Alþýðublaðið - 11.04.1939, Blaðsíða 2

Fríður
frelsi
framfarir
ÞRIÐJUDAGINN 11. APRIL 1939
Skipulag
fafnréiti
vinna
Bygging njrrrar snndlaugar
er orðin brýn nauðsyn.
----«----
B»]arst|órn Refkjavíkur og
próttamenn eiga aH hefjast kania
nm framkvæmdir.
AÐ voru glæstar vonir, er á-
hugasamir sundmenn og
sundfrömuðir gerðu sér, er þeir
sáu framtíðardrauma sína rætast
um byggingu Sundhallarinnar. I
mörg ár höfðu þessir menn barist
fyrir þessu áhugamáli sínu án
nokkurs verulegs árangurs. Að-
staðan við sjóinn og gömlu laug-
arnar var hin versta, og þurfti
mikil átök til þess að fá fólk til
að mæta á þessum stöðum, læra
þar sund og æfa. En með vax-
andi sundkunnáttu uxu þarfirnar
og kröfurnar fyrir aukinni og
bættri aðstöðu, og þar kom, að
forráðamönnum ríkis og bæjar
skildist hvað var að gerast, að
hér var um að ræða stórkostlegt
menningarmál, sem ekki var faárt
að daufheyrast við, því æskan
kallaði og gerði sínar kröfur,
byggðar á menningarþörf, fram-
sýni og djörfung.
Með Sundhöllinni hugðu þessir
bjartsýnu brautryðjendur að sjá
sundinu borgið í bráð. Þar gætu
allir bæjárbúar lært að synda og
sundfólkið æft og fullkomnað
sína íþrótt, svo einmitt á þessu
sviði gæti hin fámenna og fátæka
en hrausta norðurhjaraþjóð feng-
ið aðstöðu til að standa öðrum
þjóðum á sporði; efniviðinn hefð-
um við góðan, ef aðstaðan væri
viðunandi. Það hafa líka þeir fáu
menn sýnt, sem út hafa farið og
lagt þar stund á íþróttir við betri
aðstöðu en þeir hafa haft við að
búa hér heima, og tekið stórum
framförum og víða komist í
fremstu röð hinna beztu íþrótta-
manna.
Nú hefir Sundhöllin starfað um
tveggja ára skeið, og forustu-
menn sundmálanna og sundfólk
þessa bæjar er búið að sjá vonir
sínar rætast og vonir sínar bregð-
ast. Sundhöllin hefir bætt og bæt-
ir mikið aðstöðu bæjarbúa til að
læra sund og iðka sund, svona
endrum og eins sér til gamans og
nokkrir sér til heilsubótar; ég
segi nokkrir, því til þess að æfa
sund eða aðra íþrótt sér til
heilsubótar, þarf að æfa að stað-
aldri og yfir lengri tíma, mörg
ár, alla æfi; en þegar bæjarbúar
eru orðnir svo heilbrigðir og í-
þróttalega þroskaðir, verður
Sendhöllin æði lítil, en að því
ber að stefna og að því líður
fyr en síðar.
En svo er það sundfólkið,
fólkið, sem æfir sundið til þess
að verða kappsundsfólk, afreks-
fc>lk, listafólk á sviði íþróttarinn-
ar, leiðarljós þeirra, sem á eftir
koma, kynnendur þjóðar og
menningar út á við, um hinn
mentaða heim, meðal stóru þjóð-
anna, sem líta á okkur sem fá-
tæka, vanmáttuga og smáa,
þjóða, sem þurfa að kynnast því,
Isem í'okkur býr, þurfa að kynn-
ast landinu og þjóðinni og henn-
ar likamíega og andlega atgervi.
En til þess að svo geti orðið,
þurfum við að búa vel að hverj-
um þeim þjóðarmeið, sem hefir
rætur til að vaxa að vizku og
þroska, svo að okkur megi verða
til sóma., , . i
Meðal sundfólksins eigum við
afburða góð efni, en þau hafa
ekki aðstöðu til að æfa sig svo
sem þörf krefur. Sundhöllin veitir
hana aðeins að litlu leyti og þar
hafa mönnum brugðist vonir. •—
Segja má, að bezta sundfólk vort
geti æft í Sundhöllinni þrisvar í
viku; en hvað er það? Aðrar
þjóðir telja það a. m. k. til helm-
inga of lítið; því margt bezta
sundfólkið æfir tvisvar á dag,
aldrei minna en einu sinni á dag,
meðan á þjálfun stendur.
Hér er um alt of mikinn að-
stöðumun að ræða, sem við verð-
um að bæta úr hið bráðasta; en
hver er leiðin? Getur sundhöllin
eftirlátið sundfólkinu meiri tíma?
Tæpast nema á kostnað annara.
Sannleikurinn er sá, að síðan að
Sundhöllin og aðstaða við gömlu
sundlaugina batnaði, hefir sund-
iðkun aukist svo mikið, að nú
þegar er hún að sprengja báða
þessa staði utan af sér, svo að
þörf fyrir nýrri, stærri og full-
kominni útisundlaug er þegar að
verða mjög aðkallandi.
Það þykir ef til vill frekt, að
fara fram á byggingu nýrrar
sundlaugar, en svo er ekki. Við
vitum öll nú orðið, að sundíþrótt-
in er eitthvert það mesta heil-
brigðis- og menningarmál, sem
þetta bæjarfélag hefir með hönd-
um, og fyrir það og framgang
þess verður alt að gera, sem
hægt er, og hvað er ekki hægt
og sjálfsagt að gera, þegar heil-
brigðisvelferð bæjarbúa er ann-
ars vegar og vaxandi áhugi, vilji
og skilningur yngri sem eldri, er
fyrir hendi og kallar og biður,
að þessu velferðarmáli sé skiln-
ingur sýndúr í framkvæmd.
Menn koma og segja, að hitt
og þetta þurfi að gera einstökum
íþróttum til framdráttar og er
það satt, en ég vil leyfa mér ag
fullyrða, að sundið tekur margra
hluta vegna öllum öðrum íþrótt-
um fram að gagnsemi, frá heil-
brigðis-, menningar- og slysa-
varnalegum ástæðum séð. Að
þeirri íþrótt getum við bezt búið,
svo við séum ekki háðir hinni
brigðulu veðráttu á hvaða tíma
árs sem er, en svo er ekki um
aðrar íþróttir, sem almenning
varðar og sem geta orðið al-
menningseign.
Á síðustu hérvistarárum sínum
lét Jón heitinn Þorláksson borg-
arstjóri gera teikningu og kostn-
aðaráætlun um mjög stóra og
fullkomna útilaug. Sá hann, sá
mæti og framsýni maður, að
hennar myndi bráðlega þurfa við,
og ætlaði, ef honum hefði enzt
aldur til, að láta byggja þá laug.
síðan hefir ekkert um það mál
heyrst, hvorki frá hans flokks-
mönnum né sundmönnum þessa
bæjar, sem má þó merkilegt
heita.
Gerður hefir verið uppdráttur
að íþróttasvæði við Nauthólsvík,
en á þennan uppdrátt vantar
sundlaug. Það er í fylsta máta ó-
tilhlýðilegt, að ekki skuli vera
hugsað fyrir sundlaug á um-
ræddu íþróttasvæði, sem á að
verða aðal framtíðar íþrótta-
svæði þessa lands.
Staðurinn er hinn ákjósanleg-
asti fyrir íþróttasvæði, og hann
er ekki síður heppilegur fyrir
stóra og fullkomna sundlaug,
sem hægt væri með tiltölulega
litlum kostnaði að dæla sjó í og
hita rneð hveravatni, þegar heita
vatnið kemur frá Reykjum, sem
vonandi verður bráðlega. Upphit-
aðar sjólaugar eru taldar hinar
ákjósanlegustu kappsundslaugar,
sem hægt sé að fá, sökurn þess,
hve létt er að synda í þeim, og
þær gefi því góðan árangur í
sundafrekum. Úti eru slíkar laug-
ar mjög eftirsóttar til að setja
heimsmet í þeim; mætti svo fara,
að nokkrum heimsmeisturum
þætti ómaksins vert að heim-
sækja okkur til að auka frægð
sína, og væri það fyrir sig ekki
neinn smáræðis fengur fyrir okk-
ar afskekta sundfólk, sem svo
sjaldan fær tækifæri til að bera
sig saman við aðra, eða kynnast
sundstíl þektra sundmanna eða
kvenna.
Allir, sem hafa kynst sjóböð-
um viía, hvað þau eru heilsu-
samleg; en það er lítinn tíma árs-
ins ,sem við Islendingar geíum
stundað sjóböð. Sjórinn er að
jafnaði mjög kaldur og sumur
stutt og oft köld og illviðrasörri,
svo aðeins þeir allra hörðustu
geta notað sjóböð að nokkru
gagni, með fenginni upphitaðri
sjólaug væri úr þessu bætt; hana
væri hægt að stunda alt árið, og
þar með fengin sú heilsulind,
sem öllum gæti aukið heilsu,
Iskan og atvinnnleysið.
......♦ ....
Aukin ræktun landsins er nauðsynleg.
-----»-..
HINAR stórkostlegu þreng-
ingar síðari ára í atvinnu-
málum unga fólksins í landinu
hafa komið nokkuru róti á þá
kyrstöðu og það fyrirhyggju-
leysi, sem skipaði æðsta sess
meðal ráðndi manna þjóðarinn-
ar í þessum efnum.
Jafnhliða minkandi atvinnu-
rekstri einstaklinganna, sem or-
sakar aukinn vinnukraft á
vinnumarkaðinum, bætist við
árlega svo hundruðum skiftir
vinnuþurfandi æskufólk, sem á
aðeins eina lífsframfærslu von,
að geta selt starfsorku sína.
Æskufólk, sem aðeins á einn
veg, eyrina, æskufólk, sem verð.
ur að láta sér nægja það hlut-
skifti að vera jafnvel þræll sinn-
ar þjóðar. Án aðgerða yfirfyll-
ist því á vinnumarkaðinum, og
bjartsýni og starfsorku, og er þá
svo mikið fengið, að við höfum
pkki efni á að láta byggingu
slíkrar laugar — slíkrar heilsu-
lindar — bíða mikið lengur.
Allir, sem með fullum skilningi
Ííta á þetta mál, sjá, að hér
er um að ræða merkt aðkallandi
íþrótta- og menningarmál þessa
bæjar; hér er mest þörfin, bezt
aðstaða og mest trygging fyrir
því að ná tilætluðum árangri.
Þ. Magnússon.
með þeim hugsunarhætti, sem
nú ríkir hjá atvinnurekendum
(t. d. því opinbera), að af því
að æskumaðurinn sé einhleyp-
ur og þurfi ekki nema fyrir sér
einum að sjá, þá beri honum
skilda til að víkja til hliðar, —
meðan til séu fjölskyldufram-
færendur. Þá verður það fyrst
og fremst æskan, sem fer var-
hluta af þeirri atvinnu, sem fá-
anleg kann að vera, þótt að í
mörgum tilfellum sé jafnvel
þörf unga mannsins fyrir vinn-
una eins mikil eða meiri en
hins, sem gengur fyrir. Slíkum
villuskoðunum þarf að útrýma,
og í stað þess að koma réttlát
vinnudeiling á allan þann mikla
fjölda vinnuþurfandi æsku-
manna, sem fyrir eru á hverjum
tíma, og atvinnuleysisskýrslur
ættu að geta sagt til um, ef ekki
ríkti óþolandi trassaskapur í
þeim efnum.
Atvinna sú, sem fáanleg er
fyrir unga fólkið í landinu, er
eins og áður er sagt, alls ekki
það mikil, að hún fullnægi þeim
kröfum, sem vinnuþurfandi
æská óhjákvæmilega hlýtur að
gera, til þess að geta lifað sóma-
samlegu lífi.
Þegar svo er komið, að þeir
atvinnurekendur, sem hingað til
‘nuuiAja eSajnaoApa gijfaj ejeq
—.. UU: 1LL»..«-~*B!1
drottningin.
Daginn, eftir gat hún aftur leikið sér meðal blómanna í
hlýju sólskininu og þannig liðu margir dagar. Gerða þekkti
hvert blóm, en þó að þau væru mörg, þá fannst henni samt
eitt blóm vanta, en hún mundi bara ekki, hvaða blóm það
var.
Þá situr hún einn daginn og Gamla konan hafði gleymt Hvernig stendur á því, að hér
horfir á hatt gömíu konunn- að má myndina af rósinni af eru engar rósir? sagði Gerða
ar, en á hann voru máluð hattinum, þegar hún galdr- og hljóp á milli blómabeð-
blóm, og fallegasta blómið aði rósirnar ofan í jörðina. anna og leitaði og leitaði, en
þar var einmitt rós. fann enga rós,
Mctr/e Hju/er.
þá settist hún niður og grét og þegar heit tár hennar Og Gerða faðmaði það og
og tár hennar féllu einmitt vermdu jörðina, óx rósatréð kyssti rósirnar og hugsaði
þar, sem rósirnar höfðu horf- skyndilega og stóð í fullum um fallegu rósirnar heima
ið, blóma. og Óla litla.
hver á sínum stað, hafa dregið
svo saman seglin, að til stór
vandræða horfir, þá hlýtur al-
þýðan og þá fyrst og fremst
æskan að knýja á annarsstaðar,
og eðlilega verður það þá hið
opinbera, ríki og bæjarfélög,
sem knýja skal á, enda ber því
skylda að hlaupa undir bagga
og skapa framtíðarmöguleika;
fyrir æskuna í landinu.
Um það kann hins vegar að
verða deilt, hvað heppilegast
væri, og skal það að mestu látið
ósagt hér. Til þess að komast
að fullnægjandi niðurstöðu í
þeim efnum, þarf eðlilega ítar-
legra rannsókna við sem taka
myndu langan tíma.
Fyrir rúmum tveim árum
vakti ég máls á ýmsum leiðum
til úrlausnar í atvinnumálum
æskunnar hér í Alþýðublaðinu.
Sumar leiða þeirra, er ég dró
þar fram, höfðu þá verið um-
ræddar á nýafstöðnu þingi S.U.
J. og tekið upp í baráttuskrá
sambandsins. Einnig benti ég
þá á leiðir, sem áður höfðu ekki
verið nefndar, og þá leiðina, —
sem ég tél lang athyglisverð-
asta sökum þess að þar er um
að ræða lífrænan atvinnuveg.
Leiðin er, að ríkissjóður
styrki atvinnulausa æsku til
þess að rækta landið, og þá
veitti æskunni atvinnu við að
rækta það, og seldi síðan jarð
irnar eða leigði, gegn sann-
gjarnri þóknun. Nú gæti það ef
til vill komið til mála, að að-
streymi sveitaæskunnar til
sjávarins gæti að einhverju
leyti dregið úr árangri, en ég
held að það ætti þó að vera
hægt að fyrirbyggja það, þar eð
þarna myndu skapast góð lífs
skilyrði þeirra er aðnjótandi
yrðu.
Ýmislegt fleira gæti komið til
mála þessu efni viðvíkjandi, í
sambandi við ræktun landsins,
en að því mun ég ef til vill
koma í annari grein innan
skamms.
En hvað segja menn um þessa
hugmynd? Væri ekki æskilegt,
að hún yrði tekin til athug-
unar og yfirvegunar, t. d. í blöð-
unum? Væri ekki rétt að merin
létu álit sitt og skoðanir á þessu
máli í ljós?
En hvað svo sem því líður. þá
eru allir á eitt sáttir um það, að
áframhaldandi aðgerðarleysi sé
alls ekki viðunandi, og að þegar
verði að hefjast handa um að
skapa bjarta framtíðarmögu-
leika fyrir þá æsku, sem erfa
skal landið.
Grípi ekki ríkið í taumana
um þessi mál. er ekki fyrirsjá-
anlegt annað en áframhaldandi
atvinnuleysi meðal æskunnar.
Það takmark, sem íslenzka
þjóðin þarf nú að keppa að, er
að fyrirbyggja slíkt, svo að fs-
land geti orðið land framtíðar-
innar, þar sem fólkinu líði vel.
Jónas St. Lúðvíksson.
Styrkur til berklasjúklings.
Laugardaginn 8. apríl var í
fyrsta sinn úthlutað styrk úr
sjóði þeim, sem hjónin á Reyð-
ará, þau Vilhjálmur Bjarnason og
kona hans, gáfu Vífilsstaðahæli
til minningar um son sinn, Björn,
en hann var einmitt fæddur
þennan dag. Úr sjóðnum skal
árlega veittur styrkur á afmælis-
degi Björns til eins fátæks sjúk-
lings, sem á hælinu dvelur.
Útbreiðið Alþýðublaðið!