Alþýðublaðið - 29.08.1939, Qupperneq 2

ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Langt í burtu, þar sem svölurnar eru, þegar vetur er
hér, bjó konungur, sem átti ellefu syni og eina dóttur,
sem hét Lísa. Prinsarnir ellefu gengu í skóla og höfðu
stjörnur á brjóstinu og sverð við hlið. Þeir skrifuðu á gull-
töflur með demantsgrifflum og voru fluglæsir. Það mátti svo
sem sjá og heyra, að þeir voru prinsar.
Systirin Lísa sat á litlum
skemli úr spegilgleri og hafði
myndabók, sem var keypt
fyrir hálft konungsríkið.
Þessi börn áttu ákaflega gott,
en þannig átti ekki alltaf að
vera.
Faðir þeirra, sem var kon-
ungur yfir öllu landinu,
kvæntist vondri drottningu,
sem var vond við börnin.
Strax fyrsta daginn varð þess
vart.
.J' '-y/ 'titá**,.

í höllinni var mikið um dýrðir og börnin voru að leika sér. En í staðinn fyrir sætindin og
eplin, sem þau voru vön að fá, fengu þau aðeins sand í tebolla, og drottningin sagði, að
þau gætu látið sem þetta væri sykur.
Kveðjusamsæti
héldu K. R.-ingar þjálfara sín-
um, Mr. Len Bradbury, og unn-
ustu hans, að Hótel Skjaldbreið
í fyrrakvöld. Þökkuðu K. R.-ingar
honum dvölina, sem þeir vænta
sér hins mesta af. Björgvin
Schram, Ben. G. Waage, Erlendur
Pétursson og Guðjón Einarsson
héldu ræður, en Mr. Bradbury
svaraði og þakkaði með ágætri
ræðu. Lýsti hann þar, hverjum
hamskiptum álit hans um ísland
hefði tekið og gerði grein fyrir
áliti sínu á islenzkri knattspyrnu.
Var hann síðan leystur út með
gjöfum, en að því loknu var stig-
inn dans.
Farþegar
með e. s. ,,Gullfossi“ til Vest-
urlands 25. þ. m. Eiríkur Bech,
Ragnar Guðmundsson, Þorsteinn
Kjarval, Bjarni Eiríksson og frú,
Ásta Guðmundsdóttir, Hanna Lár-
usdóttir, Bergur Jónsson, Sigur-
þór Guðmundsson, Sigmundur
Símonarson, Eggert Pétursson,
Katrín Jónsdóttir, Ingibjörg Jóns-
dóttir, Ölafía Þorláksdóttir, Arn-
dís Rögnvaldsdóttir, Axel Magn-
ússon, Jósep Jónsson, Málfríður
Árnadóttir, Aðalheiður Haralds-
dóttir, Kristín Jóhannesdóttir,
Guðbjörg Össurardóttir, Guð-
mundur Daníelsson, Hilmar
Lúðvigsson, Erling Evald, Svava
Jónsdóttir, Sesselja Magnúsdóttir,
Elínborg Sigurðardóttir, Halldóra
Sigurðardóttir.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
UMRÆÐUEFNI
Berjaferðirnar og niðursuð-
an. „Neyðin kennir naktri
konu að spinna.“ Börnin
byrja vetrarstarf sitt. Sam-
keppnin um beztu lýsingu á
sveita- og sjávarstúlkum.
Gamla fóikið og ellilaunin.
Alvarlegt bréf frá „Gagn-
rýni“. Vegurinn austur er
víða næstum ófær.
ATHUGANIR HANNESAR
Á HORNINU.
BERJAFERÐIR hafa verið farn-
ar síðustu sunnudaga, og' má nú
segja, að allur almenningur sé far-
inn að tína ber. Þetta hefir mjög
breytzt, því að fyrir aðeins nokkr-
um árum var það aðeins talið
barnagaman að tína ber. Síðan
innflutningur var takmarkaður á
saft og innlendur iðnaður tók upp
á því að framleiða litað sykurvatn,
hafa húsfreyjur séð það, að með
berjatínslu og niðursuðu berjanna
geta þær að minnsta kosti fengið
eins góða og heilnæma saft og áð-
ur var keypt frá útlöndum.
ÞANNIG GETA erfiðleikar okk-
ar kennt okkur og vakið okkur til
umhugsunar um það, sem okkar
eigið land hefir upp á að bjóða.
Alls konar niðursuða á heimilum
hefir og vaxið gífurlega, og er það
nú talið illa statt heimili, sem ekki
á mikið af niðursoðnum berjum og
rabarbara. Það er ekki að efa, að
enn er margt, sem hægt er að nota
sér af gæðum íslenzkrar náttúru
— og er nú t. d. almennt talað um,
hvað niðursoðin hundasúra sé góð
í grauta.
NÚ UM MÁNAÐAMÓTIN eiga
börn að byrja skólagöngu. Þá byri-
ar vetrarstarf þeirra. Hjá sumum
börnum er skólagangan mikið til-
hlökkunarefni, en önnur sárkvíða
fyrir henni. Miðbæjarskólinn aug-
lýsti núna um helgina, að á
fimmtudaginn eigi börn, sem eru
10 ára, að koma í skólann kl. 9,
kl. 10 9 ára börn, kl. 1 8 ára börn
og kl. 3 7 ára börn. Ýmsar aðrar
reglur eru settar um komu barn-
anna í skólann.
ÉG AUGLÝSTI um daginn sam-
keppni hér í dálkum mínum um
beztu lýsinguna á sveitastúlkunni
og sjávarstúlkunni og afstöðu
þeirra hvorrar til annarrar. Fá bréf
um þetta efni hafa mér borizt enn
sem komið er. Vóna ég, að allir
mínir mörgu skriffinnar taki nú
pennann í hönd og sendi mér línu.
Þeim, sem ég tel, að hafi sent bezta
svarið, sendi ég svo 10 krónur í
verðlaun.
GAMALT FÓLK ræðir mikið um
ellitryggingarnar og úthlutun elli-
launanna. Það er áreiðanlegt, að
fæst af því er ánægt, og er það
von, því að fæst af því fær það,
sem kallað er fúll ellilaun. En þetta
á að batna eftir því sem lífeyris-
sjóðurinn vex. Hins vegar hefir sú
DAGSINS.
aðferð ýmissa bæjar- og sveitar-
félaga, að nota ellilaunaféð til þess
að létta á sér sveitarþyngslum,
orðið til þess að gera hlut þess
gamla fólks, sem er að verjast
sveit, miklu verri.
„GAGNRÝNIR“ skrifar mér á
þessa leið um þetta efni:
„Heill þér, góði Hannes minn!
Hér ég guða á skjáinn.
Fús ég reyni fróðleik þinn,
fyrst ég er ei dáinn.
Mig minnir, að ég hafi heyrt þess
getið, að í einhverjum fornum rit-
um sé það sagt, að höfðingjar hér
á landi hafi samþykkt það einu
sinni, þegar hallæri þjakaði ís-
landi, að gamalmennum skyldi
hrinda fyrir björg, svo að þau
hlytu bana af. Getur þú sagt mér,
hvort þetta er rétt hermt eða af-
lagað í meðförum? Ég minnist
þess, að mér þóttu lengi þessar
samþykktir ómannúðlegar. En nú,
þegar reynslan hefir kennt mér, að
til er annað enn ómannúðlegra at-
hæfi gagnvart gamalmennum, þá
er ég kominn að þeirri niðurstöðu,
að mannúðinni hjá íslenzku þjóð-
inni hafi hnignað allverulega á
þessum síðustu tímum.“
„ÞVÍ VERÐUR EKKI með rök-
um neitað, að það er miklu hörmu-
legri dauðdagi að vera sveltur í
hel en að vera hrundið fyrir björg.
Hinu verður heldur ekki neitað
með rökum, að sá maður, sem út-
hlutað er 64,5 au. — 66% au. —
og ekkert hefir annað við að styðj-
ast — til allra daglegra þarfa dag
hvern, hlýtur að svelta. Mér er vel
kuhnugt um einn gamlan mann
(hátt á áttræðisaldri), sem úthlut-
unarnefnd ellilauna úthlutaði 20
króna ellilaunum á hverjum mán-
uði yfirstandandi árs, og ætlaði
við fyrstu úthlutun að ganga al-
veg fram hjá honum og láta hann
engin ellilaun hafa, en ákvað hon-
um þessa ríflegu upphæð(l), þegar
komið var fram í janúarmánuð
Þ. á.“
„ÞESSI GAMLI MAÐUR er al-
gerlega eignalaus og hefir enga at-
vinnu, enda þrotinn að kröftum
eftir nær 70 ára harða baráttu fyr-
ir tilverunni; hefir innt af höndum
mikinn hluta ævi sinnar störf, sem
e. t. v. eru engu þýðingarminni
fyrir þjóðfélagið en jafnvel eftirlit
með opinberum stofnunum, hversu
alúðlega sem þau kunna að vera
rækt. Þessi öldungur á engan að,
sem lagaleg skylda hvílir á að
styðja hann fjárhagslega. Hann
á hér í Reykjavík góðan vin, sem
hingað til hefir forðað honum —
af eintómri hjartagæzku — frá því
að falla úr hungri og harðrétti, en
þessi vinur hans er enginn há-
tekjumaður og hefir orðið að neita
sér og fjölskyldu sinni um margt
jafnvel bráðnauðsynlegt til þess að
geta haldið lífinu í þessu einstæð-
ings gamalmenni. — Er ekki leyfð
í tryggingalöggjöfinni viðbótarút-
hlutun? Fengi gamli maðurinn 50
krónur hvern mánuð, sem eftir er
af þessu ári, myndi mikið lagast
fyrir honum.“
ÞAÐ GENGUR ILLA að gera
veginn austur færan. Það iná segja
að milli Lögbergs og Reykjavíkur
sé hann á stórum köflum alveg
ófær.
Hannes á horninu.
Vðrubirgðlr
verzluiar Pðlínn
sðlngn Ottadóttur
eru til sölu nú þegar.
Vörurnar eru til sýnis í búðinni
á Grettisgötu 2, miðvikudaginn
30. ágúst, kl. 4 — 6 e. h.
Reykjavík, 28. ágúst 1939.
Skiptaráðandinn í Reykjavík.
Hinar vinsaelu hraðferðir
Steindðrs
til Akureyrar um Akranes eru:
Frá Reykjavík: Alla mánudaga naiSvikudaga
föstudaga og sunnudaga.
Frá Akureyri: Alla mánudaga, fimtudaga
Jaugardaga og sunnudaga.
Afgreiðsla okkar á Akureyri er á bif-
reiðastöð Oddeyrar,
M.s. Fagranes annast sjéleiðlna.
Nýjar upphitaðar bifreiðar með útvarpi.
AMar ©kkar hraðfeiðir eru um Akranes.
Stelndór.
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisitiii á Bounty.
55. Karl ísfeld ísleazkaði.
sér að kasta skikkjunum og settust í sandinn. Það hefði verið
geysileg móðgun að standa meðan höfðingi fór fram hjá,
— Maeva te arii, sögðu þeir í kveðjuskyni, en það þýðir
lifi höfðinginn.
— Megið þið lifa, sagði Vehiatua vingjarnlega, — og ég
óska ykkur mikils fiskafla!
Hitihiti gamli tók á móti okkur fyrir utan dyrnar, kastaði
skikkjunni og gekk fram til þess að heilsa vini sínum. Strax
var farið að matbúa, og enda þótt gestur okkar hefði rétt
áður borðað geysimikið, gekk hann gírugur til fæðunnar.
Tehani og Hina þekktust vel og virtust þurfa að ræða mikið
saman. Ég þóttist verða þess var á því, að Hina leit oft til
mín, að Tehani væri að segja henni frá því, þegar við hitt-
umst við ána.
Um hádegi, þegar hinir höfðu lagzt í skugga til þess að fá
sér blund, hitti ég taio minn vakandi. Hann var einsamall
undir eftirlætis-hibiscur-tré sínu við ströndina. Ég skýrði hon-
um frá því að ég hefði hitt stúlkuna og að ég elskaði hana.
— Hvers vegna viltu ekki kvænast henni, ef hún vill það?
sagði Hitihiti, þegar ég hafði skýrt honum frá þessu.
— Ég held, að hún vilji það, en hvað myndu foreldrar
hennar segja?
— Hún á enga foreldra. Þeir eru dánir.
— En Vehiatua?
— Honum geðjast vel að þér.
---Það er nú gott og blessað, en setjum svo, að enskt her-
skip komi með skipun um, að ég komi heim.
Vinur minn yppti öxlum í örvæntingu. — Þið Englending-
ar eruð allir eins, sagði hann óþolinmóður: — Þið hafið sí-
felldar áhyggjur og hugsið um ýmislegt, sem ef til vill kemur
aldrei fyrir. Því látið þið ekki hverjum degi nægja sína þján-
ingu? Þurfið þið alltaf að hugsa um morgundaginn og hinn
daginn? Þú hættir við að kvænast stúlkunni, sem þú elskar,
af því að þú óttast, að enskt skip komi og sæki þig. Og ef
til vil líða tíu til tuttugu ár, áður en skip kemur. Hættu þessu
þvaðri. Dagurinn í gær er liðinn, Nú er það dagurinn í dag.
Ef til vill kemur aldrei annar dagur!
Ég gat ekki annað en brosað að hinum heimspekilegu hug-
leiðingum vinar míns. En ég varð að játa, að hann hefði mikið
til síns máls. Tahiti-búar þekktu engar áhyggjur í sambandi
við framtíðina, og mál þeirra átti engin orð yfir það hugtak.
Hitihiti hafði vafalaust á réttu að standa. Fyrst svo leit út,
sem ég þyrfti að búa lengi meðal hinna innfæddu, átti ég rétt
á því að kvænast. — Þú ert taio minn, sagði ég, — vilt þú
ekki tala við Vehiatua fyrir mig? Segðu honum, að ég sé
hriíinn af frænku hans og vilji gjarnan kvænast henni.
Hinn aldni höfðingi klappaði mér á öxlina: — Það er mér
sönn ánægja, sagði hann. — Þú hefir verið konulaus allt of
lengi. En nú vil ég fara að sofa.
Tehani vaknaði á undan öðrum, og ég fann hana, þar sem
hún var á skemmtigöngu niðri á ströndinni, Hún var ein-
sömul og gekk beint til mín. — Tehani, sagði ég. — Ég hefi
talað við taio minn og hann hefir lofað að biðja Vehiatua að
gefa mér þig fyrir konu. Var það máske skakkt gert?
— Ég talaði við frænda minn, áður en hann fór að sofa.
— Ég sagði honum, að ég vildi eiga þig fyrir mann, að ég
mætti til að fá þig fyrir mann, hvort sem þú vildir eða ekki!
— Viltu þá, að ég fari í stríð við Hitihiti og nemi vin hans á
brott? — Já, sagði ég, — ef það er nauðsynlegt! Hann horfði
ástúðlega á mig ofurlitla stund og sagði svo: — Litla dúfan
mín. Hefi ég nokkru sinni neitað þér um nokkuð, síðan móðir
þín dó? Þessi Byam þinn er Englendingur, en hann er maður
samt sem áður, og enginn maður getur staðizt þig. Heldurðu
að það sé satt? ; HfíjíifiMitl
— Það er ég viss um, svaraði ég og þrýsti henni að mér.
Þegar við snerum aftur til hússins, var sólin farin að lækka
á lofti. Hinir tveir höfðingjar höfðu sent menn sína burtu og
ræddu alvörumál: — Þarna koma þau, sagði Vehiatua, þegar
við leiddumst til þeirra.
— Og þau eru ánægð hvort með annað, bætti taio minn
við brosandi.
— Vehiatua gefur ykkur blpssun sína, hélt hann áfram og
sneri sér að mér. — En hann setur eitt skilyrði. Þú átt að
dvelja mestan tímann á Fantira. Hann getur ekki hugsað sér
að skiljast við frænku sína. Þú munt áreiðanlega una þér vel
þar. En þið verðið að koma oft og heimsækja Hitihiti gamla.
— Tehani segir, að brúðkaupið eigi að fara fram þegar 1
stað og í mínu húsi, sagði höfðinginn af Taiarapu. — Þú
getur farið með mér á morgun, og Hitihiti og Hina koma á
eftir í sínum báti. Þau verða fulltrúar fjölskyldu þinnar í
musterinu. Þið getið litið svo á, að þið séuð trúlofuð.
Þegar hann hafði þetta mælt, stóð ég á fætur og gekk inn
í húsið til þess að opna skrínið. Þegar ég kom aftur, hafði ég
með mér armbandið og hálsmenið, sem ég hafði keypt í Lond-
on. Fyrst sýndi ég Vehiatua skartgripina, en hann velti þeim
undrandi fyrir sér.