Alþýðublaðið - 10.05.1927, Blaðsíða 2

a
ALP. YfiUBLAtjifl
jalþýbublabibE
j kemur út á hverjum virkum degi. |
í Aígreiðsla. i Alpýðuhusinu við t
j Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. ►
I til kl. 7 síðd. |
| Skrifstoía á sama stað opin kl. t
IöVa —10 Va árd- °S kl. 8—9 síðd. \
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ;
(skrifstofan). í
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á {
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 ►
hver mm. eindálita. {
Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan í
j (í sama húsi, sömu símar). {
„Litla ríkislögreglan“.
Stjórnarfrv fjárbrella.
Legudagar strandvarnarskipanna.
Ummæíi Héðins Valdimarssonar.
1 gær, þegar frv. um var'ðeim-
skjg) ríkisins og sýslunarrmenn á
þeim var til 2. umr., lagði Héð-
inn Valdimarsson, en hann var
einn úr allsherjam., sem klofn-
að hafði í þrent um málið, ein-
dregið til, að pað væri felt. Pað
væri auðséð, J>ví stjórninni bráð-
lægi á að gera sjómenn á þess-
um skipum að sýslunarmönnum.
Petta frv., sem hefði flest orð
um skyldur peirra, en fá um rétt,
sýndi sig sjálft. Upphaflega hefði
vantað slysatryggingarákvæði í
frv.. og enn hins vegar væri í
pví ákvæði þess efnis, að skip-
stjpri og landsstjórn geti rekið
menn úr skiprúmi, ef þeim svo
iryði við að horfa, og eigi menn-
irr.ir síðan undir högg að sækja
tjl stjórnarinnar um, fé, sem þeir
hafa iagt í lífeyrissjóð úr sínum
vasa. Stjórnin kæmi og upp um
sig, þegar hún værí í lögunum að
undanskijja pes?a menn siglínga-
lögunum. Og H. V. fanst eðiilega
ósamræmi í því að gera mun
þessara manna 0g annara sjó-
manna ríkisins á „Esju“ og öðr-
um skipum; því ætti ekkí að und-
anþiggja þá siglingalögunum
líka? Annars er þessi undanþága
með því einkennilega móti, að
hún sviftir þessa menn öllum
Uunnindum og vernd sigfngalag-
anna, sem eklci er of mikil, en
kveður svo á, að þar sem viður-
lög við brotum þeirra séu Jttærri
samkv. siglirgal., skuli fara eft-
ir þeim. Pað er naumast, að þeir
séu blóðþyrstir í stjórninni! Og
H. V. vísaði til fjölda greina í
siglingal., svo sem 2., 8., 88., 95.,
100., 101. og 107. gr., sem fela í
sér mikilsverða vsrnd fyrir sldps-
menn. Nú skyldi ætla, að sam-
fara þessari slcérðingu á réttind-
um skipsmanna væru einhv. r þau
launah’unnindi, áð þetta yrði við-
unandi. En það er alt á annan
veg. Séu launakjör frv. borin sam-
nn við þau kjör, sem samningar
sjómannastéttarinnar við eún-
skipaíélög cg útgerð bjóða mönn-
ttm á verzlunarflotanum, þar með
talin skip ríkissjóðs, „Esja“ og
„Yiliemo-es", þá- reyrast þau inikl-
um mun lakari, auk þess sem
vinnutími á verzlunarskipum er
ákveðinn 8 st. á dag, en á varð-
skipunum eru áníðslunni engin
takmörk sett. Pað er bersýnilegt,
að ekki hefir einu sinni verið
neinn vilji til þó ekki væri nema
þess hjá stjórninni að láta varð-
skipsmenn búa við sömu kjör og
aðra. Kjörin eru miklu verri. Full-
gildur háseti fær 900 kr. minna
á varðskipunum en annars stað-
ar; fullgildur kyndari missir eft-
ir lögunum 700 kr„ 1. stýrim.
400 kr., 2. vélstjóri 100 kr. og 3.
vélstjóri jafnvel 1600 kr„ allir á
ári. Með þessu háttalagi verða
menn varla langlífir á varðskip-
unum. Mönnum á verzlunarflot-
anurn er trygður réttur til 7—20
daga sumarleyfis og landgöngu-
leyfis, svo viðunandi sé. Ekkert
væri slíkt í þessum lögum. Inn-
tak frv. í fám orðum væri minni
réttindi, minna kaup. En vogað
hefði það verið í neðri deiid að
halda því fram, að þetta væri gert
til að fá betra fólk á skipin. Pað
trúir því hver, sem vill. En hinu
trúir enginn, að þetta sé gert til
að forðast verkföll á skipunum
sjálfum, eins og borið er við, því
að þau er hægt að forðast með
afarmörgu móti. Hitt gæíi sum-
um flogið í hug, að það væri
gert til að hindra verkföll á öiji-
um skipum með valdi. Hafí það
•
verið meiníng stjórnarinnar, "þá
skjátlast henni. Til þess lætur
enginn hafa sig, sízt fyrir kaup,
sem að hálfu er greitt í heimild til
að dandalast um göturnar hér á
grimuballsbúningum.
Héðinn mintist á réttarprófin í
svo neíndu „Óðins“-máli Pau
hefðu sýnt, að slæleikur ætti sér
stað um strandgæzluna á þann
hátt, að kastað væri til athugana
höndunum, svo að þær væru allar
óáreiðanlegt handahófsverk. En sú
hliðin væri ekki hvað ómerkileg-
ust, hvað varðskip lægju mikið
inni. Á 5 mánuðum heíði „Óð-
inn“ legið inni 39 daga eða 8 d.
á mán„ en „Þór“ hefði á 6 mán.
legið inni 72 d. eða 12 d. á mán.
Petta væru þó að eins legudagar
í Reykjavík, og þótti Héðni, sem
eðlilegt er, þetía vera mikil van-
höld.
Jón. Þori. anzaði Héðni því, að
frumvarpinu væri ætlað að lækka
kaup, en þá getur það ekki verið
á annan veg en þann, að nota eigi
hin lágu laun varðsk'psmanna til
samanburðar, er félagar þeirra úr
verzlunarflotanum koma með sín-
ar kröfur.
Snoturt athæfi þetta og annað
eins.
Alpingl.
Meðri deiBsi.
„Litla ríkislögregían“
(frv. um varðskip rikisíns og sýsl-
unarmenn á þeim) var þar i gær
til 2. umr. Héðinn Valdimarsson
flutti sérstakt álit sem al!sh.nd,-
maður og lagði það tii, að frv.
væri felt. Sjómenn á varðskip-
um ættu að vera ráðnir og skráð-
ir eftir siglingalögum með sama
rétti og skyldum sem farmenn,
en í írv. þessu væri farið fram
á að stofna stóran hðp „sýslun-
armanna" við „löggæzlu“, sem í
einu og sérhverju yrði hægt að
starfbinda með reglugerð, er
stjórnin setti. Samkvæmt öÖrum
athöfnum stjórnarinnár kvaðst
'hann ' fyllilega treysta henni til
þess að setja það ákvæði í reglu-
gerðina, að skipverjar væru skyld-
ir að berja á verkamönnum í
kaupdeilum, ef þeir væru til þess
kvaddir. Rakti hann enn fremur,
hve mjög réttaröryggi þeirra er
skert í frv. og hve laun þeirra
verða minni samkvæmt stjórnar-
frv. um þau, heldur en nú er á
verzlunarskipinum. Jón Porl.
kannaðist við, að tilgangurinn
væri einmitt sá að lækka launin,
án þess að kaupdeila yrði, en M.
Guðm. kvað þessum sýslunar-
mönnum ætlað sama réttaröryggi
og öðrum embættismönnum. Var
röksemdafærsla hans á þá leið,
að í lögum um aöraJ embættis-
menn [t. d. sýslumenn og presta]
væru ekki sérstök ákvæði, sem
trygðu þeim vernd gegn misþyrm-
ingum, illu eða ónógu fæði, eða á-
kvæði þeim sérstaklega land-
gönguleyfi(!). Héðinn spurði enn
fremur, hver ástaiöa væri til þess,
að t. d. kyndari á varðskipi ætti
að vera „sýslunarmaður“ og sett-
tur undir heraga, þó að starfsfélagi
hans á verzlunarskipi ynni ná-
kvæmlega sama starfið samkvæmt
samningi. Hvort þetta væri ekki
einmitt gert til þess að skapa
fordæmi, sem síðan yrði notað
til að reyna að lækka einníg kaup-
ið á öðrum skipum. Til þess áð
jandhelgl-gæzlan geti verið í góðti
lagi, þurfi skipverjarnir að vera
ánægðir og mannaskifti sem
minst. Sýndi hann fram á, að
með frv. er stefnt að hinu .gagn-
stæða. Beztu sjómennirnir mvndu
forðast að vera varðskipverjar eft-
ir að ólög þessi væru komin á.
Þar með næði stjórnin tákmarki
sínu — að koma því liði á skip-
in, sem hún geti liaft í hendi sér
og sldpað að gera það, sem henni
lízt. — Með frv. væri skipverjum
bannað að gera verkfall; en H.
V. benti á, að verkfallsrétturinn
er í raun og veru eini réttur
verkalýðsins í þjóðfélaginu, þetta,
að geta sagt: Ég vinn ekki lengur
nerna með ákveðnum skilyrðuin.
Raunar sé ekki til neins að banna
hann. Pað hafi þegar sannast á
embættismönnunum. að fram hjá
því ákvæði er hsegt að komast.
A! Isherjarneíndarmenn „Fram-
sóknar“-flokksins, Jörundur og J.
Guðn., fluttu nolckrar bre,ytinga-
tillögur við frv„ en um þær sagði
Jörundur sjálfur, að í þeim væri
enginn verulegur efnismunur frá
frv. Pað kom líka á daginn, sem
Héðinn saerði- að frv. virtist vera
sameiginlegt má! beggja íhalds-
flokkanna. Af br.-till. be'rra Jör-
/
undar voru að eins fáeinar orða-
brevtingar samþyktar, en engu að
síður sætti „Framsóknar“-íhaldið
sig hið bezta við frv. og var
því vísað til 3. umr. gegn at-
kvæðum þeirra Héðins og Magn.
Torfiasonar einna.
Forkaupsréttur að hafnarmann-
vírkjum-
*
Frv. Jóns Baldv. um forkaups-
rétt kaupstaða og kauptúna á
hafnarmannvirkjum o. fl. kom
. snöggvast til 3. umr. Réðst Sveinn
í Firði á móti því af miklum móði
og gekk J. Ól. á lagið með hon-
um. Lagði Sveinn til, að málinu
verði vísað til stiórnarinnar. Héð-
inn andujcelti þeirri uppástungu
og öðrum firrum jieirra. SíÖan
var umræðum frestað og önnur
mál tekin út af dagskrá.
Efirí deOd.
Gengisviðaukinn samþyktur.
Frv. um breyting á skipun
prestakalla (Mosfellsprestakall) og
frv. um ,gengisviÖauka voru bæði'
afgr. sem lög frá alþingi. Frv.
vum sölu á hluta úr kirkjueign-
inni Mosfellsheiðarlandi fór til 2.
umr. og allshn. Till. til þál. um
íkipun sparnaðarnefndar var vís-
að til stjórnarinnar með till. frá
Jóh. Jós. Frv. um nýjan banka í
Reykjavík og frv. um einkasölu
á saltfiski voru tekin út af dag-
skrá vegna veikinda J. Baldv.
Þingsályktunartillögu
fliítja þeir Pórarinn og J. A. J.
í n. d. um uppmælingar siglinga-
leiða á nokkrum stöðum við
Húnaflóa og rannsókn á lending-
ar- og hafnar-bótum við Hvamms-
tanga.
„Hús í svefni“.
Fyrír nokkru sá ég í ,grín‘-blaðí
bæjarins mynd, er svo var köll-
uð. Sú mynd átti að tákna Stjórn-
arráðshúsíð. y
Á hverjum degi síðan hefi égr
gengið fram hjá þessu húsi, og þá
hefir roér pft og einatt iottið í
þug „Hus í svefni“, en húsið sjálft
og íérstaklega 'óð þess heftr alt
af vakið !ajá mér andstæðar hugs-
anir þeim, er myndin vakíi. Petta.
er syo að skilja, að draslið 3g
bréfin, sem dreifð eru urn stjörn-
arráðsblettinn, bera ekki vitni um,
að alt sé þar neð ^yrrum kjör-
um, að minsta kosti ekki, þsgar
vindurinn er að lífga þetta upp,
og bréfaskæklarnir eru að leika
sér áð fela sig ífiðrr í einhverju
Aestsparniu 1 hólnum, er :tytta
Jóns Sigurðssonar stendur á.
Göialu ribsmnnarnir og sabar-
barhnausarnir á norðanverðum
blettinum eru ágætt sýnishom af
því, jsvernig garðrækt á ekki að
vera. rekin á Islandi.
Pokirm, íem rr að grotna niður
í suðvesturhorninu og vafalaust er
búinn að Liggja þar síðan i fyrra.