Tíminn - 10.05.1919, Qupperneq 3

TÍMINN
123
En það er lítil eða engin afsökun.
' Þessi uramæli eru komin út um
öll Norðurlönd og ritstjóri þess
blaðs á íslandi borinn fyrir, sem
eitt sinn var mest íslenskra blaða
og eimir vafalaust eitthvað eftir af
þeim orðrómi enn ytra.
Ritsljóri ísafodar var skyldugur
til að gæta þess að slíkt kæmi
ekki fyrir. Sem ritstjóri átti hann
allra síst að láta blaðasnápana
dönsku leika á sig. Það er hægur-
inn hjá að hafa gætur á hvað þeir
selja á prent eftir viðtali við menn,
með því blátt áfram að heimta að
fá að líta yfir það.
Og þeir kunna að færa eitthvað
í stýlinn, en þeir búa ekki til frá
rótum, þeir eru ekki nógu kunn-
ugir til þess. í aðaldráttum munu
ummælin vera rétt höfð eftir rit-
stjóra ísafoldar.
Það þarf ekki að fjölyrða um
þau. Þau dæma sig sjálf.
Tveir íslenskir ritstjórar hafa
gert ættlandi sínu sama ósómann á
þessum vetri. Hefir áður verið get-
ið ummæla Vilh. Finsens ritstjóra
Morgunblaðsins.
Þeir eru dæmdir hart fyrir það
af löndum sínum heima og að
verðleikum.
Það flýgur mörgum manni í
hug vísan hans Þorsteins Erlings-
sonar:
Danskurinn hefir Iianda peim
hlandforir sem að aldrei þrjóta.
ltafmagnsmál Reykjavíkur. —
Rafmagnsnefnd hefir nú verið falið
að annast framkvæmd rafmagns-
stöðvar-byggingarinnar og fullgera
samninga við Kirk verkfræðing um
forstöðu verksins.
„Crnllfoss^ er á heimleið frá
Vesturheimi, úr síðustu ferð sinni
þangað, um sinn.
fátt kunnugt um þá starfsemi nema
það, að yfirdómurinn mun hafa
sektað Pál þennan oftar fyrir
ósæmilegt orðbragð fyrir rétti, held-
ur en alla aðra lögfræðinga til
samans.
Hvernig sem á því stóð hafði
Guðmundi Eggerz unnist tími til,
að því litla leyti sem hann dvaldi
i sýslunni, að kynnast töluvert
Páli þessum og ef til vill íleirum
þeirra félaga. Byrjaði nú skjótt
undirspil það, sem síðan hefir stað-
ið látlaust frá hans hendi, að
koma Páli að sem settum sýslu-
manni í Árnessýslu siðan G. E.
komst í fossanefndina, seint á ár-
inu 1917. En af skiljanlegum ástæð-
um vildu sýslubúar alls ekki fá
hann fyrir yfirvald. Til þess var
alt of augljóst samband hans við
þá menn i sýslunni, sem lögreglan
þurfti sérstaklega að hafa hemil á.
Fór svo að eigi tókst að fá Pál
settan, heldur hlaut Bogi Brynj-
ólfsson hnossið. Hann var óreglu-
samur i meira lagi og þótti Árnes-
ingum litill »Kallaðarnesbragur« á
embættisfærslu hans, einkum er
kaupir háu verði
Ólafur Jónsson, Elliðaey.
Ath. Umboösmaöur minn í Reykja-
vík er hr. Tómas Tómasson, slátrari.
Heiidsala. Smásala.
Söðlasmíðabúðin Laugavegi 18 B. Sími 646.
Stærst og fjölbreyttast úrval af reiðtj'gjum, aktýgjum, og öllu tilheyrandi
s.s. allskonar ólum, beislum, töskum o. fl. Klyftöskurnar orðlögðu. Af
járnvörum: Beislisstangir, úr járni og nýsilfri, munnjárn, taumalásar,
istöð og allskonar hringjur, einnig svipur, keyri, hestajárn, o. m. fl. —
Ennfremur stærri og smærri tjöld úr á'gætu efni, vagna-yfirbreiðslur, fisk-
ábreiður og hestateppi. Fyrir söðlasmiði: Hnakk- og söðulvirki, plyds,
dýnustrigi, hringjur, beislissíangir, ístöð, taumalósar, keyri,leður, skinno.fi.
Sérstaklega er mælt með spaöahnökkum
ensknin og íslensknm.
Stöðug viðskifti í öllum sýslum landsins. Pantanir afgreiddar fljótt og
nákvæmlega. Byrjunarviðskifti verða undantekningarlítið stöðug viðskifti.
Söðlasmíðabúðin Laugavegi 18 B. Sími 646.
Heildsala. E. Krixtjánsson. Smásala.
Að eins nokkur orð um: Dráttar-
vélar til jarðyrkju. Eg sé í íslensk-
um blöðum að þið heima viljið
gera alvöru úr því að reyna þessi
tæki á íslensku þúfunum.
Það er gleðilegl að svo verði
gert, en hilt er eigi síður illa farið
ef eitt er fé og áhuga, til þess að
reyna vélar sem á engan hátt eiga
við íslensk skilyrði. Hér í Noregi
hefir notkun mótorplóga aukist
mjög 2—3 síðast liðin ár, tala
þeirra skiftir nú víst hundruðum,
flestir key'ptir frá Ameríku, en nú
er í ráði að setja á fót mótor-
plógaverksmiðju innanlands. Um
þá mótorplóga sem notaðir eru
hér í landi, hygg eg að mér sé
óhætt að segja að þeir séu undan-
tekningarlaust óhæfir til nýyrkju á
íslandi. Raunar má með þeiin
plægja það sem slétt er í ísl. tún-
unum og óþýfðar harðvellisgrundir;
en íslendingar þnrfa aðallega að
fá vélar sem geta plœgt, eða tœtt
sundur þúfurnar, móana, höllin,
börðin, hálll'únar hallandi mýrar.
Hinir algengustu mótorplógar
ganga á bjólum og á þeim kom-
ast þeir ekki þverfótar í þýfinu.
Vél sem getur »flotið« jdir þúfurnar
þarf að vera af líkri gerð og hinar
ensku orustuvélar »tanks« — und-
ir bjólunum er »skriðfeldur« (breið
keðja) og á honum flýtur vélin
yfir hvað sem er, eða því sem næst.
En þó við fáum vélar af þessari
gerð, þá er spurning hvort vana-
legir plógar (af vanalegri gerð)
eru heppilegir til, i sambandi við
dráttarvélina, að vinna þýdið. —
Plógarnir geta ekki skorið það
sundur í plógstrengi. Allir íslend-
ingar þekkja hnausaflögin og hve
erfitt er að herfa þau, en krappa-
þýfi verður aldrei plægt öðruvísi
en í hnausa, við fyrstu plægingu.
Áður en stríðið byrjaði var á
stöku stað í Ungverjalandi og
Þýskalandi farið að nota jarðyrkju-
vélar sem gerðu alt í einu, plægðu
og herfuðu eða réttara sagt tættu
og rifu sundur jörðina. Á þessum
vélum eru engir plógar — þær
snúa ekki moldinni þannig að það
sem upp var komi niður; það er
járnás með ótal klóm eða spöðum,
sem, um leið og hann snýst, tætir
sundur jarðveginn — óplægðan.
Gætum við fengið slíkar vélar
sem flj’tu yfir þýfið og rifu það
sundur um leið! —• Þá væri gátan
ráðin.
Á síðasla ársfundi hins norska
nýræktarfélags: »Ny jord« var tölu-
vert rætt um að gera tilraunin með
að nota mótorafl við nýræktun1),
og nú nýlega ritaði »landbrúks-
direktör« Bjaanes um málið og
taldi til að ríkið kostaði tilraun-
irnar, leist honum helst að þær
yrðu gerðar á Jaðri undir forystu
1) Það hefir aldrei verið reynt hér
í landi.
kom til Ólafsvallamálanna, þar
sem sýslumaður reyndi að ná
undir ætt sína einni verðmætustu
þjóðjörð sem til er á landinu, þó
að það mistækist fyrir tilstilli al-
þingis. En meiri hluta sýslunefnd-
ar hafði Bogi með sér til. þessa
verks, og mun sá blettur seint máð-
ur af. Svo ilt þótti þetta Ólafsvalla-
mál á þingi, að engir neina Pór-
arinn á Hjaltabakka og Jón á
Hvanná vildi ljá þvi fylgi.
Þegar Boga var veitt Húnavatns-
sýsla, var hreppstjóra setning i
Árnesýsslu. Gegndi þá embættinu
Jón nokkur í Mundakoti, reglu-
samur sæmdarmaður. Ekki var
honum falið að gera nema sum
sýslumannsverk, og mun hann hafa
geymt meginið af plöggum sýsl-
unnar undir lás. Olli þetta sýslu-
búum margfaldra óþæginda. Gátu
þeir ekki tímunum saman fengið
afrit einfaldra skjala, hvað þá úr-
skurði og dóma. Um þetta leyti
bættust tveir sýslumenn í hópinn.
Steindór Gunnlaugsson og Sigurð-
ur Lýðsson, »settir« nokkra daga
hvor til að gegna sérstökum verk-
um fyrir Guðmund Eggerz. Þor-
steinn Þorsteinsson frá Arnbjargar-
læk átti um það leyti að fara
austur »settur« en veiktist og varð
ekki úr. Þá kom til skjalanna
Magnús Gislason lögfræðingur frá
Búðum í Fáskúðsfirði. Hefir hann
gegnt embættinu um nokkurra
mánaða skeið, en mun hafa til-
kynt stjórninni siðustu dagana í
april, að hann gæti ekki Iengur
dvalið þar eystra.
Minni hluti fossanefndar hafði
um þetta lejdi lokið sameiginleg-
um störfum sinum. Sveinn í Firði
hafði skilað öllu verkinu fyrir sitt
leyti, en Guðm. Eggers kvaðst eigi
geta lokið sínu staríi fyr en um
miðjan júní eða siðar. Vantar nú
enn sýslumann um tíma. Jón Magn-
ússon var þá erlendis og gegndi
Sigurður Jónsson störfum hans.
En í raun og veru befir komist
það lag á í tíð núverandi stjórnar,
að þegar einhver ráðherra er Qar-
verandi, er skrifstofustjóri hans
ráðherra í þeirri deild á meðan,
þótt annar beri nafnið. Er þetta
ekki einungis venja heldur óskrif-
aður samningur. Skrifstofustjór-
arnir hafa þvi sömu aðstöðu hver
gagnvart sínum yfirmanni, eins og
landritari hafði fyr. Það liggur í
augum uppi, þegar svo stendur á,
að það getur verið mikil stjórnar-
farsleg áhœtta, að skrifstofustjóri
eigi sæti á alþingi. Hægurinn þá
hjá, fyrir valdagjarnan skrifstofu-
stjóra, að bregða fæti fyrir j'fir-
mann sinn, án þess að mikið
beri á.
Skrifstofustjórinn á dómsmála-
skrifstofunni er Björn Þórðarson
lögfræðingur,reglumaður hinn mesti
og af kunnugum mönnum álitinn
fyrirmyndarmaður í sínu starfi.
Til hans kasta kemur nú að bæta
úr valdsmannsleysi Árnesinga. Til
hans snýr Guðm. Eggerz sér nú
og biður um, að fá að senda Pál
Jónsson austur, ekki sem settan
sýslumann, heldur sem aðstoðar-
mann, eða brot úr sýslumanni.
Samkvæmt almennum mæli-
kvarða, þeim sem gildir í daglegu
lífi manna milli, var sjálfsagt að
neita þéssu. Páll Jónsson átti hvergi
að koma nærri neinni opinberri