Alþýðublaðið - 23.03.1920, Side 1

Alþýðublaðið
Greíið lit af Alþýðuílokknum.
1920
JjvaD hugsar stjirnin?
íslandsbanki hefir orðið fyrir
djörfam og þungum árásum í
seinni tíð. Hann er sakaður um
það, að hafa dregið stórfé af ríkis-
sjóði — hvort það hefir verið vilj-
andi eða af fáfræði, hefir verið
látið ósagt — og um það að hafa
brotið lög, sem sett voru af Al-
þingi sem skilyrði fyrir stofnun og
tilveru bankans. Mörgum þótti
furðu sæta, er bankinn lét Jón
Dúason, sem sett hefir fram þess-
ar ákærur, fara af landi burt, án
þess að stefna honum. Því að ekki
er hægt að kveða vægar að orði
um ákærurnar, en að þær séu
ærurneiðandi fyrir bankann. Það
hefði jafnvel ekki þótt óeðlilegt,
að stjórnin hefði gefið bankanum
bendingu um að hann mætti ekki
þola slikar móðgandi ákærur, án
þess að leita opinberrar réttlæt-
ingar.
Seinna bærði Jón enn betur á
sér; sendi þinginu heildaryfirlit
yfir yfirsjónir bankans. Voru ákær-
urnar þar hálfu magnaðri en áður.
Þingmaður Borgfirðinga skoraði þá
4 stjórnina að skipa nefnd, til
þess; að taka kæruatriðin til al-
varlegrar rannsókDar, en — nefnd-
in er ókomin enn. Ætlar stjórnin
enga nefnd að skipa? Býst stjórn-
in við að geta varið það fyrir
þjóðinni, eftir að búið er að leiða
að því rök, sem virðast óhrekj-
andi og enginn hefir reynt til að
hrekja enn sem komið er, að
bankinn hafi ekki goldið nema
litið af þvi afgjaldi, sem honum
ber að gjalda i rikissjóð af auka-
seðlaútgáfunni. Rök fyrir máli
þessu er að finna í grein Bjarnar
O. Björnssonar, er birtist hér í
blaðinu fyrir skömmu. Þar slær
hann því föstu,
að samkvæmt lögum frá 9.
sept. 1915 eigi bankinn að gjalda
tiícissjóði 2°/o miöað við ár, 2°/o
heilt með 12 miðað við mánuð,
upphæð aukaseðla þeirra, sem
Þriðjudaginn 23. marz
úti eru við lok hvers mánaðar og
ekki eru málmtrygðir;
að einungis finnist ein útskýr-
ing á orðinu „málmtrygging" í
öllum lögum um íslandsbanka,
þ. e. sú, er finst í 5. gr. laga nr.
66, 10. nóv. 1905;
að þá geti ekki verið nema um
einn skilning að ræða á orði þessu;
málmtrygging geti ekki þýtt ann-
að en trygging eftir 5. gr.;
að þá sé um leið sannað, að
málmforði íslandsbanka sé miklu
minni en bankinn lætur í ársreikn-
ingum sínum 1915, 1916, 1917
og 1918. T. d. er í ársreikningi
bankans 1918 málmforðinn 31.
des., 1918 talinn S1/® mijj,, er er
með réttu lagi, samkvæmt rökum
Bjarnar, aðeins 3x/3 milj.;
að bankinn hafi þess vegna þ,
31. des. 1918 ekki haft alla auka-
seðla málmtrygða, eins og hann
telur, heldur hafi upphœð ómálm-
trggðra aukaseðla þá verið liðlega
1 milj. og 600 þús. kr.;
að bankinn hafi af þessum ó-
málmtrygðu aukaseðlum, eftir lög-
unum frá 9. sept. 1915 um 2%
afgjaldið, átt að gjalda rikissjóði
2,719 kr. o,5 au. fyrir desember-
mánuð einan, en galt þá ekkert.
Petta virðist nú reyndar svo
ljóst, að stjórnin þyrfti ekki neina
nefnd, til þess að sannfæra sig
um það. En ákæruatriðin eru
fleiri, og þegar eitt er sannað
fyrir öllum almenningi, jafnmikil-
vægt og þetta, þá er ótvíræð
skylda stjórnarinnar að ganga úr
skugga um, hvort eins sé farið
með hin atriðin eða ekki. Og
rannsókn þess máls getur því að-
eins talist sæmilega úr garði gerð,
að hún sé fengin í hendurnar á
sérstakri, óhlutdrægri nefnd. Að
bankaráðið taki slíka rannsókn að
sér, getur ekki talist sæmandi,
þar sem það hefir samþykt og
undirskrifað misfellurnar, enda
mundi slík aðferð gefa tilefni til
áframhaldandi renginga óg tor-
trygni.
66. tölubl.
Danir p flensborg!
Kongurinn talar af sér.
Danski sendiherrann hér hefir
sent blöðunum svohljóðandi skeyti:
„Dönsk íhaldsblöð hafa skýrt frá
því, að hans hátign konungurinn
hafi átt að segja við Christensen,
ritstjóra Flensborg Avis, (við „de-
monstration “ fyrir framan Ama-
lienborg): „Þér getið verið rólegur
um framtíðina. Mál yðar er í góð-
um höndum. Eg er viss um að sá
úrskurður, sem alþjóðanefndin og
bandamannaríkin fella, mun falla
yður og hinni dönsku þjóð í geð.“
í tilefni af þessu hefir fréttastofa
Ritzaus sent út, 20. þ. m., svo-
hljóðandi skeyti:
„í tilefni af ummælum sumra
blaða, viðvíkjandi því, hvað h. h.
konungurinn hafi sagt, þegar „de-
monstrationin" var við Amalien-
borg, hefir Ritzaus fréttastofu verið
falið að láta getið, að hans hátign
hafi ekki sagt neitt, sem ekki var
í samræmi við ákvörðun þá, sem
ríkisþingið tók 12. marz.“
* *
*
Eftir þessu að dæma, lítur svo
út, sem að bandamenn hafi þegar
ákveðið aö Danir eigi að fá Flens-
borg, og það hafi konungur vitað,
en talað af sér, þar eð honum
hafi orðið á að segja satt, þar
sem ekki var til þess ætlast af
honum.
Roberts matvælaráðherra
í brezka ráðaneytinu hefir sagt af
sér. Hann sat í ráðaneytinu fyrir
brezka jafnaðarmenn. Með starfi
sfnu hafði hann unnið sér mjög
mikla hylli bæði hjá féndum og
vinum. En hann mun hafa farið
úr ráðaneytinu sökum þess að
jafnaðarmaðurinn Barnes hafði þá
nýverið farið úr stjórninni.