Tíminn - 20.09.1919, Blaðsíða 2

302
TlMINN
Samvinnuskólinn
starfar í vetur í sex mánuði, frá byrjun nóvember til
aprílloka. Kent verður í tveim deildum. Kenslugjald
50 kr. greiðist fyrir fram. Skólinn tekur jafnt á móti
konum sem körlum, en eigi yngri en 18 ára, nema sér-
staklega standi á um þroska og undirbúning. Gerður
verður nokkur munur á kenslu fyrir þá nemendur, sem
ætla að verða starfsmenn samvinnufélaga, og hina, sem
vilja afla sér almennrar fræðslu um samvinnumál, en
kæra sig ekki um að taka verslunarpróf. Pessar náms-
greinar verða kendar:
1. íslenska, eitt Norðurlandamál, enska, þýska.
2. Stærðfræði, bókfærsla, vörufræði, verslunarlanda-
fræði, vélritun.
3. Almenn saga, verslunarsaga, félagsfræði, hagfræði,
saga samvinnustefnunnar hér á landi og erlendis.
Nánari vitneskju um samvinnuskólann má fá í II.—III.
hefti Tímarits ísl. samvinnufél., sem sent verður út um
land í byrjun september, eða hjá undirrituðum, sem
tekur á móti umsóknum.
Reykjavík 20 ágúst 1919.
Jónas Jónsson, Skólavörðustíg 35. Sími 603.
menn geti ekki samþykt tillöguna
og þann tilgang sem í henni felst.
Engin brú er til milli bann-
manna og andbanninga. Þar er, ef
svo mætti segja, um tvö trúarbrögð
að ræða, sem ekkert eiga sameig-
inlegt. Bannmenn sem slíkir, geta
ekki tekið höndum saman við
andbanninga sem slíka, í því máli.
f*eir hljóta að mótmæla öllum til-
raunum andhanninga um að fá
vilja sínum framgengt.
1 annan stað er tillagan þannig
framborin að í henni felast hálf-
gerð ósannindi.
Það er bent á ríkiseinkasölu sem
hið eina sem komið geti til greina
að taki við, þá er bannið sé upp-
hafið. En það er alkunnugt, að
andbanningar standa marg-klofnir
uin það, hvað eigi að gera, verði
bannið afnumið. Sumir viija full-
komið frelsi með vínið, þ. e., að
alstaðar sé hægt að ná í það og
öllum sem á annað borð fást við
verslun, heimilt að selja það. Aðr-
ir, og það mjög margir vilja vín-
sölubann. Enn aðrir ríkiseinkasöl-
una o. s. frv.
Og loks getur ríkis-einkasalan
^tkvxðagreiðsla
. um bannligin.
Tillagan um nýja atkvæðagreiðslu
þjóðarinnar um bannlögin, sem
getið var í siðasta blaði, gefur til-
efni til margvíslegra hugleiðinga.
Andbanningar í þinginu bera
hana fram og munu flestir vera
henni fylgjandi. Með henni slá þeir
úr hendi sér einu aðalvopninu sem
þeir hafa beitt gegn bannlögunum.
Peir hafa sem sé haldið því
fram, að bannlögin brytu stjórnar-
skrána, þar eð þau gengju of nærri
persónulegu frelsi manna. Þjóðin
mætti ekki setja sér slík lög sem
bannlögin væru. hjóðaratkvæðið
um bannlögin hefði verið ólöglegt
og öll lagasetningin.
Með því að heimta nú sjálfir
slíka atkvæðagreiðslu hafa and-
banningar viðurkent að þetta voru
einungis slagorð. Þeir geta því
ekki lengur beitt þessu vopni.
Hefir þetta ,valdið fullkominni
riðlun á fylking andbanninga, því
að aðalmálgagn þeirra, Morgun-
blaðið, hefir sjeð hvað að fer og
er eindregið á móti atkvæðagreiðsl-
unni. Þjóðin eigi ekki að ráða uin
það fremur en annað, segir blað-
ið. Þingið eigi nú að afnema bann-
lögin án þess að spyrja þjóðina
til ráða. —
1 hóp bannmanna virðist og votla
fyrir líkum klofning út af tillög-
unni, þar eð »Vísir«, sem ávalt
helir verið banninu hlyntur, hall-
ast nú að atkvæðagreiðslunni, en
talið er víst, að bannmenn í þing-
inu séu á móti henni. Þessi klofn-
ingur er þó aðeins á yfirborðinu.
Það eru andbanningar sem flytja
tillöguna og það í þeim tilgangi að
afnema bannið. Það eitt fyrir sig
er ærin ástæða til þess að bann-
jjreytingar á pistgSngum.
Það er ekki að undra þótt Aust-
ur-Barðstrendingar og Dalasýslu-
búar uni illa breytingu þeirri, sem
gerð var á póstgöngunum hjá þeim
í sumar, því hún er afaróhagkvæm,
sérstaklega að því er viðskifti við
ísafjörð snertir. Óskiljanlegt er það
einnig, hvað póststjórninni hefir
gengið til þess að gera breyting-
una. Það virðist svo, að í þessu
efni ætti póststjórnin fyrst og fremst
að hafa hag héraðanna fyrir aug-
um. Að visu getur komið til mála
að breyta tii, þótt breytingin sé
ekki tii hags fyrir héruðin, ef hún
hefir mikinn fjárhagslegan hagnað
í för með sér, en er þó ekki ti|
baga. En í þessu tilfelli getur ekki
hafa verið um fjárhagslegan ábata
að ræða, því Strandasýsluleiðin er
engu síðnr erfið en gamla póst-
leiðin. Vegalengdin er miklu meiri
Steingrímsfjarðarheiði er engu betri
yfirferðar en Þorskaíjarðarheiði,
heldur verri, að því leyti, að á
henni er ekkert sæluhús. Flóka-
tungur er mikiu erfiðari en Nauta-
tungur og miklu verri að vetrar-
lagi en Þorgeirsdalur og Fjalldalir.
Breytingin virðist að vera mjög
vanhugsuð og hlýtur að fást lag-
færð ef unnið er að því með
festu og rökum.
En það er einnig annað óiag á
póstgöngunum úr Reykjavík hing-
að til Vestfjarðanna, sem þörf væri
að bæta úr.
Það hefir verið gömul venja, að
flylja allan póstflutning, sem fara
a til Vestljarðanna, austur fyrir
Breiðafjörð og til ísafjarðar, þegar
ekki falla skipaferðir. Nú er þessi
póstflutningur fluttur úr Borgar-
nesi, norður að Stað í Hrútafirði
og þaðan eftir Strandasýslu yfir
Steirigrímsfjarðarheiði til ísafjarð-
ar og því næst suður eflir fjörð-
unum. Það virðist iilil áslæða til
þess að fara þennan afarlanga krók
með ílutning þann, sem fara á til
íjarðanna sunnan Breiðadalsheiðar;
lægi miklu beinna við að flytja
hann úr Borgarnesi og til Stykkis-
hólms og þaðan yfir Breiðatjörð
til Brjásnlækjar. En af þessu leiddi,
að breyta þyrfti til um göngur
póstanria í Barðastrandar- og Vest-
ur-ísafjarðarsýslum. Hagkvæmast
hygg eg, að póstgöngunum þar
yrði hagað eitthvað á þessa leið:
Eftir komu Stykkishólmspósts-
ins’ að Brjánslæk, yrðu þrir póst-
ar látnir ganga þaðan þannig:
Fyrsti færi þegar eftir komu
Stykkishólinspóstsins um Haga,
Patreksfjörð og Sveinseyri að Bildu-
dal og þaðan sömu leið aftur til
Brjánslækjar. Meðan þessi póstur
væri á feiðinni milli Patrekstjarð-
ar og Bíldudals, væri hagkvæmt
að senda póst um Sauðlauksdal að
Bæ á Rauðasandi og annan frá
Sauðlauksdal í Breiðuvík. Ættu
þessir póstar að gela náð til Pat-
reksfjarðar aftur, áður en póstur-
inn frá Bíldudal færi austur að
Brjánslæk.
Annar færi degi siðar frá Brjáns-
læk til Bíldudals og mætti þar hin-
utn póslinum er liann kæmi frá
Patreksfirði; héldi síðan venjulega
póstleið til ísaljarðar og sneri það-
an aftur, eftir komu aðalpóstsins
verið rekin með feykilega marg-
víslegu móti, en tillagan gefur ekk-
ert í skyn um það.
I þessu formi er atkvæðagreiðsl-
an þess vegna mjög óhrein og
villandi. Það vantar alveg hinar
skýru línur sem voru síðast er
greidd voru atkvæði um þetla.
Enn verður þess að geta, að
atidbanningar hafa hvorki form-
legan né siðferðilegan rétt til þess,
að bera fram slíka tillögu. Þjóðin
hefir ekki óskað þess, miklu fremur
er það fullvíst, að þióðin vill halda
fast við lögin og flestar raddir
heyrast um, að herða beri á eftir-
liti með þeim. í annan stað er
reynslutíminn svo stuttur enn að
af þeim ástæðum er ómögulegt að
rökstyðja tillögu um afnám lag-
anna.
Af þessuin ástæðum hljóla bann-
menn að v.era á inóti atkvæða-
greiðslunni i þessari mynd.
Þótt þessu sé þannig varið munu
margir bannmenn óska nýrrar at-
kvæðagreiðslu um bannmálið, og
það með þeirri vissu, að því hefir
aukist fyígi hjá þjóðinni og i þeim
tilgangi, að fá styrk frá þjóðinni,
sem herti á landsstjórn og þingi
um' að framfylgja lögunum með
mun meiri festu og'nákvæmni.
Með nýrri atkvæðagreiðsiu mundu
bannmenn vilja sækja traustsyfir-
lýsing til þjóðarinnar.
Efni eru ærin til þess, eins og
oft hefir verið vikið að hér i blað-
inu, en tvö eru næst hendi og ný-
legust:
Fyrst það, að þingið fæst nú
ekki til þess, að bæta úr þeim
göllum á lögunum, sem hafa komið
í ljós við marg-umtalaða dóma
yfirdóins.
Og því næst það, að ekki eru
gerðar l?inar nauðsynlegu ráðslaf-
anir til þess að hindra hina auð-
sæilegu misnotkun lækna á heim-
ild þeirra, um að láta af hendi
frá Reykjavik, sömuleiðis til Bíldu-
dals, en þaðan héldi hann svo
um Sveinseyri, Patreksfjöi ð og Haga,
að Brjánslæk.
Þriðji færi þegar eftir komu Pat-
reksfjarðarpóstsins að Brjánslæk
um Vattarnes, Klelt, Gufudal og
Bæ að Króksfjarðarnesi, og þaðan
eftir eins dags dvöl sömu leið að
Brjánslæk.
Nauðsynlegt væri að láta póst-
inn, sem gengur frá Sveinseyri að
Selárdal halda frá Selárdal inn
Ketildali að Bildudal og svo yfir
Tunguheiði eða Hálfdán að Sveins-
eyri.
Hvað er nú unnið við breytingu
þessa? í fyrsta lagi það, að mest
öll Barðastrandarsýsla og Vestur-
ísafjarðarsýsla fengju póslílutning
sinn úr Reykjavík miklu fyr en
ella. í öðru lagi yrðu miklu greið-
ari viðskiftin milli Vestfjarða og
Breiðafjarðar eða sérstaklega Snæ-
feilsness og það alla leið til Borg-
arness. í þriðja lagi yrði póstflutn-
ingurinn úr Borgarnesi til ísa-
fjarðar miklu léttari og því ódýr-
ari. í fjórða lagi fengjust reglu-
r