Alþýðublaðið - 29.07.1939, Blaðsíða 2

LAUGABDAG 29. JÚLÍ 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
H. C.ANDERSEN
— Hann er ókurteis, sagði prinsessan, en þegar hún hafði
gengið stundarkorn, þá heyrðist bjölluhljómurinn: ,,Ach,
du lieber Augustin."
— Heyrið mig, sagði prinsessan, — spyrjið
hann, hvort hann vilji ekki fá koss hjá einni
af hirðmeyjum mínum.
— Nei, sagði svínahirðirinn. — Annaðhvort
fæ ég tíu kossa hjá prinsessunni eða ég held
pottinum.
— En hvað það er leiðinlegt, sagði prinsessan, — en þá verðið þið líka að standa í kring-
um mig, svo að enginn sjái það. Og hirðmeyjarnar röðuðu sér í kringum hana og breiddu
út kjólana sína, og hún kyssti svínahirðinn tíu kossa og fékk pottinn.
Maðurínn —
sem hvarf.
Þessi óvenjulega skemmtilega skáldsaga
er skrifuð af 6 þekktustu skáldsagna-
héfundum Bandaríkjanna, eftir hug-
mynd Franklin D. Roosevelts Banda-
■ " ríkjaforseta.
Kastmr 2 krónur. — Fæst í Afgreiðslu Alþýðublaðsins.
Oeri við saumavélar, allskeit-
ar heimilisvélar eg skrár. H.
Sandholt, Mapparstíg 11. sími
2635.
Til leigu herbergi. Aðgangur
að síma. Pétur M. Bjarnason,
Vesturg. 17.
UMRÆÐUEFNI
Grein frá Markúsi bónda á
Svartagili í Þingvallasveit
um konuna í barnsnauð og
flutninginn á henni til
Reykjavíkur.
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU
SAGAN um stúlkuna frá
Svartagili gengur enn manna
á milli. Ég skýrði nýlega frá
henni — og hefir Markús bóndi
Jónsson á Svartagili nú sent mér
heila grein um málið frá sínu sjón-
armiði, sem ég sé mér ekki fært
að neita, enda ber hann sjálfur á-
byrgð á greininni. Grein sína kall-
ar hann: „Sannleikurinn er sagna
beztur.“ Fer hún hér orðrétt á
eftir:
„í 166. tölublaði Alþýðublaðsins
minnizt þér á atburð þann, sem
gjörðist á Þingvöllum þann 9. þ.
m., er þér svo nefnið, er kona ól
barn í bifreið á leið austan úr Þing-
vallasveit til Reykjavíkur, en þar
sem atburður þessi er mjög úr lagi
færður í téðri grein ■— og gefur
ranga hugmynd um atburðinn
sjálfan og tildrög til hans, þá sé
ég mig neyddan til að biðja yður
að birta eftirfarandi leiðréttingu:“
„SUNNUDAGINN 9. þ. m. veikt-
DAGSINS.
vel stæði á, að hér væri staddur
sex manna bíll frá Steindóri — og
bað ég hann að hringja Steindór
upp og vita, hvort bíllinn væri fá-
anlegur. Bílstjórinn kom aftur að
vörmu spori og kvað bílinn vel-
kominn gegn 30 króna gjaldi kont-
ant, en það væri ófrávíkjanlegt
skilyrði, að bíllinn væri greiddur
þegar í stað.“
„Nú var mér kunnugt um, að
konan hafði ekki hinar 30 krónur
handbærar, en hins vegar hafði
hún í höndunum ávísun á áreiðan-
lega greiðslu á nokkurri frjáhæð,
er skyldi greiðast innan fárra
daga, og ætlaði frú Helga Níels-
dóttir að innheimta peningana fyr-
ir hennar hönd. Ég tjáði því bif-
reiðarstjóranum hið sanna, en
hann kvað, að þá yrði að koma
formleg beiðni frá frú Helgu. Mig
setti hljóðan yfir kröfum Stein-
dórs, og mér flaug í hug hið gull-
fallega kvæði: „Sveinn og Kópur“.“
„ÉG HEFI NÚ að vísu, því mið-
ur, oft orðið þess var, að líf um-
komulítilla fátæklinga er ekki met-
ið dýru verði. En þó hefi ég ekki
rekið mig á það fyrr, hvorki utan-
lands né innanlands, að þegar
maður er í lífsháska staddur. og
ist umrædd kona mjög skyndilega
— og bað hún mig að fara til
Þingvalla og útvega sér bifreið til
Reykjavíkur, því að hún myndi
fæða barn mjög bráðlega. Ég lét
því ná í hest í skyndi og hraðaði
ferð minni sem mest ég mátti til
Þingvalla. Var fyrst ætlun mín að
síma til Reykjavíkur og fá þaðan
bíl, því að konan hafði tryggt sér
ákveðinn bíl, og átti hann að koma
næsta dag. Ég breytti þó þessari
ákvörðun fljótlega og ákvað að
reyna að fá bíl á Þingvöllum.“
„MÉR VAR KUNNUGT um, að
Jón Guðmundsson gistihússeigandi
í Valhöll hafði bifreið til umráða
og leitaði því fýrst til hans, og brá
hann skjótt við og náði í bifreiðar-
stjóra sinn — og bað hann að
keyra upp að Svartagili sem greið-
ast og taka hina sjúku konu og
aka henni til Reykjavíkur. Bif-
reiðarstjórinn kvað það sjálfsagt,
en benti hins vegar á, að bifreið
sín væri óheppileg til slíkra flutn-
inga, þar sem hún væri svo lítil,
og sérstaklega, ,ef hugsanlegt værí,
að konan fæddi á leiðinni. Við
féllumst strax á athugasemd bif-
reiðareiganda, og sáum, að þær
voru skynsamlegar og á fullum
rökum byggðar. Stakk Jón Guð-
mundsson þá upp á því, hvort ekki
mætti flytja konuna í áætlunarbíl,
ef hún væri sótt upp eftir í téð-
um bíl, en ég aftók það með öllu.
Samt hafði ég tal af bifreiðarstjóra
áætlunarbílsins, og var hann mér
sammála um, að ekki væri forsvar-
anlegt að flytja konuna með al-
menningsbíl fullum af fólki, en
hann tjáði mér hins vegar, að svo
einhver hefir aðstöðu til að bjarga
— þá hafi hann spurt, getur
þú greitt svo og svo stóra fjárhæð,
ef ekki, þá getur þú verið þar sem
þú ert. I þessu tilfelli voru að mínu
áliti 2 mannslíf í veði, sem Stein-
dór hafði aðstöðu til að bjarga, en
peningarnir virtust vera aðalatrið-
ið, í þessu tilfelli að minnsta kosti.
f þessum svifum víkur sér að mér
ungur maður, sem ég þekkti ekki.
Hafði hann hlýtt á samtal okkar,
og bauðst hann til að útvega mér
bíl samstundis. Ég þáði auðvitað
boð hins unga, óþekkta manns — og
fórum við út úr Valhöll, og stóð
bíllinn þar fullskipaður fólki. Tal-
aði hann nokkur orð við bílstjór-
ann, og var hann strax fús til að
takast á hendur að flytja konuna
til Reykjavíkur. Bað hann sam-
ferðafólk sitt að stíga út úr bílnum,
og bíða unz hann kæmi til baka,
og var það þess alfúst. í þessum
svifum mættum við Ásu ljósmóður
(Sólheimum), og spurði ég hana,
hvort hún væri ekki fáanleg til að
koma með í bílnum upp að Svarta-
gili. Tjáði ég henni alla mála-
vexti. Hún færðist undan því, —
kvaðst vera hér í sumarfríi og ekki
hafa nein áhöld meðferðis, og innti
ég ekki frekar eftir því.“
„BAUÐ Jón Guðmundsson mér
nú að láta mig fá hjúkrunarkonu
til aðstoðar hinni sjúku konu, og
tók ég því með þökkum. Var nú
ekið eins hratt og kostur var á
að Svartagili. Hinni sjúku konu
hafði nokkuð elnað sóttih, og auð-
séð var, að hún mundi fæða áður
en langt liði. Var nú höfð stutt
viðdvöl í Svartagili; konan tekin
í bílinn og ekið af stað. Fylgdist
ég með bílnum og var konunni til
aðstoðar, þar til við komum niður
í Almannagjá, en þar beið kona
sú, frú Hrefna Jónsdóttir, er fylgj-
ast átti með hinni sjúku til
Reykjavíkur. Fór ég þar úr bíln-
um og fór niður í Valhöll og
hringdi til frú Helgu Níelsdóttur,
og bað hana að vera viðbúna að
veita konunni móttöku."
„HVAÐ síðar gerðist, mun vera
rétt frá skýrt, og sé ég ekki ástæðu
til að endurtaka það. En hvað við-
víkur frásögn hr. Vilhjálms Þórðar-
sonar um þremenningana frá
Heiðarbæ og kvöldmáltíð Steindórs
— er þessu máli óviðkomandi. Og
þótt Steindór hafi seinna séð sig um
hönd, kom hinni fæðandi konu ekki
til góða. Ég vil svo að endingu
þakka öllum, er greiddu götu hinn-
ar sjúku konu og minnast orðanna:
„Hvað þér gjörið einum af mín-
um minnstu bræðrum, það hafið
þér mér gjört“.
Með þökk fyrir birtinguna.
Svartagili. 27. júlí 1939.
Markús Jónsson.“
" gaom gwsai ^
Eins og menn muna, hefir Stein-
dór mótmælt því, að hann hafi gef-
ið nokkrar fyrirskipanir um að
heimta gjald fyrir bílinn — og
Markús getur ekkert um bílinn,
sem Steindór sendi, en kom að
Valhöll, eftir að stúlkan var farin.
Enda tekur M. J. það fram, að um
það mál viti hann ekkert.
Hannes á horninu.
Hraðferðir Steindðrs
tll Akureyrar um Akranes erus
Frá Reykjavík; Alla mánud., miðvikud. og féskiíl.
Frá Akureyri; Alla mánudaga, fimtud. og laugardaga.
Afgreiðsla okkar á Akureyri er á bif-
reiðastöð Oddeyrar, simi 260.
M.s. Fagranes annast sjéleiðlna.
Nýjar upphitaðar bifreiðar með útvarpi.
Bifrelðastðð Steindérs
Símar: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.

QHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnin á Bonnty.
32. * Karl ísfeld íslenzkaði.
kjöti hafði verið saltað niður, og við höfðum fengið miklar
birgðir af yamsrótum. Aðeins Bligh vissi, hvenær átti að
leggja af stað, en það var öllum ljóst, að ekki gat verið langt
að bíða.
Ég skal fuslega kannast við það, að mig langaði ekki sér-
lega mikið til þess að fara frá Tahiti. Enginn hefði getað búið
hjá svo vingjarnlegum gestgjafa sem Hitihiti var, án þess að
fyllast aðdáun á gamla manninum og fjölskyldu hans. Mála-
nám mit£ vakti meir og meir áhuga minn með hverjum deg-
inum sem leið. Ég gat nú orðið talað málið nokkumveginn
reiprennandi, enda þótt ég þyrfti heilt ár til þess að nema
málið til fullnustu. Orðasafn mitt var nú fullbúið, og ég hafði
leiðrétt það smám saman, þegar ég fann villur. Ég var einnig
langt kominn með málfræðina. Ég lifði rólegu og áhyggjulausu
lífi, og starf mitt var skemmtilegt, og það var því ekki undar-
legt, að ég hugsaði ekki oft heim til gamla Englaiids. Ef ég
hefði ekki átt móður á lífi, þá hefði ég gjarnan viljað lifa
þessu villimannah'fi áfram. Og hefði ég átt von á því, að annað
skip kæmi til Tahiti eftir hálft eða heilt ár, hefði ég beðið
Bligh að lofa mér að verða eftir, til þess að ljúka starfi mínu.
Christian var ekki, fremur en ég, hrifinn af því, að þurfa að
fara. Hann elskaði Maimiti, og ég vissi, að honum féll afar-
þungt að þurfa að skiljast við hana. Stewart elskaði líka sína
kærustu af heilum huga. Young átti vinkonu, sem hét Taurua,
sem er nafn Tahitibúa á kvöldstjörnunni. Stewart nefndi
unnustu sína Peggy. Hún var dóttir höfðingja eins á Norður-
eynni og elskaði Stewart heitt.
Einum eða tveimur dögum, áðu'r en Bounty lagði af stað,
komu Christian, Young og Stewart, til þess að heílsa mér.
Alexander Smith var með þeim. Hann hafði eignazt kærustu,
sem var af óæðri stéttinni. Það var lítil, dökkhærð fjörleg
stúlka,
Skipsfélagar mínir höfðu nú dvalið svo lengi á Tahiti og
haft svo mikið saman við hina innfæddu að sælda, að margir
þeirra gátu gert sig skiljanlega á máli hinna innfæddu. —
Stewart talaði málið furðanlega vel. Young var of frámtaks-
laus og Smith alltof hreinræktaður Breti til þess að geta
lært framandi tungu. Smith áleit, eins og margir sjómenn, að
ef enska væri töluð nógu hægt og skýrt, hlytu allir að skilja
hana.
Þegar gestir mínir frá Bounty nálguðust húsið, vissi ég
strax, að Christian hafði fregnir að færa mér. Samt sem áður
hafði hann kynnzt Tahitibúum nóg til þess, að hann hafði
lært sumar kurteisisvenjur þeirra, þar á meðal þá, að láta góða
stund líða, áður en érindi er borið upp.
Maimti heilsaði elskhuga sínum innilega, og Hitihiti
breiddi út teppi handa okkur í skugganum. Hann gaf strax
skipun um, að sækja kókoshnetur, svo að við gætum fengið
eitthvað að drekka. Gestgjafi minn hafði beðið mig um, að
láta smíða líkan af stóra skipsbátnum okkar, sem hann var
mjög hrifinn af. Hann áleit, að ef hann hefði slíkt líkan, þá
gæti hann látið smíða sér bát, sem væri eins. Ég hafði sagt
honum, hvernig ætti að Ijgygja borðin. Ég hafði fengið Smith
til þess að smíða líkanið, og hann hafði lokið því á tæpri viku.
Hann gekk á eftir hinum í fylgd með Balhadi, sem bar líkanið
á öxlinni. Hitihiti ljómaði í framan, þegar hann sá líkanið.
— Nú get ég látið smíða mér skip, sagði hann við mig á máli
Tahitibúa. — Þú hefir staðið við orð þín, og ég er mjög glaður.
Smith fékk Hitihiti líkanið, en gestgjafi minn gaf óðara skipun
um, að sækja tvo feita grísi.
— Þér eigið að fá þá, Smith, sagði ég, en félagi minn hristi
höfuðið.
— Það er tilgangslaust, sagði hann. — Bligh skipstjóri lofar
mér ekki að halda grísunum. En ef gamli höfðinginn vill gefa
mér grís, þá getum við, ég og unnustan, steikt hann og borðað
strax.
Hitihiti brosti og sagði, að Smith mætti fara með þjónum
sínum og velja feitasta grísinn, sem hann fyndi. Nokkrum
mínútum seinna gekk hann fram hjá okkur við hlið unnustu
sinnar, með rýtandi grís undir handleggnum. Svo hurfu þau í
skógarkjarrið rétt hjá ströndinni. Svo sáum við reykjarstrók
stíga yfir trjátoppana. Ég hygg, að lagaákvæðið, sem bannar
konum að snæða með karlmönnum á Tahiti, hafi verið brotið
þetta kvöld.
Við lágum í skugganum og drukkum hina gómsætu kókos-
mjólk. Við þvöðruðum við stúlkumar, og nú leit Christian á
mig:
— Ég hefi fréttir að færa yður, Byam, sagði hann. -— Við
vindum upp segl næstkomandi laugardag. Bligh skipstjóri
hefir gefið skipun um, að þér komið um borð á föstudagskvöld.
Maimiti leit hrygg á mig, eins og hún skildi hvert orð,
greip því næst um hönd elskhuga síns og þrýsti hana fast. Það
er ömurlegt fyrir mig að minnsta kosti, sagði Christian. —
Mér hefir liðið vel hér.
— Mér líka, bætir Stewart við og leit á Peggy.
Young geispaði. — Ég er ekki viðkvæmur, sagði hann. —
Taurorua litla f»r sér fljótt annan mann, sér til dægrastytt-