Alþýðublaðið - 29.09.1939, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 29. SEPT. 1939.
ALÞTÐUBLAÐIÐ
í sama bili kom stór hundur stökkvandi fram úr runnanum, og á eftir honum kom ann-
Það leið ekki á löngu þar til allir veiðimennirnir stóðu fyrir utan gjána, og
var konungur landsins. Hann gekk til Lísu, hann hafði aldrei séð
Hún var þegar búin með eina skyrtuna, nú byrjaði hún á
þeirri næstu. Þá heyrði hún þyt veiðihorns og hundgá. Hún
varð hrædd og flýtti sér inn í gjána og settist á skyrtuna.
Svanimir.
Pistill.
Hraðferðlr Stelndðrs
til og frá Akureyri um Akranes
eru alla miðvikudaga og laug'ardaga
Miðstöð og útvarp í bifreiðunum.
Afgreiisla okkar á Akureyri er á Bifreiðastöð ©ddeyrar
Steindér - Sfmi 15S0
A.NDBÚN AÐ ARRÁÐ-
HERRANN enski hefir í
hverju héraði í Englandi og
Wales skipað stríðs-landbúnað-
arnefnd, sem á að vinna að því
að auka framleiðslu jarðargróð-
urs hver í sínu héraði. Hefir
landbúnaðarráðherranum með
landvarnarlögunum nýju verið
fengið allvíðtækt vald til þess-
ara framkvæmda, en hann hefir
aftur á móti falið nefndunum
vald þetta. Er ætlunin að auka
stærð sáðlands í Englandi og
Wales um % millj. hektara um-
fram það, sem var í júní síð-
astliðnum. Hefir þessum áætl-
aða hektarafjölda verið skipt
niður á héruðin, og eiga nefnd-
irnar að sjá um, að þeirri áætl-
un sé fylgt, og helzt að farið sé
fram úr henni. Fá nefndirnar
töluvert frjálsar hendur um
framkvæmdirnar. og eru þær
farnar að starfa.
Hvernig væri að framkvæma
eitthvað svipað hér? Ekki er
ein einasta sveit á landinu, að
ekki væri hægt að rækta þar
meira af garðmeti en gert er
(svo ekki sé nefnt annað), ef
eggjanir, nothæfar leiðbeining-
ar og ef til vill smástyrkir
fylgdust að. Á síðari árum hefir
oft mátt vinna að undirbúningi
ýmis konar jarðræktar nokkuð
fram eftir hausti, og ef til vill
verður það einnig svo á þessu
hausti, ef hugsað væri fyrir
þessu í tíma.
s
UMRÆÐUEFNÍ
Bifreiðanotendur og bifreið-
arnar. pMisskilningur fólks
og hagsmunir bílstjóranna.
Reykháfsmerkið á Esju og
reykháfsmerkið á Kveldúlfs-
togurimum. Esja bin nýja,
vistarverur skipstjórans og
starfsfólksins. Bréf frá Hafn-
firðingi um skömmtun á kol-
um, sykri, kökum og brauði.
Hvar er Kiljan? Á að sekta
gangandi fólk fyrir brot á
umf erðarreglum ?
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU.
BIFREIÐASTJÓRAK hafa skýrt
mér frá því, að svo virðist, sem al-
menningur hafi misskilið mjög
þær ráðstafanir ríkisstjórnarinnar
— að takmarka bílaakstur í bæn-
um og taka marga einkabíla úr
notkun. Vitanlega er bílaakstur í
bænum og út úr bænum fullkom-
iega ieyfilegur eins og áður, bæði
að degi og nóttu. Það virðist svo
sem stöðvun bíla, sem voru að
fara út úr bænum sunnudaginn
10. september hafi verið á ein-
hverjum misskilningi byggð, því
að þessu er nú alveg hætt og ekk-
ert eftirlit með slíkum akstri.
VITANLEGA eru bílar, sem fara
hér um göturnar, sem merktir eru
akstursleyfismerkinu, fullkomlega
frjálsir og þeir eru alls ekki stöðv-
aðir. Farþegar þurfa því alls ekki
að óttast það, að þeir verði
stöðvaðir og krafðir skýrslna um
það, hvert þeir séu að fara. Bíl-
stjórar eru óánægðir yfir því að
þrátt fyrir það, þó að margir
einkabílar hafi horfið úr notk-
un, þá séu þó margir enn í gangi
— og noti eigendur þeirra þá ein-
göngu til að skemmta sér í þeim.
Virðist slíkur akstur algerlega ó-
þarfur.
ÉG HEFI FENGIÐ nokkur bréf
með fyrirspurnum um það, hvern-
ig standi á því, að Esjan hafi sama
reykháfsmerki og Kveldúlfstog-
ararnir. Ég spurði skrifstofustjóra
skipaútgerðarinnar að þessu og
hann sagði: „Þetta er ekki rétt. ís-
lenzku fánalitirnir eru á reykháf
Esju á gulum grunni, en á Kveld-
úlfstogurunum eru þeir á gráum
grunni. Annars er það sjálfsagt, að
skip, sem eru að öllu leyti eign ís-
lenzka ríkisins séu með íslenzku
litina fyrir reykháfsmerki — og t.
d. núna kemur það sér einmitt vel.
DAGSINS.
Skömmtunin er byrjuð og birgðir
manna gefnar upp, en ég þori að
fullyrða, að ýmsir hafa ekki tí-
undað rétt. Trúir nokkur því, að
ekki séu til hjá íbúum Rvíkur
nema t. d. 50 grömm af kaffi á
mann, með þeirri gífurlegu vöru-
úttekt síðan í ágúst? Eitt þykir
okkur í Hafnarfirði undarlegt,
og það er að ekki skuli hafa verið
hafizt handa með það að kanna
kolabirgðir manna. Nú þessa daga
er verið að úthluta kolaskammti
til eins mánaðar og fá flstir 250
kg. alveg án tillits til þess, hvort
menn hafa stór eða lítil hús, margt
eða fátt í heimili. Flestir reyna þó
að fá þennan skammt og flestir
þykjast kolalausir. Þó hafa síðan
seint í ágúst verið seld nokkur
hundruð tonn að því er kunnug-
ir herma. Hverjir hafa keypt kol-
in? Ekki veit ég það, en fullyrt
er að allmargir séu þeir, sem eiga
vetrarbirgðir. Og svo mikið er
víst, að sumir hafa kynt hús sín
daglega 1 september, þótt aðrir
hafi engin kol átt. Þetta þarf að
rannsaka. Eitt skal yfir alla ganga,
á að vera kjörorðið."
„ÉG ER EINN AF ÞEIM, sem
er óánægður með úthlutun sykurs;
hann er of lítill, að minnsta kosti
fyrir mig. Ég hefi notað nokkuð
af kaffibrauði og kökum, eins og
sjálfsagt flestir hafa gert hér á
landi, og ég viðurkenni að íslend-
ingar nota óþarflega mikið af
þeim og þær mættu minnka. En ég
hefi bakað heima mest af því
kaffibrauði, sem ég nota, óg er það
mikið ódýrara finnst mér. Þetta
er ekki af því að brauðabúðir okri
á þessu, en þær verða auðvitað að
fá eitthvað fyrir vinnu sína, Með
því fyrirkomulagi, sem er, minnk-
ar sjálfsagt lítið sætabrauðsátið,
því bakaríin mega, að því er virð-
ist, selja kökur eins mikið og þau
vilja, og það þarf ekki einu sinni
miða til að fá þær. En svo er rúg-
brauð og franskbrauð takmarkað.
Útkoman verður því sú, að bak-
aríin fá nægan sykur, en við neyt-
endur getum ekkert bakað heima
vegna sykurskorts, þó við vildum.
Hver er meiningin? Útvarp og
blöð hafa hvatt okkur til að tína
ber og nota þau vel, einnig hefir
okkur verið ráðlagt að nota vel
rabarbarann, en það er svo kom-
ið, að ég get bent á marga, sem
hvorugt gátu notfært sér vegna
sykurleysis. Svo megum við
sjálfsagt láta oltkur nægja rán-
dýrt sykurvatnið frá efnagerðun-
um.“
HVAR ER KILJAN? spyr kunu-
ingi min og sendir þessa vísu sem
svar:
Kiljan hefir síðast sézt
hjá Sovét-Rússum.
Tölti hann þar í Lenins le»t
með létta-trússum.
— Ætli þeir selji hann ekki
Prússum?
gFFfl :*[=®| T Pfpq WSMW (,vm
EINN AF BRÉFRITURUM mín-
um segir að honum blöskri oft að
sjá, hvernig gangandi fólk hagar
sér oft á götunum hér í Reykjavík
gagnvart bílum. Leggur hann til
að það verði tekið upp að sekta
menn um 2 krónur, sem brjóti um-
ferðareglur eða sýni kæruleysi
gagnvart bifreiðum. — Ég lagði
þetta til fyrir rúmu ári.
Hannes á horninu.
Sjötuo heiðnrshjéa:
Eijifar tuksufl eg
Siveig Ijálfflarsd.
Sólveig Hjálmarsdóttir, Ey-
landi við Kaplaskjólsveg, er 70
ára i dag. Og maður hennar,
Eyjólfur ísaksson, átti sjötugs-
afmæli fyrir nokkru. Bæði Ein-
ar og Sólveig hafa um fjölda
ára skeið verið kaupendur Al-
þýðublaðsins, og mjög áhuga-
samir félagar í verkalýðshreyf-
ingunni og Alþýðuflokknum.
Hefir þau vantað á fáa fundi
síðan 1920, að minnsta kosti
Sólveigu, en Eyjólfur hefir síð-
ustu árin barizt við heilsuleysi.
Þessi ágætu hjón eru hvers
manns hugljúfi, og tryggð
þeirra við málefni alþýðunnar
er eftirbreytnisverð og sann-
kölluð hvatning fyrir hina
yngri kynslóð alþýðuhreyfing-
arinnar.
Alþýðublaðið óskar þeim
báðum til hamingju — og þakk-
ar þeim fyrir allt.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
MÉR ER SAGT að skipstjórinn
á Esju hafi þrjú herbergi til um-
ráða í skipinu. Þetta mun vera
næstum algert eins dæmi um skip
á borð við Esju. Hins vegar er
sagt, að matsveinninn hafi mjög
slæma vistarveru og eins þjónustu-
fólkið. Ég hefi ekki skoðað Esju.
en ef þetta er satt, þá finnst mér
þetta dálítið kyndugt.
Gagnfræðaskólinn i Reykjavfk
verður settur mánud, 2. okt. í Frakbneak
spítalanum.
Nfemendur í 2. og 3 bekk mæti kl. 2 siðd.
Nemendur í 1. bekk mætl kl. 4 siðd.
HAFNFIRÐINGUR skrifar mér
á - þessa leið: „Aðeins fáar línur
til þín nú á þessum erfiðu tímum.
IfiTGIMAR JÓMSSON
UHARLES NORDHOFF eg JAMES NORMAN HALL:
Upprelsnln á Bounty.
82. Karl ísfeld íslenzkaði.
einum skipverjanum, sem hafði misst parukið sitt.
Næsti dagur leið á sama hátt og fyrsti dagurinn. Um morg-
uninn var leitað að skelfiskum kringum hólmann. Það fund-
ust skelfiskar, en allir voru svo þyrstir, að þeir gátu ekki
borðað þá, og varð því að fleygja þeim.
Timburmeistararnir voru önnum kafnir við að gera við
bátana og Edwards skipstjóri framkvæmdi liðskönnun. Fang-
arnir voru reknir í hóp spölkorn frá hinum. Allir, yfirmenn,
undirmenn og fangar, voru ákaflega aðþrengdir. Edwards var
í buxum, skyrtu og skóm. Sokka hafði hann enga. Hamilton
læknir var líkt klæddur, en hann var þó skólaus. En hann
hafði náð með sér lyfjakistunni og hann hvíslaði því að mér,
að handrit mitt væri þar óskemmt. Flestir hásetanna voru
naktir að beltisstað, en höfðu þó allir náð sér í buxur. Fjórir
fanganna voru allsnaktir og hinir höfðu aðeins mittisskýlur.
Við vörum allir berhöfðaðir og sólbrenndir. Einkum þjáðist
Muspratt mikið af sólbruna. Þó hefði Edwards ekki skipt sér
af líðan okkar, ef Hamilton læknir hefði ekki beðið hann að
láta okkur fá skjól yfir höfuðið.
Edwards gekk um gólf fyrir framan hópinn stundarkorn.
Við höfðum tekið að safnazt saman fyrir framan bátana, sem
nú átti að fara að setja á flot. Hvergi sást ský á himni og
hafið var blátt. Við biðum þögulir eftir því, að skipstjórinn
tæki til máls. Loks sneri hann sér að okkur.
— Piltar, sagði hann, — við eigum fyrir höndum langa
leið og hættulega. Næsta höfn, þar sem hjálpar er að vænta,
er hollenzka nýlendan Timor, sem liggur í 12—15 hundruð
milufjórðunga fjarlægð. Við þurfum að fara fram hjá mörg-
um eyjum á leiðinni og flestar þeirra eru byggðar villimönn-
um. Birgðir okkar eru svo naumar, að hver maður hlýtur að
fá mjög lítinn skammt. Samt sem áður mun þetta endast
okkur, ef sparlega er á haldið. Sérhver okkar, yfirmenn jafnt
sem undirmenn, munu fá það, sem hér segir, og verður út-
hlutað klukkan 12 á hverjum degi: Tvær únsur af brauði,
hálf únsa af súputeningum, hálf únsa af maltextrakti, tvö
lítil glös af vatni og eitt glas af víni.
Ef við verðum heppnir með veður, komum við ef til vill
til Timor eftir fjórtán daga, en við megum þó varla búast við
slíkri heppni. En enda þótt einhverjar hindranir mæti okkur
á leiðinni, munum við ná ákvörðunarstaðnum eftir þrjár vik-
ur. Við verðum að flytja birgðirnar að mestu í stóra skipsbátn-
um. Vegna þess verða bátarnir að halda saman.
Ég ætlast til þess, að þið sýnið mér fullkomna hlýðni. Ör-
yggi okkar er komið undir aga og það verður refsað strang-
lega fyrir allan mótþróa.
William Bligh hefir farið sömu vegalenga og við. Bátur
hans var ennþá meira hlaðinn og vistir hans ennþá minni.
Hann hlýtur að hafa farið fram hjá nálægt þeim stað, sem
við dveljum nú á, og þá höfðu menn hans róið og siglt bátn-
um 1800 til 2000 mílufjórðunga. Hann komst til Timor án
þess að hafa misst meira en einn mann af skipshöfninni. Það,
sem hann hefir gert, getum við líka gert.
Edwards sneri sér nú að okkur föngunum.
— Hvað ykkur viðvíkur, sagði hann, — þá megið þið ekki
gleyma því, að þið eruð uppreisnarmenn og sjóræningjar, og
þið verðið fluttir til Englands, þar sem þið eigið að þola hegn-
ingu þá, sem þið verðskuldið. Stjórn Hans Hátignar hefir skip-
að mér að halda 1 ykkur lífinu. Þá skipun ætla ég að reyna
að framkvæma.
Þetta var í fyrsta skipti og raunar í eina skiptið, sem hann
talaði við okkur.
Nú voru bátarnir settir á flot og okkur var raðað í þá. Við
Morrison og Ellison vorum látnir fara í bát skipstjórans.
Brottförinni var frestað vegna heilsufars Connells háseta.
Það var hann, sem hafði drukkið sjó í því skyni að slökkva
þorstann. Alla undanfarandi nótt hafði hann verið brjálaður,
og það var bersýnilegt, að hann átti ekki nema fáeina klukku-
tíma ólifaða. Eins og heilsu hans var farið, var ekki hægt að
fara með hann um borð. Hann þjáðist mikið og létum við
okkur víti hans að varnaði verða. Dauðinn miskunnaði sig
yfir hann um klukkan tíu um morguninn, og þar sem okkur
lá á að komast af stað, var engin athöfn við jarðarför hans.
Það var tekin grunn gröf og jarðarförin stóð ekki nema í
fimm mínútur. Kórall var lagður á gröf hans. Enginn brezk-
ur sjómaður mun hvíla á afviknari stað.
Við flýttum okkur nú í bátana og héldum af stað í áttina
til Timor með bát skipstjórans í broddi fylkingar.
XIX.
TÍU LANGIR MÁNUÐIR.
Við fengum góðan byr og gott var í sjóinn, og segl voru
undin upp um leið og við fórum frá hólmanum. Edwards sat
við stýrið. Hann var jafn tötralega til fara og m»nn hans, en