Alþýðublaðið - 05.07.1939, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAG 5. JÚLf 1939
ALÞTÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓBI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STHFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
1900: Afgreiðsla, auglýsingar.
|901: Ritstjórn (innl. fréttir).
Ritstjóri.
4993: V. S. Vilhjélms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMI® J AN
Norræn samvinna og
norræn alþýðn-
samtök.
ÞAÐ hefir mikið verið hugs-
að og talað um norræna
samvinnu á Norðurlöndum á
síðustu hundrað árum, en fram
á allra síðustu áratugi sjaldnast
á svo raunhæfum grundvelli,
að hugsjónirnar og orðin hafi
staðizt próf veruleikans, þegar
á reyndi.
Fyrir og um miðja öldina,
sem leið, var „skandínavism-
inn“ oft hylltur, bæði í ræðu og
riti, í Danmörku, Svíþjóð og
Noregi. Borgarastéttin var þá
enn í uppgangi í öllum þessum
löndum, og það voru fyrst og
fremst stúdentarnir, sem í þá
daga börðust fyrir hugsjón
hinnar norrænu samvinnu. Og
sú samvinna átti sannarlega ekki
að sitja við orðin ein. Oftar en
einu sinni sóru stúdentarnir í
Svíþjóð og Noregi þess dýran
eið, að hvorki líf né limir skyldu
sparaðir, ef á Danmörku yrði
ráðizt af hinu volduga ná-
grannaríki, sem þá var að vaxa
upp við suðurlandamæri henn-
ar, Prússlandi. En það varð lítið
úr efndunum, þegar á reyndi.
Danmörk varð að berjast ein
síns liðs og láta allt Suður-Jót-
land af hendi, án þess, að stúd-
entaskandínavisminn væri
nokkurs staðar nálægur á stund
hættunnar.
Enn í dag eru til þeir menn
á Norðurlöndum, sem eru svo
langt fyrir utan allan veruleika,
að þeir ímynda sér, eða halda
því að minnsta kosti fram í orði
kveðnu, að norræn samvinna
verði að byggjast á hemaðar-
bandalagi milli Norðurlanda.
Að vísu eru það ekki lengur
stúdentarnir eða menntamenn-
irnir, heldur annaðhvort kalk-
að&r íhaldssálir eða örvita
kommúnistar, sem þó áreiðan-
lega ekki myndu sýna neitt
meiri hetjuskap, þegar á hólm-
inn kæmi, heldur en stúdent-
arnir fyrir tæpum hundrað ár-
um.
Sú norræna samvinna, sem
nú er í uppvexti á Norður-
löndum, á ekkert skylt við slík-
an heilaspuna. Hún er ekki
byggð á neinni hernaðarhug-
sjón, né neinum tálvonum um
það, að Norðurlönd geti í sam-
einingu boðið stórveldunum
byrginn, heldur á sameiginlegri
menningu og sameiginlegri
þjóðfélagsþróun síðustu ára-
tuga. Og sú þ j óðf élagsþróun
héfir ekki verið borin uppi af
borgarastéttinni, heldur fyrst
og fremst af alþýðunni og sam-
tökum hennar. Þar hefir sá
grundvöllur loksins skapazt,
sem norræn samvinna hefir
getað dafnað á, öllum Norður-
landaþjóðunum til ómetanlegs
gagns.
Orðsending
til kaupenda út um land
Munið að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl-
ist ekki vegna greiðslufalls.
Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafið
með póstkröfu.
Akranes — Borpues.
Áætlunarferðir alla þriðjudaga og föstudaga strax aftir
komu Ms. Fagraness. Frá Borgarnesi kl. 1 e. k. Fagra-
nesið fer til Reykjavíkur á þriðjudögum kl. 9 sffdogis.
MagoAs finonlangsson, bifrelSarstjðrl.
—.—.——♦----
Ungfril Bryndfs ZoSga talar um
nauðsynlegar umbætur.
'T1 IL landsins er nýkomin
fyrsta íslenzka konan,
er lært hefir ungbarnavernd
í erlendum skólum. Er það
ungfrú Bryndís Zoega, sem
dvalið hefir undanfarin 5 ár
við nám í Kaupmannahöfn
og nú síðastliðin 2 ár kynnt
sér sérstaklega alla starfsemi
dagheimila.
Kom ungfrúin til landsins s.l.
laugardag og tók samdægurs
við forstöðu dagheimilisins
„Vesturborg“, er barnavinafé-
lagið „Sumargjöf“ starfrækir.
í gærdag brá tí'ðindama'ður Al-
þýðublaðsins sér á fund Bryn-
dísar Zoéga, þar sem hún var
Önnum kafin við eftirlit með
bömum á „Vesturborg".
— Hér virðast allir una sér
vel, ef dæma má eftir öllum
þessum brosandi og kátu and-
liíum, sem hér sjást alstaðar, segir
blaðamaðurinn, eftir að hafa boð-
ið ungfrúna velkomna heim til
landsins og í starfið.
— Já, og ef þér viljið ganga
Það eru hin sameiginlegu
markmið alþýðuhreyfingarinn-
ar, lýðræði, samvinna og jöfn-
uður, sem hafa sett mót sitt á
alla þróun þessara þjóða í seinni
tíð. Og með flokkum alþýðunn-
ar stendur þess vegna og fellur
norræn samvinna 1 nútíð og
framtíð. Að vísu hefir hugsjón
hennar í dag gripið Norður-
landaþjóðirnar allar langt út
yfir takmörk þessara flokka. En
þeir eru engu að síður það
bjarg, sem hún byggist á, og
brautryðjendurnir, sem allir
aðrir hafa fetað í áttina á eftir.
Fyrir áratugum hófu alþýðu-
samtökin í Danmörku, Svíþjóð
og Noregi samvinnu sín á milli
og stofnuðu með sér samvinnu-
nefnd, sem síðan aldrei hefir
lagzt niður, þótt stormar utan
úr heimi hafi á stundum dregið
úr samheldninni og gert starf
hennar torvelt. Þannig stóðu
alþýðusamtökin í Noregi eftir
heimsstyrjöldina og byltingarn-
ar, sem sigldu i kjölfar hennar,
árum saman fyrir utan þessa
samvinnu hinna norrænu al-
þýðusamtaka. En nú hefir hún
á síðasta áratugnum vaknað til
nýs lífs við hinn volduga vöxt
alþýðuhreyfingarinnar á öllum
Norðurlöndum. Fyrir tveimur
árum bættust norsku alþýðu-
samtökin aftur í hópinn. Og sam-
tímis tóku í fyrsta skipti sæti í
samvinnunefndinni fulltrúar
fyrir alþýðusamtökin á íslandi.
Árlega koma nú forvígismenn
alþýðusamtakanna á öllum
Norðurlöndum saman á full-
trúafundi til þess að ræða og
taka ákvarðanir um sameigin-
leg hagsmuna- og hugsjóna-
mál þeirra og þar með raunar
Norðurlandaþjóðanna í heild,
sem þau starfa á meðal og eiga
þýðingarmikinn, ef ekki aðal-
þáttinn í að stjórna. En það er
í fyrsta skipti á þessu ári, að
ákveðið hefir verið, að slikur
fulltrúafundur skuli haldinn
hér á íslandi. Að sú ákvörðun
hefir verið tekin nú, er ekki að-
eins mikilsverð viðurkenning
fyrir íslenzk alþýðusamtök, —
heldur og nýr og þýðingarmik-
ill vottur aukinnar norrænnar
samvinnu yfirleitt.
með mér og líta á allan bama-
hópinn, sem hér er, þá munuð
þér sannfærast um, að hér eru
allir í sólskinsskapi, enda ekki
ástæða til annars í svo góðu
veðri sem nú er.
Fyrir framan „Vesturborg" er
stórt tún, þar sem bömin skipt-
ast á um að vera í rólum,
klifra í bjálkagrind eöa velta sér
í grasinu. Sum eru í eltingaleik,
og er ýmist hlaupið á höndum
eða fótum. Það var sameiginlegt
með öllum, sem á túninu voru,
að þau voru öll kát og glöð,
meira að segja eftirlitsstúlkurnar
tóku þátt í leikjum bamanna, og
hlupu um í grasinu.
Þrír smádrengir höfðu, ein-
hverra hluta vegna, tekið sig út
úr skarkalanum á túninu, og
voru mjög alvörugefnir viðstörf
sín í sandkössunum.
— Hvað emð þið að gera
þama, strákar?
— Við emm að byggja stór og
falleg hús.
— Og hvað ætlið þið svo að
gera við húsin, þegar þið emð
búnir að byggja þau?
— Þá rífum við þau niður og
byggjum önnur fallegri.
Þessir snáðar eiga eflaust eftir
að byggja mörg falleg hús,
að minnsta kosti virtust þeir hafa
nóg verkefni frameftir sumrinu.
— Því miður er ekki altaf sól-
skin hér frekar en annarsstaðar,
og hefir þetta hús verið byggt
handa bömunum til að leika sér
i, þegar slæm veður eru, segir
ungfrúin um leið og hún bendir
blaðamanninum á allstórt hús við
hliðina á íbúðarhúsinu.
Þrátt fyrir gott veður hafa
einhverjir farið inn, því að út úr
húsinu berst allmikill hávaði.
Bryndis hleypur inn, blaðamað-
Urinn á eftir. Þarna inni blasti
við skemtileg sýn. Á miðju gólf-
inu standa tveir strákar allvíga-
legir, en út við vegginn stendur
litil stúlka og horfir á hildar-
leikinn, sem þarna fer fram. Það
er einvígi, sem þó endar jafn-
skjótt og ungfrúin birtist í dyr-
Unium, og krakkarnir fara að leika
sér eins og ekkert hefði ískorist.
Klukkan er langt gengin í 6.
Dagur bamanna á „Vesturborg"
ter brátt á enda. Einhver kall-
ar „Komið að þvo ykkur“, og
bömin hafa Iært að hlýða þessu
kalli, því að alls staðar að koma
bömin, þrátt fyrir það þó að sum
þeirra að minnsta kosti hefðu
gjarnan viljað dvelja lítið eitt
lengur við leikina.
Að koma inn í „Vesturborg“
minnir mikið á kvæði Daviðs um
„Litlu Gunnu og litla Jón“. Þama
inni er alt svo lítið. Hver snáði
he'ir sitt litla fatahengi, í kenslu-
stofunni ern litlir stólar við lítil
borð og niðri í kjallara eru litlar
þvotíaská'ar, þar sem litlu börn-
ín voru önnum kafin við að þvo
af sér mikið ryk áður en mömm-
urnar kæmu og sæktu þau.
— Þér hafið verið við nám i
í Kaupmannahöfn og kynnt yður
sérstaklega rekstur dagheimila
sem þessa. Getið þér sagt mér
eitthvað um starfsemina þar?
— Það sem ánægjulegast er
við ‘ dagheimilin í Kaupmanna-
höfn er samstarfið milli barna-
heimilana og foreldranna, sem
þar er mjög mikið, þvi að á þann
hátt fer margt betur, og enginn
misskilningur kemst að, eins og
Svo oft vill koma fyrir vegna
ókuimugleika aðila á sinu sam*
Broddborgaranur eru nú óðum að flytja inn í Madrid á ný, siðan Franco hélt þar innreið sína.
En litið virðist vera um brúklega bíla. Hér lætur einn flytja sófann sinn og aðra húsmuni á
kerru inn í borgina.
Skemtiferð
Garðyrkjufélagsins um Akra-
nes og Borgarfjörð verður n.k.
laugardag og sunnudag 8. og 9.
þ. m. Áskriftarlistar liggja
frammi í blómaverzl. Flóru og
Litlu blómabúðinni.
Mjolk - Sfeyr - Smjðr - ðstsir.
„Engin önnur næring getur komið í stað mjólkur,“ segir pró-
fessor E. Langfeldt. Og hann segir enn fremur: ,,í mjólk eru öll
næringarefni: Eggjahvítueíni, kolvetni, fita, sölt og fjörefni.
Mjólkurneysla kemur í veg fyrir næringarsjúkdóma og tryggir
hinni uppvaxandi kynslóð hreysti og heilbrigði.“
Yfirlæknir dr. med. A. Tanberg segir m.a.: ,,Það getur ekki
leikið á tveim tungum, að rétt notkun mjólkur og mjólkurafurða
í daglegri fæðu er eitt áhrifamesta ráðið til þess að auka hrevsti
og heilbrigði þjóðarinnar.“
Á sumrin er mjólkin næringarmeiri og vitamínauðugri en á
öðrum tímum ársins. Fyrir því er nú rétti tíminn fyrr hvern
og einn til að auka mjólkurskamt sinn.
UNGFRÚ BRYNDíS ZOEGA
eiginlega starfi, uppeldi barn-
únna.
Svo er annað. Barnaheimilin
erlendis fylgjast altaf með upp-
vexti þeirra barna, sem hjá þeim
hafa dvalið, einnig eftir að þau
hafa farið af barnalieimilunum.
Hefir það mjög mikla þýðingu
fyrir barnaheimilin tekki síður en
bömin og aðstandendur þeirra,
því að á þann hátt skapast meira
Öryggi í starfinu en ella.
Það fyrsta, sem vakti athygli
mina eftir að ég kom heim, voru
blaðaskrifin um þetta svokallaða
„Pólska æfintýri“, og hefir í því
sambandi mikið verið hneykslast
á framkomu stúlknanna, sem um
borð fóru.
Ég álít að aðalorsökin sé ekki
hjá stúlkunum sjálfum, heldur af
því að hér vantar aðhald og sama-
stað fyrir börnin þann tíma dags-
ins, sem þau em við leiki utan
heimilisins- Heimilisaðbúnaður er
viða þannig, því miður, að bömin
kjósa heldur að vera úti á götu
við leiki, og er því hending ein
sem ræður því í hverskonar fé-
lagsskap þau lenda.
* Bæjarfélagið, ríkið og einstök
félög og áhugamenn eiga að sam
einast um að koma upp bama-
leikvöngum, þar sem öll börn
leika sér undir eftirliti fullorð-
inna, og það á að koma upp svo
mörgum barnaleikvöngum að
hvert einasta barn hverfi af göt-
unni og leiki sér þar, þá er ég
sannfærð um að ekki líður á
löngu þar til „Pólsk æfintýri"
hverfa úr sögunni.
Samtal við fyrsta íslenzko konnna, sem
lært heflr rekstnr dagheimila (yrir hðm.
Hagnr S.Í.S. stendur
með miklom blóma.
Einar írnason endnrkos-
inn forseti á aðalfnnd-
innm i Reykholti.
A ÐALFUNDUR Sambands is-
lenzkra samvinnufélaga er
nýafstaðinn. Var hann haldinn að
Reykholti í Borgarfirði dagana
30. júní til 3. þ. m., og komu
margir fulltrúar af fundinum
lúngað í gær.
Einn stjórnarmeðlimur átti að
ganga úr stjórninni Einar Árna-
son á Eyrarlandi, sem var for-
maður sambandsins, og var hann
endurkosinn.
Tveimur mönnum var bætt við
í stjórnina samkvæmt nýjum á- i
kvæðum sambandslaganna, og |
TOiu kosnir Sigurður Jónsson
skáld á Arnarvatni í Suður-Þing-
eyjarsýslu og Þórður Pálmason
kaupfélagsstjóri í Borgarnesi.
Hagur sambandsins stendur
með miklum blóma og var um-
setning þess álíka og árið 1937.
Forstjórar sambandsins fJuttu
skýrslur á fundinum um rekstur
þess og efnahag.
Einn daginn fóru fulltrúarnir
að Hvanneyri, og tók skólastjór-
inn þar á móti þeim og sýndi
þeim staðinn.
AMATÖRÞEIUÐ
KEHlBPnffi.
Tlwrfu usfr- 7 /yi
Útbreiðið Alþýðublaðið!