Tíminn - 30.07.1919, Síða 3

TlMINN
251
en 30 í húsakynni þau, sem nú
eru. Verður því að vísa einum
þriðja hluta umsækenda skólans
frá þegar í byrjun hans, og er það
jafn-leitt fyrir alla, sem hlut eiga
að máli.
Að sjálfsögðu verður sótt til
þingsins um fjárveitingu á næstu
fjárlögum til nýrrar skólahúss-
byggingar. Er það mál svo ljóst,
að ekki er rétt að vænta annars,
en að það nái greiðlega fram að
ganga. Núverandi skólahús er ó-
hæfilega lítið til íbúðar skólastjóra
og 2 kennara, sem allir eru fjöl-
skyldumenn og 30 heimavista að
auk hvað þá fleiri, þótt einhver
vegur kunni að vera til þess, að
bjargast við það einn vetur, þá er
það ómögulegt til frambúðar. —
Þannig verða nemendur t. d. að
nota kenslustofurnar fyrir lestrar-
stofur, sjúkraherbergi vantar, safna-
herbergi, leikfimissal, herbergi fyrir
þjónustufólk skólans, fyrir gesti,
fyrir alt námskeiðsfólk á miðs-
vetrarnámskeiðum o. s. frv., o. s. frv.
Það er happ fyrir Eiðaskóla,
vonandi, að nú eiga að fjalla um
þessa styrkveitingu sömu þing-
mennirnir, sem settu lögin um
stofnun hans 1917. Þar ákveða þeir,
að hann skuli vera með 2 bekkj-
um og miðaður við 2—3 vetra nám.
Hann eigi að vera »ueZ út búinn
œðri alþýðuskóli, er samsvari kröf-
um tímans«. Og fyrirlestraskeið sé
haldið fyrir almenning um miðjan
vetur, Eiga þeir nú kost á því, að
sýna það, að þessi ákvæði hafi
verið þeim full alvara, en ekki
markleysa ein.
Austfirðingar og aðrir þeir, sem
ant er um framtíð skólans, láta
sér ekki koma það til hugar, að
trúa því, að óreyndu, að það verði
tekið aftur með annari hendinni,
sem gefið var með hinni.
Héraðsbúi.
búðar, breyttist hlutverk veðdeild-
arinnar smátt og smátt í þá átt,
að hún yrði sambandsbanki láns-
félaganna, hefði sama ætlunarverk
að leysa af hendi fyrir lánsfélögin
hér eins og t. d. »Sveriges all-
mánna hypothekbank« fyrir láns-
félög Svíþjóðar, »Centrallandschaft
fur die preussische Staaten« fyrir
félögin i Prússlandi, eða »Konge-
riget Danmarks Hypotekbank« fyrir
dönsku félögin.
Það er alkunnugt, að talsvert
ber á óánægju yfir þeim lánskjör-
um, er eigendum fasteigna standa
nú til boða í veðdeild Landsbank-
ans. Þegar menn eru að leita fyrir
sér um lán, er oft svo að heyra
sem þeir vilji alt heldur en taka
veðdeildarlán. Og þegar spurt er
um ástæðurnar fyrir þessu, er
venjulega fyrst og fremst kvartað
um það, hve veðdeildarlán séu
lítil- það fáist ekki nema örlítill
hluti af verði þeirrar fasteignar,
sem er boðin til tryggingar, og
enn verra sé þó, að frá þessari
litlu upphæð sé dreginn ýms kostn-
Ólafsey
í Skógarstrandarhreppi fæst til kaups og ábúðar í far-
dögum 1920. Nánari upplýsingar um jörðina, svo og
um verð og borgunarskilmála, hjá undirrituðum eig-
anda. Peir sem sinna vilja þessu, gefi sig fram í síðasta
lagi fyrir nóvembermánaðarlok n. k.
Ólafsey, 13. júlí 1919.
Olaíixi® Jólxaiiii88oii.
Ivensluskeiðið næsta vetur stendur yfir frá 1. nóv-
ember til 1. maí, ef ástæður leyfa. Námsmeyjar fá meðal
annars nokkra tilsögn í heilsufræði og um efnasam-
setningu og gildi matvæla, einnig nokkra verklega æf-
ingu í að búa til algengan mat. Umsóknir séu sendar
kennaranum H. J. Grönfeldt fyrir miðjan september, og
þarf þeim að fylgja læknisvottorð um heilsufar. Gefur
hann upplýsingar um fæðiskostnað námsmeyja og
ferðástyrk.
Búnaðarfélag’ íslands.
Auglýsing.
Kennara vantar í Hjaltastaðahrepp næstkomandi
vetur. Laun samkvæmt fræðslulögum.
Umsóknir séu komnar til undirritaðs í síðasta lagi
fyrir 15. október næstkomandi.
, Ánastöðum, 19. julí 1919.
;
Páli Jónsson.
aður og afföll, jafnvel nálægt ti-
unda hluta lánsupphæðarinnar, sem
verði hreint tap fyrir lántakand-
ann.
Þetta sem nú var nefnt, afföll
veðdeildarlánanna, er óefað það
sem langmest stuðlar að því, að
gera veðdeildarlán óvinsæl. Menn
aðgæta það ekki, að þótt afföllin
séu tekin með í reikninginn, verða
veðdeildarlánin samt ódýrust til
lengdar, og það er líka afsakan-
legt þó að mönnum sárni það,
að fá fyrst og fremst alt of lítið
lán, og láta svo í viðbót draga frá
því, talsverðan hluta þegar í byrj-
un, áður en lánið er einu sinni
komið í hendur lántakanda.
En hver ráð eru þá til þess að
bæta úr þessu? Afföll lánanna stafa
auðvitað af því, að veðvaxtabréfin
seljast ekki fyrir ákvæðisverð, og
ráð lil umbóla getur ekki verið
um að ræða nema eitt af tvennu,
að gera bréfin svo úr garði, að
þau seljist affallalaust, eða þá að
borga lánin út með fullri upphæð
þeirra, þrátt fyrir það að veð-
vaxtabréfin eru seld með afföllum.
Hér skal stuttlega rætt um hverja
leiðina fyrir sig.
Söluverð vaxtabréía fer fyrst og
fremst eftir vaxtahæð þeirra. Ef
bréfin gefa jafnháa (»nominella«)
vexti, eins og peningamenn geta
alinent fengið af peningum sínum,
t. d. með því að kaupa önnur
álíka trygg verðbréf, má vænta að
bréfin seljist fyrir ákvæðisverð. Ef
veðvaxtabréfin gefa lægri vexti, er
óhjákvæmilegt að selja þau með
afföllum, og afföllin verða þeim
mun meiri, sem vextir bréfanna
eru lægri en alment gerist. Einfalt
ráð til þess að hækka söluverð
bréfanna er því að hækka vextina.
En það er samt sem áður ekki
sjálfgefið, að það sé ráðlegt að
hækka vextina svo mikið, að bréfin
seljist altaf fyrir ákvæðisverð. Hitt
er víðast talið affarasælast, að hafa
vextina ekki hærri en það, að
bréfin seljist með nokkrum afföll-
um, en ekki miklum. — Það verð-
ur nú varla sagt, að afföllin af
veðdeildarbréfunum séu orðin svo
míkil og stöðug, að ástæða sé til
að hækka vextina af þeim þess
Allsherjar-þurkunl
---- (Nl.)
II. Grundyallarlaga-bann gegn
tilbúning og sölu áfengra drykkja
í Bandaríkjunum
gengur í gildi 16. jan. 1920, af
því að þá eru liðnir 12 inánuðir
síðan meir en 36 fylki Bandaríkja
samþyktu allsherjar-bannlög fyrir
landið. í 45 fylkjum alls hefir
samþykt þessi verið gerð — 9 fylkj-
um fleiri en við þurfti — síðan
hinn 18. des. 1917, er lögin voru
samþykt af allsherjarþinginu.
Skrafað hefir verið, að samþykt
ýmsra fylkja væri ekki lögleg, en
áreiðaníegt þykir, að slíkt tal sé
alls ekki á rökum bygt.
Án þess að orðlengja frekar um
þetta, mun alveg óhætt að full-
yrða, að bannmálið sé útkljáð
lagalega í Bandaríkunum- og að
viðbót við grundvallarlögin muni
ganga í fult gildi hinn 17. jan.
1920.
III. Framkyænid bannlaganna í
Bandaríkjnnnm
verður næsta hlutverkið, sem bann-
lagafélag Ameríku tekur nú upp.
— Margar Ijótar sögur hafa gengið
um allan heim um það, hve illa
bannlögum í sumum fylkjum
Bandaríkjunum hefir verið fram
fylgt. Eitthvað er auðvitað hæft í
slíkum sögum. Og það er ekki
nema eðlilegt, að erfitt hafi verið að
fyrirbyggja leynisölu og smyglun.
Meðan bannlögin náðu ekki yfir
meir en einhvern lands- eða fylkis-
hluta, er auðséð, að afarerfitt var
að fylgja þeim fram. Nú horfir
þetta öðruvísi við. Alt landið, með
bér um bil 110 milj. íbúa, kemur
nú undir sömu lög í þessu efni, og
allherjarstjórn landsins, studd af
stjórnum hinna ýmsu fylkja, og
loks með þeirri »áherslu«, sem
veitt verður af Bannlagafélagi
vegna. Talsverð afföll eiga sér stað
utanlands af samskonar verðbréf-
um, jafnvel »Crédit Foncier« selur
veðvaxtabréf sín oft með miklum
afföllum, fremur en hækka vextina.
Það er oft svo að heyra á mönn-
um hér, sem afföll veðdeildarbréf-
anna séu alveg sérkennileg fyrir
þau, séu einskonar okur, er hvergi
tíðkist um samskonar bréf útlendra
stofnana. En þetta er fjarri öllum
sanni. T. d. má geta þess, að sum
bréf dönsku lánsfélaganna hafa
jafnvel verið seld með 233/4°/o af-
föllum (árið 1916); auðvitað voru
það bréf með lágum vöxtum, 'á1 */i°/o,
en bréf dönsku félaganna með
jafnháum vöxtum og veðdeildar-
bréfin, é1/^0/0' voru sama ár seld
með 10—12°/o afföllum og árið
1917 með 9°/o afföllum1).
Þess var getið hér að ofan, að
hugsanlegt væri að borga lánin út
að fullu til lántakendanna, þótt
veðvaxtabréfin væru seld með af-
föllum. Þetta gera mörg af láns-
1) Sbr. Einar Cohn: 0konomiske
Oversigter i Nationalokonomisk Tid-
skrift 1917.