Alþýðublaðið - 23.02.1939, Blaðsíða 3

FIMTUDAG 28. FEBR. 1929
♦------------!---------- ♦
I ALÞYÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru ban«:
JÓHAS GUÐMUND6SON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hvwítofötu).
SÍMAR:
4000: AfgreiBsla, auglýningar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritetjóri.
1196: Jóna* Guðmunds. heiroa.
4903: V. S. Vilhjálms (heixna).
4905: AlþýðuprentsmiSjan.
4906: AfgreiSsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAH
| --------:-----------i—•
FlokksleysíHfllar
AFUNDI sameinaðs alþing-
is gerðist það í gær, við
fyrstu umræðu fjárlaganna,
sem að venju var útvarpað, að
merkilegur úrskurður var feld-
ur af forseta sameinaðs alþing-
is, Haraldi Guðmundssyni.
Er úrskurðurinn birtur orð-
réttur á öðrum stað hér í blað-
inu og sést af honum, að hinn
svonefndi „Sameiningarflokkur
alþýðu — Sósíalistaflokkurinn“
getur ekki fengið þinglega við-
urkenningu sem þingflokkur.
Eins og kunnugt er var Héðinn
kosinn á þing sem Alþýðu-
flokksmaður, en hefir nú að
fullu skilið við Alþýðuflokkinn
með þeim endemum, sem kunn-
ug eru orðin öllum landslýð.
Þeir Einar Olgeirsson, Brynj-
ólfur Bjarnason og ísleifur
Högnason voru kosnir á þing
sem kommúnistar, en þar sem
sá flokkur hefir nú verið lagður
niður — þó það sé raunar að-
eins á yfirborðinu — getur sá
flokkur ekki átt lengur menn á
þingi. Verður afleiðingin af
þessum umbrotum sú, að allir
þessir 4 menn eru nú flokks-
lausir á alþingi og hljóta að
skoðast þar sem utanflokka
menn, er eingöngu sitja þar í
þeim rétti, sem stjórnarskráin
veitir hverjum þingmanni, þar
sem hún mælir svo fyrir, að
þingmenn skuli aðeins bundn-
ir við sannfæringu sína, en ekki
nein fyrirmæli frá kjósendum.
Er það merkileg kaldhæðni
örlaganna, að strax á 2. þingi,
sem kommúnistar sitja, skulí
þeir vera orðnir flokksleysingj-
ar. Þessir menn, sem í tíma og
ótíma tala um það, að þing-
mennirnir eigi fyrst og fremst
að vera þjónar þeirra kjósenda,
er hafa kosið þá, og ef þing-
menn víki þar frá, eigi þeir að
segja af sér!
Öllu ömurlegri útreið er tæp-
lega hægt að hugsa sér en þá,
sem kommúnistarnir hafa nú
fengið. Þeir gengu til kosning-
anna sem kommúnistar. Nú
hafa þeir lagt niður flokkinn og
þar með svikið alla þá, sem
kusu þá sem lcommúnista. Þeir
gengu til kosninga sem and-
stæðingar íhaldsins. Nú hafa
þeir gert opinbert bandalag við
íhaldið í flestum verkalýðsfé-
lögum landsins og í einni af
bæjarstjórnunum. Þeir létu
blöð sín flytja hverja skamma-
greinina eftir aðra um íhaldið
og alla þá spillingu, sem hjá
því þrifist. Nú er enginn mun-
ur á Þjóðviljanum og Vísi eða
Morgunblaðinu. Þeir gengu til
kosninganna sem eins konar
,,boðflenna“, þar sem þeir þótt-
ust þess albúnir að styðja
„vinstri samvinnu" gegn í-
haldinu, ef Alþýðuflokkurinn
og Framsókn þyrftu þess með.
Þeir ætluðu að vera eins kon-
ar varalið, sem alt af væri til-
búið og grípa mætti tii, «f Al-
þýðuflokkurinn og Framaókn
ekki reyndust ein sér nógu
sterk til að ráða við íhaldið. En
nú eru þeir orðnir sterkaáta
hjálpartæki íhaldsins til þess að
sundra þessari samvinnu. Viku
eftir viku hafa þeir látlaust
unnið að þessu og ekki vílað
fyrir sér —■ í fyrsta sinní í sögu
landsins um margar aldir — að
fara með ofbeldisflokk í önnur
héruð til þess að koma íhaldinu
til hjálpax,
Og nú hafa þeir endað þenna
dæmalausa feril sinn — í bili —
Krafa Péturs Magnússonar um að fulltrúi Al-
þýðusambandsins viki sæti, ekki tekin til greina
---------
með því að hanga á alþingi á
því ákvæði stjómarskrárinnar,
sem þeir sjálfir hafa oftlega
talið að nema ætti úr stjórnar-
skránni, því það væru kjósend-
urnir, sem ættu að ráða yfir
þingmönnunum, en sannfæring
þeirra og skoðun á málunum
ekki að koma þar til greina.
Það eru ekki enn full tvö ár
síðan þes*i flokkur þóttist vera
baráttutæki íslenzkrar alþýðu.
Nú er hann það flakatrúss, sem
hér hefir verið lýst, að litlu
leyti þó. Hver er ástæðan? Hún
er sú, að flokkurinn hefir inn-
byrt þann mann í íslenzkri
pólitík, sem alt hefir sprengt og
eyðilagt, sem hann hefir nálægt
komið, og enn á eftir afi síga
betur á ógæfuhliðína, enda ekkí
ástæða til að harma þó fram-
hald verði á þecsum aðförum.
Ein afleiðingin af samband-
inu við H, V. er sú, að komm-
únistarnir eru nú allir orðnir
flokksleysingjar á alþingi og
munu á næstunni einnig þurk-
ast að fullu út hjá þjóðinni.
Frá BæjarráOL
Bæjarráð hélt tuntí s. 1. fðsstu-
dag, og geraSst þetta mœðaS ann-
ars:
Akvteðia var að taka 10Ó kr.
árlegam vfttossklttt 0f hverfum
útivatn&kram, s*m tsotia&ur «r tll
bilaþvotta.
Samþykt var að leyfa sfciftinga
á Crfðafpstolainid'iimi Kftiplaskjóls-
mýrí 8, eftlr nánari ákvðröun
síðar.
SynjaÓ var að svo stMdu
beiðini Guðbjarts I, Tórfasomar,
Lyngholtí, um erfðafwstuLairudið
Sogamýrarbliett LVIII.
Jarðræktarjnefnd Búnaðferþings-
ins hafði óskað umsagnar bæj-
airráðs ura erindi Knstófers
Grimssonar f . h. bænda í Soga-
roýrf, varðamdi erfðafestogjafd af
býJum þeiim.
Samþýkt var að gefa Sigrúnu
S. Bjaimar kost á leigulötndum
þeim, sem hún hefir sótt um,
fyrfr 130 kr. ársleigu pr. ha.
Bæjarróðið samþyktí fyrir sitt
'.cy'á þá bneytingu á áætlun
stiætisvagnanna, að fymta fferð
S und laugavagrosins af Lækjar-
toigi verði kl. 1225 í stað 1220.
Þá var samþykt, Iftð Landssam-
band Iðnaðanmainina beitti sér
fy I • I'nrý rinjpam þftim, s#-n bsej-
ansjóðmT styrkir samkv. fjárhags-
áæfclun.
Saanþykit var að gefa Karli
Kristlnsisyni fbrstjóm kost á lófi-
'inni nr. 67 við Víðfcnel.
SkilBgrein
fyrir gjöíuin tíl slysavama-
sveitlarsninar Flskftkllttoí Í Hjafti-
arfirði óriö 1038. Safnaö v® sjó-
maninames&u i þjóðkiikjunni 13,
febr. 1038 kr. 55,54, í frikiifc|uMni
s'ama dag 2225. Frá „Tvekmu*
sjómönin!uin“ kr. 13,00. Frá „Ó-
nefndum“ kr. 25,00. Fró skfp-
veijnm á bv, Surpriste kr. 26120.
Frá sömu skipverjum til eÉkút-
uninar kr. 172,00. Samtals fcrónur
548,70. Kæmr þakkir. Frfmann
Eiriksson gjaldkeri.
ÚtbreiðiS AiþýSublaði&1.
ITNALEIÐSLUR fóru
fram fyrir Félagsdómi
f gær í máli því, sem Bæjar-
útgerð Hafnarfjarðar hefir
höfðað á hendur stjórn
Verkamaimafélagsins Hlíf
fyrir ólöglega vinnustöðvun.
Voru Inm vitni leidd af
hálfu málflutningsmanns
Hlífar, Pétri Magnússyni
hæstaréttarmálaflutnings-
manni, en framburður
þeirra var málinu sjálfu svo
lítið viðkomandi, að ekki
verður sagt, að hann hafi
upplýst neitt nýtt í því» «em
þýðingu hefir.
A8 vítneleiðslunum loknum
var málinu frestað þangað til
kl. 10 í mnrgun.
Irlfi Pétnn lagiéi-
nur viiað fré.
, Ste*x og Félagsdómur hafði
verið settur í Bæjarþingssaln-
um kl. 2 e. h. í gær, tók hann
fyrir þá kröfu Péturs Magnús-
sonar, 'jftoálflutningsmanns Hlíf-
ár, afi íulltrúi Alþýðusambands
ins, Sigurgeir Sigurjónsson lög-
fræðingur, yiki sæti úr dómin-
um.
Pétur Magnússon skírskot-
aði, kröfu sinni til stuðnings, til
48. gr. laganna um stéttarfélög
og vinnudeilur og taldi að Al-
þýðusambandiö gæti engan
fulltrúa átt í Félagsdómi í þessu
máli, af því að það væri ekki
réttur aðili til þess að koma
fram fyrir hönd Verkamanna-
félagsins Hlif.
Guðmundur I. Guðmunds-
son, málflutningsmaður Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar, sýndi
hins vegar fram á, að skírskot-
Un Péturs Magnússonar til lag-
anna um stéttarfélög og vinnu-
deilur væri i algerðum mis-
skilningi bygð. Alþýðusam-
bandið væri samkvæmt lögun-
um um stéttarfélög og vinnu-
deilur, viðurkent sem eini full-
gildi aðilinn til þess að koma
fram fyrir hönd verkalýðsfé-
laganna í landinu, hvort sem
það félag, sem í hlut á, er í
sambandinu eða ekki. Fulltrúi
Alþýðusambandsins ætti því
samkvæmt ótvíræðum ákvæð-
um laganna aldrei að víkja sæti
úr Félagsdómi. Það hefði að-
eins verið persónuleg ósk aðal-
fulltrúa þess, Sigurjóns Á. Ól-
afssonar alþingismanns, aS
víkja sæti í þessu máli, af því
að hann hefði í stjórn Alþýðu-
sambandsins greitt atkvæði um
brottvikningu Hlífar úr sam-
bandinu, en þá hlyti að sjálf-
sögðu varafulltrúi þess, Sigur-
geir Sígurjónsson lögfræðing-
aoy að taka sæti hans í dómin-
um, enda hefði eaginn aðilí
annaf en Alþýðusambandiö
heimild til þess, samkvæmt lög-
unum, afi útnefna mann í það
sæti. Þafi væri því hreint og
beint lagabrot, ef Sigurgeir
Sigurjónsson væri látinn víkja
aæti úr dóminum í þessu máli.
Eftii' að báðir málflutnings-
mennimir höfðu talað tvisvar í
þessu ágreiningsmáli, fóru
dómendumir út úr ealnum til
þeHÉ að tafca a&töðu tíl fcröfu
Péturs Magnússonar. En hálfri
stundu síðar kvað dómurinn
upp þann úrskurð, að krafa
hans skyldi ekki tekin til
greina. (
fitaalilðilamr.
Þá hófust vitnaleiðslurnar og
fór Pétur Magnússon fyrst
fram á það, að tekin yrði stutt
skýrsla af Helga Sigurðssyni,
formanni Hlífar. Fer hér á eftir
framburður hans og annara
þeirra vitna, sem leidd voru í
málinu:
Pétur Magnússon: Heflr vitn-
ið orðið vart nokkurrar tregðu
hjá mönnum til þess að taka að
sér störf í þágu Verkamannafé-
lagsins Hlífar, og ef svo er, get-
ur hann þá greint frá, hverjar
ástæður myndu til þess liggja?
Helgi Sigurðsson: Já, ég hefi
orðið var við slíka tregðu.
Dómsforsetinn, Hákon Guð-
mundsson: Hafið þér orðið var
við hana hjá mörgum mönn-
um?
Vitnið: Hjá tveimur.
Dómsforsetinn: Vitið þér,
hvaða ástæður liggja til henn-
ar?
Vitnið: Ég álít, að það hafi
verið af ótta við atvinnumissi.
Dómsforsetinn: Á hverju
byggið þér það álit?
Vitnið: Á því, að þessir tveir
menn hafa látið slíkan ótta í
ljós við mig og neitað að taka
að sér störf í þágu félagsins,
enda þótt þeir samkvæmt fé-
lagslögunum geti ekki skorast
undan því,
Guðm. I. Guðmundsson:
Hverjir voru þessir tveir menn?
Vitnið: Grímur Andrésson,
Vesturgötu 10, Hafnarfirði, og
Guðjón Gíslason, Reykjavíkur-
veg.
Guðm. I. Guðmundsson:
Hvaða störf áttu þessir menn
að takast á hendur fyrir félag-
ið?
Vítnið: Þeir voru kosnir í
varastjórn þess.
Guðm. I. Guðmundsson:
Hvar vinna þessir menn?
Vitnið: Þeir stunda daglauna
vinnu eftir því, sem til fellur,
aðallega hjá Bæjarútgerð Hafn-
arfjarðar og h.f. Rán.
Guðm. I. Guðmimdsson: Til-
greindu þeir nokkrar ástæður
fyrir ótta sínum, hótanir eða
annað slíkt?
Vitnið: Þeir hafa tjáð mér, að
þeir myndu tapa atvinnu við
það að taka að sér störf fyrir
félagið?
Guðm. I. Guðmundsson: En
hafa þeir getið þess, að þeim
hafi af nokkrum verið hótað at-
vinnumissi?
Vitnið: Nei. (Hvísl á meðal
nokkurra kommúnista meðal á-
heyrendanna: Hann gerir bara
bölvun!)
Vltalð, sen Pttar Nagi-
fisiei lafll akkl san-
riika tll al spjrja.
Þá mætti fyrir réttinum ó-
stefndur sem vitní Grímur
Andrésson, Vesturgötu 10,
Hafnarfirði. Dómsforsetiim lét
lesa fyrir honum framburð
Helga Sigurðssonar.
Dómsforsetinn: Er það rétt
að þér hafið lýst því yfir við
Helga Sigurðsson, formann
Hlífar, að þér vilduð ekki taka
við störfum sem varamaður í
stjórn félagsins af því að þér
óttuðust að verða fyrir atvinnu-
missi þess vegna?
Vitnið: Ég sagði honum, afi
•C vildi vara laus viS þaS fyrst
Hafliði Jónsson,
sem sór fyrir Félagsdómi í gær.
og fremst af því. að ég væri
svo mikið fjarverandi úr bæn-
um.
Dómsforsetinn: Er það rétt,
að þér hafið sagt, að þér óttuð-
ust, að þér yrðuð fyrir atvinnu-
missi þess vegna?
Vitnið: Ég sagði honum. að
ég óttaðist, að það gæti komið
í bága við atvinnu mína.
Dómsforsetinn: Voruð þér
beinlínis hræddir um að missa
atvinnu þess vegna?
Vitnið: Ég áleit, að ég myndi
síður fá vinnu, ef ég tæki að
mér varastjórnarstörf í félag-
inu.
Dómsforsetinn: Hefir nokkur
gefið yður það í skyn, að þér
mynduð ekki fá vinnu af þeirri
ástæðu?
Vitnið: Ég hefi ekki reynt
það enn, því að það hefir eigin-
lega verið atvinnulaust í Hafn-
arfirði síðan.
Dómsforsetinn spurði þá
Pétur Magnússon, hvort hann
vildi láta spyrja vitnið um
fleira.
Pétur Magnússon: Ég hefi
ekki samvizku til þess. (Niður-
bældur hlátur meðal áheyrend-
anna.)
Þá mætti í dóminum óstefnd-
ur sem vitni Jens Kristjánsson,
Merkjagötu 10, Hafnarfirði.
Fyrir honum var lesið vottorð
með undirskrift hans, þess efn-
is, að verkstjóri hjá Bæjarút-
gerð Hafnarfjarðar hefði sagt
honum, að hann myndi verða
látinn sitja fyrir vinnu, ef hann
gengi í Verkamannafélag Hafn-
arfjarðar. Vitnið kannast við
það, að hafa skrifað undir þetta
vottorð.
Pétur Magnússon: Hefir vitn-
ið orðið þess vart, að öðrum
verkamönnum hafi verið sagt
það sama?
Vitnið: Nei, ég hefi ekki orðið
þess var né heyrt þess getið.
Dómsforsetinn: Vitið þér til
þess, að þeir, sem fylgja Al-
þýðuflokknum, hafi verið látn-
ir sitja fyrir vinnu hjá Bæjar-
útgerðinni?
Vitnið: Ég s kal ekki segja
um það. Ég veit að margir, sem
fylgja Alþýðuflokknum, hafa
haft vinnu þar, en það hafa líka
margir haft vinnu þar, sem
ekki fylgja Alþýðuflokknum.
Þá mætti í dóminum óstefnd-
ur sem vitni Jón Kristjánsson,
Vesturbraut 3, Hafnarfirði.
Fyrir honum var lesið vottorð,
svipað hinu áðurnefnda, undir-
skrifað af honum. Vitnið kann-
aðist við að hafa sett nafn sitt
undir það.
Pétur Magnússon: Hafið þér
orðið þess var, að komið hafi
verið með sams konar málaleit-
anir til annara verkamanna?
Vitnið: Ég hefi hitt einn
mann, sem gekk í þetta klofn-
ingsfélag og sagðist hafa gert
það vegna þess, að maður frá
Bæjarútgerðinni hefði sagt sér,
að hann fengi ekki annars
atvinnu þar framvegis.
Guðm. I. Guðmundsson:
HvaSa roaSux var það, sem
sagði vifninu þetta?
Vitnið: Bergþór Albertsson,
Vesturbraut 22, Hafnarfirði.
Dómsforsetinn: Hver hafði
talað við hann frá Bæjarút-
gerðinni?
Vitnið: Hann nafngreindi
hann ekki.
Guðm. I. Guðmundsson: Hve
nær áttuð þér þetta tal við
Bergþór Albertsson?
Vitnið: Ég man ekki, hvaða
dag það var, en það var eftir
að Verkamannafélag Hafnar-
fjarðar var stofnað.
Guðm. I. Guðmundsson:
Vitið þér, hvenær Bergþór átti
talið, sem þér segið frá, við
þennan ónafngreinda mann frá
Bæ j arútgerðinni ?
Vitnið: Nei, ég veit það ekki.
Hafliði sver . . .
Þá mætti fyrir réttinum ó-
stefndur sem vitni Hafliði Jóns
son, Grettisgötu 27, Reykjavík.
Fyrir honum var lesið vottorð
með undirskrift hans, þess efn-
is, að hann hefði full rök fyrir
því, að hann hafi verið sviftur
atvinnu á togaranum „Maí“,
eign Bæjarútgerðar Hafnar-
fjarðar, eingöngu af pólitískum
ástæðum. Vitnið kannast við,
að hafa skrifað undir þetta vott
orð.
Pétur Magnússon: Ég vildi
gjarnan, að vitnið gerði nánari
grein fyrir því, hver þau rök
eru, sem það segist hafa fyrir
því, að það hafi verið svift at-
vinnu af pólitískum ástæðum.
Vitnið: Það var vegna þess,
að fundur í Fulltrúaráði verka-
lýðsfélaganna hér í Reykjavík,
sem ég var á, stóð svo lengi, að
skipið var farið út, þegar ég
kom. Og þegar ég ætlaði að
fara á skipið aftur næst þegar
það kom inn, sagði skipstjórinn
mér, að Ásgeir Stefánsson
framkvæmdastjóri hefði sagt
sér, að hann mætti ekki taka
mig aftur.
Guðm. I. Guðmundsson: Til-
kynti skipstjórinn á „Maí“ ekki
vitninu brottfarartíma skipsins,
áður en fundurinn byrjaði eða
meðan á honum stóð?
Vitnið: Jú, hann tilkynti mér
brottfarartímann, en ég talaði
við skipstjórann og sagði hon-
um, að það væri ekki víst, að
ég yrði kominn aftur á skipið,
þegar það færi út, og hann
sagði þá orðrétt, að ég réði
því sjálfur, hvað ég gerði.
Guðm. I. Guðmundsson:
Minnist vitnið þess ekki, að
skipstjórinn hafi tilkynt því, að
það yrði að vera komið um borð
á ákveðnum tíma, ef það •'úldi
halda skiprúminu?
Vitnið: Nei.
Guðm. I. Guðmundsson:
Neitar vitnið því, að hafa feng-
ið slíka tilkynningu frá skip-
stjóranum?
Vitnið: Já.
Það hefir komið fram krafa
um það, að vitnið staðfesti
þennan framburð með eiði.
Og Hafliði sver . ..
Þar með er vitnaleiðslunni
lokið.
*
Eins og sést á þessum vitna-
leiðslum, sem eru að heita má
orðréttar, eru þær nauðaó-
merkilegar og afsanna beinlínis
þá staðhæfingu kommúnista,
að forstjóri Bæjarútgerðar
Hafnarfjarðar hafi gert nokkr-
ar tilraunir til þess að hafa á-
hrif á pólitískar skoðanir verka
manna eða afstöðu þeirra í þess-
ari deilu.
Má geta nærri, hvort ekki
væri teflt fram öruggari vitn-
um, ef til væru.
Er þetta ein sönnunin enn
fyrir óheiðarleik kommúnista í
allri Hafnarfjarðardeilunni.
Málvcrfcasýning Iíjarvals
vci’ðiur opin til kl. 10 í kvöld.
Er paö síöasti sýningardagur.
E'». Lyra
fer héðan í dag til Bergen um
Vesitmainnaieyjar og Færeyjar.
Ka !a*:6r Reykjarfkur
efnir til samsöngs fyrir styrkt-
arfélaga kórsins kl. 7 í bvölid í
Gamla Bíó. Næst komandi sunnu-
dag hieldur kórinn opinberan
swmsöng í Gamla Bíó.