum hliðholl,
þar eð nær því allir hans fylgi-
fiskar voru mættir. Á þessum
fundi var hann kosinn í fram-
kvæmdaráðið með 9 atkvæð-
um (í félaginu eru miíli 60—-70
menn) eftir að hafa tvisvar
sinnum fengið jöfn atkv. víð
keppinauta sína. Víkur nú sog-
unni að aðalfundi Sveinasam-
bandsins. Þá falla atkv. þannig
ig, að þrisvar sinnum urðu jöfn
atkv., og var varpað hlutkesti,
og enn var heppnin með Ás-
bimi.
Til gamans vil ég skjóta því
inn í, að í þetta eina skifti, sem
Ásbj. var kosinn formaður,
fékk hann aðeins 9 atkv. af 30
atkv. eða tæpan Vá hluta. En
síðan hefir það verið lögfest. a®
formenn verði að fá helming
greiddra atkv. til að ná kosn-
ingu. Sýnir þetta að félagsmenn
hafa ekki viljað eiga það undir
tilviljun einni, hverjir væru
kjörnir formenn félagsins.
Til samanburðar má gftta
þess, að stjóm sú, sem Æbj.
deilir mest á í grein sinni, hefir
verið, nær óbreytt, kosin þrisv-
ar sinnum með um og ýfir
helming greiddra atkvæða í öll
sæti. Af framan töldu getúr
lesandinn sjálfur dæmt um
heilindi Ásbjamar í garð fé-
lagsins. En um þær persónu-
legu aðdróttanir, sem beint er
til mín, hirði ég ekki að svara,
því þeim er ég orðinn mjög
kunnur, en læt dóm félagsins á
aðalfundi nægja mér til handa,
enda álít ég hann mér meira
virði en orðakast við Ásbjörn.
Hvað viðvíkur starfsemi fé-
lagsins á tímabili því, sem Ás-
bjöm ræðir um í grein sinni,
þá mun almenningi síðar gefast
kostur á að sjá yfirlit ura störf
félagsins á áðurnefndu tíma-
bili.
Sæm, Sigurðsson.
Hér með er uraræðum ura
þetta mál lokið hér í blaðinu.
Hjá’præðLsharijin. 1 dajg kl. Bi/s:
Hijómteitoaisiaimítooma. Jobs. Slg-
lurðsisioin tater, Unigmeyjialkór
synigtur. Aðg. 25 a)ur. Vaitoomfó!