Tíminn - 30.11.1918, Blaðsíða 3

TIM I N N
239
• Nýjar bsekiii*.
Milli tvegjgja ©ída, skáldsaga úr þjóðlífinu
:: :: :: eftir Arthur Sewett. Verð: kr. 3,50. :: :: ::
C5róö& etúlkan, saga eftir Charles Dickens.
:: :; :: :: :: :: Verð: kr. 2,00. :: :: :: :: :: ::
Þessar bækur eru hvor annari betri og skemtilegri
bæði að stefnu og etni. Fást hjá bóksölnnnm.
gákaverzins Signrjéns Jónssonar, Reykjavik.
Nýjar bæknr:
Sig. Heiðdal: Hræður I........................kr. 5,00
H. G. Wells: Land bandingjanna og aðrar sögur — 2,00
Hukla: Tvær sögur.............................— 3,00
Fást hjá bóksölum.
Bókaverzluii Arinbjarnar Sveiiibjarnarsonar.
eitt hið allra versta (að undan-
skildu því í fyrra). — Væri þó
alt þolandi ef Katla hefði setið á
sér. En það gat hún ekki, og er
sú bölvunin beiskust, sem kemur
úr þeirri áttinni. — Manstu Tími
góður, það sem eg sagði i síðasta
erindinu sem eg flutti í Rvík? —
þar sem eg mintist á Surt, sein
svæfi undir jöklinum og spirna
kynni bráðum í fjallið svo að það
nötraði. Mér fanst eigi vanþörf á
að minna ungu kynkvísiina á hætt-
una, sem liggur í landi. Mér finst
altaf sem eg (og þjóðin öll) standi
á glóðum. En mér sýndist unga
kynslóðin ekki því lík, sem þá
hættu hefði í huga, eða annan
háska. — »Það var íyrirtaks er-
indi« og »það var ágætt erindi«,
sögðu tveir fulltíða menn við mig,
þegar eg gekk út úr salnum. Ann-
ar þeirra er roskinn þingmaður,
hinn er borgari í höfuðstaðnum.
En þingmaðurinn bætti við þessu:
— »En þeir komu fæstir sem
þurftu að heyra þetta«.. Og þó var
fult húsið, Þess vegna minni eg
þig á þetta, Timi góður, að einn
mætur maður úr þinni sveit (en
ungur) lét sér fátt um finnast þetta
erindi og mælti á þá leið, að
sundurlaust hefði verið og ekki
svo samið sem þráðfastri list
sæmdi. — Blessaður góði! eg er
ekki œlið að hugsa um listina
fyrst og fremst. Þegar það efni er
tekið fyrir, sem er gagnsmuna
efni, þá er að leggja aðal áhersl-
una á það, sem blasir við í þeirri
átt — átt gagnsmunanna. Þá er
það að gera, að benda á nauð-
synjaefnin og gera það með þeim
orðum, sem þróttur er í, svo at-
hyglin verði vakin. Önnur list en
sú list málsins á ekki heima í
þessháttar erindum. —
Og nú vaknaði surtur gamli —
eldjötuninn, vatt af sér jökulfeld-
inum og spirnti í fjallið. Mælt er
enda mistókst hún algerlega. Sárið
frá 1870 var ekki gróið.
Frá upphafi skoðaði Vilhjálmur
England sem aðalóvin Þýzkalands.
Gerði hann aldrei neina tilraun til
þess að komast í bandalag við
það. Hann gerði óteljandi tilraunir
til þess að komast í samband við
riki víðsvegar um heim, en til
Englendinga sneri hann sér ekki.
Hann lét hatur sitt á Englandi
oft í Ijósi, varð það Þýzkalandi
til hins rnesta ógreiða eins og
nærri má geta. Sérstaklega eru
fræg orðin afskifti hans af viður-
eign Búa og Breta.
Árið 1895 gerði enskur foringi,
dr. Jameson að nafni, herhlaup
inn í Transwaal, en beið ósigur
og var tekinn höndum. Brá þá
Vilhjálmur skjótt við, og sendi
Krúger Transwaalforseta skeyti og
óskaði honum til hamingju með
sigurinn. Reiddust Englendingar
þessu ákaflega og varð kanzlarinn
þýzki að taka í taumana og miðla
málum.
En Vilhjálmur vildi nú bæta
fyrir þetta glappaskot, og þegar
að niðdimt hafi orðið um hádag-
inn í höfuðstaðnum. Skyldi sú
stund eigi verða minnisstæð flest-
um? Vér þurfum að bera um-
hyggju fyrir morgundeginum hérna.
Og búast æ við illu — því miður.
Það vildi eg sagt hafa siðastliðið
vor. Og þá vissi eg það að vér
»stóðum á glóðum«.
Hér hefir aska fallið yfir sveit-
ina en ekki til mikilla muna. Von-
andi er nú afrokið og yfirgengið
það harðasta bæði úr lofti og
jörðu. Sú frétt kemur norðan úr
Grímsey, að þar hafi nú í haust
hlýnað mjög í sjónum. Eftir því
ætti vestanstraumur, suðrænn, að
vera kominn norður fyrir landið.
Og þá er líklegt að loftið hlýni
bráðum. Nú þyrfti góður vetur að
koma, því hey eru bæði ill og
lítil. Og þó að miklu hafi verið
fargað, mun þó vera sett djarft á
veturinn. Wíða hafa sinulönd verið
Búastríðið mikla hófst 1899, sneri
hann sér til enska sendiherrans
og bauð Englandi »plan« yfir
hernaðinn, sem hann og herfor-
ingjar hans höfðu samið. Sagði
keisarinn að ef því yrði fylgt,
myndu Bretar vinna skjótan sigur.
Tilboðinu var auðvitað ekki tekið,
en það varð til þess að Botha og
aðrir helztu höfðingjar Búa mistu
alt traust á Þýzkalandi og hafa
orðið verstu fjandmenn þess sið-
an. Lik óhamingja fylgdi pólitík
keisarans í Austur-Asíu. Hann
skoðaöi Japana fyrst sem eins-
konar lærisveina Þýzkalands, og
vildi koma sér vel við þá. En árið
1898 kúgaði hann Kína til þess
að láta af hendi bafinarbæinn
Kiautscliau. Varð sá bær brátt
miðpunktur fyrir þýzka verzlun í
Kyrrahafslöndum og blómgaðist
mjög. En Vilhjálmur var altaf
jafn ógætinn. Borgin liggur beint
á móti Japan og er einkar vel
fallin til að gera þaðan árásir.
Lét Vilhjálmur nú vígSirða borg-
ina og gera þar öfluga herskipa-
höfn og sendi sterkan beitiskipa-
slegin og þær stöðvar, sem lélegt
gras gefa. Það hey reynist vafa-
laust illa. Og fóðurbætir fæst of
lítill, til þess að jafna skakka-
fallið. Bezt er síldarmélið, eftir
því sem mér hefir reynst, síldin
er óhollari, hvort sem hrái veldur
eða of mikil selta. Naumast mun
um lýsi að tala. Enda er svo vand-
farið með það, að naumast er
með því mælandi. Á lýsinu hafði
eg tröllatrú, meðan eg reyndi það
lítið. En því meira sem eg hefi
gefið það, því verri raun hefir það
gefið mér. — —
Bækurnar koma á markaðinn,
töluvert af rómana-rusli þýddu m.
a. Þess var nú þörfin brýnust, eða
hitt þó heldur. Á þessum dýrtíð-
artímum mundu tímarit vor, blöð
og frumsamdar bækur nægja þjóð-
inni. Eimreiðina hefi eg séð, þessa
heimkomnu. Þar er bezt ritsmíð
eftir Lárus H. Bjarnason um sam-
flota austur. Var Japönum nú
nóg boðið, urðu þeir hræddir við
veldi og ágang Þjóðverja og treystu
á allan hátt bandalag sitt við
Englendinga. Þannig bættist enn
eitt voldugt ríki í tölu óvina Þjóð-
verja. Frh.
Látinn er nýlega á Ósi við
Akranes, Lárus Björnsson, áður
bóndi og barnakennari, faðir Björns
bónda á Ósi og Ingólfs skipstjóra
á Skildi. Lárus heitinn var inesti
sæmdar og dugnaðarmaður, hverj-
um manni góðfúsari og grandvar-
ari í orðum og athöfnum, óvenju-
lega fróður og lesinn, skemtilegur
í viðræðu og mesta prúðmenni.
Banámein hans var krabbamein.
Yíðir seldi afla í Englandi ný-
lega fyrir 4700 sterlingspund.
Katla. Það var missögn að Katla
hefði byrjað aftur að gjósa. Hún
mun ekki hafa gosið síðan tyrstu
dagana í þessum mánuði.
bandsmálið. Hann kann að rita,
án þess að flækja lesendur sína í
skrifstofu-flækjustýl, bæði nú og
fyrri. Annað er ekki í þessu hefti
Eitnr. sem kveður að. Eg finn
ekki púðrið í kvæðinu sem nafni
minn hefir þýtt eflir Tennyson, þó
að það sé auðvitað boðlegt. Efnið
er svo fjarlægt okk_r, að það fer
að mestu leyti fyrir ofan garð
vorn og neðan. Ritstjórinn ritar
læsilega um páfadóminn á mið-
öldunum. Eg lasta það ekki. En
hvað höfum vér með alt þetta að
gera, sem nú er ritað um Lúter
og þau efni? Eg bið að hafa mig
afsakaðan!
Og Skírnir þurfti að tolla í
tískunni — tala um Lúter. Hon-
um verður að fyrirgefa það, sök-
um ágælra ritgerða í þessum ár-
gangi eftir Bjarna Jónsson (Annað
líf) og Sigurð Guðmundsson (Um
Njálu). Tímaritin eiga að flytja
ritgerðir, sem eggja til umræðn og
kalla þá fram á ritvöllinn, sem
ritfærir eru. En þó er það svo, að
blöðin þegja um þær (nema helzt
ritgerðir um samvinnumál). Mér
þykir það undarlegt og nærri því
ómenskulegt, að blaðarnennirnir
skuli þegja fram af sér aðrar eins
ritgerðir og þær sem eg nefndi
eða þá ritgerð dr. Sig. Nordal um
Snorra Sturluson í fyrra. Svo
margt er vel sagt og skarplega at-
hugað í þessum ritgerðum og svo
margt orkar á hinn bóginn tví-
mælis, að rétt væri að rökræða
þau mál. Til þess eru blöðin, að
ræða um málefnin, ekki síst þau,
sem timaritin flytja um veiga-
miklar ritgerðir. Ef ritstjórarnir
treysta sér ekki til þess, eru þeir
naumast vaxnir þeim vanda, sem
þeir takast á hendur. En ef þeir
nenna því ekki, eru þeir menn að
minni.--------
Norðanáttin bylur á bænum
mínum og brimið freyðir úti fyrir
Sandinum. Kuldinn smýgur gegn-
um mig, læsir sig fram í fingur-
gómana, svo að eg legg frá mér
pennann. —
Guðm. Friðjónsson.
Yeikindin eru nú svo mikið
farin að minka hér í bænum að
flest er nú aftur að færast i eðli-
legt horf. Þó munu ekki aðrir
skólar enn teknir til starfa en
kvennaskólinn og kennaraskólinn.
Gert ráð fyrir að mentaskólinn
hefjist upp úr helginni, en í barna-
skólanum verður varla kent fyrir
jól, vegna þess að enn mun all-
langt þess að bíða að allir sjúkl-
ingar þar verði albata.
Skipaferðir. B o t n í a fór í gær
til Kaupmannahafnar. — Búist við
að S t e r 1 i n g fari af stað í hring-
ferð á þriðjudag. — B o r g fór til
Englands þann 24. þ. m.
Kaffl. Bærinn hefir verið lengi
alveg kaffilaus. Kom nú með
Gullfossi síðast og var skamtað 1
kg á mann.