Tíminn - 09.06.1917, Blaðsíða 2

50
TÍMINN
voru ekki valdar undir hrútana
með tilliti til stærðar, en hraust-
ustu ærnar voru valdar. Má því
kanske búast við því að meðallamb
þeirra hafi frá mæðranna hálfu verið
ögn vænna en meðal lömb hinna
ánna, en sá munur getur þó ekki
verið mikill því á ánum er lítill
munur.
En 1916 var meðal gimbur und-
an þingeysku hrútunum 4—5 kg.
þyngri en meðal gimbur á sömu
bæjum undan þeim borgfirsku, og
höfðu auk þess meira kjöt í tiltölu
við lifandi þunga en hér á sér stað
i Borgarfirði. (Um þetta birtist
skýrsla í Frey.)
Þetta bendir til þess, að lömb
undan enn vœnni hrútum yrðu enn
þá vænni, enda skil eg ekki að
menn geti efast um slíkt.
En vegna sýkingar-hættunar
verður að fara mjög varlega í að
leyfa innflutning. Ætti hann að
vera bannaður eins og nú, en
undanþága ætti altaf að veitast,
þeim sem þess æsktu og vildu skuld-
binda sig til
1. Að flytja féð einungis á þær
þjýár hafnir, er dýralæknar eru á,
sem sé Reykjavík, Akureyri og
Stykkishólm.
2. Að láta skepnurnar vera ca.
6 mánaðar tíma einangraðar frá
öllum öðrum skepnum, undir stöð-
ugu eftirliti dýralæknis, og bæri
innflytjanda að greiða allan kostn-
að, er af því leiddi.
3. Lofa að lóga öllum hálfblóðs-
lömbum undan hinum innfluttu
skepnum, og bæri útaf því, ætti
það að varða eignamissi á hinum
innfluttu skepnum, og sá er bryti
auk þess að verða fyrir sektum.
Þætti mönnum þetta ganga of
langt, og sýkingarhættan með þessu
of mikil, mætti líka fara aðra leið
sem alls engin hætta þarf að stafa
af fyrir landið í heild.
En hún er sú, að Búnaðarfélag
lslands taki að sér innflutninginn,
kaupi 10—20 fjár, af hraustum,
bráðþroska og fallþungum enskum
stofni, flyti hann til einhverrar eyju
hér við land, og hreinrækti hann
þar nokkur ár, uns vissa er fengin
fyrir því að stofninn sé hraustur,
og þá fyrst sé hann seldur til lands-
manna, og þá til hálfblóðsræktar
eingöngu.
Mætti vafalast semja við ábú-
anda á Viðey, Engey eða einhverri
Breiðafjarðareyju um umsjón og
hirðingu á meðan að vissan um
sýkingarhættuna er að fást, og
væri þá jafnvel bezt að hafa t. d.
1 hrút og 4 ær saman í eyju.
Fengist þá líklega einn hrútur
undan ánum, strax á fyrsta ári,
og þá mætti á öðru hausti drepa
eldra féð, og láta dýralæknir skoða
af því skrokkana. Færi þá aldrei
svo að ekki hefði einhver staðar
verið hraustleiki í þessum 5 kind-
um, ef smáhópar þessir hefðu verið
settir á nokkrar eyjar, og væri þá
hnúturinn leystur, fengið hraust og
sýkihættulaust fé, sem síðan mætti
nota áfram með hreinrækt, til
hrútaframleiðslu.
Eg hef nú áður hreyft þessu
máli bæði á prenti og í ræðum
við menn, og eg mun seint þreyt-
ast á því, en af því að mér er
það áhugamál að landinu sem fyrst
megi auðnast að verða aðnjótandi
þeirrar Va—1 miljónar króna er
hálfblóðsrækt svona löguð mundi
veita okkur landbændum í meiri
arð af fé okkar, hreyfi eg því enn,
og vona að fleiri taki til máls um
það, að því verði hreyft á Búnað-
arþinginu í sumar, og Búnaðarfé-
laginu helst falið að íá féð, og
semja við einhverja »eyjarskeggja«
um geymslu þess fyrstu árin.
Falleg nöfii.
Eftir Sig. (xuðmundsson, magister.
Ef útlendingur spyrði íslending
um viðfangsefni vor á þessum tím-
um, og ef landinn yildi satt segja,
yrði hann, meðal annars, að svara
því, að merkir menta- og andans-
menn vorir og efnilegir ungir menn,
embættismenn og alþýðumenn
nokkrir væru nú á kafi í önnum,
langt upp fyrir höfuð, í að breyta
nöfnum sínum, skreyta þau og
fegra, og verðu til þess bæði hug-
viti og býsnum öllum af undarleg-
um lærdómi. Við svo göfugt efni
fæst víðfleygur andi þeirra, til
þessa vinst þeim tími. Kveður svo
ramt að þessu, að þeir eru að
fleygja því gárungarnir, að bæta
þurfi við manni i stjórnarráðið,
sökum sívaxandi annríkis við um-
sóknir við nafnbreytingar, er nú
drífa að hinu háa ráði eins þéttan
og kúlnahríð i stórorustu. Þessi
skripasótt fór að stinga sér niður
um líkt leyti og mislingarnir, hefir
magnast og borist út samtímis
þeim, og sú er spakra spá, að báð-
ir sjúkdómar verði hér nú land-
lægir. Þessi nafnahégómi stefnir
yfirleitt að því að skafa íslendings-
einkennin af nafninu og setja í
staðin nöfn, sem eru allra lýða- og
landa skrimsl og tæpast verða tal-
in til nokkurar tungu né þjóðern-
is, mörg þeirra að minnsta kosti.
Það er sýnt á þessu, að menn
fýsir að eignast vegleg nöfn. En
þeir villast sorglega — eða hlægi-
lega — á aðferðinni, hafa hér
hraparlega hausavíxl. HJjómfegurð
nafns vors fer eftir manngildi voru
og mikilleik, fer að minstakosti eftir
því að lokum. Skilningsleysi, illvild
og öfund henda einatt skít á nafn
vort, svo að það verður óhreint
um hríð. Heitið Jón Sigurðsson er
allra nafna hversdagslegast og svip-
minst, og þó á saga vor ekki glæsi-
legra nafn, svo mikil mótsögn sem
kann að virðast í þessu. Mörður
er ekki ljótt nafn, ef eingöngu er
metið eftir hljóði. Eg býst samt
við því, að enginn okkar heiti
sveinbörn vor slíku nafni. Og af
hverju? Af því að það hefir eitt
sinn lent á illræmdu rógbera höfði.
Það lætur illa í íslenzkum eyrum,
eins lengi og þjóð vor man og les
Njálu. Nöfn snillinga og afbragðs-
manna hljóma æ með töfraómi i
eyrum vorum, hversu stirð, óþjál
og skrípaleg sem þau eru, alveg
eins og ófrítt andlit verður fallegt,
ef það er gagnþrungið af fjöri,
hugsunum eða hugargöfgi. Nöfn
vor breyta hljómblæ sínum, er vér
breytumst. Ef vér vöxum og göfg-
umst hljómar nafn vort fagurlegar
en áður, ef vér minkum og spill-
umst, lætur það ver í eyrum. Þetta
er leyndardómur, er þeir ættu að
minnast, er glæsa vilja nafn sitt
með ættarnöfnum. Fallegt nafn
fæst alls ekki keypt; öll stjórnarráð
veraldarinnar fá ekki veitt það
með einkaleyfum, ekki fremur en
allir kóngar á jörðu geta skapað
hið minsta blað á jurt, eins og
danskt sálmaskáld kveður. Eina
ráðið til að eignast hljómfagurt
nafn og glæsilegt er því að gera
úr sér mikinn mann og göfgan,
vinna þau afreksverk, er ljóma
leggur af um nafn vort. En sú
leið er erfiðari en að sækja nafnið
upp í stjórnarráð. En það hefir
einhver sagt, að þau ráð væru
oss einatt hollust, er oss lcæmi
verst í svipinn eða væri erfiðast
að fara eftir, og þau orð sannnast
hér. (Úr »Rétti«.)
Ei uifl Ameríku-sefldiförina.
Ritstjóri »Tímans«
Reykjavík.
Hér með leyfi eg mér að biðja
yður að taka meðfylgjandi leiðrétt-
ingu í næsta blað »Tímans«.
í 12. tbl. I. árg. »Tímans« í
grein með fyrirsögninn »Dálítil at-
hugasemd«, segir svo m. a.
»Sú saga gengur, að Eimskipa-
félasstjórnin hafi beðið landsstjórn-
ina að hafa O. J. (þ. e. Olaf John-
son konsúl) í sinni þjónustu fyrir
vestan (þ. e. í Ameriku). Nú er O.
J. í stjórn Eimskipafélagsins og
jafngildir þetta þá því, að hann
hafi sjálfur beðist eftir þessari veg-
tyllu, því varla mundi beiðnin fram
komin móti hans vilja.«
Þessi ummæli í sambandi við
fyrri ummæli »Tímans« um þetta
mál, hljóta að gefa það í skyn, að
Ó. J. hafi troðið þjónustu sinni
upp á landsstjórnina, eða því um
líkt, í þessu máli.
Þar sem O. J. er staddur erlend-
is og getur því eigi svarað fyrir
sig nú, en Eimskipafélagsstjórnin
átti, án nokkurs tilefnis frá hans
hálfu, upptökin að því að hann
var sendur til Ameríku og henni
því vel kunnugt um atvik þau, er
lágu að sendingu Ó. J., tel eg mér
skylt að biðja yður, herra ritstjóri,
að birta í blaði yðar skýringar
þær, er hér fara á eftir.
í viðræðum við landsstjórnina
hafði eg, og fleiri úr stjórn Eim-
skipafélagsins vikið að því, að
nauðsyn væri á að hafa fulltrúa í
Ameríku og var eigi annað skilið
en að landsstjórnin væri á því
máli. Er að því rak að undirbúa
þyrfti ferðir skipa Eimskipafélags-
ins til Ameríku, talfærði eg þetta
á ný við forsætisráðherrann. Skyld-
ist mér þá á honum, að vandkvæði
væru á því að fá hæfan mann til
starfans. Var mál þetta síðan tekið
fyrir á stjórnarfundi Eimskipafé-
lagsins 21. apríl þ. á. Á þeim fundi
var Ólafur Johnson ekki. Þar var
samþykkt að fara fram á það við
landsstjórnina, að sameina fulltrúa-
sendingu fyrir landsstjórnina og
Eimskipaféiagið og stungið upp á
Ó. J. sem hæfum manni, ef hann
fengist til þess. Síðan átti lands-
stjórnin eitthvað tal um mál þetta
við Ó. J. — Á stjórnarfundi Eim-
skipafélagsins 26 apríl skýrði Ó. J_
trá því að mjög óvíst væri að saman
gengi með honum og landsstjórn-
inni. um að hann færi vestur sem
fulltrúi landstjórnarinnar. Út af
þessu var samþykt í einu hljóði,
að biðja Ól. Johnson að fara vest-
ur, helzt með e.s. Islandi, sem
væntanlega fer nokkrum dögum á
undan Gullfoss, sem fulltrúi Eim-
skipafélagsins og vera þar þangað
til Lagarfoss er kominn til New
York. Bað Ó. J. um stuttan frest
til svars og vék af fundi«. Þannig
er þetta bókað í fundarbók félags-
stjórnarinnar. Með þvi að Eim-
skipafélagsstjórnin taldi það mjög
mikilsvert fyrir félagið, að Ó. J_
yrði við þessari beiðni, þá lögðum
viðstjórnendur félagsins talsvert að
honum að gera það. Hann var
mjög tregur til þess, en lét þó
undan til þess að firra félagið
vandræðum. Tjáði hann svo lands-
stjórninni að hann hefði tekið að
sér, að fara vestur fyrir Eimskipa-
félagið og gæti ekki farið sem full-
trúi landsstjórnarinnar.
Var það þá af okkur í stjórn
Eimskipafélagsins skoðað sem af-
gert mál, að O. J. hefði ekki með
höndum nein störf fyrir lands-
stjórnina í ferð sinni. En morgun-
inn áður en »lsland« fór, tjáði O.
J. mér, að landsstjórnin hefði lagt
svo fast að sér, að fara einnig fgrir
hennar hönd, ofan á marg itrekað-
ar neitanir sinar /0. J.J, að hann
hefði ekki séð sér fært að skorast
undan því, en jafnframt tekið það
skýrt fram, að eins og málinu
væri nú komið, yrði hann fyrst og
fremst að starfa fyrir Eimskipafé-
lagið. Skýrði og frá þessu á stjórn-
arfundi þann sama dag árdegis_
Samþykkti félagsstjórnin að O. J_
starfaði einnig fyrir landsstjórnina
i ferð sinni og er þess getið í fund-
arbókinni að O. J. fari nú jafn-
framt sem fulltrúi landsstjórnar-
innar.
í samræmi við þetta get eg lýst
því yfir, að þvi fór svo fjarri að
O. J. »otaði sér fram« í för þessa,
að hann fór hana nauðugur. En
stjórn Eimskipafélagsins gat eigi
hugsað sér annan hæfaði en hann
til fararinnar, þar eð útgerðarstjóri
vor var ókominn frá Danmörku*
Enda hafa aðgerðir O. J. fyrir fé-
lagið i Ameriku borið góðan árangur.
Skýringar þessar hefi eg borið
undir meðstjórnendur mína í Eim-
skipafélagsstjórninni og eru þeir
allir þeim samþykkir, eins og eg