Alþýðublaðið - 06.12.1939, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGUR 6.
Friður
frelsi
framfarir
Verið á verði.
----—«—-
ALDREI hefir nauösynin ver-
■•P’ ið brýnni en nú að unga
fólkiö í landinu — alþý'ðuæskan,
fylki sér sanran og standi vei á
verði fyrir öllum utan að itom-
andi áhrifum og stefnum sem ís-
lenzku þjíóðlifi stafar hætta af.
Peir atburðir hafa gerst íheim-
inum nú á síðustu tímum, að
ósjálfrátt eru menn nú viðbúnir
|að skelfingarnar "clynji yf-
ir sig. — Þáð sem menn áður
trúðu á, hefir nú biUgðist allra
vonum, samningar eru rofnir, sett
grið virt að vettugi, sá sterki
niotar ofbeldið til þess að kúiga
hinn veika til hlýðni við sig, og
það sem áður voiu taldir glæpir
og óhæfuveik virðast menn nú
einna mest hæla sér af.
Hér er nú ekki rúm til þess að
taká til athugunar allt, sem þörf
er á, en verður aðeinis drepið á
nokkur atriði, sem mestu máli
skipta.
Rússland og Finnland.
Þegar Rússland réðist fyrir
s'kömmu að baki P'Qlverjum, eftir
að Þjóðverjar höfðu farið með
eldi og eyðileggingu yfir landið,
þá töluðu margir menn um, að
þetta væri eitt hið mesta níð-
ingsbragð, sem nofckru sinni hefði
yerið leikið í styrjöld, og nú
myndu kommúnistar um alian
heim snúa baki við öllu bak-
tjaldamakki Rússanna, og gætu
nu ekki- lengur fylgt línunni frá
Moskva. — Og það var von, að
kommúnistum gengi illa að sam-
eina orðin: kiommúnistiskur og
imperialistiskur. — En Rússum
varð ekki bumbult af að leggjast
iá hræin í Póliandi, og ekki leið
á löngu, þangað til þeir snéiu
séf áð Eystrasaltslöndunium og
kúgúðu þau til þess að veita sér
fríðindi, — oig að þeim fengn-
um, snéiu þeir sér til Finnlands.
Pinnska þjöðin berst nú af
öllum mætti fyrir sjálfstæði sínu
og menningu. Rauði herinn dreif-
ir eldi og dauða yfir landið.
Borgir eru brenndar, varnariaus
þorp jöfnuð við jörðu og flýjandi
fólk, vamarlaust með öllu, er
skotið með vélbyssum lágfleygra
flugvéla, sem reka flóttann. —
Hver maður, sem heyrir um þess-
ar aðfarir rauða hersinis, fyllist
viðbjóði og sfcelfingu.
Jafnvel í fasistaríkinu á ítalíu
sýna menn Finnum stórkostlega
samúð og velvildarhug. — En þó
er annar þáttur þessa máls mun
viðbjóðslegri en innrás rauða
hersinis, sem hér hefir að mokkru
verið lýst, en það er framkioma
finnsku föðuriandssvikaranna,
fin'nsiku kommúnistanna, sem á-
kölluðu Stalin til hjálpar, til þess
að bjarga finnska verkalýðnum
undan kúgun og áþján valdhaf-
/ainna í Finnlandi. —!!! Fátt sýnir
betur, hver er hugur kommúnist-
anna til þeirra eigin þjóðfélagis,
hve ættjarðarástin ristir djúpt, og
hversu þeir ern algerlega sam-
vizkulausir, þegar því er að
skipta. Alþýða manna um allan
heim fordæmir finnsku svikarana
og skipar þeim á bekk með þeirri
persónu sögunnar, er þeir likjast
mest — þ. e. a. s. Judasi Iskariot.
— Nú skyldum við ætla, að ís-
fenzka ríkið, sem nú um þessar
mundir minnist 21. árs fuilveldis
síns, ætti ekki marga sonu, sem
héldu uppi málstað finnsku svik-
aranna. — En sjón er sögu rík-
ari. — K omm únista rn^r hér
heima hafa í ailt sumar í bláði
sínu, Þjióðviljanum, diegið taum
Russlands. — Þegjandi og hljóða
laust innlimaði það Pólland, og
á þeirra máli er styrjöldin í
Finnlandi smá landamæraskærur,
þar sem Rússar neyðast til þess
að grípa til vopná vegna yfir-
gangs Finna!!! — Þáð vierður
ekki annað sagt um þessa menn,
en að þeir séu óvenju samvizku-
liprir og verður ekki óglatt af að
snúa við sannleikanum og sögu-
fegum staðreyndum.
Nú fara mienn betur að skilja
állar skeytasendingarnar frá
Moskva. — En harður er aginn
í ftokknuni þedm, því að ef ein-
hver meðlimur hans hefir sjálf-
stæða hugsun, er hann víttur fyr-
ir „stórkostlegt agabrot".
En nú er syndanna mælir fyllt-
ur. Eniginn maður eða feona á ís-
lamdi geta verið þekkt fyrir að
fylla þeninan flokk; til þess era of
fcu-nn afœk flokksbræðranna í
Fiinnlandi. — Hér skal enginn
dómur á það lagður, hvort for-
ingjar kommúnistanna hér á landi
hafi framið landráð; — en allir
vita, til hvers þeim er trúandi.
— Þeir eru nú að verða útlagar í
ístenzku þjóðlifi, einstæð'ingar,
sem enginn maður vill hafa sam-
neyti við; en sjálfir hafa þeir
leitt yfir sig þann dóm, og þó
að þeir séu sekir skógarmenn, á
þjóðin enga sök á því. Það eina,
sem hún getur gert og gerir, er
að gera þá fylgislausa og þar
með skaðlausa fyrir íslenzkt sjálf-
stæðii og menningu.
Brosið til hægri.
Jónas Jónsson frá Hriflu stóð
einu sinni í fylkingarbrjósti
þeirra manna, sem börðust fyrir
frelsi og menningu hér á landi.
Þá var hann gunnneifur bar-
dagamaður og harður andstæð-
in:gur íhaids og þröngsýnis í
andleigum efnum. Þá var „Tím-
inn“ eitt drengilegasta blað þessa
lands. Þjóðin tók þessa menn
upp á arma sína og trúði því, að
það væra þeir, er koma skyldu
mennimir, sem ættu að leysa
hana úr dróma fátæktar og ar-
mæðu. Gera hana menntaða,
frjáisa og djarfhuga. — Svo varð
Jónas frá Hriflu einn æðsti mað-
ur landsins um skeið. — Hann
fór svo frá völdum að vísu við
heldur lítinn orðstir, en hann
vann margt nytjaverk í siinni ráð-
„1. dezember. Dagurinn varð
með öðram hætti en venjulega
og á annan veg en ráð hafði ver-
ið fyrir gert. Mun og enginn Is-
lendingur furða sig á því, heidur
telja sjálfsagt, að viið notuðum
daginn til að sýna samúð okkar
með Norðurlandaþj'óiðinm Finn-
um, sem nú era svo grátt leiiknir
af stærsta ríki veraldarinnar.
Hins vegar er það sorgleg stað-
neynd, að meðal okkar fámennu
þjóðar skuli vera til hópur
manra, sem rekur erindi og á-
róður fyrir stórveldið Rússland
og sannar með því erlenda þjón-
ustu og föðurlamdssvik. Verður
ekki unnt með neinum sanni að
nefna þessa menn íslendinga.
Þeir eru rússneskir áróðursmenn
og iníðhöggar, sem illu heilli hafa
búsetu á íslandi. Væri óskandi
að til væru lög í landinu, sem
herratíð, og um manninn stóð
ávalt hressifegur styr, og þess
viegna var honum fyrirgefið, þó
að hann stundum legði fé lands-
manna í miishieppnaðar „speku-
Iatíonir“.
En nú er ellin farin að herja
gamlabardagamanninn frá Hriflu.
Á annan veg verður ekki skýrður
hans pólitíski ferill að undan-
flörnu. Briosið til. hægri er farið
áð hafa djúp einkenni á hugs-
anir gamla mannsins. Nýlega reit
hann grein í Tímann. Þar eru
ellimiöridn auðsæ. Hann rífur þar
niður ffest, er hann baröíst áður
fyrir. Allt, sem hefir verið gert
hér á laindi í sósíölu sjónai'miði,
svio sem tryggiingar, styrkir og
bætt öryggi, telur gamli maður-
inn fánýtt og jafnvel skiaðliegt —
og svo, að nú fái menn jafnvel
styrk fyrir að vera geðveikir. —
Bkki skal uim það dæmt hér,
hvort gamli miaðurinn ætlar með
þessari grein að kræfcja sér í
styrk, en óneitanlega eru þa«.
siorgleg örlög — að þurfa að
gráta í ellinni „æsiku sinnar
djörfu spor“.
Þjó'ðin hefir margt fyrirgefið
Jónasi frá Hriflu, en þessari síð-
u-stu „ikúvendingu“ hans mun hún
þó eiga erfitt með að taká.
heimiluðu að dæma slika menn
útlæga, svo sem gert var til
Aorna, og vísa þaninig öllum föð-
urlandssvikurum úr landi og til
þeirra ríkja, sem þeir reka áróð-
urinn fyrir.
Hernaðarþjóðir hafa herrétt til
að dæma um mál svona manna,
Við höfum enga hæfilega refs-
ingu, aðeins getum við sýnt verð-
sikuldaða fyrirlitningu. Og enn
vaknar ein spurning:
Eru stjórnarvöld landsins nægi-
lega vel á verði gagnvart hætt-
unni, sem stafar af samskiptum
innlendra útlendinga við áróðurs-
miðstöðvar einræðisríkjanna ?
Þýzkir og rússneskir erindrekar
vaða hér uppi og teita alls staðar
á. Þjóðiin vill ekki hlíta forsjá
einræðissinna; hún vill fá að vera
í friði fyrir ágengni þeirra og
yfirráðastefnu; hún fyrirlítur þá
trúarpostula, sem predika skoðun
og trd einræðisherranna í þeissium
rikjum. Þesis vegna krefst hún
•þess, að stjómarvöldin taki hart
á yfirtroð'slum áróðursseggjanoa
og hafi strangt eftiriit með gerð-
um þeirra, þannig, að hættan af
skieytasendingum þeirra og öðr-
um viðskiptum verði sem allra
minnst.“
„Nýtt lögreglufrumvarp flutt af
forsætisráðherra. Alvarlegir tim-
ar krefjast festu og styrks. Kom-
múnistahættan er ofarlega í
möngum. Hafnarfjarðardeilan er
miinnisstæð, þegar fyllkingar
geystust milli staða og baráttan
var innbyrðis milli verkamanna.
Engum kemur til hugar að
neita því, að ríkisváldið eigi að
vera nægiiiega steikt til að halda
Uppi ró og neglu í þjóðfélaginu,
en um hitt er ágreiningur, hwort
hér eigi að vera rikislögregla eða
bæjarlögregla, og verkalýðurinn
óttast gjarnan, að rífcislögregla
verði notuð gegn verkalýðssam-
tökunum og telur þess vegna, að
heppiJegra sé að hafa aðeins bæj-
arlögreglu; t. d. má táka Hafnar-
fjarðardeiluna. Verkamenn segja;
Óaldarlýð kommúnista, sem fór
til Hafnarfjarðar frá Reykjavík,
átti að stöðva við Eskihlið af
bæjarlögreglunmi hér, og þannig
á það að vera, að á hverjum
■ stað sé lögregian nægilega sterk,
a. m. k. það sterk, að aðstoð
varðskipadátanna nægði.
En þegar rætt er um lögregiu-
málin, skyldu menn hafa það hug-
fast, að hætta stafar affleiraen
kommúnistum. Líka stafar hætta
af þeim hópi öfgamanna, sem
fylkir sér urn fasismainn eða naz-
ismann, og hvað hættulegast ©r,
þegar árekstrar verða milli þess-
ara íiópa.
Ríkisvaldið þarf því ávallt að
geta kveðið niður aliar æsingar
og öfgastarfsemi þessara mann-
tegunda, og það í tíma, áður en
ofstækishiti taugaæsingsins nær
að grípa um sig.
1 lýðræðiisriki á það að vera
métnaður hvers flokks að vernda
og efla lýðræðið sem bezt, að
auka virðingu fyrir flokki sinum
með því að halida uppi heiðri
lýðræðisins. Þess vegna á lög-
negla ekki að vera hættuleg fyrir
verkalýðshreyfingu, sem starfar á
lýðræðislegum grundvelli, heldur
miklu fremur verndarráðsföfun,
til þess að tryggja starfsfrið í
landinu samkvæmt lýðræðisleg-
um ákvörðunum verkalýðssam-
takanna, en fyrirbyggja skyndi-
áhlaup oig uppþot byltingamanna.
En tryggasta 'Og bezta ráðið til
að vemda líf og limi borgaranna
bg tryggja frið, er sterk lýð-
ræðisistjörn, sem í orðum og at-
höfnum eyðir þjóðfélagS'legu mis-
riétti, skapar aðstöðu til atvinnu
og menningar.
Ef íslendingar hafa nóg til
hnifs og skeiðar, þarf enga lög-
neglu.
Ameríski stúdentinn í Oxforid
heitir sikemmtileg stúdentamynd
sem Gamla Bíó sýnir um þessar
mundir. Aðalhlutverkið leikur Ro-
bert Taylor.
Bökunarvörur
Flestar á gamla
lága verðinu, til
dæmis kostar hveiti
ennþá 0,45 kgr.
5\ í riömbut . ^ • ,
G^kaupfélacjid
bab.
Úr dagbék æskumanns
JOHN DICKSON CARR:
HorðiD í faxnyidiiafiim.
— Auðvitað ekki, svaraði hann með virðuleik.
— Þér hafið átt vaxmyndasafnið lengi, er ekki svo?
— í fjörutíu ár, og þetta er í fyrsta skipti, sem ég hefi
komizt í kynni við lögregluna.
— En aðsóknin að safninu er ekki mjög mikil.
— Ég hefi skýrt yður frá því, hvernig á því stendur. Ég vinn
aðeins fyrir listina.
— Hvað hafið þér marga aðstoðarmenn á safninu?
— Aðstoðarmenn? Augustin hrissti hærugrátt hófuðið. —
Það er aðeins dóttir mín. Hún selur aðgöngumiðana. Ég bý
til öll listaverkin einsamall.
Bencolin var hinn rólegasti, en hinn maðurinn starði á
Augustin og ég þóttist sjá hatur í augnaráðinu. Chaumont fékk
sér sæti. .»
— Ætlið þér ekki að spyrja hann? sagði hann og kreppti
hnefana, svo að hnúarir hvítnuðu.
— Jú, sagði Bencolin. Hann tók mynd upp úr vasa sínum.
Herra Augustin! Hafið þér nokkru sinni séð þessa ungu stúlku?
Ég laut fram og sá mynd af ljómandi fallegri ungri stúlku.
í einu horninu var merki eins þekktasta ljósmyndara í París.
Þegar Augustin hafði lokið við að skoða myndina, tók Chau-
mont við henni.
— Viljið þér gera svo vel og hugsa yður vel um. sagði hann.
Þetta var unnustan mín.
. — Ég þekki hana ekki, sagði Augustin.
— Hvernig getið þér búizt við, að ég þekki hana?
•— Hafið þér aldrei séð hana? spurði Bencolin.
*— Hvað eigið þér við, herra minn, sagði Augustin. — Þið
horfið allir á mig, eins og ég væri stórglæpamaður. — Mig
minnir, að ég hafi einhverntíma séð þetta andlit, en ég man
ekki, hvenær það var. Ég tek nákvæmlega eftir andlitum
þeirra, sem koma á safnið mitt — vegna listarinnnar.
Hann þagnaði andartak. Svo horfði hann á okkur til skiptis
og sagði:
— En hvers vegna er ég kallaður hingað? Hvað hefi ég gert
fyrir mér. Ég vil aðeins fá að vinna í friði.
— Stúlkan, sem þessi mynd er af, sagði Bencolin — hét
Odette Duchene. Hún var dóttir fyrrverandi forsætisráðherra.
Hún er dáin. Síðast sást hún fara inn í Augustin-safnið, en
hún kom ekki lifandi þaðan út aftur.
Það varð löng þögn. Gamli maðurinn strauk enni sitt titr-
andi hendi og sagði:
— Herra minn, ég hefi verið grandvar maður alla ævi. Ég
skil ekki, hvernig í þessu getur legið.
— Hún var myrt, sagði Bencolin. — Lík hennar fannst á
floti í Signu í kvöld.
Chaumont leit nú upp og sagði: — Hún var stungin með
hnífi til bana.
Augustin horfði framan í þá til skiptis. Loks tautaði hann;
— Álítið þér, að ég hafi drýgt þennan glæp?
— Ef svo væri, sagði Chaumont — þá myndi ég kyrkja
yður. En það er þetta, sem við ætlum að rannsaka. En þetta
mun ekki vera í fyrsta skipti, sem slíkt kemur fyrir 1 yðar
safni. Herra Bencolin hefir sagt mér, að fyrir sex mánuðum
hafi önnur stúlka farið inn 1 Augustin-safnið og ekki komið
aftur.
— Ég hefi ekki verið yfirheyrður út af því máli.
— Nei, sagði Bencolin. Augustin-safnið var aðeins einn af
fleiri stöðum, sem stúlkan hafði sést fara inn í. Við álitum
yður hafinn yfir allan grun. Og sú stúlka fannst aldrei.
Þrátt fyrir ótta sinn reyndi Augustin að horfa rólega fram-
an í leynilögreglumanninn. — Hvers vegna eruð þér svona
sannfærður um, að stúlkan hafi ekki komið út úr safninu?
— Ég skal svara því, sagði Chaumont. — Ég var trúlofaður
ungfrú Duchéne. Um þessar mundir er ég heima í leyfi. Við
trúlofuðumst fyrir tveim árum og ég hefi ekki séð hana síðan.
í gær ætluðum við, ungfrú Duchéne, vinkona hennar, ung-
frú Martel og ég að drekka te í Pavillon Dauphine. En kl. 4
hringdi hún til mín og -sagðist ekki geta komið, án þess þó
að skýra frá ástæðunni. Ég hringdi til ungfrú Martel og hafði
hún þá fengið sömu skilaboðin. Mér fannst þetta mjög undar-
legt, svo að ég flýtti mér heim til ungfrú Duchéne.
Hún var þá að leggja af stað í bíl. Ég fékk mér annan bíl
og elti hana.
Chaumont hleypti í herðarnar og varð harður á svipinn. —
Ég sé enga ástæðu til þess að afsaka gerðir mínar. Og ég varð
mjög forviða, þegar ég sá hana á þessum slóðum. Það er ekki
holt fyrir ungar stúlkur að ferðast um þessar slóðir, hvort sem
er að næturlagi eða degi til. Hún sendi bílinn burtu, þegar
hún kom að dyrum safnsins. Þetta þótti mér mjög einkennilegt,
því að ég hafði ekki vitað til þess, að hún hefði nokkurn áhuga
á vaxmyndum. Ég hikaði við að elta hana inn.
Ég sá á merkisspjaldinu yfir dyrunum, að safninu var lokað
klukkan 5. Og klukkán var orðin hálf fimm. Ég beið því.
Þegar safninu var lokað og hún kom ekki út, áleit ég, að aðrar
útgöngudyr hlytu að vera á safninu. Auk þess var ég orðinn
gramur yfir því að hafa orðið að bíða allan þennan tíma ár-