Alþýðublaðið - 22.09.1939, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 22. SEPT. 1939.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Svamrnir.

Sólin lækkaði svo hratt. Nú var hún orðin eins og lítil
stjarna, Um leið og sólin hvarf, höfðu þau fast land undir
fótum.
Hún sá bræður sína standa í kringum sig og haldast í hendur. En það var ekki nema
með naumindum, að þau gætu staðið þarna.
yfy-' ' .
v;.*'-.-»
'"/£/■ '■ ':
7/J// >f \ / .
■£////////
//■//// '/,. :/■■
wkm/M/m/
Eldingarnar leiftruðu, sjórinn gekk yfir þau annað slagið, en systkinin héldust í hendur og
sungu sálm, sem veitti þeim þrek og hugrekki.
Heimir,
söngmálabla'ð, 2. hefti, 5. ár-
gangur, er nýkomiÖ út. Hefst það
á grein um Jónas Helgason dóm-
kirkjuorganleikara, eftir Pál Hall-
dórsson, Þjóðtrúin og tónlistin,
grein eftir Baldur Andrésson,
grallarasöngurinn, eftir sama. Þá
er löng grein um Mozart, að
mestu þýdd.
Eftirlitsferð.
Ég var á eftirlitsferð urn holtin
og gekk framhjá húsinu, sem
einu sinni hét Oddhöfði. Þar er
nú auðn ein, nema lítils háttar
draugagangur. Eru það mest smá
draugar, sein rjáJa við glugga og
durustafi. Helgi er hættur að
nota það fyrir hjálendu, og get
ég ekki sé'ð annað en að húsið
sé útsett fyrir bombara, a. m. k.
ef Island lendir í stríðinu. Ef
Island hættir að lúta Danakóngi
getur illa farið, því húsið er kon-
ungjegt. Fyrir Hans Hátignar orð
fékk ég það, en Island á lóðina,
og geta því orðið brótalíur um
þetta efni. En kannske Chamber-
lain verði fenginn til að semja
um þetta við Adólf. Ég er á móti
öllu stríði, bæði innbyrðis og út-
byrðis. Ég er líka á móti því,
að við förum að herja á Fær-
eyjar eins og sumir eru að tala
um núna. — Oddur Sigurgeirs-
son, hjá Guðrn. Sigurðssyni skip-
stjóra, Laugarnesvegi.
Höfn þokunnar,
franska rnyndin, sem sýnd er í
Nýja Bíó um þessar mundir, er
talin með betri myndum, sem hér
hafa verið sýndar um skeið. Að-
alhlutverkin leika Michéle Mor-
gan og Jean Gabin.
Hvítkál
lækkað verð.
Fjallagrös
nýkomin.
BREKKA
Símar 1678 og 2148.
fjarnarbúðin. — Sími 3570.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Nerkileg kék: Samardag-
ar eftir Sigirð Thorlacias.
HSR ER EKKI á ferð-
inni barnabók, sem á
reyfaralegan hátt lýsir ó-
eðlilegum atburðum eða ó-
hollum lífsviðhorfum til þess
að krydda frásögnina.
,,Sumardagar“ er ævisaga
litla lambsins, Brúðu, frá því
er hún fæddist í vorhretinu og
var bjargað frá bráðum dauða
inni í bökunarofninum í eld-
húsinu á Nesi, og þar til hún,
eftir enduð ævintýri og þrautir
sumarsins og haustsins, er sjálf
orðin efnileg forustugimbur í
lambahópnum.
Beztu barnabækur fela í sér
tvennan tilgang. Efni þeirra
þroskar heilbrigt sálarlíf barn-
anna, en samhliða því veitir
það þeim ákveðinn fróðleik.
Sumardagar Sigurðar Thor-
laciusar gera hvort tveggja.
Höfundinum tekst að vekja hjá
lesandanum hlýja samúð með
Flekku og Iambinu hennar, og
inn í frásögnina er fléttað fræð-
andi viðræðum og glöggum lýs-
ingum á margháttuðum atburð-
um. Lýsingin á sauðburðinum,
ferðalagi mæðgnanna í sumar-
hagann og þeim ævintýrum,
sem mættu þeim á leiðinni, frá-
sögnin um tófurnar, líf þeirra
og viðureign þeirra við mæðg-
urnar og féð á dalnum. Allt er
þetta sagt á einfaldan hátt, en
frásögnin er eðlileg og lifandi
og þó heillandi. Trúað gæti ég
því, að mörgu barninu þyki
gaman að lesa um leiki lamb-
anna fjögra í afréttinni. Þá
þekki ég illa viðkvæmni og
samúð íslenzkra barna, ef þau
fylgja ekki, með hlýju í huga,
Brúðu litlu, þar sem hún stend-
ur í svelti á klettasyllunni og
þegar mamma hennar brýtur
þeim leið í vetrarhörkunni
framan af öræfum til hyggða.
Einna fegurst þykir mér þó
lýsingin á því, hvernig náttúra
dalsins heillar litla lambið, og
Brúða sjálf, þetta litla ófróða
lamb, „tekur þátt í viðræðum
náttúrunnar". IV. kafli og þó
sérstaklega samræða Brúðu við
lækinn er yndisleg, hún er bók-
menntaperla, sem krefur sér
sæti í lesbókum ísl. barna með-
al þess fegursta, sem skrifað
hefir verið fyrir börn á vora
tungu. Mörg önnur samtöl eru
í bókinni, þótt þetta beri af.
,,Sumardagar“ skipa nú þeg-
ar sérstakan virðingarsess með-
al ísl. barnabóka. En einmitt
vegna þess, að bókin gerir
kröfu til að vera barnabók,
ætla ég að nefna tvö atriði, sem
ég tel, að ef til vill hefðu mátt
betur fara,
Ef til vill er efni ekki stærri
barnabókar of margþætt, og
fyrir bragðið verður höfundur-
inn að hlaupa yfir lýsingar
ýmissa einstakra atburða, sem
þó einmitt hefðu getað fært
barninu meiri fróðleik í jafn
framúrskarandi aðlaðandi forrpi
og efnismeðferð og höf. hefir
yfir að ráða. Kemur þetta hér
mest að baga, þar sem mikill
hluti ísl. barna er uppalinn í
kaupstað. Get ég í þessu sam-
bandi t. d. bent á frásögnina
um rúning á bls. 10.
Þá er málið víða óþarflega
þungt, og nú fágæt orðasam-
bönd notuð. Get ég vel hugsað
mér, að það sé gert til að auðga
orðaforða barnanna. En varast
verður að nota orðasambönd,
sem börnin skilja ekki eða mis-
skilja. Vil ég t. d. benda á máls-
gr. á bls. 26: „gengu þau nær
mæðrum sínum“, og víðar
mætti nota auðskildara mál. En
þetta eru smámunir.
Grein þessi er ekki skrifuð
fyrir sölu bókarinnar, því að ég
treysti svo skarpskyggni for-
eldra og umhyggju þeirra fyrir
börnum sínum, að þess mun
ekki þörf. En hún er skrifuð í
þakkarskyni til höfundarins
fyrir bókina og ósk um, að hann
haldi áfram að senda ísl. börn-
um slíka fjársjóðu, sem hann
virðist hafa gnægð af.
Jón Sigurðsson.
Farþegar
með Dettifossi frá íjull 20. sept.
Ó- Johnsen konsúll og frú, Unnur
Eiríks, Margrét Eiríks, Milla Guð-
nmnds, Þórunn Guðmundsdóttir
Jensson, frú Gu’ðrún Guðjónsd.,
Guðrún Sigurðard., Þórhildur
Karlsd., Camela Proppé, Steinunn
B. Guðlaugsd., Hella ó. Jóhann,
esd., Regina Methusalemsdóttir,
Gunnar Johnsen, Hannes Johnson
Sigfús Blöndahl, Elinmundur ól-
afs, Hannes Thorsteinsson, R. L.
Young, Guttormur Erlendsson,
Vi'ðar Sigurðsson, Otto Wathne
og frú, Ólafur ólafsson skipstj.
og frú, Reynir Ólafsson, Margrét
Árnad-, Guðmunda Guðbjarnard.,
Valger'ður Árnad., Ragnhdldur
Thoroddsd., Margrét Sigurðard.,
Guðbjörg Guðmundsd., Guðm-
Jóhannsson, Sigurður Guðmunds-
son, Baldur Gu'ðmundsson, Gísli
Guðmundsson, Erlendur Sigurðs-
son, Gunnlaugur Bjömsson, Ein-
ar Sigurðsson, J. E. Jóhannsson,
Guðm. H. Guðmundsson, Jó-
hann Guðmundsson.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
LECTURES IN ENGLISH: —
25 lectures, (spoken, noí read, will be given by me,
beginning on Oktober 2nd. English Authors, Customs
and Institutions will be spoken of. Fee for the
course, Kr. 30, should be paid at the English
Bookshop where full particulars can be obtained.
HOWARD LITTLE, Vonarstræti 12.

Hraðferðlr Steindðrs
til Akureyrar um Akranes eru alla miðvikudaga ©g
laugardaga.
Miðstöð og útvarp í bifreiðunum.
Afgreiðsla okkar á Akureyri er á Bifreiðastöð ©ddeyrar.
Steindór - Siml 1510
NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Upprelsnln á Bounty.
76» Karl ísfeld íslenzkaði.
Ertu í húsinu, sem þeir hafa byggt á þilfarinu? Ertu hlekkj-
aður? Atuanui vill fá að vita, hvernig þú ert vaktaður.
Ég var glaður yfir því að sjá Tehani og litlu stúlkuna
okkar, að stundarkorn gat ég engu svarað.
— Flýttu þér að svara. Byam — við höfum nauman tíma.
— Hvað hefirðu verið lengi í Matavai, Tehani? Ég kom
þrem dögum eftir að þú fórst frá Tantira. Hélztu, .að ég
myndi svíkja þig? Við Atuanui höfum ráðgert þessa árás.
Allir vinir þínir vilja hefja árásina sem fyrst.
— Tehani, sagði ég. — Þú verður að segja Atuanui að það sé
vonlaust að bjarga okkur. Hann og allir menn hans verða
drepnir, ef þeir reyna að bjarga okkur.
— Nei, nei, Byam! Við drepum þá, áður en þeir geta komið
skotvopnunum við. Við viljum bjarga þér frá þessum vondu
mönnum. Atuanui vill gera árásina aðra nótt. Það er ekkert
tunglsljós. Við verður að hraða okkur, áður en skipið leggur
af stað.
Það bar engan árangur að reyna að skýra Tehani ástæð-
una fyrir því, að við vorum teknir fastir. Hún gat ekki skilið
það. Og það var líka okkur sjálfum að kenna, Við höfðum
aldrei skýrt Tahiti-búum frá uppreisninni.
— Við vitum það allt. Skipstjórinn hefir skýrt Hitihiti frá
því, að þið séuð vondir menn. Hann segir, að hann verði að
flytja ykkur til Englands, þar sem ykkur verði refsað. Hitihiti
trúir því ekki. Enginn trúir því.
Peggy hafði sagt Stewart það sama. Það var aðeins ein leið
til þess að koma í veg fyrir árásina. Við sögðum þeim, að
við værum bundir á höndum og fótum, að við værum alger-
lega bjargarlausir og yrðum drepnir, áður en hægt væri að ná
skipinu. Ég skýrði Tehani frá því og það var satt — að Ed-
wards skipstjóri væri búinn undir slíka árás, og að varðmenn-
irnir hefðu fengið skipun um, að skjóta okkur, um leið og
og vinir okkar í landi gerðu tilraun til að bjarga okkur. —
Okkur heppnaðist að lokum að fullvissa konur okkar um það,
að árangurslaust væri að reyna að bjarga okkur.
Fram að þeirri stundu höfðu Tehani og Peggy getað haft
fullkomið vald á tilfinningum sínum. Þegar þær komust að
raun um, að ekkert var hægt að gera, fór Peggy að gráta —
og það gekk okkur nærri hjarta að hlusta á hana. Stewart
reyndi árangurslaust að hugga hana. Tehani sat við fætur
mér og huldi andlitið í höndum sér, en ekkert hljóð kom yfir
varir hennar. Ég kraup við hlið hennar með barnið okkar á
handleggnum.
Loks þoldi Stewart þetta ekki lengur. Hann opnaði dyrnar.
Hamilton og varðmennirnir biðu úti fyrir. Stewart gaf þeim
merki um að koma inn. Peggy hélt dauðahaldi í hann, og það
var með erfiðismunum, að hann gat losað fingur hennar. Ef
Tehani hefði ekki verið viðstödd, hefði orðið að bera hana frá
borði. Óhamingja okkar Tehani var þyngri en tárum tæki.
Hún féll í faðm minn andartak, svo lyfti hún Peggy á fætur
og leiddi hana burtu. Við Stewart gengum á eftir og bárum
börnin. Við skipsstigann fengum við þær í hendur þjónunum,
sem höfðu komið ásamt konum okkar. Stewart óskaði þess,
að hann væri fluttur í fangaklefann þegar í stað. Með mig
var farið 1 klefa Hamiltons læknis. Ég var þakklátur fyrir að
fá að vera þar einn stundarkorn, Út um gluggann sá ég vin
minn, Tuahu, og Tipan, föður Peggys, við árarnar. Einn þjón-
anna hélt á dóttur Peggys. Tehani sat á þóftu og hélt á Helenu
litlu, dóttur okkar. Döprum augum horfði ég á bátinn, sem
óðum fjarlægðist.
Ég stóð ennþá við gluggann, þegar Hamilton læknir kom
inn.
— Fáðu þér sæti, drengur minn, sagði hann. Augu hans
voru tárvot, þegar hann horfði á mig. — Ég gekk til Edwards
skipstjóra til þess að leyfa þessa heimsókn. Mér gekk ekki
annað en gott til, en ég vissi ekki, hvílíka raun ég lagði ykkur
á herðar.
— Mér er óhætt að fullyrða vegna okkar Stewarts beggja,
að við erum yður mjög þakklátir, læknir.
— Má ég spyrja, hvað konan yðar heitir?
— Hún heitir Tehani — og er frænka Vehiatua, höfðingja á
Taiaropu. ,
— Hún er göfug kona, herra Byam. Ég varð mjög hrifinn
af tign hennar og festulegri ró. Ég játa það hreinskilnislega,
að álit mitt hefir breytzt mjög mikið á hinum innfæddu kon-
um. Ég hafði myndað mér skoðun á þeim samkvæmt þeim
sögum, sem um þær gengu í Englandi. Ég hélt, að þær væru
allar hinar mestu léttúðardrósir, án tilfinninga. Ég skil alltaf
betur og betur, hve þessi skoðun er röng. Við köllum eyjar-
skeggja villimenn.' En sannleikurinn er sá, að við erum villi-
menn, en þeir ekki.
— Hafið þér séð konuna mína fyrr? spurði ég.
— Já. ég hefi séð hana á hverjum degi síðasta mánuðinn.
Hún hefir gert það, sem í hennar valdi stóð, til þess að ná tali
af yður. Kona Stewarts hefir gert hið sama. Þangað til í gær-
kveldi neitaði Edwards skipstjóri hinum innfæddu um leyfi