Alþýðublaðið - 15.12.1939, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 15. DEZ. 1939.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
42) í höllinni var mikið um viðbúnað. Allt var fægt hátt og lágt,
veggir og gólf voru úí postulíni. Svo hljómuðu allar klukk-
umar. 43) í miðjum stóra salnum, þar sem keisarinn sat, var
settur upp gullpinni. Þar átti næturgalinn að sitja. 44) Og litla
eldabuskán'hafði fengið leyfi til þess að standa bak við hurð-
ina. 45) Allir voru í skrautlegustu fötunum, og allir horfðu á
næturgalann. Og keisarinn kinkaði kolli.
Kerti tii Jólanna
gott úrval —
lágt verð.
51. i pfinlun
lefcftuikíflcutqWt ejjfaí cVúÁ

% óska öllum
mínum velunnurum, kunningj-
«m og frændum í bæjum og.hús-
w.m í sveit og við sjó hjartanlega
gle'ðilegra jóla og far&æls árs
1940. rÉg hý nú: alieinn, :því vinur
mi’nn ©g fóstbróöir, Guðrn. Sig-
urðsson • skipstjóri, er alltaf á
sjúkrahúsi. Ef vinir mínir vildn
gleðja. mig eitthvað fyrir jólin,
þá hittist ég á götum bæjarins
álltaf einhvern tírna dagsins. Líði
löllum vel! Oddur Sigurgeirsson
einbúi. . ■
Penin,giagjafir til Vetrarhjálpar-
innar:
N. N. 10 kr„ J. G. 5 kr„ Starfs-
fólk á skrifstofu borgarstjóra 140
kr„ Ása & Ingi 25 kr-» Mb. „Jón
Þórfáks;son“ 100 kr„ A. E. J. 59
kr„ N. N. 2 kr„ Sæmundur Bjarna
sion 50 kr„ ínnkomið við skáta-
[söfnun í yestiurbænum, Miðbæn-
um og Skerjafirði kr. 2035,57,
N. N. 10 kr„ C. P. 5 kr. — Kærar
þákkir. F. h. Vetrarhjálparinnar.
Siefán A. Pálisison.
UMRÆÐUEFNI
Hvað er nýtilegt í höggorms-
frumvarpinu? Fréttastarf-
semin í landinu, útvarpið og
blöðin. „Iceland Press“. —
Bændurnir og menntastofn-
anirnar. Framfærslulögin,
styrkþegarnir og kaupið.
Bændurnir og kaupgreiðslur
þeirra. Dæmi um framkomu
sveitarstjórnar. Lögreglu-
frumvarpið. Unglingavinn-
an. Hálkan og úthverfin.
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU.
ÞAÐ ERU VÍST engin líkindi
til þess, að hið svokallaða
höggormsfrumvarp verði samþykkt
óbreytt og ekki einu sinni aðalat-
riði þess. Það má hins vegar búast
við því, að einstaka atriði þess
verði samþykkt, þar á meðal
greinin um útvarpið, sem telja
verður til bóta frá því, sem nú er.
Aðalatriði hennar eru þau, að rík-
isstjórnin skipi útvarpsstjóra og
að fréttastofan verði lögð undir út-
varpsráð, það er að hún verði tek-
in undan yfirstjórn' útvarpsstjóra
og að útvarpsráð hafi síðan sam-
vinnu við blöðin um stjórn og
rekstur fréttastofunnar.
ÞETTA ER MIKIL BÓT frá því,
sem nú er, og þó að telja megi að
núverandi útvarpsstjóri verði úr
þessu alls ekki ellidauður í emb-
ættinu, þá er það samt gott að út-
varpsráð og blöðin stjórni og reki
þessa fréttastofu, sem gæti hæglega
orðið um leið hin opinbera frétta-
stofa íslands, en hennar er brýn
þörf. Vitanlega yrði að gæta jafnt
hagsmuna útvarpsins og blaðanna
í sambandi við rekstur slíkrar
fréttastofu, og er það vel hægt og
líka nauðsynlegt að koma á slíkri
samvinnu. Til þessa hefir það
varla átt sér stað.
ÍSLENZK FRÉTTASTOFA er
varla til, þó að fréttastofa blaða-
manna hafi að nafninu verið til
undanfarið, þá hefir hún ekki
komið að gagni, enda varla til
þess ætlast, þar sem hún hefir
raunverulega ekki haft neitt fé og
enga skrifstofu. Opinbera íslenzka
fréttastofu ætti að stofna um leið
og nýskipun verður tekin upp á
þessu sviði með samvinnu milli
útvarpsins og blaðanna og gæti
hún vel heitið „Iceland Press“.
FLEST ÖNNUR atriði högg-
ormsins eru óhæf, enda mæta þau
megnri andúð flestra eða allra,
ekki aðeins verkamanna á sjó og
landi, heldur og annarra starfs-
stétta. Verkamaður sagði við mig
í gær: „Þó að ég hafi ekki nema
allt gott að segja um sveitalífið og
bændastéttina, þá finnst mér skör-
in vera farin að færast upp í bekk-
inn, ef það á að fara að verða skil-
yrði fyrir upptöku í menntastofn-
anir landsins, að viðkomandi ung-
lingur hafi meðmæli frá einhverj-
um sveitabónda."
OG ÉG VERÐ nú að segja það,
ð þetta er rétt. Bændastéttin er
DAGSINS.
vel skipuð, en að hún sé fær um
þetta nýja hlutverk tel ég ekki
líklegt, að minnsta kosti teldi ég
mjög slæmt ef sonur minn þyrfti á
meðmælum Jóns Pálmasonar að
halda til að vera tekinn gildur í
fyrsta bekk menntaskólans hér í
Reykjavík eða aðra skóla.
GAMLI er glöggur karl og
greinagóður. Mér þykir vænt um
bréf hans, því að þau eru vel
skrifuð. Hér er það síðasta: „Eins
og kunnugt er varð talsverður
bruni hjá KRON í Bankastræti
fyrir alllöngu síðan, og urðu tölu-i
verðar skemmdir á vörum, að
sögn. En hvernig er það, hvenær á
„brunaútsalan" að verða, sem fé-
lagið tilkynnti er það opnaði aft-
ur? Máske á að gefa mönnum kost
á ódýrum vörum fyrir jólin. Því
ekki vil ég ætla, að KRON vilji
reikna sér stríðsgróða á skemmd-
um vörum, sem félagið auðvitað
hefir fengið bættar af vátrygging-
arfélaginu."
í HINUM NÝJU framfærslulög-
um er sveitarstjórnum gefið vald
til að ráðstafa þurfalingum í vinnu,
þó það jafnvel sé fjarri heimili
þeirra og þeim nauðugt. En
hvernig er með kaupið? Styrkþeg-
inn hlýtur að eiga heimtingu á því,
að honum sé tryggt sómasamlegt
kaup, úr því hann er sviftur sjálfs-
ákvörðunarrétti. Hann er enginn
glæpamaður og á fullan þegnrétt
úr því hann er þvingaður til að
bera skyldurnar."
„Á RÁÐNINGARSTOFUNUM
liggja oft fyrir beiðnir um menn í
vinnu í sveit. Eru næstum æfinlega
skilyrðin: kaup eftir samkomulági.
En hvernig gefst þetta? Nokkrir
bændur borga sómasamlega eins
og tilskilið er, aðrir illa, og nokkr-
ir svíkjast um að greiða fyrir vinn-
una að mestu eða öllu leyti Það
ætti að vera lögskylda um greiðslu
ákveðins lágmarkskaups fyrir
hvers konar vinnu alls staðar á
landinu."
„MÉR ER ÞAÐ í BARNSMINNI
að fátæk hjón urðu að skilja sam-
vistum og koma börnum sínum
fyrir með ábyrgð hreppsnefndar.
Maðurinn vann eins og hann gat
og konan vildi hjálpa honum. Þá
fann hreppsnefndin upp á því
snjallræði, að ráða konuna sem
vinnukonu hjá hreppstjóranum
fyrir fimmtíu krónur í árskaup.
Bónda einum fannst þetta ófagrar
aðfarir, og með hjálp hans fékk
konan að vera laus og innvann sér
135 krónur yfir sumarið. Það voru
miklir peningar þá 85 krónur,
enda gátu hjónin til samans unnið
fyrir börnunum og þurftu ekki
sveitarstyrks með. En hugsunar-
háttur þessarar sveitarstjórnar, að
meta hag hreppstjórans meira en
hag þurfalingsins, er víða til enn.
Fyrir þeim hugsunarhætti á að
verja smælingjana."
„ÞÚ MANST ÞAÐ SJÁLFSAGT
Hannes minri, að Alþýðuflokkur-
JOHN DIGKSON CARR:
Morðin í uaxmynöasaíninu.
i©.
— Ske til, sagði Chaumont. —< Ég get ekki horft á hana, án
þess mér detti Odette í hug. Ég get ekki að því gert.
—- Verið þér r.ólegur, sagði Bencolin — og komið þér með
okkur. Þér þurfið að fá yður staup af víni.
Við fórum upp stigann, út úr safninu ög til íbúðarherbergja
Bencolins. Ungfrú Augustin hætti að rugga sér á stólnum,
beit sundur þráðinn og leit á okkur. Hun hefir hlotið að
sjá það á okkur, að við höfðum fundið fleira en við áttum
von á. Au.k þess var handtaskan grunsamleg. Án þess að segja
orð, gekk Bencolin að símanum, en Augustin, skjálfandi á
beinunum, þreifaði inn í skáp og kom fram með flösku af víni.
Dóttir hans horfði á þegar hann hellti í vænt staup handa
Chaumont.
Mér var íarið að líða óþægilega. Klukkan tifaði og ungfrú
Augustin ruggaði sér í stólnum. Hún mælti ekki orð frá vör-
um, en sat eins og stirðnuð á stólnum.
Bencolin kom aftur inn í herbergið.
—r Ungfrú, sagði hann —: mig langar til að spyrja-
— Marie, greip faðir hennar fram í. Ég gat ekki sagt þér
frá þvþ en það hefir verið framið morð.
— Gerið svo, vel og þegið, sagði Bencolin. — Mig langar
til að spyrja ungfrúna, hvenær hún hafi kveikt ljósin í safn-
inu í kvöld.
Hún lagði saumadótið í kjöltu sér og sagði:
—Ég kveikti rétt eftir að pabbi fór.
— Hvaða ljós kveiktuð þér?
— Ég kveikti ljósin í aðalsalnum og í stiganum, sem. liggur
niður í hryllingadeildina.
— Hvers vegna gerðuð þér það?
Hún horfði rólega á hann: — Það var mjög eðlilegt. Mér
heyrðist einhver ganga um safnið.
— Þér eruð ekki taugaóstyrk?
— Nei.
—- Fóruð þér að rannsaka, hvað um væri að vera?
— Já, Ég leit inn í aðalsalinn, þar sem ég þóttist
heyra fótatakið, en þar var ekkert. Þetta hafði verið mis-
skilningur.
— .Þér fóruð þá ekki ofan stigann?
— Nei, það gerði ég ekki. j-
— Hvað létuð þér ljósin loga lengi?
— Það man ég ekki fyrir víst. Máske í fimm mínútur, má-
ske lengur.
— En viljið þið nú segja mér, hvaða morð þið eruð að
tala um?
— Við fundum lík af stúlku, sagði Bencolin. Ungfrú Clau-
dine Martel hefir verið myrt. Lík hennar hefir verið lagt
í fang hafurfætlingsins.
inn barðist góðri baráttu gegn rík-
islögreglunni hér á árunum. Ég
vona að hann verði enn vel á verði
gegn hinni nýju ríkislögreglu, sem
nú á að mynda, Hér er ekkert
það, sem gerir ríkislögreglu nauð-
synlega, og alltaf er nóg af þjóð-
hollum verkamönnum til taks ef
uppivöðslulýður ætlar að vaða
uppi. Enda er hugmyndin aðeins
sú, að beita verkamenn ofríki ef
þeir ætla að halda fram rétti sín-
um.“
„UNBANFARIN SUMUR hefir
verið vinna fyrir unglinga á Þing-
völlum. Stjórn hennar og fyrir-
komulag allt hefir verið prýoileg1_.
Brengirnir hafa þroskazt vel og
menntazt og mér er sagt að vinnu-
afköstin hafi verið meiri en hægt
hefði verið að vænta. Það er ein-
mitt slík vinna, þar sem urijfiliag-
arnir læra að meta gildi sitt og fá
laun fyrir, sem verkamenn óska
eftir. En allri skylduvinnu, þó hún
sé kölluð þegnskylduvinna, eru
verkamenn mótfallnir. Þeir vita
líka að þegnskylduvinnan á ein-
göngu að vera handa börnum fá-
tæklinganna, en ekki þeirra ríku
eða bændunum. íslendingar hafa
alltaf viljað vera frjálsir, verka-
menn ekki síður en aðrir. Þeir
hafa aldrei þolað að vera kvaða-
bundnir þrælar.“
ÉG HEFI FENGIÐ fjölda marg-
ar áskoranir frá lesendum mínum
um það, að krefjast þess að þegar
hált er sé betur hugsað um að
bera sand á göturnar í úthverfum
bæjarins en gert hefir verið und-
anfarið. Það er nefnilega alveg
eins hægt að beinbrjóta sig á £á-
förnum götum eins og á fjölförn-
um götum.
Hannes á horninu..
Áskriftarlistar
liggja enn þá frammi í öllum
békaverzltunúm að „Síðusitu ljóð-
um“ Siigurðar Sigurðssoinar frá
Arnarhoíti. Menn ættu að muna,
að upplagið að þessiu mmningar-
riti (en svo mætti einnig nefna
bókina) er svo lítið (3—400 ein-
tök), að það verður ófáanlegt
að vörmu spori. — En bókin
Ikemur út í næstu viku, og þang-
að til er hægt að tryiggja sér
hana með því að gerast áskrif-
andi í bókaverzlunum. — En eft-
ir það mun varla unt að eignast
hana, þar sem hún er gefin út
aðeins fyrir áskrifendur.
Peningagjafir til Vetrarhjálpar-
innar:
Frá Bergstaðastræti 50 A
kr. 5,00. Starfsmenn á Hús-
gagnaverkstæði Hjálmars Þor-
steinssonar kr. 67,00. Eimskipa-
félag Reykjavíkur (s/s „Hekla“
og s/s ,,Katla“) kr. 1000,00. P.
L. A. 25,00, Starfsmenn hjá
Timburverzl. Árna Jónssonar
35,00, Eimskipafélagið ísafold
(s/s ,,Edda“) kr. 5,00. Kærar
þakkir. F. h. Vetrarhjálparinn-
I ar. Stefán A. Pálsson.
6BF1P BÆKUH I JÓLASJÖF.
Fornritið i ár er
VATNSDÆLA SI6A
Eisaar Öl. Sveiiissei
gaf út
Verð kr. 16.00 í skinnbandi og kr. 9.00 heft
BékoerslDB Siffúsar Epnidssoiar
JélahangikJStið
komið
KJðt & Fiskar |
Símar 3828 og 4764 i
________________________B
Augustin gamli greip 1 handlegg Bencolins. Hann horfði
bænaraugum framan í Bencolin og sagði:
— Afsakið, herra, en hún hefir ekki hugmynd um þetta
morð.
— Þegiðu, sagði dóttir hans hvatlega. Skiptu þér ekki áf
þessu, ég skal tala við þá.
Gamli maðurinn dró sig í hlé, strauk skeggið, horfði með
sýnilegu stolti á dóttur sína og bað hana afsökunar. Svo leit
ungfrú Augustin djarflega á Bencolin.
— Jseja, ungfrú? Kannist þér við nafnið Claudine Martel?
— Herra minn! Áiítið þér, að ég vití nöfn állra þeirra, sem
af tilviljun koma hingað á safnið, enda þótt ég kannist við
mörg andlit.
Bencolin laut fram: — Hvernig dettur yður í hug, að ungfrú
Martel hafi heimsótt þetta safn?
— Þér hafið gefið í skyn, að hún væri hér, svaraði hún ó-
lundarlega.
— Hún var myrt í ganginum bak við húsið, sagði Ben-
colin. Hún hefir sennilega aldrei stigið sínum faeti inn á þetta
safn.
— Ef svo er, sagði ungfrúin, yppti öxlum og tók tíl sauma
sinna á ný — þá kemur þetta mál víst ekki safninu við. Eða
hvað finnst yður?
Bencolin tók upp vindil. Hann leit á hana og sá, að hún
hnyklaði brýmar. Marie Augustin brosti í laumi og keppt-
ist við að sauma. Hún leit út eins og herforingi, sem er nýbúinn
að vinna frægan sigur.
!•